Morgunblaðið - 16.02.1983, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. FEBRÚAR 1983
29
spurt og svarad
Lesendaþjonusta MORGUNBLAÐSINS
Um áfengismál og önnur vímuefni
Eins og skýrt var frá í Morgunblaðinu, mun blaðið á næstunni birta spurningar og svör um
áfengisvaldamálið og önnur vímucfni. Lesendum Morgunblaðsins er gefinn kostur á því að hringja
inn spurningar um hvað eina, sem snertir þessi málefni og mun SAA hafa milligöngu um að afla
svara sérfróðra aðila til þessum spurningum. Þeir, sem hafa áhuga, eru beðnir að hringja í síma
10100 frá kl. 10—11 frá mánudegi til föstudags og verða þá spurningar teknar niður. Spurningar og
svör birtast síðan í Morgunblaðinu nokkrum dögum síðar. Hér fara á eftir spurningar og svör:
Hringið í síma 10100 frá mánudegi til fóstudags
Áhrif coffacyl á
líkamann
Kona spyr:
Hvaða áhrif hafa coffacyl-töflur
á heilsu manna. Sest efnið fyrir í
líkamanum eða losar hann sig við
það? Fylgja aukaverkanir notkun-
inni?
Þórarinn TyrOngsson læknir
svarar:
Aðal ókostur þessa lyfs er, að
það er samsett, en það þýðir, að í
sömu töfluna eru sett mörg virk
efni. Þannig er um nokkrar
verkjatöflur, að í þeim er róandi
þáttur af barbítúrsýruuppruna.
Stundum leiðast menn út í það
að sækjast eftir þessum áhrifum
lyfsins og taka þá öll hin efnin,
sem í töflunum eru, í alltof stór-
um skömmtum. Þannig geta hin
bestu lyf, sem við eigum völ á,
orðið mönnum til skaða. Það eru
þá einkum nýrun og maginn,
sem verða fyrir barðinu á þess-
ari misnotkun.
Sjaldgæft er þó að þetta
ákveðna lyf sé misnotað eitt sér.
Ég man aðeins eftir einum sjúkl-
ingi, sem það hafði gert.
I hverju er lækning
á alkóhólisma
fólgin?
í hverju er lækning á alkóhól-
isma fólgin?
Þórarinn Tyrfingsson læknir
svarar:
Það er ærið verkefni að út-
skýra varanlegan bata hjá
drykkjusjúklingum og þátt með-
ferðar í honum. Varla eru tök á
að gera því viðhlítandi skil hér,
en drepa má á nokkur atriði.
Fá hinn sjúka til að þiggja aðstoð
eða meðferð.
Efalaust er þetta erfiðasti
hjallinn og oft er ekkert hægt að
gera nema að vona. Eitt af
megineinkennum hins sjúklega
ástands er blinda sjúklings á,
hversu langt hann er leiddur.
Þetta köllum við stundum
afneitun. Hans sannleikur og
heimur er allur annar en okkar
hinna. Þannig geta menn drukk-
ið sig í hel og fundist það sjálf-
um heimsins eðlilegasti hlutur.
Að breyta þessu og koma „vit-
inu fyrir" sjúkling getur verið
býsna erfitt. Meginreglan er sú
að reyna smám saman að loka
öllum leiðum nema einni, sem
liggur í viðeigandi og fullnægj-
andi meðferð. Læknar og lið
þeirra, ættingjar og atvinnu-
rekandi verða hér að leggjast á
eitt. Oftast duga orð og hótanir
lítið, athafnir einar koma að
haldi, því að segja má að sjúkl-
ingurinn sé hættur að leggja við
hlustir.
Komir þú einhvern tíma þarna
nærri, kemstu fljótt að því, að
margar spurningar leita á þig.
Hvenær er ég góður, hvenær
vondur, hvenær sanngjarn og
hvenær ósanngjarn, hvenær á að
leysa vandamálið til bráðabirgða
og hvenær er tímabært að stefna
að frambúðarlausn?
Þetta getur reynst öllum hin
mesta eldraun og kostað ótaldar
andvökunætur. Reglan er einföld
en framkvæmdin mun flóknari,
enda fólk hér á ferð.
Þegar sjúklingur er kominn til
meðferðar.
Hann er þá alla jafna í vímu
eða illa haldinn af eftirköstum
og fylgikvillum. Það fyrsta, sem
þarf að snúa sér að, er því oftast
hið líkamlega ástand. Með þeim
lyfjum og þekkingu, sem við höf-
um nú yfir að ráða, er þetta
oftast auðvelt hvaða vímugjafar
sem eiga í hlut. Hér veltur allt á
tímanum, sem sjúklingurinn
gefur okkur.
Að þessu loknu og um leið er
hægt að fara að snúa sér að hin-
um raunverulega sjúkdómi og
lausn til frambúðar.
Það, sem að er, býr í sjúklingi
sjálfum en ekki í ytri aðstæðum.
Þarna er sjúklingurinn ekki
sammála manni og býr oft yfir
ótrúlegum sannfæringarkrafti
og manni getur orðið á að trúa
honum. Maður á á hættu að vill-
ast af leið og fara að trúa því, að
best sé að laga ytri aðstæður og
efalaust geti sjúklingurinn aldr-
ei hætt að drekka.
Til þess að vinna að málinu á
réttan hátt þarf samhentan hóp
af starfsfólki. Þar getur ganga-
stúlkan riðið baggamuninn og
gert læknum og öðrum kleift að
koma sínu að. f slíkum hópi
verður að ætla afturbatabyttum
stóran þátt.
Sjúklingurinn getur verið
staddur á staðnum hálfnauðugur
og með blendnum huga. Mikil-
vægasti þátturinn er að nálgast
hann á réttan hátt og vinna
trúnað hans. Áður en það tekst
er ekkert hægt að gera.
Þegar hér er komið verður
fyrst fyrir að létta afneitun, sem
áður var minnst á. Með skipu-
lögðum fyrirlestrum, hópum-
ræðum og einkaviðtölum er
hægt að fá sjúklinginn til þess
að sjá hvert ástandið er 1 raun og
veru. Þá má virkja hann og fá
honum vopn í hendur til að
vinna að endurreistri sjálfsvirð-
ingu og bug á ágöllum, sem hafa
verið honum fjötur um fót í eðli-
legum mannlegum samskiptum.
Brautin er þá rudd, en sjálfur
verður hann að feta hana.
Ávanahætta
róandi lyfja
Kona spyr:
1) Hvaða áhrif hefur notkun ró-
andi lyfja samfara áfengis-
neyslu?
2) Getur 'A tafla tvisvar sinnum á
dag af valíum skaöað mann og
hversu lengi getur maður tekið
það án þess að verða háður því?
Þórarinn TyrFmgsson læknir
svarar:
Mönnum er löngu ljós ávana-
hætta og eftirköst diazepam og
skyldra lyfja. Fram að þessu
hefir þó verið talið, að hættan
væri í beinu sambandi við
skammtastærð. Lækninga-
skammtar (diazepam 15—20 mg
á dag) án þess að áfengi eða önn-
ur vímuefni kæmu þar nærri,
hafa allt fram á þennan dag ver-
ið taldir hættulausir.
En nú eru blikur á lofti og vís-
indamenn hafa þóst geta fundið
fólk, sem hefir ánetjast þessum
lyfjum og átt við slæm eftirköst
að stríða, þó að aldrei hafi verið
notað meira en 15—30 mgr á
dag. Þarna skýtur nokkuð
skökku við, því að varla getum
og eins,
við hugsað okkur að maður, sem
ekki drekkur nema einn bjór á
dag, eigi á hættu að verða alkó-
hólisti. Raunin virðist því vera
sú, að þó að læknisskammtar af
þessum lyfjum séu saklausir
flestu fólki, þá séu til einstakl-
ingar, sem bregðist á annan hátt
við þeim.
Afengislömun og
áfengiseitrun
Karlmaður spyr:
Hvað er áfengiseitrun
hvaö er áfengislömun?
Þórarinn Tyrfingsson læknir
svarar:
Almenningur notar stundum
þessi orð, en ég held að merking
þeirra sé oftast ærið óljós. Þegar
talað er um áfengislömun held
ég að menn eigi oftast við hluta-
lömun í fótleggjarvöðvum. Það,
sem þar er á ferðinni, er sam-
bland af eituráhrifum áfengis,
B-vítamínskorti og þrýstingi á
taugar og æðar. Þessi þrýstingur
skapast venjulega er menn sofa
þungt og hreyfingarlaust, gjarn-
an með krepptan fót undir sér.
Orðið áfengiseitrun er enn
óljósara. Ég hefi t.d. heyrt það
notað um skyndilega áfengiseitr-
un með lömun á öndunarstöðv-
um heilans, sem leiðir til dauða.
Þetta ástand skapast þegar
áfengismagn í blóði verður
geysimikið og er fremur sjald-
gæft. Einnig hefi ég heyrt þetta
orð notað um ýmsa líkamlega
hrörnun, sem fram kemur við
langvarandi áfengisnotkun.
„World Press
Photo ’82“ fer
til Akureyrar
og Egilsstaða
Fréttaljósmyndasýning World
Press Photo ’82, sem Arnarflug fékk
hingað til lands, verður sett upp í
Egilsbúð á Neskaupstað dagana
17.—20. febrúar.
Sýningin er nokkru minni en sú
sem var í Listasafni alþýðu, en af
rúmlega hundrað myndum verða
sýndar allar verðlaunamyndir
W.P.P. frá upphafi, 23 talsins.
Sýningin er haldin í samráði við
Menningarnefnd Neskaupstaðar.
Frá Neskaupstað fer sýningin
til Akureyrar og verður sett upp í
Listsýningarsalnum, Glerárgötu
34. Aðeins er hægt að hafa sýning-
una opna frá 26. febrúar til 2.
mars, en eftir það verður hún send
aftur til Hollands.
F
íer mn á lang
flest
heimili landsins!
Líkamsrækt
i
JSB

Dömur athugið
Nýtt
námskeið
hefst 21. febrúar
Líkamsrækt og megrun fyrir dömur á öllum •
aldri.
★ 50 mín. æfingakerfi meö músík.
★ Morgun-, dag- og kvöldtímar.
★ Tímar tvisvar eöa fjórum sinnum í viku.

★ „Lausir tímar“ fyrir
vaktavinnufólk.
★ Almennir framhalds-
og lokaðir flokkar.
Fyrir þær
sem eru í megrun
3ja vikna kúrar.
Tímar fjórum sinnum í viku.
Mataræði, vigtun, mæling.
Verið brúnar og hraustar allt árið.
Sólbekkirnir eru í Bolholti. Ath.: Einnig ný Ijós í Suöurveri.
Sauna og góö búnings- og baðaðstaða á báöum stööum.
S -V*
ft
Stuttir hádegistímar í Bolholti. 25 Kennsla
mín. æfingatími — 15 mín. Ijós. fer fram
___________________________ á báöum stööum.
INNRITUN OG UPPLÝSINGAR í SÍMUM
83730, SUÐURVER OG 36645, BOLHOLT.
I íliQmer'nbí ICD Suðurveri, sími 83730. «|
LIKamSrXKl uod, Boihom e, ■■m,
3588»*
. a -48.*•
15% afsláttur af
myndavélatöskum
LJÓSMYNDAÞJÓNUSTAN h.f.
LAUGAVEGI 178 REYKJAVIK SIMI85811