Morgunblaðið - 24.01.1981, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. JANÚAR 1981

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritst jórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 70 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 4 kr.
eintakiö.
Vinnulöggjöf á
fimmtugsaldri
Lögin um stéttarfélög og vinnudeilur eru komin á fimmtugsald-
urinn. Það leiðir því af líkum að þau þarfnast endurskoðunar í
ljósi reynslu og breyttra þjóðlífshátta. Þeir þingmenn, sem stóðu að
vinnulöggjöfinni 1938, fengu ófögur orð í Þjóðviljanum þá, sem
staðhæfði, að „samtök verkalýðsins væru hneppt í fjötra vinnu-
löggjafar", eins og blaðið orðaði það. Nú fá þeir, sem vilja laga
vinnulöggjöfina að líðandi stund, samhæfa lög og samtíð,
samskonar ónot í Þjóðviljanum. Nú má engum stafkrók breyta í
lögum, sem fyrrum hétu „fjötrar verkalýðshreyfingar" í máli
Þjóðviljans. Þjóðviljinn vill nú, eins og fyrir 42 árum, óbreytt
ástand, stöðnun, hemla á framþróun. Þjóðviljinn hefur löngum
horft um öxl, sjaldnast fram á veginn.
Vilmundur Gylfason hefur flutt á Alþingi frumvarp til breytinga
á þessari aldurhnignu löggjöf. Meginnýjung frumvarpsins er að
vinnustaðirnir verði grunneiningar verkalýðshreyfingarinnar, eins
og fram kemur í grein Haraldar Kristjánssonar, iðnnema, í Mbl. í
gær. Frumvarpið gerir ráð fyrir því að þar sem 25 eða fleiri
launþegar vinna fastráðnir hjá sama vinnuveitenda skuli starfs-
greinafélög eða sambönd þeirra verða lögformlegir samningsaðilar.
Þetta þýðir að samningar eru gerðir af meiri þekkingu á
heimavettvangi, högum og þörfum. Launajöfnun er og greiðfærari
þegar samið er fyrir alla starfsmenn sama fyrirtækis í einu, en ekki
við aðskilda hópa. Slíkir heildarsamningar fela einnig í sér meira
starfsöryggi fyrir viðkomandi fyrirtæki.
Frumvarp Vilmundar er fyrir margra hluta sakir athyglisvert.
Fagfélög á vinnumarkaði ættu að ræða það af gaumgæfni í sinn hóp.
Haraldur Kristjánsson segir efnislega í tilvitnaðri grein í Mbl., að
þessi háttur muni færa ákvörðunarvaldið heim til fólksins á
hverjum vinnustað, en losa um fjarstýringu. Hann segir andstöðu
við endurskoðun vinnulöggjafarinnar byggjast á afstöðu aftur-
haldssamra ráðaafla, sem séu „dauðskelkuð vegna þess að nú er sú
stund í sjónmáli, að vald þeirra til að misbeita hreyfingunni, sér og
sínum flokki til framdráttar, verði af þeim tekið."
Niðurtalningu
breytt í háðsmerki
Kauplagsnefnd hefur nú reiknað út vísitölu framfærslukostnað-
ar miðað við 1. janúar 1981. Verður sú vísitala, samkvæmt
bráðabirgðalögum ríkisstjórnarinnar sett að grunni til 100, en
mældist 3.243 stig miðað við grunntölu 100 árið 1968. Það
athyglisverðasta í forsendum útreikningsins er að hraði verðbólg-
unnar hefur vaxið eftir því sem leið á árið 1980; hækkunin tvo
síðustu mánuði ársins er nálega 12,5%, sem gerir hvorki meira né
minna en 102,62% á heilu ári. Þannig hefur verið staðið að því að
bjarga sæmd Alþingis og hemja verðbólguna, sem var rauði
þráðurinn í stjórnarsáttmálanum. Niðurtalning Framsóknarflokks-
ins líkist helzt háðsmerki aftan við þennan heilsárs árangur
ríkisstjórnar, sem ætlaði að ná verðlagsþróun hér á landi niður á
sama stig og í nágrannalöndum að þessu nýbyrjaða ári liðnu.
Frá upphafi árs til loka árs 1980 mældist verðbólgan tæp 60%. í
upphafi ársins var þó staðhæft af forsjármönnum ríkisstjórnarinn-
ar að verðbólguvexti á árinu 1980 yrði haldið innan við 40%. Sú
staðhæfing bergmálar enn í tengslum við þau bráðabirgðalög, sem
nýlega voru sett, um skerðingu umsaminna verðbóta á laun o.fl., en
jafnframt viðurkenna hinir raunhæfari ráðherrar, að forsenda slíks
árangurs séu nýjar efnahagsaðgerðir, sem enn er ekki samstaða um
í ríkisstjórninni!
Hinsvegar sagði sá ráðherrann, sem vildi loka álverinu, máske
vegna áhrifa þess á launaþróun í ríkisverksmiðjunum, að 50%
verðbólga 1981, væri ekkert til að gera veður út af. Hann virðist
hafa meiri áhuga á að loka vinnustöðum; loka á verðmætasköpun í
þjóðarbúskapnum, sem ber uppi lífskjörin, en loka á verðbólguna.
Verðbólga hefur aldrei rénað, ætíð rétt duglega úr sér, þegar
Alþýðubandalagið hefur haft hendur á stjórnvöl þjóðarskútunnar.
Á þeirri reglu er engin undantekning.
Þannig stangast sjónarmið ráðherranna á. Vilji er allt sem þarf
segir forsætisráðherra. En það kann ekki góðri lukku að stýra þegar
vilji ráðherra gengur í gagnstæðar áttir.
Bjarni Jakobsson formaður Iðju:
„Er algjör þver-
sögn við yfirlýsing-
ar stjórnvalda“
„MÉR hefur nú fundist þetta vörugjaldsmál algjör þversögn
við yfirlýsingar stjórnvalda um að stórefla eigi íslenzkan
iðnað,“ sagði Bjarni Jakobsson, formaður Iðju, félags
verksmiðjufólks í samtali við Mbl. í gær, er við spurðum
hann álits á fjöldauppsögnum í Vífilfelli og mótmælum
starfsfólksins. „Uppsagnirnar komu mér samt á óvart. Ég
vissi ekki að ástandið væri orðið svo slæmt. Stjórn Iðju mun
athuga málið betur til að finna út hversu alvarlegt ástandið
er í raun.“
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir tókst ekki að ná sambandi
við forsætisráðherra, Gunnar Thoroddsen, vegna þessa máls
í gær.
Þá sagði Bjarni: „Ég hef átt
viðræður í dag og í gær við
trúnaðarmenn, formenn
starfsmannafélaga og starfs-
fólk gosdrykkjaverksmiöj-
anna, sem standa að mótmæl-
unum og ég veit að þessi
mótmæli eru algjörlega að
tilstuðlan starfsfólksins
sjálfs. Þetta fólk mótmælti
einnig á þeim tíma sem vöru-
gjaldið var samþykkt og voru
undirskriftarlistar með 400
nöfnum sendir formönnum
fjárhags- og viðskiptanefnda
Alþingis 16. jan. sl.“
Bjarni sagði að stjórn Iðju
myndi halda áfram viðræðum
við trúnaðarmenn og starfs-
fólk. Aðspurður sagðist hann
ekki þora að spá hvernig
gengi að útvega því fólki
vinnu sem yrði atvinnulaust
um nk. mánaðamót. „Þetta
fólk hefur enga sérmenntun,
við verðum aðeins að vona hið
bezta," sagði hann í lokin.
Ríkið hirðir 42% af útsöluverði einnar gosflösku, framleiðand-
inn fær 41%, og smásalan 17%. Ljósm. r«x.
Bjarni Ragnarsson, form. félags Vífilf
forsætisráðherra á tröppum Stjórnarr
Verkafólkið ætlaði að færa fjármá
Gunnars. — Fjármálaráðherra var
bíður fólkið, meðan fulltrúar þess al
Fjármálaráðuneytisins.
Bréf verksmiðjufólksins til forsætisráðherra:
„Ottiim orðinn að veri
HÉR FER á eftir mótmælabréf
starfsfólks Kosdrykkjaverksmiöj-
anna til forsætisráðherra:
„Hr. forsætisráðherra Gunnar
Thoroddsen.
Eins og yður er kunnugt mót-
mæltu starfsmenn gosdrykkjaverk-
smiðjanna frumvarpi til laga um
vörugjald er tók síðan gildi 1.1.
1981, af ótta við áð starfsöryggi
þeirra væri stefnt í hættu. Nú er sá
ótti orðinn að veruleika og þegar
hefur komið til fjöldauppsagna.
Þegar mótmæli okkar voru afhent
alþingismönnum, létu nokkrir þing-
menn stjórnarflokkanna hafa eftir
sér, að vörugjaldið hefði ekki áhrif á
sölu. Nú hefur hins vegar komið í
ljós að samdráttur í sölu er mjög
verulegur og því augljóst, að gos-
drykkjaiðnaðurinn getur ekki ann-
ast innheimtu á þessum auknu
sköttum á landsmenn.
Það er því einlæg ósk okkar,
starfsmanna Verksmiðjunnar Víf-
ilfells hf., Ölgerðarinnar Egils
Skallagrímssonar hf. og Sanitas, að
þér, ágæti ráðherra, beitið yður
fyrir því að umrætt 30% vörugjald
eða sérstakt tímabundið vörugjald