Morgunblaðið - 04.01.1983, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. JANÚAR 1983
Kirkjan málsvari
frelsis og friðar
Þegar átta dagar voru liðnir, skyldi umskera
hann, og var hann látinn heita JESUS, eins og
engillinn nefndi hann, áður en hann var getinn í
móðurlífi.
Lúkas 2, 21.
Á miðnætti í nótt >fengum við
enn einu sinni að upplifa áramót.
Þá fundum við eins og áður, að
áramótin eru áhrifarík augnablik.
Á meðan (klukkan sló tólf) og við
sáum flugeldana þjóta í loft,
heyrðum eimpípur blása og söng-
inn óma: Nú árið er liðið í aldanna
skaut, þá greip okkur tilfinning,
sem erfitt er að lýsa.
Áramótin eru með glöðu yfir-
bragði, en undir niðri fylgir þeim
djúp alvara, sem við komumst
ekki hjá að hugleiða.
Gamla árið hvarf með öllu og
fór Guði á vald. Við kvöddum það
með þökk og saknaðarkennd. Nýja
árið heilsaði og við tókum á móti
því með tiihlökkun og eftirvænt-
ingu. Komi þetta nýja ár blessað
og Guði helgað til heilla og far-
sældar fyrir land og lýð.
Við áramót er eins og við séum
stödd á sjónarhóli. Við skyggn-
umst eftir þeim vegi, sem farinn
var og horfum fram á leið. Líf
okkar er háð tímanum, sem var, er
og verða mun. Þar er forlagahjól-
ið, sem séra Matthías minnist á í
þjóðsöngnum, sköpun okkar:
Óbreytanleg fortíð, óviss nútíð, og
óséð framtíð.
- XXX -
l'rðar orði
kveður engi maður
vafinn í verðandi reyk.
I/Hið sjáum aftur
en ekki fram
skyggir Skuld fyrir sjón.
Við upphaf nýs árs er það fyrst
alls að leita áttanna, hvert stefna
skal inn til hins ókomna. Og þá er
sama viðlag hverra áramóta: „Vit-
uð ér enn eða hvað?“ Vitum við
hvert stefna skal inn í farsæld og
frið — inn til lífsins, til eilífðar?
Þekkjum við af reynslunni vitjun-
artíma, sem nú er að hefjast? „Að
fortíð skal hyggja,“ sagði skáldið.
Víst er, að forlagahjólið snýst,
eins og Guð hefur gert það. En
reynslan sýnir, að allt getur ekki
verið fyrirfram ákveðið. Mennirn-
ir eiga sinn þátt í framvindu lífs-
ins. Maðurinn á það fram yfir aðr-
ar lifandi verur, að hann hefur
möguleikann til þess að velja og
hafna. Guð gefur okkur lífsanda
en við veljum okkur lífsstefnu.
Til þess að rata þá réttu leið,
sem til lífsins liggur, hefur Guð
lagt okkur í brjóst mynd sína. Þar
er Guð í sinni mynd, — hvernig
sem um hana fer í höndum okkar,
því að Guð hefur gefið okkur náð-
argáfur, að biðja, trúa og elska.
Þar er skaparinn að endurspegla
mynd sína í sál okkar.
- XXX -
Við mætum framtíðinni úr
hendi Guðs. Það er hann og hann
einn, sem opnar náðardyr, dag í
senn eitt augnablik í einu.
„AA gt*fa framtið
er fegurst af öllu."
kvað séra Björn Halldórsson. Og
við sjáum á nýársdegi endurskin
Ijóssins, sem jólin gáfu. í björtu
skyni þess undursamlega ljóss,
friðarjóla, er Guð nú að gefa
okkur framtíðina
„Nóttin var sú ájja t ein
í allri veröld IjósiA skein.“
Á þessum nýársdegi hefur
kirkjan mikinn og dýrðlegan
boðskap að flytja, þó að orðin séu
ekki mörg í textanum. Nýárstext-
inn er sá stysti, sem til er. Hann
er reyndar ekki nema eitt orð, en
það er líka nóg. Það segir allt, orð-
ið Jesús. „Hann var látinn heita
Jesús."
Og við tökum undir með séra
Einari í Eydölum, þegar skáldið
kveður á um, hvar Jesús skuli eiga
rúm hér í heimi:
„Vil ég mitt hjarta vaggan sé.“
Við áramót er heimur á kross-
götum og margir spyrja, hvert
halda skuli. Aldrei í sögu mann-
kyns hefur það verið jafn þýð-
ingarmikið og nú að geta áttað sig
og spurt Guð líkt og hebreska
skáldið: „Prófa mig Guð og þekktu
hjarta mitt, rannsakaðu mig og
þekktu hugsanir mínar, og sjá þú
hvort eg geng á glötunarvegi og
leið mig hinn eilífa veg.“
(Sálm. 139. 23, 24.)
- XXX -
Fyrir allmörgum árum var eg
staddur austur á Skaftafelli í ör-
æfum. í samtali við bóndann þar á
bænum heyrði ég sögu um erlend-
an fjallgöngumann, sem eitt sinn
bar þar að garði. Erindi hans var
að ganga á Vatnajökul og hæsta
tindinn, Hvannadalshnjúk.
Bóndinn spurði, hvort hann ætl-
aði einn í þá ferð. Maðurinn kvað
já við því. Bóndinn fór þá að að-
vara manninn, og sagði honum, að
það væri mjög óráðlegt fyrir
ókunnugan mann, að ætla sér að
fara án fylgdar.
En aðkomumaður hafði þessa
aðvörun að engu. Hann kvaðst
vera þaulvanur Ölpunum, og sér
væri engin hætta búin. Auk þess
hefði hann bestu tæki, splunku-
nýjan útbúnað til fararinnar, sér
væri ekkert að vanbúnaði. Með
það fór hann upp á jökulinn.
Tíminn leið og ekki kom fjall-
göngumaðurinn til byggða. Menn
voru farnir að óttast um afdrif
hans. En þá kom hann í leitirnar
nær dauða en lífi. Hann hafði lent
í miklum ógöngum, fallið í jök-
ulsprungur, og var illa særður.
Eftir að hafa notið hjúkrunar
Prédikun herra
Péturs Sigur-
geirssonar
biskups í
Dómkirkjunni
á nýársdag
og aðhlynningar í nokkra daga var
hann orðinn ferðafær, og kvaddi
þá Öræfasveit. Áður en hann fór,
bað hann bændur undir jöklinum
að aðvara ókunnuga fjallgöngu-
menn, er kæmu til þess að ganga á
jökulinn, að gera það fyrir sín orð
að fara ekki einir, heldur þiggja
feginsamlega fylgd, sem í boði
væri.
- XXX -
Mér er þessi frásögn eins konar
líkingarsaga, þegar ég hugsa um
það, sem er að gerast í veröldinni.
Viljann vantar ekki til þess að
sækja bratt á tind hins háþróaða
og tæknivædda nútímaheims. Út-
búnað vantar heldur ekki. Tölvur
og vélmenni reikna og fram-
kvæma svo að hvergi skeikar. Til
ferðar inn í framtíðinna virðist
ekkert vanta, allra sízt öryggis-
útbúnað, vígbúnaðinn.
Hvað er það þá sem vantar? Það
láðist að prófa hjartað. Afleiðing-
in er sú, að nú blasir við hinn
breiði glötunarvegur.
Þjóðirnar eru með allri sinni
vélvæðingu og öryggisbúnaði í
ekki ósvipaðri aðstöðu og fjall-
göngumaðurinn þegar hann var í
mestri þörf fyrir fylgd.
Vanbúnaður mannsins er mikill
á maðan hann er ekki leystur und-
an yfirráðum syndarinnar. En það
skref stígur maðurinn ekki einn,
til þess verður hann að fá hjálp,
fylgd, frelsara.
Því varðar það mestu um þetta
byrjaða ár að geta af heilum huga
og heitu hjarta ákallað nafnið,
kallað á Krist:
„í Jeiw nafni áfram enn
meA ári nýju kristnir menn.“
- XXX -
Kristin kirkja hefur nú hvar-
vetna það hlutverk að aðvara
menn og þjóðir, að nema staðar í
vígbúnaðarkapphlaupinu og koma
á friði á jörðu. Það er bjargföst
trú mín og sannfæring, að kirkjan
flytji boðskap, sem einn er þess
megnugur að bjarga heiminum frá
glötun. Víðast hvar er kirkjan
sterkasti málsvari frelsis og frið-
ar, og sá aðilinn, sem ekki hefur
tekist að yfirbuga. Kirkjan hefur
alltaf staðist mótlæti og ofsóknir.
í Jesú nafni hafa sigrarnir unnist,
og eg vitna til þess, sem Kristur
sagði, eins og Lúkas segir frá:
„Og hann sagði við alla: Hver
sem vill fylgja mér, afneiti sjálf-
um sér, taki upp kross sinn dag-
lega og fylgi mér.“
(Lúk, 9, 23.)
Við tökum eftir, að hann segir
þetta sama við alla, og þá bætir
hann við: Hver sem vill! Sýnir
nokkuð betur, að það er mannsins
að vilja — að velja? Við fáum öll
að heyra köllun, en svo verður
hver og einn að gera það upp við
sig, hvað hann vill.
Forseti rekur inn nefið
Leiklist
Jóhanna Kristjónsdóttir
Forsetaheimsóknin eftir Luis Rego
og Philippe Bruneau.
Þýðandi: Þórarinn Kldjárn.
Lýsing: Daniel Willliamsson.
D'ikmynd og búningar. Ivan Török.
Ix'ikstjóri: Stefán Baldursson.
í leikskrá Forsetaheimsóknar-
innar er tekið fram, að kveikja
leikritsins hafi verið sú uppátekt
Giscard d’Estaing, forseta
Frakklands, að heimsækja
„venjulegar fjölskyldur" eftir að
hann tók við forsetaembætti.
Minnt er á að í embættistíð hans
hafi verðbólga og atvinnuleysi
aukizt, enda er vitnað til þess í
leikritinu. Út af fyrir sig get ég
ímyndað mér, að þetta leikrit
hafi hlotið góðar undirtektir í
Frakklandi, en nokkuð kyndugt
að taka það upp nú og færa það á
reykvískt svið. Og eru þó vissu-
lega skemmtilegar uppákomur í
verkinu og snjöll tilsvör. En ein-
hvern neista vantaði að mínum
dómi.
Þráðurinn framan af er sá, að
ein af þessum venjulegu fjöl-
skyldum er að velta fyrir sér að
reyna að rétta við hag sinn með
því að bjóða forsetanum heim.
Heimilisfaðirinn er atvinnulaus
og það er orðið þröngt í búi. Sá
hængur er þó á ráðagerð kvenna
heimilisins, að heimilisfaðirinn
er ekki beinlínis hrifinn af for-
setanum, hann er í raun réttri
stórlega andvígur honum og
verður nú að koma til meirihátt-
ar plat og vesen til að telja hann
á að fallast á tiltækið. Svo að
þetta verði enn áhrifameira er
Gerða, kona húsvarðarins, dubb-
uð upp í hjólastól og langömmu-
gervi til að hræra enn frekar
hjarta forsetans. Að svo búnu
hefst heimsóknin og út af fyrir
sig ekki ástæða til að orðlengja
frekar um hana; eins og í slíku
leikriti sæmir fer auðvitað allt
úrskeiðis sem hægt er að hugsa
sér.
Þetta er auðvitað allt saman
grín og gerir raunar gott betur
en jaðra við farsa á stundum.
Samt má finna brodd í verkinu,
yfirdrepsskapurinn, höfðingja-
sleikjuhátturinn og svo það
hversu lágt iitlu manneskjurnar
verða að lúta í fráleitri von sinni
um að þeim takist að sannfæra
forsetann um eymd sína svo að
hann hjálpi þeim að borga af
sjónvarpinu, borðstofuhúsgögn-
unum o.s.frv.
Stefán Baldursson hefur
leikstýrt verkinu og allar stað-
setningar hans eru mjög
áreynslulausar og fagmannleg-
ar. Á hinn bóginn er rétt eins og
hann átti sig ekki alltaf á því
hvort hann er með farsa eða
ádeilukenndan grínleik á sviðinu
— og skal svo sem engan undra.
Frammistaða leikenda er öll
meira og minna snjöll, enda val-
inn maður í hverju rúmi. Guðrún
Ásmundsdóttir er að mínu mati
einhver albezta gamanleikkona
okkar og fer á kostum, einkum í
fyrri hlutanum; það er út af
Forsetahjónin eru komin í bæinn.