Morgunblaðið - 23.09.1981, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. SEPTEMBER 1981
17
Leið frásagnar
í sjónvarpskvik-
mynd um Snorra
Ef Snorri Sturluson hefði
eingöngu verið stjórnmála-
maður er óvíst að hans hefði
verið minnst jafn lengi og
raun ber vitni. Það er rithöf-
undurinn Snorri sem menn
vilja muna. En aftur á móti
er ekki ónýtt að kynnast
rithöfundinum nánar með því
að fræðast um stjórnmála-
umsvif hans. Ur slíku efni
vinnur Þráinn Bertelsson
sjónvarpskvikmynd sína um
Snorra.
Ekki er auðvelt að verjast
þeirri hugsun að Snorra hafi
þótt ógeðfellt að fást við
stjórnmálin, en honum hafi
ekki verið undankomu auðið.
Ætt hans og samfélagsstaða
þröngvaði honum til að beita
sér í valdabaráttunni. Eins og
honum er lýst í sjónvarps-
kvikmyndinni þráir hann
fyrst og fremst að fást við
ritstörfin, en hve hann ber sig
heimsmannslega með veislum
og samneyti við menn sem
honum eru í raun ólíkir, er
háttur þess sem treystir sig í
sessi og er á varðbergi gagn-
vart öðrum. Enda er margt
talað í Reykholti, í laugum og
við drykkju.
Þótt undarlegt megi virðast
er Snorri Sturluson naumast
aðalpersóna sjónvarpskvik-
myndarinnar sem ber nafn
hans. Það er Sturla Sighvats-
son, bróðursonur Snorra, sem
verður hvað eftirminnilegast-
ur. Hann er klækjarefur sem
stefnir hátt, svífst einskis til
að ná fram vilja sínum. En
litríkur er hann. íslendinga-
saga Sturlu Þórðarsonar, sem
eftir Jóhann
Hjálmarsson
þeir Jónas Kristjánsson og
Þráinn Bertelsson byggja að
mestu handritið á, gerir líka
Sturlu Sighvatssyni betri skil
en flestum öðrum.
í túlkun Egils Ólafssonar
er Sturla playboy þessara
tíma. Árið 1234 er hann við
hirð Hákonar konungs í Nor-
egi og gerist konungsmaður,
albúinn að koma Islandi und-
ir stjórn konungs og senda
Snorra Sturluson á fund
hans. Ekki er hlutur Sturlu
minni í síðari hluta myndar-
innar.
Þótt deila megi um leik
Egils Ólafssonar í hlutverki
Sturlu Sighvatssonar, hann
gangist einum um of upp í
glaumgosagervinu, er hitt
staðreynd að djöfulskap per-
sónunnar og um leið aldar-
andanum miðlar Egill ágæt-
lega.
Snorri Sturluson á í mikl-
um vanda með börn sín.
Hallberu og Jón murt gerir
hann að peðum í valdatafli
sínu og sama er að segja um
Órækju. Hallbera og Jón
hljóta ill örlög og ekki eru
gerðir Órækju Snorra að
skapi. Sigurður Hallmarsson
túlkar vel efasemdir Snorra
sem veit hve illa hann hefur
leikið börn sín, en stjórnmál-
in verða að hafa forgang.
Leikur Sigurðar Hallmars-
sonar í hlutverki Snorra er
geðfelldur, ekki atkvæðamik-
il, en einhvern veginn sættir
maður sig við hann. Snorri
Sigurðar hefur glatað þrótti
fyrri ára, veit að til úrslita
dregur í þeirri veröld þar sem
bræður berjast og að bana
verða.
Kálfaslátrun i Reykholti 1230.
Stundum hefði maður kosið
skýrari drætti í mynd Snorra,
en Sigurður á ekki sökina,
heldur stjórnandinn. Hann
kýs að láta Snorra ganga um
eins og gamla völvu og hagg-
ast ekki hvað sem á dynur.
Hjalti Rögnvaldsson leikur
Gizur Þorvaldsson og er léik-
ur hans með því besta sem
sjónvarpskvikmyndin býður
upp á. Ekki þarf að kvarta
yfir túlkun þeirra Gísla Hall-
dórssonar og Rúriks Haralds-
sonar sem leika bræður
Snorra, þá Sighvat og Þórð.
Hallveigu Ormsdóttur túlkaði
Kristbjörg Kjeld af reisn.
Umkomuleysi og beiskju
Hallberu Snorradóttur lýsti
Helga Jónsdóttir. Kannski
eru það fordómar, en ein-
Helgasyni í hlutverki Styrmis
fróða, en hann skyggði al-
klæddur um of á fáklædda og
föla höfðingjana í baðinu. Jón
Yngvi Yngvason var í gervi
Kolbeins unga og komst
sæmilega frá hlutverkinu.
Ekki þótti mér Arnar Jónsson
sannfærandi Hákon konung-
ur. Önnur hlutverk mætti
nefna þótt ástæðulítið sé. Til
dæmis var fróðlegt að sjá
kunna menn spreyta sig á
kvikmyndaleik, samanber
Þorgeir Þorgeirsson sem
gerði Þorvaldi Gizurarsyni
viðunandi skil.
Það er alltaf gott að heyra i
Kristjáni Eldjárn, en var ekki
of mikill landkynningarkeim-
ur af því að setja hann í
hlutverk þular?
Tónlist Karls J. Sighvats-
sonar þótti mér áheyrileg.
Leikmynd þeirra Snorra
Sveins Friðrikssonar og Bald-
vins Björnssonar, svo og bún-
ingar Snorra Sveins og Ár-
nýjar Guðmundsdóttur, voru
vel unnin verk og byggð á
þekkingu og hugkvæmni. Um
förðun Rögnu Fossberg gildir
hið sama.
Hljóðmeistarinn, Oddur
Gústafsson, má vel við una.
Hér tókst það sem oft hefur
mistekist þegar íslenskar
kvikmyndir hafa verið gerð-
ar.
Kvikmyndataka Baldurs
Hrafnkels Jónssonar var fal-
leg og oft einkennilega hug-
stæð, ekki síst vetrarmynd-
irnar.
Þráinn Bertelsson hefur
kosið leið frásagnar í sjón-
varpskvikmynd sinni um
Snorra, hægan straum mynda
og orða. Það er ein leið af
mörgum þegar gera skal
kvikmynd um fornar sögur.
Eftir fyrri hluta myndarinn-
ar að dæma hefur Þráni
tekist að gera lifandi sjón-
varpskvikmynd, en endan-
legur dómur verður að bíða
uns síðari hlutinn hefur verið
sýndur.
Hallveigu Ormsdóttur leikur Kristbjörg Kjeld.
hvern veginn voru þeir Hall-
mar Sigurðsson (Órækja
Snorrason), Árni Blandon
(Jón murtur Snorrason) og
Þórarinn Eldjárn (Sturla
Þórðarson) fjarri andblæ
Sturlungaaldar. Túlkun
þeirra var pasturslítil, skorti
þrótt.
Gaman var að Þorvarði
Sigurður Hallmarsson i hlutverki Snorra Sturlusonar.
Ríkisútvarpið — Sjónvarp
Snorri Sturluson
Handrit:
Dr. Jónas Kristjánsson í samvinnu við
Þráin Bertelsson.
Þulur:
Dr. Kristján Eldjárn.
Tónlist:
Karl J. Sighvatsson.
Ijeikmynd:
Snorri Sveinn Friðriksson, Baldvin
Björnsson.
Búningar:
Snorri Sveinn Friöriksson, Árný Guð-
mundsdóttir.
I^eikmunavarsla:
Gunnlaugur Jónasson, Ásta Olafsdótt-
ir.
Förðun:
Ratfna F’ossberK-
Yfirsmiðir:
Jón SÍKurðsson, Guðmundur Þorkels-
son, Sigvaldi Þór EKKerfsson-
Grafík:
AnnaTh. Rötfnvaldsdóttir.
Aðstoð við framkvæmdastjórn:
Auður Eir Guðmundsdóttir.
Aðstoð við upptökustjórn:
Ásdís Thoroddsen.
Klipping:
RaKnheiöur Valdimarsdóttir, Þráinn
Bertelsson.
Hljóðmeistari:
Oddur Gústafsson.
Kvikmyndataka:
Baldur Hrafnkell Jónsson.
F'ramkvæmdastjórn:
Helgi Gestsson.
Kvikmyndastjórn:
Þráinn Bertelsson.
Myndin er framleidd af Ríkisútvarpi —
Sjónvarpi, Norsk Rikskringkastninn ok
Danmarks Radio.