Morgunblaðið - 26.11.1982, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1982
+
Móðir mín, tengdamóöir og amma,
BÓTHILDUR FRIDRIKSDÓTTIR,
Ránargötu 51, Rsykjavík,
andaölst í Landakotsspítala, fimmtudaginn 25. nóvember.
Magnús Friöriksson,
Margrót Þorkelsdóttir
og börn.
MARINÓ ARASON,
Lindargötu 21,
andaöist í Landakotsspítala, 24. nóvember.
Guórún Guómundsdóttir.
Systir mín og móöursystir okkar,
JÓHANNA MARGRÉT GUDJÓNSDÓTTIR,
Furugeröi 1,
er látin.
Tómas Gíslason,
Edda Skúladóttir, Sigrún Skúladóttir.
+
Útför móöur okkar og tengdamóður,
STEFANÍU ÓLAFSDÓTTUR,
trá Jörfa,
Þórólfsgötu 5, Borgarnesi,
fer fram frá Borgarneskirkju laugardaginn 27. nóvember kl. 14.00.
Bílferð veröur frá Umferöarmiöstööinni kl. 9.30 sama dag.
Börn og tengdabörn.
+
Viö þökkum innilega auösýnda samúö og vinarhug viö andlát og
útför
HJARTAR HELGASONAR,
Borgarnesi.
Dagny Helgason, börn, tengdabörn,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Þökkum auösýnda samúö og hlýhug viö andlát og útför eiginkonu
minnar, móður, tengdamóöur, ömmu og systur,
HÓLMFRÍDAR GUÐMUNDSDÓTTUR,
Þórhallur Björnsson,
Anna Laufey Þórhallsdóttir, Lúóvík Lúóvíksson,
Fríóa Sjöfn Lúðvíksdóttir, Hanna Þóra Lúóvíksdóttir,
Margrét Halla Lúóvíksdóttir, Anna Guómundsdóttir,
Jóhanna Guðmundsdóttir, Guórún Guömundsdóttir,
Birna Guömundsdóttir, Helga Guómundsdóttir.
+
Þökkum auösýnda samúö og hlýhug viö andlát og útför
SÆMUNDAR E. KRISTJÁNSSONAR,
vélstjóra,
Reynimel 88, Reykjavík.
Benedikta Þorsteínsdóttir,
Kristjén Sæmundsson, Hafsteínn Sæmundsson,
Vigdis Aðalsteinsdóttir, Ágústa Gisladóttir,
Sverrir Sæmundsson, Jóhanna Sæmundsdóttir,
Erna Vilbergsdóttir, Árni Guðmundsson
Sigríður D. Sæmundsdóttirvog barnabörn.
Jón Örn Marinósson,
Víktor Sméri Sæmundsson,
Ingibjörg Hafstaö.
+
Þökkum auösýnda samúö, tryggö og vinarhug viö andlát og útför
móöur okkar, tengdamóöur og ömmu,
GÍSLÍNU GUÐNÝJAR SIGURDARDÓTTUR.
Siguróur Sigurósson,
Borgar Benediktsson, Andrea Gunnarsdóttir,
Ólafur Benediktsson, Móeióur Jónsdóttir,
Benedikt Benediktsson, Vilborg Þórmundsdóttir,
Sigriður Benediktsdóttir, Guðmundur Tyrfingsson,
Guðrún Benediktsdóttir, Siguróur S. Matthíasson,
Ragnhiidur Benediktsdóttirjfelgi Finnlaugsson,
Kristín Benediktsdóttir, Gunnar J. Óskarsson
og barnabörn.
Minning:
Villemo Kaijser
f. Lindeberg
Fæddur 23. febrúar 1916
Dáinn 17. nóvember 1982
Nýlátin er í Svíþjóð frú Villemo
Kaijser, kona Olof Kaijsers, fyrr-
um sendiherra Svía á Islandi.
Andlát hennar var ekki óvænt, en
hún hafði á þessu ári átt við þung-
an sjúkdóm að stríða. Þau hjón
störfuðu hér á Islandi í sex ár, eða
frá 1972—’78, en áður hafði Olof
Kaijser verið sendiherra í Zambíu
og á Nýja-Sjálandi og starfað í
utanríkisþjónustu lands síns í
fjölmörgum öðrum löndum. Hér á
Islandi eignuðust þau hjón marga
vini, og þau gerðu sér far um að
varðveita böndin við þessa vini og
við ísland eftir að þau höfðu aftur
sest að í heimalandinu.
Frú Villemo Kaijser var um
margt óvenjuleg kona. Faðir
hennar, sem var listrænn maður,
hafði valið henni nafn úr litlu,
fögru kvæði skáldsins Ágústs
Strindbergs, en nafnið mun vera
gælunafn, er Strindberg gaf
fyrstu eiginkonu sinni:
Villemo, Villemo,
vi gick du, gick du?
Min vilja, min tro,
den fick du, fick du.
Engin kona mun áður hafa bor-
ið þetta nafn, og fyrir litla stúlku
og unga konu hefur það sjálfsagt
ekki verið létt byrði, en fagurt var
nafnið og hún bar það ætíð með
sóma.
Frú Villemo var greind kona,
vel menntuð og tíguleg í fasi. Þó
skipti það mestu máli, að hún
hafði til að bera innileik og-
hjartahlýju, sem þeir, sem henni
kynntust, gleyma ekki. Þegar hún
kom hingað til Islands var hún
fullþroskuð kona, sem hafði séð
mikið af veröldinni og verið full-
trúi þjóðar sinnar í mörgum lönd-
um. Fyrstu kynni hennar af landi
og þjóð voru mikil viðbrigði frá
því, sem hún hafði áður átt að
venjast. Hraunið grátt og úfið,
gróðursnautt land umlukið þung-
um sjó og þéttum skýjum, íbúarn-
ir fjarlægir og tunga þeirra óskilj-
anleg. Þannig segir hún sjálf frá
komu sinni til Islands í september
1972. En það má vera okkur ís-
lendingum ánægjuefni, að hvergi
á löngum starfsferli munu þau
hjón hafa unað sér betur en hér,
hvergi eignast betri vini og hvergi
fundið sig verða eigin þjóð og
þeirri þjóð, er þau gistu, að meira
gagni en einmitt hér.
Á þeim árum, sem Villemo og
Olof Kaijser dvöldu hér á landi,
færðust samskipti Islendinga og
Svía mjög í vöxt. Islendingar
kynntust Svíþjóð, ekki sízt vegna
þess fjölda íslendinga, sem þang-
að sóttu nám og starf um lengri
eða skemmri tíma. Jafnframt upp-
götvuðu Svíar ísland á nýjan leik,
meðal annars vegna þeirrar miklu
athygli og samúðar, sem eldgosið í
Vestmannaeyjum vakti. Frú Vill-
emo gekk að starfi sínu af lífi og
sál. Hún sinnti húsmóðurskyldum
í sendiráðinu af reisn og gestrisni
og tók mikinn þátt í félagsstörfum
sendiráðskvenna. Hún lærði ís-
lenzku af atorku og árangri og
beitti sér fyrir því, að aðrar er-
lendar konur hér á landi gerðu
slíkt hið sama. í heilan vetur hitt-
ust þær öðru hvoru, hún og Guð-
rún kona mín, og töluðu og lásu
saman til skiptis á íslenzku og
sænsku, báðum til gagns og
ánægju. Ekki skipti það minna
máli, hversu dugnaður þeirra
hjóna var mikill í ferðalögum og
útivist. Þau fóru tvisvar sinnum í
kringum landið, oftsinnis í ferðir
um hálendið, og gengu bæði á
Heklu og Snæfellsjökul. Á skíða-
stöðum Reykvíkinga voru þau tíð-
ir gestir.
Við brottförina frá íslandi var
komið að lokum starfstíma Olof
Kaijsers. Eftir eins árs starf í
utanríkisráðuneytinu í Stokk-
hólmi, gátu þau hjón setzt að í
Malexander í Austur-Gautlandi,
nálægt æskustöðvum frú Villemo.
Þar urðu kærkomnir endurfundir
Minning:
Jóhannes Gíslason
múrarameistari
Jóhannes Gíslason, múrara-
meistari, sem í dag er til moldar
borinn var húsvörður að Austur-
brún 4 sl. 10 ár. Langar mig til að
minnast hans hér nokkrum orðum
því að ég á þessum dagfarsprúða
öðlingi margt gott upp að unna frá
þessum tíma. Hann kom til starfa
sem húsvörður í júnímánuði árið
1972 og flutti þá inn í húsvarðar-
íbúðina á neðstu hæð háhýsisins á
Laugarásnum.
Það hefur ekki verið aúðvelt
fyrir Jóhannes að taka við af fyrri
húsverði, sem hafði staðið sig með
mikilli prýði og áunnið sér traust
og vináttu hinna fjölmörgu og
ólíku íbúa stórhýsisins. En sá hinn
sami skildi vel við er hann mælti
með Jóhannesi í starfið og mun
enda hafa borið óskorað traust til
hans því að þeir voru vinir og kona
hans og Jóhannes systkinabörn.
Öll húsvarsla Jóhannesar Gísla-
sonar þann áratug, er hann starf-
aði bar svip hins grandvara,
hreinlynda manns er setti sig af
alefli inn í hin mörgu erilsömu
störf húsvarðar. Húsverðir njóta
yfirleitt ómetanlegrar aðstoðar
maka sinna en í þessu tilviki varð
Jóhannes fljótlega að ganga í öll
störf aleinn og að auki stunda
konu sína í veikindum er stöðugt
ágerðust og loks unnu fullan sigur
er hún lést hinn 27. maí sl. ár. Um
konu sína hugsaði Jóhannes svo
vel, að til þess var tekið í húsinu.
Mun það hafa verið honum þung-
bært að sjá þessa glæsilegu mynd-
arkonu, er staðið hafði við hlið
hans í áratugi eða frá giftingu
þeirra 16. maí 1931, hnigna smátt
og smátt. Kristín María Sæ-
mundsdóttir var af Bergsætt,
fædd í Reykjavík hinn 15. sept-
ember árið 1906, en ólst upp að
Baugsstöðum við Stokkseyri. For-
eldrar hennar voru þau hjónin
Guðlaug Jóhannsdóttir og Sæ
mundur Þórðarson. Kristín bar
mjög sterkt svipmót Bergsættar
svo sem ég þekki til, listræn vel og
lék flest í höndum hennar. Varð
þeim Jóhannesi þriggja barna
auðið. Eg minnist Jóhannesar
einkum vegna hinna mörgu heim-
sókna hans upp til mín á vinnu-
stofuna á þrettándu hæðinni.
Hann fylgdist vel með störfum
mínum á breiðum grundvelli eftir
að hann kom í húsið, hafði og yndi
af að skoða eldri og nýrri myndir
ásamt því að fylgjast með vinnu-
brögðum mínum. Við tókum oft
tal saman nokkra stund um lands-
ins gagn og nauðsynjar en þar var
hann vel heima og að auki víðles-
inn. Á stundum er ég var að vinna
gekk hann um og skoðaði, — hafði
svo hljótt um sig að ég varð hans
varla var en þótti þó vænt um
nærveru hans, — þá hvarf hann
jafn hljóðlega og hann kom. Hann
vissi hve mér þótti mikilsvert að
hafa sem mestan tíma þarna uppi
við ættlandið eftir langa útivist.
En þrótturinn var enn óskertur og
þau tóku sér í sameiningu það
verkefni á hendur að rekja ferðir
og ævi landa síns, Daniel Soland-
ers, náttúrufræðings og landkönn-
uðs, sem verið hafði lærisveinn
Linné’s, setzt að á Bretlandi og
orðið samverkamaður og ferðafé-
lagi Sir Joseph Banks. Ásamt hon-
um hafði hann tekið þátt í hinni
víðfrægu könnunarferð James
Cooks umhverfis Nýja-Sjáland.
Til íslands lá leiðin nokkru síðar,
1772, er leiðangur Sir Joseph
Banks heimsótti landið, hafði að-
setur í Hafnarfirði, og leiðang-
ursmenn gengu á Heklu, fyrstir
manna á eftir þeim Eggert Olafs-
syni og Bjarna Pálssyni. í löngu
ferðalagi um Nýja-Sjáland árið
1980 heimsóttu þau alla viðkomu-
staði Cook’s og félaga hans, en ís-
land var þeim enn í fersku minni.
Verkinu var lokið á þessu ári, áður
en yfir þyrmdi.
Þegar þeir Banks og Solander
komu að ströndum íslands fyrir
rúmum tvö hundruð árum, flýðu
fiskimenn undan í bátum sínum af
ótta við að ræningjaskip eða
herskip væri á ferðinni. Áður en
lauk urðu þeir félagar þó vinsælir
jafnt af höfðingjum sem alþýðu
manna. Það fór einnig svo, að
landið, sem heilsaði þeim Villemo
og Olof Kaijser svo kuldalega í
september 1972, kvaddi þau með
hlýju sex árum síðar. Þaðan koma
nú aftur á sorgarstundu hugheilar
kveðjur frá fjölmörgum vinum.
Jónas H. Haralz
og var aldrei ánægðari en þegar
hann sá mig njóta mín í starfi og
myndirnar hrannast upp.
Svo alúðlegur var hann við mig,
að á stundum er hann sá mig
koma að húsinu þá hljóp hann úr
íbúð sinni og beið mín við dyrnar
inn í húsið og opnaði þær með
virktum eins og til að bjóða mig
velkominn til starfa í þessari út-
ópíu minni. Það var í alla staði
mikils virði að hafa slíkan mann í
húsinu er hafði af ríkri háttvísi og
lífsreynslu að miðla. Aldrei neit-
aði hann neinni bón minni og jafn-
an var hann reiðubúinn til að
hlaupa upp til mín og jafnvel með
hin lítilvægustu skilaboð. Slíkur
reglumaður var Jóhannes, að þótt
hann hefði mikla ánægju og gleði
af að taka í glas má segja að hann
hafi rétt gægst niður í það og aldr-
ei urðu þau fleiri en eitt. En hann
var þó enginn vandlætingamaður
og hafði stórgaman af góðum sög-
um. Sagði mér maður nokkur, að
er honum var boðið í mat og fékk