Morgunblaðið - 06.02.1983, Blaðsíða 14

54
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. FEBRÚAR 1983
Pottarim
Umsjón: SIGRÚN
DAVÍÐSDÓTTIR
Vísubrotið hér að ofan var
greinilega ekki samið í gær,
heldur þegar túkallar voru enn
einhvers virði. Þeir tímar geym-
ast víst aðeins í elztu manna
minnum ... En ekki stendur til
að gera hér úttekt á verðlags-
þróun, heldur á saltkjöti. Margir
hugsa sér víst gott til glóðarinn-
ar þessa dagana, nú þegar
saltkjötsdagurinn mikli,
sprengidagur, er framundan.
Þessa dagana keppast kjöt-
búðir við að lokka okkur til að
kaupa þorramat, flestir vita víst
hvernig matur það er. Við virð-
umst borða þorramat í hádeg-
inu, af plastbakka í vinnunni, og
förum svo á þorrablót á kvöldin.
Ég geri mér ekki grein fyrir,
hvort eftirspurnin er þannig til
komin, að auglýsingarnar hafi
búið hana til. Allavega er stað-
reynd að þessi matur er mikið
keyptur.
En við skulum ekki gleyma,
að hér áður fyrr var þessi matur
ekki aðeins borðaður á þorran-
um, heldur meira eða minna ár-
ið um kring. Það er óneitanlega
skemmtilegt, að hefðbundinn,
íslenzkur matur skuli vera jafn
vinsæll og raun ber vitni. Það
eina sem er kannski ögn sorg-
legt er að maturinn er allur
keyptur tilbúinn en ekki búinn
til á heimilunum, og eins það að
súrmaturinn er að mestu súrs-
aður í ediksblandaðri mysu en
ekki í súr eins og upprunalega
var gert. Og mysan eins og hún
er í fernunum dugir hreint ekki
til að súrsa í henni, það vita allir
sem það hafa reynt.
Einhverjum finnst það vafa-
laust fortíðarrómantík og aft-
urhaldssemi að kvarta og kveina
yfir því að þorramaturinn sé
orðinn verksmiðjuframleiðsla,
og benda á að við verðum aðeins
SALTKJÖT OG BAUNIR,
TÚKALL
sióða
að bíta í það súra epli, að heimil-
in séu að verða áningarstaður
fjölskyldunnar, fremur en
vinnustaður hennar. Það þýði
iítið að berja höfðinu við stein-
inn, svona sé það í nú-
tímaþjóðfélagi með háþróaðri
verkaskiptingu. Þessu má svara
með því, að það er sjálfsagt að
hafa aðra möguleika í huga en
þá sem helzt eru uppi, og það
má vissulega spyrja hvort svona
þurfi fyrirkomulagið að vera, við
tökum ekki neitt sem gefið í
þessum efnum. Og gleymum því
ekki, að matarmenning sem er
aðeins haldið uppi af matvæla-
iðnaðinum er aðeins steingerð
uppákoma, en ekki menning
sem hver og einn á þátt í. Það er
skapandi að búa til mat, en það
er varla hægt að segja að það sé
skapandi að borða ...
En hefðbundin íslenzk matar-
gerð hvílir sem betur fer ekki
aðeins á súrmatnum. Og þar get-
um við komið aftur að saltkjöt-
inu. Þó við kaupum saltað kjöt,
þá matreiðum við það altént
sjálf og getum því sjálf tekið
þátt í að halda við hefðbundinni
matargerð. En hefðbundin mat-
argerð þarf ekki að vera iðkuð
eftir fyrirfram gefnum for-
skriftum. Það er sjálfsagt að
láta hugmyndaflugið bregða á
leik og nota t.d. það hráefni sem
nú fæst, þó það hafi ekki fengizt
hér á öldum áður. Með því að
nota hefðbundin íslenzk hrá-
efni, bæta við nýrri hráefnum og
matreiða á hefðbundinn hátt, þá
endurnýjast íslenzk matargerð
og heldur velli. Hún þarf þá ekki
að víkja fyrir algjörlega inn-
fluttum og rótlausum venjum ...
Með þetta í huga fylgir hér
uppskrift að saltkjöti með svo-
lítið öðrum hráefnum en þeim
sem við erum vönust, en þessi
hráefni fást nú hér allt árið um
kring og eru því ekkert sérstakt
nýnæmi, nema þið hafið enn
ekki vanizt þeim. Fyrir þá sem
geta ekki hugsað sér neitt annað
en sína gömlu góðu uppskrift á
sprengidag, er aðeins að minna á
að það er hægt að borða saltkjöt
aðra daga en sprengidaga ...
Góða skemmtun!
Saltkjöt með
hvítum baunum
(Handa fjórum)
í þessa uppskrift eru notaðar
hvítar baunir. Þær eru nokkuð
stórar, stærri en gular baunir
sem flestir nota annars í salt-
kjöt. í Frakklandi er til bauna-
réttur sem kailast cassoulet, bú-
inn til með kjöti og grænmeti og
getur verið býsna margvíslegur.
Þaðan er fengin hugmyndin að
nota hvítar baunir í saltkjötið
og baunirnar okkar. Sellerí fæst
hér næstum árið um kring. Það
er afar gott í pottrétti og gefur
þessum rétti frábært bragð. Ég
mæli með að nota stöngulsellerí,
en það er einnig hægt að nota
rótina. Hér eru ekki notaðar
kartöflur, en það er hægurinn að
bæta þeim í, ef ykkur finnst þær
ómissandi. Og svo er hægt að
nota meira eða minna af
grænmeti, baunum og kjöti, eft-
ir því sem ykkur sýnist bezt, og
það er hægt að hafa meira vatn,
ef þið viljið hafa meiri súpu. Og
daginn eftir er hægt að hita upp
afganginn, e.t.v. með meira
vatni, og hafa sem fyrirtaks-
súpu, e.t.v. kjötlausa. Og réttinn
er einnig hægt að sjóða kvöldið
áður ef þið viljið flýta fyrir ykk-
ur þegar bera á réttin fram, því
hann þarf langa suðu. Þeir sem
búa svo vel að eiga hraðsuðu-
pott, geta notað sér hann og þá
þarf rétturinn aðeins um 45 mín.
suðu.
Baunirnar þarf að leggja í
bleyti daginn áður en á að sjóða
þær. En það er einnig hægt að
láta þær í pott með vatni, láta
suðuna koma upp og láta þær
svo standa í nokkrar klst., eða
yfir daginn, ef þið kjósið það
fremur. f stað þess að sjóða þær
svo með kjötinu getið þið soðið
þær sérstaklega, marið þær svo í
gegnum sigti og sett stöppuna
saman við réttinn. En þær verða
mjög góðar ef þær sjóða með
kjötinu, því þá draga þær svo vel
í sig kjötbragðið.
200 gr hvítar, þurrkaðar baunir
800 gr saltkjöt
'A stöngulselleríhöfuð
4 laukar
2—4 hvítlauksrif
3 lárviðarlauf
1 msk timjan
1 I vatn
5 gulrætur
1. Þvoið baunirnar vel og tínið
úr þeim óhreinindi, ef með þarf.
Leggið þær í bleyti í miklu vatni
og látið liggja í um sólarhring,
eða setjið þær í pott með miklu
vatni, látið suðuna koma upp og
slökkvið undir um leið og suðan
kemur upp. Látið standa í
nokkrar klst., eða yfir daginn.
2. Setjið kjötið og vatnið í pott,
látið suðuna koma upp og fleytið
þá froðuna ofan af. Þvoið baun-
irnar vel og bætið þeim í pott-
inn. Þvoið og hreinsið selleríið
og skerið í um 3 sm bita. Saxið
hvítlaukinn, skerið laukinn í
væna báta og bætið í pottinn.
Setjið kryddið í, eða annað
krydd eftir smekk. Látið nú
kjötið sjóða í um 2 klst., eða þar
til það er laust frá beinunum og
baunirnar vel mjúkar. Skerið
gulræturnar í um 3 sm bita og
látið sjóða með síðasta hálftím-
ann, eða lengur, ef þið viljið þær
alveg mjúkar í gegn.
Það er bæði hægt að sjóða
réttinn á eldavélinni og eins að
láta réttinn malla í ofninum í vel
lokuðum potti. Ef ykkur finnst
súpan of þykk, þá er einfalt að
bæta vatni í hana.
m IÐNSYNING’83
Samkeppni um
einkunnarorð
Sýningarnefnd Iðnsýningar F.í.l. 1983
hefur ákveðiö að efna til samkeppni um
einkunnarorð sýningarinnar.
Tilefni
Á þessu ári eru 50 ár liðin frá stofnun
Félags íslenskra iðnrekenda. Af því
tilefni verður efnt til sýningar á
íslenskum iðnaðarvörum í
Laugardalshöll dagana 19. ágúst til 4.
september n.k.
Meginmarkmió sýningarinnar er að sýna
getu og möguleika íslensk iðnaðar og
efla þannig skilning almennings og
stjórnvalda á mikilvægi iðnaðarfyrir
atvinnu-og efnahagslíf þjóðarinnar.
Reglur
Samkeppnin er opin öllum. Verðlaun
fyrir bestu tillöguna eru kr. 15.000,-
Tillögur ásamt upplýsingum um nafn og
heimilisfang þátttakenda skal senda í
lokuðu umslagi fyrir 5. mars n.k. merktu:
Iðnsýning '83
einkunnarorð
Félag íslenskra iðnrekenda
Hallveigarstíg 1
101 Reykjavík
FÉLAG ÍSLENSKRA
IÐNREKENDA
l. 000 manna
kjarnorku-
varnarbyrgi
Peterbrough, Knglandi, 27. jan. Al*.
HÓPUR kaupsýslumanna í Peter-
brough hefur lýst yfir áformum sín-
um að reisa kjarnorkuvarnarbyrgi
upp á 3 milljónir dollara á næstunni.
Verður byrgið úr járnbentri stein-
steypu með bestu hugsanlegum
kjarnorkusíum. Hér verður ekki um
neitt kot að ræða, byrgið á að hýsa
allt að 1000 manns og í því verður
m. a. bókasafn, íþróttaaðstaða,
sjúkraskýli og kapalsjónvarpskerfi.
Talsmaður hópsins sagði við
fréttamenn í gær að ætlunin væri
að skrá um 250 fjölskyldur sem
eignaraðila og þær yrðu að leggja
til 3000 dollara hver. „Við von-
umst til að laða að okkur lækna,
smiði, rafvirkja, málara o.s.frv.,
svo ekkert skorti," sagði umrædd-
ur talsmaður.
Höfóar til
.fólks í öllum
starfsgreinum!