Morgunblaðið - 25.04.1981, Side 33

Morgunblaðið - 25.04.1981, Side 33
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. APRÍL 1981 33 Þórdís Súna Pétursdóttir, Valbraut 6. Ferming f Landakirkju, Vestmannaeyjum, sunnu- daginn 26. apríl kl. 14. Drengir: Bernharö Ólason, Hátúni 10. Einar O. Hafsteinsson, Höföawegi 35. Einar F. Þráinsson, Boöaslóö 5. Gísli Hjartarson, Dverghamri 33. Guömundur Þ. Sveinsson, Brekkugeröi 15. Gunnar G. Leifsson, lllugagötu 48. Gunnar Júlíusson, Hólagötu 22. Hafsteinn Gunnarsson. Kirkjubæjarbraut. 10. Heimur Hallgrímsson. Heiðarvegi 56. Óskar Ö. Ólafsson, Fjólugötu 5. Sigmar Rafnsson Brimhólabraut 25. Siguröur Ö. Kristjánsson, Hrauntúni 31. Sigurjón Þorkelsson, Hrauntúni 44. Sigursteinn B. Leifsson, lllugagötu 48. Þorsteinn Sigurösson, lllugagötu 39. Stúlkur: Ásta Ólafsdóttir, Breiöabliksvegi 4. Berglind H. Halldórsdóttir, Sólhlíö 4. Bryndís Bogadóttir, Boöaslóö 25. Bylgja D. Guðjónsdóttir, Hólagötu 48. Erna Sævaldsdóttir, Hrauntúni 46. Ester U. Ingimarsdóttir, Helgafellsbraut 27. Kristín Jóhannsdóttir, Brekastíg 6. Kristjana Þ. Ólafsdóttir, Faxastíg 27. Lilja D. Halldórsdóttir, lllugagötu 41. Sigríður Kristinsdóttir, Brekkhúsi. Sigrún Ágústsdóttir, Hólagötu 23. Sigrún Ómarsdóttir, Hólagötu 28. Snædís Stefánsdóttir, Noröurgaröi. Svanhvít Ingvadóttir, Hrauntúni 41. Fermingarbörn í ísa- fjaróarkirkju sunnudaginn 26. apríl 1981. Aöalsteinn Elíasson, Brautarholti 1. Baldur Trausti Hreinsson, Engjavegi 16. Brynh. Þóra Gunnarsd., Miötúni 14. Friðgerður Guöný Ómarsd., Hjallavegi 14. Guöm. Garöar Hrafnss., Hrannargötu 10. Guörún Elísabet Baldursd., Uröarvegi 51. Gyöa Björg Jónsdóttir, Seljaiandsvegi 69. Halla Björk Reynisdóttir, Kjarrholti 7. Halldór Benedikt Sverriss., Fjaröarstræti 4. Höröur Albert Haröarson, Eyrargötu 8. Ingibjörg Rúna Jónsdóttir, Minni-Hattardal. Jakob Ólafur Tryggvason, Uröarvegi 21. Kristján Héöinn Gíslason, Hlíöarvegi 23. Kristján Andri Guðjónsson, Uröarvegi 41. Málfríöur Hjaltadóttlr, Mjógötu 5. Ólafur Ásberg Árnason, Hlíöarvegi 33. Sigríöur Lára Gunnlaugsd., Hafnarstræti 2. Sigríöur Jakobsdóttir, Túngötu 19. Stella Hjaltadóttir, Mjógötu 5. Stefán Atli Gautsson, Fagraholti 5. Þóröur Kristinn Andrésson, Fjarðarstræti 2. Hermann Bridde bakarameistari: Margeflum komrækt á Islandi Kornið og heimsbyggðin Kornið er eitt mikilvægasta næringarefni jarðarbúa. Ekki að- eins í formi brauðs, heldur beinn þáttur í framleiðslu mjólkur, smjörs, eggja og margra kjötteg- unda. Kornið er því undirstöðufæða okkar. Mesta fjárfesting í mat- vælaiðnaði er í korni, og öllum þáttum kornviðskipta í heiminum frá ómunatið. Kornið er sú fæðu- tegund sem geymist langbest sé kornið ekki malað. Kornforðabúr- um er komið upp í löndum sem lúta góðri forystu og hafa efni a slíkum geymslum. Til marks um geymsluþol korns við réttar aðstæður þá má geta þess að fyrir nokkrum árum fundu fornleifafræðingar litla korn- geymslu í Egyptalandi sem er talin vera mörg hundruð ára gömul — og kornið var í ótrúlega góðu ásigkomulagi. Forn-Egyptar notuðu bygg 3300 árum f. Krist. Stórfyrirtækið Pur- atos í Belgíu sem vinnur vörur fyrir brauðgerðir lagði út stórfé fyrir egypskan forngrip (gobelin- veggteppi) ofið fyrir mörg hundr- uð árum í Egyptalandi og sýnir faraoa skammta korn til þegna sinna. f þá tíð voru allar ræktan- legar kornekrur í eigu faraoa og korninu beitt sem stjórntæki. All- ir sem fylgjast með heimsmálum vita að Bandaríkin eru með korn- sölubann á Sovétríkin vegna vopn- aðs yfirgangs og afskipta af inn- anríkismálum Afgana, og að Arg- entína neitar að vera með í kornsölubanninu. Þeir íslendingar sem eru yfir miðjan aldur minnast kornflutn- inga Bandaríkjamanna til frjálpar þjóðinni fyrstu árin eftir stríð undir nafninu Marshall-aðstoð. Án þessarar aðstoðar hefði orðið ófremdarástand á íslandi. Nú í upphafi umræðna um eflingu komræktar á íslandi er hollt fyrir okkur að vera minnugir þessara mála hér að framan — og ekki síst vegna þess að viðurkennt er að bygg bjargaði fólki í Evrópu frá algjöru hungri og vesöld meðan á seinni heimsstyrjöld stóð og árin á eftir. Nú getur hver og einn spurt sjálfan sig hvernig við séum stödd stöðvist flutningar til landsins. Svar mitt er, bíðum ekki eftir hafnbanni, hefjumst handa strax — og verum sjálfum okkur ávallt næg með fóðurkorn og úrvalskorn í gróf brauð. Kornrækt á norðurslóðum Kornplantan bygg (Hordeum distichum) er þekkt á norðurslóð- um (Danm.) frá yngri steinöld þ.e.a.s. 1000 árum f. Kr. Talið er að ekki séu færri en 60 tegundir byggs ræktaðar í dag í heiminum. Hordeum-byggplantan mun eiga fyrstu upptök sín á svæðinu sem afmarkast af Afgan- istan og Kákasus og þrífst best í þurrum jarðvegi. Hveiti og hafrar eru þekktir frá bronsöld en rúgkorn er ræktað í Norður-Evrópu á járnöld. Kornvísindamenn hafa náð góð- um árangri í baráttu við kornsjúk- dóma á seinni árum, svo ástæðu- laust er að láta hugfallast þeirra vegna. Talið er að frá því að Isiand byggðist hafi verið ræktað korn í landinu í misjafnlega miklum mæli. Helstu ræktunarsvæðin voru á Norð-Austurlandi, í Skaftafells- sýslum og við Eyjafjörð. Kornræktun, sem landnáms- menn fluttu með sér til íslands, þjónaði hvorutveggja heima- brauðgerð og fóðuröflun fyrir nytjaskepnur. Fullvíst má telja að ekki sé alfarið hægt að kenna veðurfari um lélega framþróun í kornrækt landsmanna. Aðrar orsakir liggja þar að baki, t.d. hefur í upphafi verið um að ræða erfiðleika á jafnri útveg- un sáðkorns og erfiðar ferðir milli landshluta. Þegar tala má um að viðskiptasambönd við önnur lönd hefjist, hefst samkeppni um inn- lent og erlent kornverð svo að innlenda kornið bíður lægri hlut í þeim vöruskiptaátökum sem við getum nefnt svo í almennu tali. Hveitikornið nær hylli almenn- ings. Byggkornið, sem ræktað er í landinu, dregst saman fyrir hinu innflutta hveitikorni. Iðnvæðing í matvælaiðnaði hef- ir nú leitt af sér meltingar- og sjúkdómseinkenni, sem felast í skorti trefjaefna. Okkar ágætu matvælafræðingar hafa marg- sinnis skýrt frá þessum vaxandi skorti í hinni daglegu fæðu iðn- ríkja og að skjótra breytinga sé þörf. Lausnina er að finna í íslensku korni, nýmöluðu, sem rétt er með farið blandað í gróf brauð, og brauðið síðan notað sem mæliein- ing á daglega þörf fyrir trefjaefni. íslenskir korn- visindamenn Undir vísindamannsheitið vil ég nefna kornbóndann Eggert ólafsson að Þorvaldseyri og þá menntamenn, sem starfa að Keldnaholti að kornrannsóknum. Þekking og reynsla Eggerts Ólafssonar og sérfræðinganna á Keldnaholti á að vera undirstaðan sem byggt skal á, þegar nýtt kornræktartímabil hefst á íslandi, ef vel á að fara. Hversvegna spyr einhver, þá er því til að svara, að korn er ræktað hér á landi í dag. Og ekki aðeins vegna þess, því íslensku korni er blandað í gróft brauð, sem þúsundir manna hafa neytt á Stór-Reykjavíkursvæðinu og þeirra á meðal eru alþingis- menn og margir áhugasamir bændur um kornrækt. Einnig hefur íslensku korni verið blandað í fóður fyrir minka og erlent korn látið lönd og leið. Þennan þátt hefur Friðrik H. Bridde annast, en undirritaður hefir séð um þann þátt er varðar grófa brauðið, sem selt er undir nafninu bændabrauð. Hvortveggja sýnir að hér er um gott korn að ræða, meðhöndlað eftir því hvað gera skal við kornið hverju sinni. Þegar talað er um eflingu korn- ræktar í landinu er verið að tala um stórmál, er skipta mun sköp- um fyrir landbúnað, öryggi þjóð- arinnar og mun spara stórar fjárfúlgur í erlendum gjaldeyri. Hefjumst handa Ekki er nokkur vafi á því að harðgerðar byggtegundir verða að hafa forgang við eflingu korn- ræktarinnar. í landinu eru ekki til nægar birgðir frá þeim stöðum sem nú fást við ræktun korns, þ.e.a.s. Þorvaldseyri og Sámsstöðum, svo að dreifa megi til nýrra korn- bænda, svo að kanna verður um sáðkorn frá öðrum norðlægum löndum eða landsvæðum hið fyrsta. Samstarf margra aðila er undir- staða þess að vel takist til í upphafi nýs korntímabils hjá landbúnaðinum. Fulltrúar væntanlegra notenda kornsins verða að þinga saman ásamt vísindamönnum og korn- ræktarbændum. Þætti þessara að- ila skal gefinn frekari gaumur hér í þessari grein. Loðdýraræktendur ættu að stuðla að kornrækt. Byggkorn rétt malað að grófleika bætir meltingu minka til mikilla muna. Það er að segja fóður skilar sér betur hvað snertir vöxt og stærð dýranna. auk þeirra efna sem í byggkorni felast, og bæta heilsufar dýranna. Þetta á einnig við um refi. Auk þess eru byggstönglar þurrkaðir hið ákjósanlegasta efni fyrir hreiðurkassa og eru slikir stönglar notaðir eingöngu erlendis. Til dæmis leggur kornbóndi fram stráin og fær í staðinn áburð frá loðdýrabúunum á akurinn og í námunda við skjólbelti. Talið er að áburður frá loðdýrabúum sé hinn besti til skógræktar m.a. í Noregi. Eggja- og kjúklingabændur. Svo til allt korn er flutt til landsins fyrir þessa grein land- búnaðar. Með því að rækta bygg- korn má minnka innflutning á korni og getur íslenskt korn hrein- lega bjargað þessari atvinnugrein, ef flutningar til landsins stöðvast eða truflast um tíma. Ekki ættu þessir aðilar að liggja á liði sínu, kornrækt til framdráttar. Svinarækt. Besta beikon og svinakjöt er talið koma frá korn- Hermann Bridde myllusvínum, þ.e.a.s. svínabúum, sem eru í föstum viðskiptum með nýmalað korn. Hér gildir sama og með kjúklingabændur að korn er ein aðalfæðan fyrir svín, ef kjöt og fita þeirra á að fara í gæðaflokk fyrir neytendur. Ekki ættu þessir aðilar að draga úr kornrækt á íslandi. Búfénaður og nautgripir. Ekki þarf mikið að fjölyrða um kosti þess að hafa við hendina korn- geymslu frá eigin kornakri til fóðurblöndunar fyrir nytjaskepn- ur bænda, þeirra er mestur hagur- inn $ kornrækt. Strá frá væntan- legum kornökrum er hráefni til t.d. þilplötugerðar og loðdýra- ræktunar eins og að framan er getið. Trjárækt. Án skjólbelta verður kornrækt mun erfiðari hér á landi — því þéttari skjólbelti og korn- reitir, því hagstæðara fyrir korn- ið. Til að flýta fyrir skjólbeltum ber að ýta upp görðum eins og hálfs metra háum og planta í garðana hraðvöxnum trjáplöntum eftir að áburði frá loðdýrabúum hefir verið komið í garðana. Vegna tíðra vinda hér á landi er stönglum byggkorns hætt, svo að skjólbelti borga sig fljótt auk þess sem þau fegra landið. Einn er sá sjúkdómur, sem getur herjað á kornstöngla og gerir þá veikari fyrir vindum. Sjúkdómurinn nefn- ist ercosporella á vísindamáli. Ljóst er, hve skjólbelti eru bráð- nauðsynleg, ef þessa sjúkdóms gætir í korninu. Hér hafa verið nefndir aðilar, er nota korn við búskapinn, aðilar, sem ekki má ganga framhjá, því þeir eru m.a. væntanlegir kaup- endur að korni auk brauðgerða. Gróft brauð Undirritaður hefir undanfarin ár unnið með islenskt korn frá Þorvaldseyri sem tilraunakorn til blöndunar í kornbrauð, þ.e.a.s. gróf trefjarik brauð. Eftir að þetta íslenska korn hefir fengið með- höndlun sem gengur undir nafn- inu kornþvottur og er ævaforn rússnesk aðferð við gróft korn til manneldis er þetta korn hið ákjós- anlegasta til blöndunar í gróf brauð. Kornþvottur fer þannig fram, að kornið réttmalað að grófleika er sett í kalt vatn ásamt skyri. Hefst nú melting á korninu sem stendur i 12 tima. Að tólf tímum loknum hefir kornið fengið formeltingu, hefir dregið í sig sýrðan vökvann og er nú í hinu ákjósanlegasta ástandi til að blandast öðrum efnum. Dr. Alda Möller, c/o Rann- sóknastofnun fiskiðnaðarins, rannsakaði þvegið korn frá brauð- gerð minni og staðfesti að með mælitæki, sem að nákvæmni greinir eiturefni 0,05 mg í kg korns, sé ekki að finna mælanleg eiturefni. Auk þess staðfesti Der- ek C. Mendell, c/o Rannsókna- stofnun landbúnaðarins um fæðu- rannsóknir að Keldnaholti, að prótein í íslenska korninu sé 9% og tréni, eftir að það hefir verið þvegið, sé 4,3%. Vísindamenn í Gisen í Þýska- landi hafa gefið upp að í korni séu 7 lífsnauðsynleg efni. Á þeirra máli Rohfaser, Eiweis, Kohlenhydrat, Niacin, Vitamin B,2 Vitamin B,l, Eisen. öll þessi efni eru vel kunn brauðgerðarmönnum. íslenskir brauðgerðarmenn munu styðja við kornrækt á ís- landi. Þeir skilja manna best hvað er í húfi fyrir þjóðina, ef korn skortir. Sé kornið viðurkennt frá opinberum rannsóknastofum hér á landi og malað undir forsjá þeirra sjálfra, munu þeir blanda íslenskt korn í þær brauðtegundir, sem hver og einn telur heppilegt fyrir sína viðskiptamenn. Þar sem korn er mikilvægasta fæðutegund jarðarinnar er rétt að geta þess hvernig magnskiptin eru áætluð á komandi uppskeru korn- þjóðanna. Uppskera hveitikorns er áætluð 180—200 milljón tonn. Rúgkorn 50 milljón tonn. Bygg 70 milljón tonn. Hafrar 50 milljón tonn. Loftþurrkað bygg, sem mun henta best í upphafi ræktunarinn- ar, mælist yfirleitt með 10% eggjahvítu, 5,5% tréni, 15% vatn og rest mölvi. Gera má ráð fyrir, að þegar skjólbelti verði nægjanlega há og þétt og i ljós sé komið, hvar byggið þrífst best, verði lengst, ætti að vera óhætt að byrja hveitikorns- ræktun í tilraunaskyni. Búnaðarþing 1981 Ályktun Búnaðarþings 1981 til stjórnar Búnaðarfélags íslands, að hún beiti áhrifum sínum til aukinnar kornræktar á íslandi, er svo sjálfsögð að ekki ætti að þurfa að draga framkvæmdir. Árangur er ekki langt undan ef rétt er farið að í upphafi. Reynsla er þegar fyrir hendi i landinu og hana ber að taka alvarlega og koma saman þeim mönnum er hafa umgengist íslenska kornið og fulltrúa frá þeim aðilum, sem notast hafa við erlent kornfóður. Kornbóndinn verður að finna að náist árangur, að þá séu til aðilar í landinu, er vilja kaupa kornið, sem hann hefir lagt í áhættu við að rækta noti hann það ekki til eigin þarfa. Almannavarnir eins og þær eru kallaðar ættu að vera hvetjandi að kornrækt hefjist sem fyrst, vegna gildis korns fyrir þjóðina með tilliti til heimsmála í dag. Núverandi búnaðarmálastjóri, Jónas Jónsson, mun án efa hafa frumkvæði að stofnun undirbún- ingsnefndar að .nýskopun korn- ræktar á íslandi". Margefld kornrækt á íslandi er öryggisatriði fyrir þjóðina og ófyrirsjáanlegur styrkur fyrir ís- lenskan landbúnað, er nú þarfnast nýrra búgreina. Hermann Bridde, bakarameistari

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.