Morgunblaðið - 16.04.1982, Qupperneq 18

50 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. APRÍL 1982
Heimilishorn
Bergljót Ingólfsdóttir
Af bókum
og
höfundum
Ævisaga Josephine Baker
eftir Lynn Haney
Nýlega kom út í Bandaríkjunum
ævisaga söngkonunnar Josephine
Baker og nefnist hún á frummálinu
„Naked at the Feast". Söngkonan
var mestan hluta ævinnar starfandi
í Frakklandi en feröaöist víöa um
heiminn til aö skemmta fram til
hins síöasta. Hún lést áriö 1975, 68
ára aö aldri.
Josephine Baker var fædd í St.
Louis i fylkinu Missouri í Banda-
ríkjunum og aöeins atta ára gömul
fór hún að vinna fyrir sér sem
þjónustustúlka. Hún haföi mikið
yndi af dansi og söng og þrettán
ára gömul réöi hún sig í farand-
söng- og dansflokk. Þar kom í Ijós
aö hún haföi góöa söngrödd og
ekki siöur þaö, að henni tókst aö
halda áheyrendum gagnteknum
með sviðsframkomu sinni.
Þegar Baker var 16 ára gömul
tókst henni að brjóta sér leið inn á
Broadway, sem ekki var lítið
áhlaupaverk fyrir þeldökka stúlku
á þeim tíma. Hennar biöu þó ekki
sömu möguleikar í Bandaríkjunum,
og margra annarra samtíöar-
manna hennar, vegna hörundslit-
arins. Hún söölaöi því um, og hélt
til Parísar nítján ára gömul og þar
sló hún rækilega í gegn, ef svo má
að oröi komast. Það var engin
listakona dáöari þar á þriöja ára-
tugnum og um hana sagöi annar
bandarískur listamaður búsettur í
París á þessum árum, Ernest Hem-
ingway, „hún er sú stórkostlegasta
kona, sem nokkur maöur hefur
augum litið eöa mun líta“.
Á miöjum aldri sneri Josephine
Baker sér aö öörum viðfangsefn-
um, hún tók þátt í frönsku and-
spyrnuhreyfingunni og lét til sín
taka misrétti kynþáttanna í Banda-
rikjunum.
Hún tók tólf kjörbörn af mis-
munandi kynþáttum og ól þau upp
á setri í Frakklandi, sem kallað er
„Dordogne". Með því hugöist hún
sýna fram á, aö ólíkir kynþættir,
meö sitt hvorn húðlitinn og sitt
hvora trú og menningu gætu búið
saman í sátt og samlyndi.
Hún þurfti aö fara aö skemmta
aftur til að sjá hópnum farborða og
ferðaðist til borga Bandaríkjanna
og til ísrael til aö afla tekna. Jose-
phine Baker lést áriö 1975 eins og
áöur segir, þremur dögum eftir aö
hún hélt hátíölegt 50 ára afmæli
sitt sem skemmtikraftur. Þaö
kvöld hafði hún dansaö upp á
borði í næturklúbbi til kl. 3 um
nóttina. Læknisfræöilega var sagt
aö hún heföi látist úr heilablóðfalli.
En einn vinur hennar sagöi aö „La
Bakaire", eins og Frakkar kölluöu
hana, heföi dáiö „úr gleði".
Ævisaga Margrétar prins-
essu, eftir Nigel Dempster
Sagan, sem dálkahöfundurinn
Nigel Dempster hefur skrifað um
Margréti prinsessu og heitir
„Princess Margaret" er nýkomin út
í Bretlandi og selst vel eftir því sem
sögur herma.
Höfundurinn hefur í þessari
samantekt sinni stuöst viö blaöa-
greinar allt frá bernsku prinsess-
unnar, opinber skjöl svo og frá-
sagnir gamallar vinkonu, en sú
kona á son, sem fallið hefur fyrir
eiturlyfjunum og hefur meöal ann-
ars selt myndir af prinsessunni til
aö afla tekna til lyfjakaupa.
Nigel Dempster er dálkahöfund-
ur, eins og áöur segir, þ.e. slúö-
urdálkahöfundur hjá Daily Mail. Þó
höfundur vilji halda fram heiöar-
leika og hlutleysi viö skráningu
sögunnar þykir hún bera mikinn
keim af dálkaskrifum hans.
Það gefur auga leiö aö Margrét
prinsessa hefur staöiö nokkuð í
skugga eldri systur sinnar, Elísa-
betar drottningar, enda voru þær
aðeins litlar telpur þegar frændi
þeirra, hertoginn af Windsor, af-
salaði sér konungdómi, vegna
„konunnar, sem hann elskaði",
Wally 'Simpson. Viö þaö varö hin
unga Elísabet sjálfkjörinn ríkisarfi
bresku krúnunnar.
í bókinni er á þaö minnst, sem
sjálfsagt þætti ekki í frásögur fær-
andi hjá öðrum smábörnum og
óvitum, aö Margrét prinsessa hafi
bitið systur sína Elísabetu. Og birt
eru ummæli litlu prinsessunnar
þegar hún í sakleysi sínu Sþyr árið
1939: „Hver er þessi Hitler, sem
eyðileggur allt?"
Um tvítugsaldurinn er Margréti
prinsessu lýst sem gullfallegri
stúlku, kátri og lífsglaöri. En áriö
1955 varö hún fyrir miklu áfalli,
hún fékk ekki að giftast mannin-
um, sem hún var ástfangin af, Pet-
er Townsend höfuösmanni, en
hann var fráskilinn og eldri en hún.
Eftir þetta áfall telur höfundur
bókarinnar aö allt hafi meira og
minna fariö úr skorðum hjá Mar-
gréti prinsessu. Hjónabandiö meö
Antony Armstrong-Jones, sem
síðar varö jarlinn af Snowdon, hafi
fyrirfram verið dauöadæmt og aö
það hafi verið jarlinn, sem fljótt fór
aö leita félagsskapar annarra
kvenna og halda fram hjá, gagn-
stætt því sem haldið var fram í
fréttum þar sem prinsessan var
talin sú seka. Þaö var þvi einmana
og yfirgefin eiginkona sem leitaöi
félagsskapar viö unga manninn
Roddy Llewellyn á sínum tíma og
sjálfsagt muna margir eftir frétta-
myndum frá feröum þeirra til eyja í
Karabíska hafinu. Eftir prinsess-
unni eru höfö þau ummæli um
fyrrverandi eiginmann sinn, að
hann hafi verið „djöfullega kænn".
Margrét prinsessa hefur haft
mörgum opinberum skyldum aö
gegna og komið fram víða fyrir
hönd konungsfjölskyldunnar. í
bókinni er sú spurning almennings
borin upp hvort Margrét prinsessa
vinni fyrir kaupinu sínu, sem er
£82.000 á ári. En þær raddir heyr-
ast alltaf öðru hvoru um kóngafólk.
Margrét prinsessa sagði ein-
hverju sinni á meðan þau Snow-
don voru enn hjón, „aö þau væru
hæstlaunuöu trúðar Evrópu". Bera
þau ummæli vott um þó nokkra
kímnigáfu, ef rétt er haft eftir.
Rithöfundurinn
Ngaio Marsh látinn
Góöar leynilögreglusögur eru
ekki á hverju strái, því er nú verr
og miöur og mikil eftirsjá aö höf-
undum, sem skrifað hafa góðar
slíkar bækur.
Þaö eru ekki svo mjög mörg ár
síðan drottning slíkra bókmennta,
Agatha Christie, kvaddi þennan
heim og nú er önnur kona, rithöf-
undur sem margir töldu veröugan
arftaka hennar, einnig látin. Ngaio
Marsh lést í lok febrúar sl. á Nýja
Sjálandi, 82 ára aö aldri og eftir
hana liggja 33 leynilögreglusögur,
sem skrifaðar hafa veriö undan-
farna hálfa öld. Ngaio Marsh var
fædd og uppalin á Nýja Sjálandi
og hlaut viö skírn Maora (frum-
byggjar Nýja Sjálands) nafn, sem
þýtt getur þrennt, þ.e. Ijós á tré,
tré meö hvítum blómum eöa hygg-
inn. Þess má geta, aö algengt var
aö börn hvítra manna á Nýja Sjá-
landi hlytu nöfn Maora.
Ngaio eyddi mestum hluta ævi
sinnar á Nýja Sjálandi, hún var
menntuö í leikhúsfræöum og ákaf-
ur aðdáandi Shakespeare. Hún var
sviðsleikkona um hríö, leikstjóri og
varö fyrirlesari viö leiklistardeild
Canterbury háskóla á Nýja Sjá-
landi áriö 1948.
En árið 1934 kom út eftir hana
fyrsta leynilögreglusagan, „A Man
Lay Dead" og gagnrýnendur líkja
henni viö þær Agöthu Christie og
Dorothy Sayers.
Ngaio Marsh var sæmd heið-
ursnafnbótinni „Dame" fyrir störf
sín og stuðning viö leiklistina á
Nýja Sjálandi og leikhús viö Cant-
erbury háskólann ber nafn hennar.
Og þá er það írska kvöldið með ósvikinni
frskri stemmningu, frskum mat og
frskum kaffidrykk á eftir - hvað annað?
Sumarbækllngurinn liggur frammi og
kvlkmyndasýning verður f hliðarsal
allt kvöldið.
Upplífgandi fordrykkur
verður framreiddur í anddyri og Jón
Ólafsson leikur á píanóið á meðan setið
er til borðs.
latseðill
Snaggaraleg
írlandskynning
Tískusýningin
er frá Partner og Módelsamtökln að
sjálfsögðu eidhress.
írskir þjóðdansar
verða sýndir af Þjóðdansafélagi
Reykjavfkur.
Eld-
og sverðgleyparnir
Stromboli og Silvia hrella áhorfendur
með djörfum uppátækjum.
Spurningakeppnin
heldur áfram og nú mætast Vörubflstjór-
afélagið Þróttur og Starfsmannafélag
Reykjavfkur.
Hljómsveit Ragnars
Bjarnasonar
Aðgöngumiðar
eru seldir og afgreiddir f anddyri Súlnasal-
ar milli kl. 16.00 og 18.00 í dag og næstu
daga.
Þú velur þér borð um lelð og þú sæklr
mlðana og munið að koma ttmanlega þvi
alttaf þurfa einhverjir frá að hverfa.
Sfminn f miðasölunni er 20221 og að
sjálfsögðu er aðeins rúllugjald. Hver
aðgöngumiðl gildir sem happdrættis-
miðl.
Vinningur er sólarlandaferð fyrir tvo að
verðmæti kr 20.000.-
Kynnir: Magnús Axelsson
Stjórnandi: Siguröur Haraldsson.
Húsið opnar kl. 21.00 fyrir þá gesti sem
ekki snæða kvöldverð.
Hittumst á Sólarkvöldi - Par er Qörið!
Samvinnuferdir - Landsýn
AUSTURSTRÆTI 12 - SÍMAR 27077 & 28899