Morgunblaðið - 26.03.1981, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1981
13
Jón Einarsson, Saurbæ:
Af bókum
Einar Bcinteinsson:
Stuðlamál — Kvæði.
Hörpuútgáfan 1980.
Það gerist nú fremur fátítt, að
út komi góðar ljóðabækur, þó að
alltaf séu þar einhverjar undan-
tekningar. Meðal beztu ljóðabóka,
sem út hafa komið á þessu ári, má
tvímælalaust telja bókina Stuðla-
mál eftir Einar Beinteinsson frá
Draghálsi. Einar Beinteinsson var
þriðji í röðinni af átta systkinum
frá Grafardal, sem öll voru skáld-
mælt og sum þekkt skáld. Einar
ólst upp á fjallabæ inn til heiða,
þar sem þjóðleg fræði og íslenzk
menningararfleifð, ljóð, sögur og
sagnir voru í heiðri höfð og þar
sem honum var innrætt trú á Guð
og fósturlandið, virðing og ást til
ættjarðar sinnar og átthaga og til
alls, sem lifir og andar.
Þessi áhrif uppeldis og um-
hverfis setja sterkan svip á ljóð
hans og gefa þeim vængi og mátt.
Yrkisefni hans eru mörg sótt í
umhverfi hans og fegurð og yndi
íslenzkrar náttúru. Ivaf þeirra og
hinn djúpi og tæri undirtónn er
ást hans á íslandi og fegurð og
tign íslenzkrar náttúru. Ljóð hans
eru tjáning úr tilfinningaríku og
hlýju hjarta, söngur æskumanns
sem elskar ættjörð sína og æsku-
slóðir og leitar í sorg sinni og gleði
í faðm náttúrunnar og á vit þess
dulda máttar, er hann þekkti og
unni sem barn.
Sem dæmi um efni ljóðanna má
nefna: fossinn, fjallið og gilið,
vorið, vorkomu, vorboða og vor-
draum, sumarkvöld, sólbráð og
morgunsöng, en einnig yrkir hann
um nóttina, veturinn og haustkul-
ið. Þá er einnig að finna hugljúf
kvæði um blóm og fugla, ekki sízt
þröstinn og lóuna, sem „kveður
lítið kvæði/ um kvöldsins helgu
ró“, eins og komizt er að orði í einu
ljóðanna. Öll eru þessi kvæði
þrungin fegurð og hlýju og höfða
til hins góða, bjarta og trausta í
manninum og lífinu. Og skyldi það
ekki einmitt vera einkenni góðra
ljóða.
Eitt bezta ljóð bókarinnar
finnst mér kvæðið Dalabörn. Það
er fullt af vizku og speki, ættjarð-
arást, heilræðum og varnaðar- og
eggjunarorðum til æskunnar. Hin-
ir ungu eru hvattir til að fara
varlega og til að leita ekki „langt
yfir skammt að láni, sem oftast
nær beið þeirra heima“. Og þeir
eru eggjaðir til að elska land sitt
og standa trúan vörð um þjóðerni
sitt og tungu. Skulu hér birt þrjú
erindi sem sýnishorn úr þessu
ágæta og innblásna ljóði:
En Kott á sú æska, sem Kunnreif ok hraust
nú K^nKur á hólminn. er feðurnir víkja.
«K erfir sitt þjoðríki þrælshaftalaust,
en þeirra sé skommin er ættlandió svikja.
Vér njótum þess sÍKurs, er seinunninn hlaust
ef samhuKur mætti hjá þjód vorri rikja.
—.Ei tjáir að sakast um feðranna feil,
en fram skal nú halda, þvi ruddur er slóðinn,
ok leyst er vor ættjðrð úr helKreipum heil
ok hvað ætti fremur að kynda i oss móðinn.
Hjá tvistraðri þjóð, sem i trúnni er veil,
að takmarkið náist. er vandséður Kroðinn.
Hin frjálsborna æska. sem áræðið hlaut
að erfðum með vikinKsins funheita hlóði,
<>K fóstruð við ættiandsins eldf jallaskaut
við ylinn frá Kullaldar sðKum <>k Ijóði,
nú fylki sér oruKK á framsóknarbraut.
með feðranna dáðir i minninKasjóði.
Auk þess sem að ofan greinir, er
að finna í bókinni ýmiss konar
tækifærisljóð og vísur, þar af
sumar þjóðkunnar. Enn fremur
eru nokkur söguljóð, þýðingar og
rímur. Þar er meðal annars að
finna rímur, sem skáldið hefur ort
út frá efni Hrafnkelssögu og
Gautrekssögu. Bera rímurnar sem
og annar kveðskapur Einars vott
um mikla hagmælsku og brag-
arsnilli. Rímurnar eru ortar undir
ýmsum bragarháttum og vitna
glöggt um kunnáttu og leikni
skáldsins í bragfræði. Þar er að
finna ferskeytlur, hringhendur,
langhendur, skammhendur, dverg-
hendur, braghendur, hagkveðl-
ingahátt o.fl.
Einar Beinteinsson varð fyrir
þeim þungu örlögum að missa
heilsuna, er hann var enn á
æskuskeiði og gekk aldrei heill til
skógar eftir það. Frá árinu 1953 og
til dauðadags 1978 dvaldist hann
óslitið á sjúkrahælum og stofnun-
um.
Að bora ævilanKt opið sár
er ofraun. sem fáir skilja.
Þannig yrkir hann í kvæðinu
Andvarp. Engan þarf að undra, að
maður í hans sporum yrki svo.
Vissulega bar hann opin sár.
Þjáning hans hlaut að vera mikil
og harmurinn djúpur. Þó gætir
engrar beiskju í ljóðum hans, og
strengir harms og sorgar eru þar
sjaldan slegnir. Miklu fremur er
slegið á strengi trúar og vonar,
þrátt fyrir hjartasorg og hugar-
harm. Til að varpa ljósi á það
skulu að lokum birt nokkur erindi
úr kvæðinu Raun:
GenK éK með harm í huKa.
hjartað vill sor^in bu^a.
Leik éK mér þ<'> að Ijóði.
Lausnarinn hjálpi mér KÓði.
Guð hjálpi mér nú KÓður,
Guð létti undir minn róður,
leiði mÍK heilan að löndum
lifsins á dýrðarströndum.
Sál mina Jesú sÍKni.
SorKarmótbyrinn lyKni.
Hljómi himneskur kliður.
Hjartanu veitist friður.
Fram stefnir íley úr nausti
í Frelsarans náð <>k trausti.
Svifandi sexlum þöndum
síkIt skal að dýrðarlöndum.
Eftir að Einar Beinteinsson
missti heilsuna, gat hann lítið ort.
Eru því flest ljóð bókarinnar frá
æskuárum hans. Arið 1954 kom út
ljóðabókin Um dægur löng eftir
Einar. Er sú bók fyrir löngu
ófáanleg. Eru ljóð hennar því öll
prentuð í hinni nýju bók ásamt
flestu öðru, sem Einar orti.
Bókin Stuðlamál er 160 bls. að
stærð í góðu bandi. A fremri
kápusíðu er mynd, sem höfundur
málaði, en auk þess að vera gott
skáld, var hann gæddur góðum
málarahæfileikum og var lista-
góður teiknari. — Á aftari kápu-
síðu er mynd frá Draghálsi tekin
1952, eða um það leyti sem Einar
varð að hverfa alfarinn úr sveit-
inni sakir veikinda sinna.
Ágætan formála að bókinni
skrifar mágur höfundar, Jón
Magnússon, bóndi og hreppstjóri á
Hávarsstöðum í Leirársveit. Frá-
gangur og prentun bókarinnar er í
góðu lagi.
Ég vil eindregið hvetja ljóða-
unnendur og ljóðavini til að eign-
ast þessa góðu bók, sem varpa
mun birtu og hlýju inn í hug
þeirra, sem hana lesa.
Umræðufundur um
kvennabókmenntir
UMRÆÐUFUNDUR um kvenna
bókmenntir verður haldin i stofu
301 Árnagarði, fimmtudaginn
26. mars kl. 20.30.
Framsögumenn verða: Helga
Kress, Ólafur Jónsson og Guð-
bergur Bergsson. Rædd verður
spurningin, hvort kvennabók-
menntir hafi sérstöðu innan bók-
menntafræðinnar. Á eftir fram-
söguræðum verða almennar um-
ræður.
Allir sem áhuga hafa eru hvatt-
ir til að mæta.
Fréttatilkynning frá félagi
bókmenntafrseðinema
við Háskóla íslands.
Nýkomin sending af hinum vinsælu LADA station, sem hentar hvort
sem er sem ferðabíll, fjölskyIdubíII eða sem fyrirtækisbíll. Hann er
fáanlegur í tveim útfærslum með 1200 sm3 vél eða 1500 sm3 og þá
með vandaðri innréttingu. Pantið bílinn í dag áður en að hann selst
upp rétt einu sinni. Síminn í söludeild er 31236.
BIFREIÐAR & LANDBUNAÐARVELAR
Suöurlandsbraut 14, sími 38600
Söludeild 31236
i
UÓSBmiNABMÓNUSTA
Hraðari afigreiðsla - Lægra verð
Röðun - Heftun
Við höfum nú tekið í notkun nýja Ijósritunarvél,
U-BIX 300, í Ijósritunarþjónustuna í verzluninni.
Þessi nýja vél tekur 35 afrit á mínútu. Við getum nú
boöið hraðari afgreiðslu og raöaö saman og heft
ef þess er óskað.
Venjulegt verð, minna magn:
A-4 1,60
A-3, B-4 1,80
A-4, báöum megin 3,60
A-3, B-4 báðum megin 4,00
Enginn afsláttur veittur af Ijósritun
báðum megin vegna of mikilla affalla.
Löggildur 2,40
Löggildur báðum megin 5,00
Glærur 4,00
Magnverð þegar unniö er með U-BIX 300, aðeins öðrum
megin á blaöið, raðaö og heft, (et þess er óskaðj:
Verð pr. eintak
A-4 A-3, B-4
30-99 eintök 1,15 1,35
100-249 eintök 0,90 1,10
250 og fleiri 0,80 1,00
Betri þjónusta - Lægra verð

SKRIFSTOFUVÉLAR H.F.
+ ^ Hverfisgötu 33
Simi 20560