Morgunblaðið - 25.04.1982, Page 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. APRÍL 1982
23
Skattar ríkisins á
einstaklinga frá 1977
Á I’ESSII súluriti kemur fram hlut-
fall álagðra skatta ríkisins á einstakl-
inga 1977 til 1981 — súla I sýnir
hlutfall skatta af tekjum fyrra árs og
súla 2 sýnir hlutfall skatta af tekjum
þess árs, þegar greiðsla skattanna er
innt af hendi. Upplýsingarnar eru
fengnar úr skýrslu fjármálaráðherra
til Alþingis um ríkisfjármál 1981.
Eins og af súluritinu sést, hækkar
hlutfallið verulega á árinu 1978. Það
ár tók vinstri stjóm, undir forsæti
Olafs Jóhannessonar, við landstjórn-
inni. Eitt fyrsta verk hennar var aö
gefa út bráðabirgðalög um afturvirka
skatta. Álagningu tekju- og eigna-
skatta það ár var lokið, en i bráða-
birgðalögunum var mælt fyrir um
það, að tekjuskattur skyldi hækkað-
ur um 6% og lagöur skyldi á viðauki
við eignaskatta einstaklinga. Þessir
viðaukaskattar hafa síðan verið inni-
faldir í tekju- og eignasköttum.
Frá 1977 hefur skattbyrði eigna-
skatta einstaklinga tvöfaldast, en
tekjuskattbyrðin aukist um rúm 50%,
ef tekið er mið af tekjum þess árs,
sem fólk er að greiöa skattana, en
það er augljóslega eðlilegasti mæli-
kvarði skattbyrðarinnar frá sjónar-
hóli skattgreiðenda.
Eins og kunnugt er, hefur ríkis-
stjórnin nú lagt fram frumvarp til
laga um skyldusparnaó, sem enn
eykur skattbyrðina.
Borgarmálaskoðanakönnun Heimdallar:
88,2% aðspurðra
telur óeðlilegt að
borgin ráðstafi
„of stóru húsnæði“
BIRTAR HAFA VERIÐ niðurstöður úr borgarmálaskoðanakönnun,
er Heimdallur, samtök ungra sjálfstæðismanna, gengust fyrir meðal
borgarbúa á aldrinum 20 til 25 ára nýlega. Samband var haft við 379
einstaklinga á þessum aldri í Reykjavík, og samþykktu 378 þeirra að
svara þeim spurningum er bornar voru fram í skoðanakönnuninni,
segir í frétt er Morgunblaðinu hefur borist frá stjórn Heimdallar.
Meðal niðurstaða úr skoð-
anakönnuninni má nefna, að
72,8% aðspurðra kváðust hafa
verið andvígir fjölgun borg-
arfulltrúa úr 15 í 21. Fylgjandi
fjölguninni kváðust 22,6%
vera. Spurt var, hvort það
fyrirkomulag að hafa pólitísk-
an borgarstjóra eins og var á
valdatíma sjálfstæðismanna,
hefði reynst betur eða verr en
núverandi fyrirkomulag.
30,4% sögðu það hafa reynst
verr en núverandi fyrirkomu-
lag, 42,0% betur, 17,7% töldu
það svipað og 4,6% svöruðu
ekki. 50% kváðust nota stræt-
isvagna oft, 32,5% sjaldan,
17,5% ekki. 24% aðspurðra
töldu næsta byggingasvæði
eiga að vera við Rauðavatn og
Selás, 55% norður með strönd-
inni frá Grafarvogi yfir Korp-
úlfsstaðaland, og 21% svaraði
ekki eða hafði ekki skoðun.
Þá kom fram, að 21% töldu
að þeim tveimur milljónum
nýkróna er varið var til úti-
taflsins hefði verið vel varið,
71,8% töldu því illa varið,
7,2% svöruðu ekki. Spurt var
um „punktakerfið" við lóða-
úthlutun. 38,4% töldu það
jákvætt, 43,5% neikvætt og
6,2% töldu það engu breyta.
11,9% svöruðu ekki. 9,9% að-
spurðra töldu, að fjölgun laun-
aðra nefnda og ráða í Reykja-
vík á yfirstandandi kjörtíma-
bili væri æskileg. 80,9% töldu
þróunina óæskilega, 4% svör-
uðu ekki. 71,8% töldu eðlilegt
að fólki væri leyft að leggja
video-kapla milli húsa, 24,2%
töldu svo ekki vera og 4%
höfðu ekki skoðun. 3,5% töldu
eðlilegt, að „of stórt húsnæði"
væri tekið leigunámi, 88,2%
töldu það óeðliiegt, 8,3% höfðu
ekki skoðun á málinu.
Ýmsar fleiri spurningar
voru lagðar fram í könnuninni
og verður nánari grein gerð
fyrir þeim í Mbl. síðar.
LjÓNm. Mbl.: Krislján
gosdrykkjaiðnaði. Nýlega hefur
verið hafin stórfelld framleiðsla á
„sérstöku kornsýrópi", sem kemur
algjörlega í stað sykurs og er um
15 af hundraði ódýrara. Notkunin
eykst jafnhratt og nýjar verk-
smiðjur taka til starfa og fram-
boðið eykst. Mikilvægi þessarar
þróunar má sjá af því, að gos-
drykkjaframleiðendur þar í landi
nota 25—30 af hundraði allrar
sykurframleiðslunnar, en það er
svipað hlutfall og hérlendis. Má
reikna með, að notkun þessa sér-
staka kornsýróps breiðist fljótlega
út til V-Evrópu og fleiri landa,
þegar hægt verður að fullnægja
síaukinni eftirspurn. Önnur
þróun, sem hefur haft áhrif til
minnkunnar sykurneyzlu er mikil
umræða um óhollustu sykurs. Því
hefur aukizt notkun cyclamats og
sakkaríns í stað sykurs, sérstak-
lega hjá gosdrykkjaframleiðend-
unum. Má í því sambandi benda á,
að sykurneyzla á íbúa í Bandaríkj-
unum minnkaði um 10 af hundraði
á árunum 1970—1980. Síðustu
misseri hefur þessi þróun verið
enn örari.“
Örn Hjaltalín kemst að þeirri
niðurstöðu í greinargerð sinni, að
til þess að sykurverksmiðja gæti
borið sig þyrfti verðlag að vera
nálægt þremur finnskum mörkum
á kíló. Ef verksmiðja gæti ekki
selt um 10 þús. tonn á ári, sem er
ársnotkun Islendinga, yrði kostn-
aðarverð hvers kílós enn hærra.
Síðan segir hann:
„Nú er heimsmarkaðsverð með
flutningskostnaði hingað t.d. á
þýzkum sykri FIM 1,80—2,00 á
kíló. Þetta er það verð, sem gos-
drykkjaframleiðendur kaupa syk-
ur á í 50 kg sekkjum. Þegar líður
fram á árið og væntanlegra áhrifa
metuppskerunnar 1982 fer að
gæta er líklegt, að heimsmarkaðs-
verðið lækki verulega. Lækki það
t.d. um 20—30 af hundraði þá yrði
verðið FIM 1,35—1,65 á kíló með
flutningskostnaði hingað. Yrði þá
verðið svipað og það var yfirleitt á
árunum 1977 og 1979. Af framan-
sögðu held ég að glögglega megi
sjá, að rekstur sykurverksmiðju
hérlendis er því miður vonlaus.
Takist svo hrapallega til, að við
reisum sykurverksmiðju, munum
við í framtíðinni líklega búa við
miklu hærra sykurverð en ella.
Óttast iðnrekendur mjög, að þegar
í ljós kemur, að rekstrargrund-
völlur fyrir sykurverksmiðju er
ekki fyrir hendi, verði innflutn-
ingur sykurs bannaður og innlendi
sykurinn verðlagður þannig, að
verksmiðjan geti borið sig. Væri
hér því enn eitt dæmið um ranga
fjárfestingu, sem halda niðri
lífskjörum og auka á verðbólgu-
vanda okkar Islendinga.“
Er nú ekki ástæða til, að þeir
menn, sem unnið hafa að undir-
búningi sykurverksmiðjunnar í
Hveragerði á kostnað skattgreið-
enda, komi fram með einhver and-
mæli við þessum röksemdum
manns, sem hefur verulega þekk-
ingu á sykurmarkaðnum, bæði hér
og erlendis? Og er ekki ástæða til,
að alþingismenn, em eiga að taka
ákvörðun um sykurverksmiðju í
Hveragerði, hagnýti sér slíka
þekkingu þegar þeir taka ákvörð-
un um, hvort farið skuli út í þess-
ar framkvæmdir eða ekki?
Svepparækt
I þessum umræðum í vetur um
ný fyrirtæki hefur að vísu ekki
verið fjallað um svepparækt, en í
athyglisverðri grein eftir Bjarna
Helgason á Laugalandi í Borgar-
firði, sem birtist í Morgunblaðinu
17. apríl sl. kemur fram, að
Orkustofnun hefur gert skýrslu
um svepparækt á íslandi, orku-
þörf svepparæktunar og hugsan-
lega stórræktun á sveppum hér á
landi. Bjarni Helgason, sem hefur
ræktað sveppi að Laugalandi í
Borgarfirði í tvo áratugi, fjallar
um þessa skýrslu Orkustofnunar í
fyrrnefndri grein og segir:
„Skýrsluhöfundur Orkustofnunar
kemst að þeirri niðurstöðu, að
markaður ætti að vera fyrir 375
tonn af sveppum hér á landi á ári
á næstu árum, þrátt fyrir þá stað-
reynd, að heildarneyzla lands-
manna á nýjum og niðursoðnum
sveppum nemi nú ekki nema 50
tonnum á ári. Núverandi neyzla á
nýjum sveppum nemur um 1V4
tonni á mánuði og er rúmlega
helmingur þess magns innlend
framleiðsla og á hún eftir að
aukast hlutfallslega á næstu mán-
uðum. Nú er ekki nema von, að
framtakssamir einstaklingar
renni hýru auga til svepparæktar,
þegar skýrslugerðarmenn opin-
berrar stofnunar komast að þeirri
niðurstöðu, að hér sé ónýttur
markaður fyrir hundruð tonna af
sveppum árlega, að ónefndum
möguleikum „sem gætu falist í út-
flutningi ætisveppa í stórum stíl“.
En lítum á, hvernig þessi niður-
staða er fengin. Tekið er meðaltal
neyzlu 15 annarra þjóða og það
lagt til grundvallar útreikn-
inganna án þess að gefa því nokk-
urn gaum, að í sumum þessara
landa er aldalöng hefð á sveppa-
neyzlu og að neyzluvenjur þessara
þjóða eru ólíkar neyzluvenjum
okkar, sem erum því vanastir að
borða kjöt og fisk og reyndar
hvattir til þess með niðurgreiðslu
á landbúnaðarvörum öðrum en
grænmeti og sveppum. Ég á bágt
með að trúa því með allri virðingu
fyrir skýrsluhöfundi, að lands-
mönnum opinberist skyndilega á
næstunni, að þeir skuli sjöfalda
sveppaneyzlu sína til þess að ná
einhverju meðaltali úti í löndum,
eða vegna þess, að skilyrði kunna
að vera fyrir hendi hér á landi til
aukinnar svepparæktar."
Síðan segir Bjarni Helgason:
„Rétt er að auka þá framleiðslu á
ferskum ætisveppum hérlendis
svo ekkí þurfi að flytja þá inn og
mun hún reyndar aukast á næst-
unni, en hins vegar er fjárhags-
lega varhugavert að framleiða hér
sveppi til niðursuðu í stórum stíl á
sama tíma og Danir og Hollend-
ingar, reyndir svepparæktendur,
berjast í bökkum með sína fram-
leiðslu vegna samkeppni frá lönd-
um, eins og Formósu, en þar er
framleiðslukostnaður lítill og
verðið þar af leiðandi lágt... Það
er ætíð skynsamlegt, að rasa ekki
um ráð fram og opinberum aðilum
er ekki sízt skylt að gefa sér
raunhæfar forsendur, svo að
niðurstöðurnar verði marktækar,
en kasti ekki glýju í augu þeirra,
sem leggja trúnað á þær. Það er
álíka villandi að halda því fram,
að hér verði markaður fyrir 375
tonn af sveppum á næstu árum og
að staðhæfa að hér megi setja á
markað hlutfallslega eins mikið af
svínakjöti og í Danmörku, eða
kjúklingakjöti og í Bandaríkjun-
um, einungis vegna þess, hverning
neyzluvenjur þessara tveggja
þjóða hafa mótast.“
Hér hafa verið nefnd þrjú dæmi
um nýjar atvinnugreinar, sem
skýrslur hafa verið samdar um og
áætlanir gerðar um, ýmist á veg-
um opinberra aðila, eða í mjög ná-
inni samvinnu við opinbera aðila,
eða ætlast er til, að opinberir aðil-
ar leggi fram verulega fjármuni
til. Hér hafa þrír einstaklingar,
sem hver og einn hefur víðtæka
þekkingu á sínu sviði komrð fram
á sjónarsviðið og andmælt þessum
áætlunum og talið, að þær séu
ekki á rökum reistar. Óneitanlega
virðist þetta segja nokkra sögu um
það út í hvaða farveg iðnþróun á
Islandi er að komast, og ekki að
ástæðulausu, að fyrrverandi for-
maður Félags ísl. iðnrekenda var-
ar við því, sem hann kallar
„skrifborðsiðnþróun".