Morgunblaðið - 09.10.1981, Blaðsíða 28

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. OKTÓBER 1981
28
Bókaríregn:
„Du, som kom“
3ja bindi ljóðasafns
Þorsteins Stefánssonar
Fyrir nokkru kom út í Dan-
mörku hjá Birgitte Hövrings Bibl-
ioteksforlag 3ja bindi ljóðasafns
Þorsteins Stefánssonar, Du, som
kom. Þetta bindi er stærst eða
tæpar 300 blaðsíður og mun vera
lokabindi verksins.
Eins og mörgum er kunnugt
stofnaði Birgitte Hövring bóka-
vörður, ásamt Þorsteini Stefáns-
syni rithöfundi, bókaforlag í
Danmörku árið 1975, er hafði að
höfuðmarkmiði kynningu og út-
gáfu ísl. bókmennta. Með sameig-
inlegu átaki lyftu þau Grettistaki.
Enn einu sinni sannaðist að ást
karls og konu er sterkasta aflið í
heimi hér. Aðeins þremur árum
síðar, 1978, deyr Birgitte. Eftir
dauða hennar rekur Þorsteinn
einn fyrirtækið.
En þrátt fyrir umsvif við útgáf-
una leggur Þorsteinn ritstörfin
ekki á hilluna. A hugann sækja
minningarnar: Ilmur rauðra rósa
— hamingjudagar í sólskini —
bláar öldur við hvítan sand —
mjúkur þytur grænna skóga —
fjólublátt rökkur — hversdagslíf
— gleði og sorg — sigrar og ósigr-
ar — skuggi dauðans — vista-
skipti — heilög lotning. Um allt
þetta og ótal margt fleira yrkir
skáldið í ljóðabálki sínum.
„Dýpsta sæla og sorgin þunga“
tendra þann neista sem verður
aflvaki sköpunar sérstæðs lista-
verks. Með þessum ljóðabálki hef-
ur skáldið reist, bæði sér og ást-
vinu sinni, óbrotgjarnan minnis-
varða.
Ritdómar hafa þegar birst í
Þorsteinn Stefánsson
dönskum blöðum og farið er mjög
lofsamlegum orðum um bókina.
Til dæmis telur einn gagnrýnand-
inn kvæðasafnið hrífandi og
sterkt listaverk, og annar ritdóm-
ari segir, að að lesa bókina sé eins
og að tína steina á ströndinni,
skoða þá í lófa sínum og uppgötva
skyndilega hve fagrir þeir eru.
„Du, som kom“ er tvímælalaust
kórónan í listsköpun skáldsins.
Ritverk Þorsteins auk ljóðanna
eru hin fjölbreytilegustu, skáld-
sögur, smásögur og leikrit. Bækur
hans munu vera hátt á annan tug
að tölu, auk fjölda þýddra bóka.
Þá hafa verk Þorsteins verið
þýdd á mörg tungumál og víða
borið hróður skáldsins og ætt-
lands hans. Þorsteinn nýtur álits
og virðingar erlendis og honum
hefur verið margvíslegur sómi
sýndur, meðal annars hlotið dönsk
bókmenntaverðlaun.
En hvernig hafa landar Þor-
steins brugðist við? Hefur ekki
gætt nokkurs tómlætis hér heima
í hans garð? Að vísu hefur Þor-
steinn nokkur undanfarin ár hlot-
ið viðurkenningu frá ísl. ríkinu í
formi listamannalauna, en vel að
merkja aðeins þau lægstu.
Er nú ekki gullið tækifæri að
gera hér bragarbót, er skáldið hef-
ur lokið hinum mikla ljóðabálki
sínum. Það væri verðug afmælis-
gjöf á sjötíu ára afmæli skáldsins
á næsta ári.
Rétt er að geta þess að ljóða-
flokkur Þorsteins Stefánssonar,
Du, som kom, öll þrjú bindin,
munu fást í stærstu bókaverslun-
um hér.
Ármann Kr. Einarsson
Kirkjubygging á
íslandi á 20. öld
Vissulega er kirkjubygging á
Islandi bókstaflega furðuverk.
Fáeinar manneskjur gæddar
áhuga, bjartsýni og takmarka-
lausri trú á gróandi þjóðlíf á
guðsríkisbraut réttlætis, friðar
og gleði taka höndum saman til
að byggja hús, sem á að rúma
þúsund manns á mestu hátíða-
stundum í margar aldir.
Og þetta hús á um leið helzt að
vera listaverk að fegurð, fram-
sýni, formum og litum, sem sagt
musteri Guði til dýrðar.
En sérstaða framkvæmdanna
frá upphafi til enda er slík að
ótrúlegt má teljast.
Allt er auðn og tóm og myrkur
yfir djúpi framtíðarinnar.
Samfélagið, ríki, sveitarfélag,
enginn er skyldugur til neins.
Engin króna til framkvæmda.
Engir sjóðir, sem geta eða vilja
lána. Hið verðandi hús er og
verður ekki veðhæft á venju-
legan hátt. Varla nokkurt hús,
sem heitir eign til kaups eða
sölu. Þess vegna engin lán til
framkvæmda, engir skyldugir til
að standa í ábyrgð fyrir vaxta-
greiðslum.
í rauninni ekkert til að borga
með. Sóknargjöld, segir einhver.
Jú, þau eru til, en ekki skósóla-
virði frá hverjum einstaklingi.
Eiga samt að standa undir öllum
rekstri þess starfs og þeirrar
stofnunar, sem koma skal í verð-
andi húsi, launum starfsfólks,
ljósi, hita og ræstingu, svo
eitthvað sé nefnt. Vart mikill af-
gangur af þeim til að reisa hús,
höll eða musteri.
Auk þess eru þau háð ákvörð-
un yfirvalda, sem öllu ráða með
þau. Banna hækkun þeirra, þrátt
fyrir mestu þörf, hvað sem við
liggur.
Sömu yfirvöld og stjórnendur
þjóðar og þjóðkirkju ráða líka
einnig í rauninni öllu með bygg-
inguna og aðstöðu hennar. Geta
meira að segja svipt hana söfn-
uðinum og áhugafólkinu og
sóknarprestinn embætti sínu og
starfsaðstöðu eftir eigin geð-
þótta, án svo mikils sem láta
hann eða söfnuðinn vita, hvað í
vændum er.
Öllu gæti verið breytt, öllu
sundrað með einni fundarsam-
þykkt á svipstundu.
Allt þetta átti Langholtssöfn-
uður áfram að reyna og ganga í
gegnum.
En sem betur fór kom það vart
í nokkurs manns huga í gleði
fyrstu funda undir eigin þaki.
Þar héldu allir ótrauðir áfram
á sömu braut. Safna fé, ef fórn-
fúsa hugi og eyri ekkjunnar var
einhversstaðar að finna, sem
vildu geta sagt:
„Guðs hús á grýttri braut
glaður ég hleð,“ þótt ekki yrði
það nema varða við veg í eyði-
mörku.
Auðvitað virtist auðnin á veg-
um fjöldans oftast algjör. Samt
voru til vissir blettir, nokkur
svæði, sem báru ávöxt.
Þannig var á þessum vegi með
borgarsjóð, sem bætti oft einn úr
brýnni þörf, þegar allt hefði
stöðvazt ella.
Og svo voru hlutaveltur,
hátíðasamkomur, kirkjudagar,
kaffikvöld, bazar og blað. Að
ógleymdu hinu andlega musteri,
hinni ósýniiegu kirkju, sem birt-
vió
gluggann
eftirsr Árelíus IMielsson
ist bezt í félagsstarfi, fram-
kvæmdum og fórnarlund, góð-
vild og gjafmildi.
Það er aflið, orkan óþreytandi,
sem byggir kirkjur á Islandi.
Vonandi á þetta eftir að lag-
ast. Aldrei hefur þjóðin, eða
réttara sagt hin „litla hjörð“
Meistarans meðal þjóðarinnar
byggt fleiri guðshús á grýttri
braut en nú.
Kannske kemur sú tíð, að
kirkja verður ekki metin minna
en skóli og frystihús. Kannske
kemur sú tíð, að prestur þurfi
ekki að starfa húsnæðislaus „á
götunni", að minnsta kosti til að
byrja með, áratugum saman.
Og til viðbótar, ef honum tekst
að fá leigt, að lána þá íbúð söfn-
uði sínum sem skrifstofu, kirkju
og gistiheimili, sem ekki á frið-
arreit fyrir fjölskylduna á helg-
um og allra sízt á jólum.
Hver veit. Hvað eru mörg
prestaköll allslaus í Reykjavík
nú? Hvað hafa verið mörg þús-
und manna prestaköll stofnuð á
götunni síðustu áratugi?
Kannske er þetta bezt svona. En
samt má vissulega segja við þá,
sem ráða og reikna kirkju Is-
lands kjör og kaup:
Það er ekki yður að þakka
heldur er það Guðs gjöf.
Til dæmis um skilning og sam-
anburð gagnvart kirkjubyggingu
og félagsheimili, danshúsi, sem
vissulega er gott og blessað, má
geta þess, að söfnuður gæti sótt
árum saman um styrk úr félags-
heimilasjóði án þess að fá
áheyrn eða svar við bréfi.
Þótt sýnilegt sé og sannað, að
aurarnir verði notaðir til að
byggja safnaðarheimili, þá þarf
japl og jaml og ræður á fundi
eftir fund í ótal ráðum og nefnd-
um til að finna út rétt orðalag í
reglugerð um þennan sjóð.
Ennfremur til að „endur-
skoða" reglugerð, lög og fyrir-
mæli, sem oftast leiðir til nei-
kvæðra svara fyrir safnaðar-
heimilið, nema ráðherrann sé
frábær.
Það er sko allt annað með
kirkju. Þar er kannske aldrei
„drukkið né drabbað", þangað
þarf aldrei lögreglu, þar er
aldrei valinn maður á þing!
En ekkert dugir samt. Engar
synjanir og neitanir sjóða,
nefnda og þinga geta stöðvað
kirkjubyggingar í landinu.
Þar er hönd að verki, sem
byggir milljóna-musteri af eyri
ekkjunnar.
Táningar og
togstreita
ný bók eftir Þóri
Kr. Guðbergsson
NÝLEGA er út komin hjá
Fjölvaútgáíunni íslensk
þjóðfélagsleg skáldsaga, Tán-
ingar og togstreita eftir I»óri
S. Guðbergsson. Þetta er
ungiingabók. sem fjallar um
ungiingavandamál nútímans.
Þetta er sagan af Eyvindi,
ungum pilti, sem lendir úti á
galeiðunni. Hann kemst upp á
kant við umhverfi sitt og á í
sífelldum brösum í skólanum,
lærir ekki og fer að skrópa og
finnst þar allt einskisvert. Þar
með er hann orðinn að vanda-
máli og lýst sláandi í bókinni
viðbrögðum skólastjóra, yfir-
kennara og sálfræðings og fleiri
embættismanna, þar sem þeir
standa uppi ráðalausir.
Höfundurinn er sjálfur fé-
lagsráðgjafi og hefur kynnst
mörgum líkum vandamálum. í
eftirmála gefur hann í skyn, að
hér sé í og með fjallað um
raunverulega atburði. Þar segir
hann m.a.: „Sögu Eyvindar lýk-
ur ekki með þessu ævibroti.
Hann átti oft eftir að sitja í
fangelsi og hljóta skilorðs-
bundna dóma, en hann var ekki
vonlaus, lífi hans var ekki lokið.
Enn átti hann von, en hluti af
þeirri von var fólginn í skilningi
og viðhorfum hinna full-
orðnu...“
Bókin Táningar og togstreita
er 184 bls. Hún er myndskreytt
af Rúnu Gísladóttur. Setning og
prentun í Prentstofu G. Bene-
diktssonar, bókband í Arnar-
felli.
Hringiö
í síma
35408
CkjI
M
>
Blaðburóarfólk óskast
Austurbær,
Miöbær
Laugavegur 101—171
Hátún II
Úthverfi
Hverfisgata 4—62
Hverfisgata 63—120
Austurgerði