Morgunblaðið - 31.03.1982, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. MARZ 1982
Matthías Á. Mathiesen:
Óútfylltir viðbótar-
víxlar fram í tímann
Hér fer á eftir niðurlag ræðu
Matthía.sar Á. Mathiesen, fv. fjár-
málaráðherra, í umræðu um frum-
varp að ián.sfjárlögum, sem flutt var
á Alþingi 23. marz sl.:
Þegar lánsfjárlögin voru sam-
þykkt 1977 og 1976, þá var um að
ræða frumvarp til laga með 6
greinum árið 1976 og 7 greinum
1977. Frumvarp til lánsfjárlaga
fyrir árið 1982 er hvorki meira né
minna en komið upp í 29 greinar.
Hvað segir þetta okkur? Jú, þegar
frumvarpið er skoðað, þá liggur í
augum uppi, að hér er ekki ein-
göngu um að ræða frumvarp til
laga um heimild til erlendrar lán-
töku. Hér er um að ræða frumvarp
um ráðstafanir í efnahagsmálum,
það, sem við köllum hér í þingsöl-
um bandorm. Hér er um að ræða
hreinar breytingar á ótal mörgum
lögum, hér er m.a. um að ræða
breytingar á fjárlögum, sem nýbú-
ið er að samþykkja. Hér er um að
ræða ábyrgðarheimildir vegna
framkvæmda, sem alls ekki hafa
verið teknar ákvarðanir um. Hér
er um að ræða niðurskurð á fram-
lagi til fjölmargra stofnsjóða og
þannig mætti lengi telja.
Frumvarpið var lagt fram í nóv-
embermánuði. Forsendur þess
vóru þær hinar sömu og fjárlaga,
þ.e. miðað er við sömu reiknitölu
um verðþróun milli ára. Þegar það
verður samþykkt eru forsendurn-
ar í efnahagslifinu orðnar ger-
breyttar og frumvarpið verður því
pappírsgagn og ekkert annað en
pappírsgagn. Það er pappírsgagn
að því leyti að allar tölur, sem í
því eru, verða rangar, ekki í neinu
samræmi við það, sem er að ger-
ast. Þær eru ekki einu sinni settar
fram í neinu samræmi við það,
sem var að gerast, þegar frum-
varpið var lagt fram, hvað þá að
það sé í nokkru samræmi við það,
sem hefur gerst síðan, og er enn að
gerast.
Fram eru komnar breytingartil-
lögur frá stjórnarliðum sem ríkis-
stjórnin hefur óskað eftir við
stuðningsmenn sína að fluttar
yrðu. Enn hækka erlendar lántök-
ur. Enn er verið að leggja nýja
pinkla á ríkið í einu eða öðru
formi. Það er verið að samþykkja
viðbótarvíxla fram í tímann og
það meira að segja svo, að menn
hafa ekki hugmynd um hvaða töl-
ur standa á þeim víxlum. Þannig
eru þessi vinnubrögð og það er í
hlutarins eðli, að svo er komið sem
ég vék að hér áðan. Ríkið tekur
meir og meir til sín, fólkið hefur
minna hjá sér. Við erum með
miklu meiri erlendar lántökur en
talið er forsvaranlegt.
Breytingartillögur okkar stjórn-
arliða eru:
„Fjármálaráðherra skal leita
samninga við þá lífeyrissjóði sem
lögbundnir eru eða njóta viður-
kenningar fjármálaráðuneytisins,
sbr. 1. tölul. d-liðar 30. gr. 1. nr.
75/1981, um tekjuskatt og eign-
arskatt, að þeir verji á árinu
a.m.k. 40% af ráðstöfunarfé sínu
til kaupa á skuldabréfum með
fullri verðtryggingu til langs tíma
af ríkissjóði, Byggingarsjóði ríkis-
ins, Byggingarsjóði verkamanna,
Framkvæmdasjóði Islands og
fjárfestingarlánasjóðum. Við telj-
um að þessum málum sé best kom-
ið með samkomulagi við þessa að-
ila. Þannig var það þegar sjálf-
stæðismenn fóru með þessi mál og
við teljum, að þannig eigi þetta að
vera.
Á þingskjali 517 flytjum við
breytingartillögu þar sem gert er
ráð fyrir heimild til handa ríkis-
stjórninni að lækka ríkisútgjöld
um 120 millj. kr. Skömmu eftir að
fjárlög eru samþykkt, þá sækir
ríkisstjórn um heimild til þess að
lækka ríkisútgjöldin. Þetta stafar
að sjálfsögðu af því að láns-
fjáráætlun og ákvarðanataka í
efnahagsmálum eru ekki gerðar á
þeim tíma sem þær skal gera.
Fjárlög, lánsfjáráætlun og ráð-
stafanir í efnahgsmálum fyrir ár-
ið 1982 átti að taka allar í desem-
bermánuði. Ef það hefði verið
gert, þyrfti ríkisstjórnin ekki hér
og nú að sækja um heimildir til
þess að lækka ríkisútgjöldin um
120 millj. kr. En það sem okkur
sýnist þó öllu verra er, að Alþingi
fær ekki vitneskju um það með
hvaða hætti eða hvernig þessi lækk-
un ríkisútgjalda skuli eiga sér stað.
Við óskuðum eftir því í fjárhags-
nefnd að við fengjum sundurliðun
á þeim niðurskurði eða þeirri
lækkun ríkisútgjalda, sem hér er
áformuð, en það var ekki mögu-
leiki á því að fá þær upplýsingar.
Hér á Alþingi vinna menn marga
daga, margar vikur í sambandi við
fjárlagagerð, hvernig þeir geti
skynsamlegast nýtt það fjármagn,
sem til ríkissjóðs rennur. Svo er
komið og ætlað að lækka ríkis-
útgjöldin með einu pennastriki um
120 millj. kr., án þess að þingið fái
nokkuð um framkvæmdina að
vita. Við teljum því eðlilegast og
flytjum breytingartillögu, þess
efnis, að við upphaf hinnar nýju
greinar, sem þar er lagt til að orð-
ist svo: „Þrátt fyrir ákvæði fjár-
laga ársins 1982 er ríkisstj. heim-
ilt að fengnu samþykki fjárveitinga-
nefndar að lækka ríkisútgjöld um
120 millj. kr.“
Við viljum freista þess að fá
þessari tillögu breytt þannig, að
sú þingnefnd, sem mest hefur að
segja um fjárlagagerð, verði hér
með í ráðum.
Ég vil síðan ítreka það sem ég
sagði hér í upphafi ræðu minnar,
að vinnubrögð þeirra sem nú fara
með fjármálastjórnina eru nú ekki
í samræmi við þá gagnrýni, sem
þeir létu fram koma þegar frum-
smíði lánsfjáráætlunar og láns-
fjárlaga var hér til meðferðar á
Alþingi, enda er framkvæmd mála
öll í samræmi við það.
Svipmynd frá Alþingi
í bakgrunni: Jósef H. Þorgeirsson (S) og Friðjón Þórðarson, dómsmálaráð-
herra. Framar: Jón Helgason forseti Sameinaðs þings, Birgir (sleifur Gunn-
arsson (S) og Salome Þorkelsdóttir (S). Fremst til hægri sést á vanga Olafs
G. Einarssonar, formanns þingflokks sjálfstæðismanna.
Iðnaðurinn og tollafgreiðslugjaldið:
Leggst tollafgreiðslu-
gjaldið á aðföng iðnaðar?
BIRGIR ísleifur Gunnarsson (S) og Friðrik Sophusson (S) lögðu eftirfarandi
spurningar fyrir fjármálaráðherra í fyrirspurnatíma:
• 1. Að hve miklu leyti er tollafgreiðslugjald lagt á aðföng til iðnaðar skv.
reglugerð sem sett hefur verið um það efni?
• 2. Hvað er gert ráð fyrir að tollafgreiðslugjald á aðföng til iðnaðar gefi
ríkissjóði mikið í tekjur á þessu ári?
Birgir Isleifur Gunnarsson (S) Birgir ísleifur Gunnarsson (S)
sagði forsvarsmenn stjórnarliða
hafa verið óspara á yfirlýsingar,
þess efnis, að létta beri ýmsum
gjöldum af íslenzkum iðnaði. Það
hafi því komið á óvart, að hið nýja
tollafgreiðslugjald hafi í fram-
kvæmd verið lagt á ýmiskonar að-
föng iðnaðar, hráefni, vélar og
varahluti. Þessvegna eru framan-
ritaðar spurningar fram bornar.
Ragnar Arnalds, fjármálaráð-
herra, sagði að í þessu efni væri
framfylgt ákvæðum viðkomandi
laga. Meginreglan væri sú að ekki
kæmi 1% tollafgreiðslugjald á að-
föng iðnaðar, heldur krónutölu-
gjald eftir verðmæti innflutnings
þó ekki á vörum frá EFTA-ríkjum.
Ekki liggja fyrir, sagði ráðherra,
neinar tölulegar upplýsingar um
þennan þátt gjaldheimtunnar sér-
staklega, en hann er ekki stórvax-
vitnaði til talsmanna iðnaðar, sem
teldu hér verulega skattheimtu á
ferð, bæði á hráefni, vélar og vara-
hluti. Jafnvel svo mikla, að 1%
eftirgjöf í launaskatti hyrfi í sum-
um tilfellum í þessa nýju skatt-
heimtu ríkisstjórnarinnar. Þenn-
an þátt viðkomandi reglugerðar
þarf því að taka til tafarlausrar
endurskoðunar, því hér er útkom-
an önnur í framkvæmd en til var
stofnað af þingheimi.
Ragnar Arnalds (Abl.) sagði Birgi
ísleif of trúgjarnan á orð tals-
manna iðnaðarins. Framkvæmdin
væri í samræmi við lög, sem þing-
heimur hefur sett, og ætti því að
kunna skil á.
Friðrik Sophusson (S) vitnaði til
frumvarps um hliðstætt efni, sem
vísað var til ríkisstjórnar 1979,
með því fororði, að ríkisstjórn léti
vinna nýtt frumvarp um tolleft-
irgjöf, varðandi iðnað. Þetta boð-
aða frumvarp hefur ekki komið
fram. Ríkisstjórnin hefur brugðizt
í þessu efni, þrátt fyrir fögur orð.
Þá vitnaði hann til fyrirheita um
tollkrít sem átti til að koma þegar
haustið 1980 en er enn ókomin.
Einnig þar væri um hrein brögð
að ræða í garð iðnaðarins og ann-
arra, sem innflutningi sinntu.
Ragnar Arnalds, fjármálaráð-
herra, sagði ekki nýtt, þótt mál
drægjust á langinn. Hinsvegar
gæti hann glatt þingmennina með
því að tollkrítarfrumvarp væri
vætanlegt fyrir vikulokin.
Hvað líður ákvæðum stjómarsáttmálans?:
130 atvinnulausir í
Keflavík á miðri vertíð
í febrúar 1980 vóru skráðir 16 atvinnulausir í Keflavik. í febrúar 1981
57. í febrúar 1982 132, þótt vertíð sé í fullum gangi, sagði Karl Steinar
Guðnason, i fyrirspurnatima á Alþingi í gær. Krafðist Karl Steinar svara
af hálfu Gunnars Thoroddsen, forsætisráðherra, hvenær framfylgt yrði
ákvæði i stjórnarsáttmála frá í febrúar 1980, þess efnis, „að undirbúið
verði öflugt átak i atvinnumálum á Suðurnesjum“. Hver er árangur af
starfi nefndar þeirrar, sem ríkisstjórnin skipaði loks í þetta mál 24. júni
1981?
Gunnar Thoroddsen, forsætis-
ráðherra, svaraði efnislega. Mér
hefur borist skýrsla frá nefnd-
inni, dagsett 22. marz, en hún
hóf störf 2. júlí sl. Nefndin hefur
rætt við atvinnumálanefndir á
Suðurnesjum, en hún telur meg-
inhlutverk sitt að „styðja frum-
kvæði heimamanna til nýrrar
eða aukinnar atvinnustarfsemi",
en ekki að leysa úr fjárhags-
vanda fyrirtækja, sem fyrir eru.
Nefndin hefur óskað eftir upp-
iýsingum um eftirtalin málefni:
1) Uttekt á jarðhitasvæðum á
Reykjanesi, sem Orkustofnun
vinnur að. 2) Úttekt á hafnar-
stæðum á Suðurnesjum, m.a.
með tilliti til efnaiðnaðar á
svæðinu. 3) Nefndin hefur látið
vinna frumáætlun um hugsan-
lega áfangauppbyggingu
Sjóefnasamstæðu, þ.e. saltverk-
smiðju o.fl. 4) Framkvæmda-
stofnun vinnur að því að endur-
vinna upplýsingar um rekstur,
búnað og fjárfestingu í frysti-
húsum á Suðurnesjum, sem unn-
ar vóru 1978. 5) Iðntæknistofn-
un vinnur að athugun á hag-
kvæmni þess að reisa plast-
tunnuverksmiðju og steinsteypu-
einingaverksmiðju á Suðurnesj-
um. 6) Nefndin er nú að ræða
við forvígismenn fiskimjölsverk-
smiðja.
Karl Steinar Guðnason (A) taldi
hér fátt nýtt fram koma. Nefnd-
in hefði aðeins hugað að verk-
efnum, sem heimamenn hafi
verið með á athugunarstigi, en
ekki sinnt heildarúttekt né til-
lögugerð, og alls ekki því, sem
máli skiptir, þ.e. fjármagnsútveg-
un, til að gera hugmyndir að
veruleika. Hversvegna skipaði
ríkisstjórnin ekki þessa könnun-
arnefnd fyrr en í júlí 1981? Og
hversvegna eru atvinnumál Suð-
urnesja í utanríkismálakafla
stjórnarsáttmálans? Atvinnu-
leysi er vaxandi í Keflavík — og
þeir atvinnulausu fá litlar úr-
bætur í sundurlausum þönkum
könnunarnefndarinnar. Það er
þörf bráðra aðgerða til að mæta
vanda hinna atvinnulausu í
Keflavík. Þar vóru eitt sinn 11
frystihús. Nú aðeins 3. Og
ástandið í vetur er verra en
nokkru sinni í atvinnumálum
Keflvíkinga. Ríkisstjórnin ætti
að sjá sóma sinn í að standa við
orð sín í eigin stjórnarsáttmála
— tími er til kominn, sagði Karl
Steinar að lokum.
Flugstöðin:
Nefndarálit
kemur
fljótlega,
— sagöi utanríkisráðherra
NEFND sú, sem utanríkisráð-
herra skipaði 13. nóvember sl. til
að athuga undirbúning (hönnun)
fyrirhugaðar flugstöðvarbygg-
ingar á Keflavíkurflugvelli, hefur
undanfariö unnið að upplýsinga-
öflun og könnunarstörfum, og
vonast er til að hún skili áliti inn-
an skamms. Samkvæmt skipun-
arbréfi nefndarinnar á hún að
skila tillögum um þetta efni. Eng-
in ákvörðun liggur fyrir um hvern
veg lánsfjármögnun byggingar-
innar verður hagað. Ekki hefur
verið tekin ákvörðun um áfanga-
skiptingu byggingarinnar. Starf-
semi nefndarinnar hefur miðast
við fyrirliggjandi hönnun.
Ofanritað kom fram í svari
Ólafs Jóhannessonar, utanrík-
isráðherra, við fyrirspurnum
frá Karli Steinari Guðnasyni í
gær.
Karl Steinar Guðnason (A)
þakkaði svörin og kvað nauð-
synlegt, að umrædd nefnd skil-
aði áliti hið bráðasta. Aðstaða
starfsfólks og farþega, sem um
flugstöðina fara, er óviðunandi,
sagði Karl og ekki verjandi, og
það styttist í þann tíma sem
fjárframlag mótaðila stendur
til boða. Það er því ekki hægt að
una því að mál þetta dragist
enn úr hömlu.