Morgunblaðið - 06.02.1983, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. FEBRUAR 1983
59
hafði gefið léyfi til. Fór fermingin
þannig fram að bróðir hennar
svaraði fyrir hana, mun það nær
einsdæmi — og áreiðanlega
hneykslað marga á þeim tíma er
fólk var strangtrúað mjög. Sjálf
mun Sæunn hafa verið mjög trúuð
og óttaðist um sáluhjálp sína áður
en hún fermdist. Má ráða af setn-
ingum sem varðveist hafa úr máli
hennar að hún hugsaði töluvert
um trúarmál og átti nokkurn
orðaforða á því sviði: IFFA ÚM
FÚFFA IBB GATIGGA (guð vill
ekki að menn séu vondir), IFFA
HA-AM FÚFFA KO-KO (Guð vill
að menn lesi orð hans), IFFA
Í-INNA DA-ARÐIGGA (guð er
alls staðar nálægur), IFFA í
ADDIGGA (guð veit allt). IFFA
KOMBA sagði Sæunn þegar hún
bað guð hjálpa sér.
„hæja offo-
UMH IGG
AVV-AVV“
Varðveist hafa nokkur slitur úr
Sæunnarmáli. „Auðséð er að guð
og ljós hafa verið skyld hugtök hjá
henni", skrifar Jón Helgason.
„Guð hét IFFA, en ljós nefndi hún
IFF-IFF. Sólina nefndi hún líka
IFFA-UMHA ÚFA-HARA, en
tunglið hét bara ÚFA-HARA
HO-FAKK og stjörnurnar ÚTA-
DA-DA HO-FAKK. Þetta skyrist
betur, ef menn vita, að HO-FAKK
þýddi nótt. Annars var HÚJA
einnig tákn ljóssins, og þess vegna
hét hvítasunnan OFFINA HÚJA,
en venjulegir sunnudagar
OFFÍNA MORÐA. Dag án nánari
skilgreiningar kallaði hún
MORÐA HÚJA. Snjórinn var
tengdur birtunni og hét HÚJARA,
og úr því að sumarið nefndist
MAH-MAH, hét veturinn MAH-
MAH HÚJARA, snjótíminn eða
hin hvíta árstíð. Efasamara er,
hvort litur jökulvatnsins hefur
stuðlað að því nafni, er það fékk —
O-HÚJA. Eldur nefndist aðeins
KA ...
AMH-AMH merkti bæði það,
sem gott var og fallegt — ME-
POK-ILL AMH-AMH, sauðurinn
er fallegur — en það, sem var
frábærlega ljótt, var OFFO-
LOKK. HA-AM táknaði vilja og
löngun: OFFO HA-AM KO-KO
þýddi: Mikið langar mig til þess að
lesa. Þegar vitað er að KO-KO
þýddi lestur eða að lesa, verður
skiljanlegra, að sendibréf nefndist
BRIN KO-KO. UMH táknaði leiða
eða hrvggð og IGG getuleysi:
HÆJA OFFO-UMH IGG AVV-
AVV, Sæunni þykir fjarska leitt
að geta ekki talað. AVV-AVV
þýddi nefnilega að tala, og þar er
ÚM merkti viljaleysi, sagði hún
stundum, ef hún hirti ekki um að
svara ávarpi: ÚM AVV-AVV, vil
ekki tala. ÚMRA var neitandi orð
og táknaði að vita ekki, en HAM-
HAM þýddi fyrirætlun, að ætla að
gera eitthvað. ATT-ÆJA, sagði
Sæunn, þegar henni lá eitthvað í
léttu rúmi.
Bollaleggingar
um Sæunnarmál
Karlmenn nefndi hún FÚFFA,
stúlkur HALL-HALL, barn RO-
RO og mann án tillits til kyns
MORÐO. Svefn var IBO, sjór SA-
ODO, regn FA-FA, prestur
FAFF-FAFF, kaupmaður
TRAPA, kóngur KONDÚRA, fat
TAMPA, fátækt DOJU. FÍ-FÍ
þýddi að syngja. en MAMBA
gefa.“
Mörg orð í máli Sæunnar drógu
þó greinilega dám af íslenzku s.s.
heiti algengra hluta og dýra.
Þannig kallaði hún t.d. brauð
BRAUJA, graut DRAUKA, skó
DÓNA, sokka DOKKÍNA, vettl-
inga VEKKÍNA, ljá HEY-JÁDD,
sög HANDA-JÁDD, ask AKKU-
DREKKA, sauðamjólk ME-
DREKKA, kúamjólk KILLA-
DREKKA, pott POKKA, ausu
RAUKA, jörð JÖRRA, rokk
ROKKÍNA, hest HÍ-HÍ, fisk
FÍKK, bát BA-BA, rautt RAURA,
svart FAKK.
Svo fræg varð Sæunn af máli
sínu að um hana birtust tvær
greinar í dönsku tímariti. Aðra
skrifaði Sigurður L. Jónasson
embættismaður en hina danskur
háskólaprófessor, Daníel Esch-
richt. Sigurður hafði sjálfur heyrt
Sæunni tala, og fullyrti að mál
hennar væri gerólíkt íslenzku,
bæði að hreim og málmyndun.
Danski prófessorinn vildi hins
vegar rekja uppruna þess til af-
bökunar og hljóðlíkingar, en
sumar ályktanir hans þóttu bera
vitni um vanþekkingu á íslenzku
máli. Fljótt á litið virðist ekki
ósennilegt að tilviljanakennd
hljóðtákn og hugsmíðar Sæunnar
hafi blandast saman við afbakanir
og hljóðlíkingar, en upphaf
málsmíða hennar átt hliðstæðar
rætur og tungutal.
Samantekt: — bó.
Skilaboð
Eitthvert hið ein-
kennilegasta tilfelli
um tungutal sem
komið hefur upp snerist
um svissneska miðilinn
„Héléne Smith“ (sem var
dulnefni Catherine Élise
Miiller, 1861—1926). Hún
fullyrti að hún gæti yfir-
gefið líkama sinn að vild
og heimsótt furðuverur á
reikistjörnunni Mars, er
kennt hefðu henni „Mars-
r/'f srr. i

frr irtiic
cíjícir
ÍC XrT
Y^Á.Ct' t (>c íi-ITcM
ruit- jij$j Ci fc
im f)írv ■rc itKi^irr
5 í, rzirtcJ
d-c fc zr i&r.
\lckc. cTcirr
Hc\clr
&íi2 r
frá marz
tungumálið", sem hún
bæði talaði og skrifaði
(t.v.).
Þá talaði „Héléne
Smith“ einnig Hindustani
þegar hún var í transi, —
mál sem hún sagðist alls
ekki skilja í venjulegu
vökuástandi. Prófessor
Theodor Flournoy við
Genova-háskóla rannsak-
aði hana um skeið og upp-
lýsti að hún talaði raun-
verulega Hindustan í
transi. Varðandi „Mars-
tungumálið" hafði hann
hins vegar efasemdir —
það reyndist nákvæmlega
eins uppbyggt og franskan
sem hún talaði. Taldi pró-
fessorinn ljóst að „Mars-
tungumálið“ væri ekki
annað en tilbúningu frúar-
innar — sem hann sagði
hafa óvenju víðfeðma og
skapandi undirmeðvitund.
Og nú þegar vitað er að
ekkert líf þrífst á Mars,
verður að viðurkennast að
frúin hefur látið ímyndun-
araflið hlaupa heldur bet-
ur með sig í gönur.
Japan:
Vitnisburð-
ur sovésks
njósnara
til umræðu
Tókíó, 3. frbrúar. Al*.
YASUHIRO Nakasone forsætisráð-
herra tilkynnti þingnefnd í dag, aö
stjórnvöld hafi áhuga á vitnisburði
sovéska njósnarans Stanislav Levch-
enko í Bandaríkjunum varðandi
njósnasamstarf Japana og Sovét-
manna í Japan.
Nakasone sagði að stjórnvöld
myndu reyna að safna eins mikl-
um upplýsingum og mögulegt væri
um vitnisburð Levchenko fyrir
bandarískri þingnefnd á síðast-
liðnu ári. „Stjórnvö.ld sýna þessu
máli jafn mikinn áhuga og raun
ber vitni vegna þeirra þjóðar-
hagsmuna sem í veði eru,“ sagði
hann.
Sagt hefur verið í Bandaríkjun-
um að Levchenko hafi tjáð banda-
rísku þingnendinni sem að málinu
vann, að meira en 200 japanir,
þ.á m. leiðtogar sósíalistaflokks-
ins, hafi aðstoðað hann við njósnir
í Japan.
Metsöhibhd á hverjum degi!
Rýmingarsala - 30% afsl.
,®
A Bestu kaupin
o3
Við rýmum fyrir nýjum vörum.
Stærðir: 178x62x160 (B.H.D.)
Kr. 4.222.-
3.300.-
Hagstæðustu bíltækjakaupin.
í bflinn
Skipholti 19, sími 29800
Verslið í sérverslun með litasjónvörp og hljómtæki
Spe"&agóðu0ve'ð;-
K°n«ð‘B óðkaoP
oggertðð00

r,róðurhúsinu'/iöSigtÚn:
.Símaf

rrúnn'
liv--
kr. -I95r>ú