Morgunblaðið - 16.02.1983, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. FEBRÚAR 1983
landhelgismálinu, er fylgdu
ljósprentaðar.
Á fundi þingflokksins, sem
haldinn var í Borgarnesi dag-
ana 23. og 24. þ.m., var mál
þetta ítarlega rætt báða dag-
ana. Þá hélt þingflokkurinn
fund um málið 30 þ.m., þar sem
samþykkt var tillaga til sam-
eiginlegs fundar þingflokks og
miðstjórnar. Samdægurs var
þessi tillaga samþykkt sem
ályktun sameiginlegs fundar
þingflokks og miðstjórnar
Sjálfstæðisflokksins.
Þessi ályktun er hér með
send yður.
f niðurlagi ályktunarinnar seg-
ir:
Með hliðsjón af því, sem að
framan greinir, telja þingfl. og
miðstjórn Sjálfstæðisflokksins
nauðsyn á nýrri ákvörðun af
hálfu íslendinga um víðáttu
fiskveiðilögsögunnar áður en
sjálf hafréttarráðstefnan hefst
og lýsa yfir eindregnum stuðn-
ingi við 200 mílna fiskveiði-
lögsögu, en miðað verði við
miðlínu milli landa, þar sem
vegalengd er minni en 400 míl-
ur.
Þingflokkur og miðstjórn
telja rétt, að fiskveiðilögsagan
verði færð út í 200 mílur eigi
síðar en fyrir árslok 1974.
Sjálfstæðisflokkurinn óskar
nú sem fyrr þjóðareiningar um
landhelgismálið og mun leita
samstöðu á Alþingi um- út-
færsluna í 200 mílur.
Ég tel að þeim, sem vilja hafa
það er sannara reynist, sé nú ljóst
hvernig þessi mál þróuðust fyrir
nær tíu árum. Framhaldið varð
það að eftir kosningarnar 1974
mynduðu sjálfstæðismenn og
framsóknarmenn ríkisstjórn sem
svo ári síðar kom þessari stefnu-
ákvörðun Sjálfstæðisflokksins í
framkvæmd og færði fiskveiði-
lögsöguna út í 200 mílur.
Þegar staðreyndir málsins eru
nú dregnar saman verður ljóst, að
margt það sem dr. Gunnlaugur
Þórðarson hefur sagt og hægt er
að sannreyna er hrein ósannindi.
En hvað þá um vitnaleiðsluna,
dylgjurnar og róginn um Hans G.
Andersen? Það verða þeir sem
þessa grein lesa að dæma um
sjálfir.
M.S.
200 mílurnar og
aðdragandí þeirra
eftir Magnús
Sigurjónsson
í Morgunblaðinu þann 9. febrú-
ar síðastliðinn er einkennileg
grein um landhelgismálið eftir dr.
Gunnlaug Þórðarson, þar sem
hann á mjög grófan hátt leitast
við að kasta rýrð á allt starf Hans
G. Andersen að landhelgis- og
hafréttarmálum.
Ljóst er að þarna fer maður sem
hefur engan hemil á margra ára
innbyrgðri óvild, knúinn áfram af
þeirri kennd að finna sig aldrei
metinn að verðleikum. í greininni,
sem spannar nær 40 ára tímabil,
er komið víða við og ýmis vitni
leidd fram á sviðið.
Aðferðin sem dr. Gunnlaugur
beitir í þeim vitnaleiðslum er með
eindæmum ógeðfelld og mikil
óvirðing við mætan mann sem
ekki fær neitt að gert. Undir lok
greinarinnar ræðir doktorinn
einnig um síðustu atburði land-
helgismálsins, úrfærsluna í 50 og
200 mílur, en það er einmitt rang-
færsla hans og fölsun um þá at-
burði sem fær mig til að bregðast
við skrifum hans.
Vitnaleiðslan
Eftir að hafa með sínum hætti
rakið feril Hans G. Andersen frá
því honum voru fengin hafrétt-
armálin í hendur og fram á þenn-
an dag, snýr dr. Gunnlaugur sér
að því að upplýsa þátt sinn í land-
helgismálinu. Ekki verður annað
af þeim upplýsingum ráðið en
hann hafi verið innstur um alla
ráðagerð með Hermanni heitnum
Jónassyni fyrrv. forsætisráðherra
í þessu máli, og raunar segist
hann hvað eftir annað hafa bjarg-
að því sem bjargað varð undan
skemmdarverkum Hans G. And-
ersen og Guðmundar í. Guð-
mundssonar þáv. utanríkisráð-
herra. En til að gera þetta sem
áhrifamest leggur hann Hermanni
í munn lítilsvirðandi ummæli um
þessa tvo menn sem báðir voru
samstarfsmenn hans á þessum
tíma.
Dr. Gunnlaugur tekur það skýrt
fram í grein sinni að hann sé
menntamaður, og vill auðsjáan-
lega með því undirstrika að hann
sé vel siðaður og að orðum hans
megi treysta. Areiðanleiki um-
sagna þar sem vitnað er í persónu-
leg samtöl, sem engin leið er að fá
staðfest, verður að byggjast á því,
að allt annað sem sagt er sé rétt.
Frásögnin af 50 og
200 mfla útfærslunni
Undir lok greinarinnar eru kafl-
ar þar sem hann m.a. segir frá því,
að Framsóknarflokkur og Alþýðu-
bandalag hafi gert 50 mílna land-
helgi að kosningamáli og unnið
kosningarnar, síðan hafi verið
fært út í 50 mílur og það sé lang-
samlega þýðingarmesta og heilla-
drýgsta ákvörðun í landhelgismál-
inu. Og aðeins seinna í greininni
segir:
„Með úrfærslunni í 50 sjómílur
voru erlendar þjóðir hraktar af
miðunum umhverfis landið,
það var því mikilvægasti
áfanginn í landhelgismálinu."
Lítum nú aðeins á þetta áður en
lengra er haldið. Hvað er doktor-
inn að segja?
50 mílurnar voru kosningatala,
það er rétt, falleg tala sem þjónaði
pólitískum tilgangi í atkvæðaveið-
um innanlands. Á þeim tíma, eins
og málum var háttað í heiminum,
var þetta neyðartala fyrir okkur
íslendinga; fyrir utan 50 mílna
línuna voru 3/\ landgrunnsins og
mörg auðugustu fiskimið okkar og
uppe'disstöðvar.
Með útfærslu í 50 míiur voru
erlendar þjóðir hraktar af miðun-
Magnús Sigurjónsson
um umhverfis landið, segir hann.
Þetta er augljós fölsun. Hér var
aragrúi erlendra skipa sem fisk-
uðu innan markanna allan tímann
sem við miðuðum við 50 mílur.
Það var ekki fyrr en með sigri 200
mílnanna og samningunum við
Breta sem fullnaðarsigur vannst
og allar erlendar þjóðir voru að
fullu hraktar af íslenskum haf-
svæðum.
Þeir sem aidrei hafa gctað sætt
sig við aó fullnaðarsigur vannst í
landhelgismálinu undir merkjum
200 mílna stefnunnar hafa notað
hvert tækifæri sem gefist hefur til
að rangtúlka og skekkja allar
staðreyndir um aðdraganda, upp-
haf og framkvæmd þess máls.
Ragnfærslur
f grein sinni segir dr. Gunnlaug-
ur:
„Seinna hlaut að koma að því,
að langhelgin yrði færð út í 200
sjómílur, það er eðlileg þróun;
var það að frumkvæði nokk-
urra manna, sem báru þessa
ósk þjóðarinnar fram við for-
ystumenn Sjálfstæðisflokks-
ins, sem þá var í ríkisstjórn."
Þessi málsgrein sýnir að stað-
reyndum er svo snúið að um grófa
fölsun er að ræða, og skal því í
stuttu máli rifjað upp það sanna.
Er þá hægt að bera það saman við
doktorsritgerðina.
Vinstri stjórn Ólafs Jóhannes-
sonar var við völd árið 1973, en
ekki Sjálfstæðisflokkurinn. Þá
þegar var orðið ljóst, að 50 mílna
íögsaga fullnægði ekki þeim kröf-
um sem við urðum að gera til
hafsvæðanna umhverfis landið.
Þetta sumar var 200 mílna stefnan
mörkuð og undirritaður ásamt
nokkrum öðrum áhugamönnum
hófu undirbúning að framkvæmd
málsins. Ákveðið var að ná til sem
flestra aðila í sjávarútvegi og
greinum tengdum honum, en það
voru útgerðarmenn, sjómenn,
fiskvinnslan, landhelgisgæslan,
fiskifræðingar og margir fleiri
slíkir aðilar. Fylgt var liði um
áskorun til stjórnvalda sem 50
einstaklingar báru fram og hljóð-
aði svo: „Undirritaðir skora á Al-
þingi íslendinga og ríkisstjórn að
lýsa nú þegar yfir að íslendingar
rauni krefjast 200 mílna fiskveiði-
lögsögu á væntanlegri hafréttarráð-
stefnu og skipi sér þar með á bekk
með þeim þjóðum, sem hafa þegar
lýst yfir 200 mílum.“
Þegar hér var komið var alveg
Ijóst að engan tíma mátti missa,
því hvenær sem var gátu Bretar
tekið upp á því, að semja við
vinstri stjórnina og þá varð ekki
aftur snúið, en 50 mílna fjöturinn
lagður á okkur um ófyrirsjáanleg-
an tíma og tryggilega búið um
hnútana. Það var landgrunnið allt
200 mílur og ekkert annað sem
kom til greina að þessu sinni, öll
fiskimiðin og allar uppeldisstöðv-
arnar.
Meðan á undirskriftunum undir
áskorunina stóð vitnaðist ekkert
um málið og þess var vandlega
gætt að engin pólitík kæmist þar
nærri. Þetta mál var og átti að
vera fyrir utan og ofan pólitískar
deilur: mál allrar þjóðarinnar.
Það var svo 26. júlí 1973 að und-
irskriftarskjölin voru tilbúin og
afhent ríkisstjórninni. Við þeim
tók Einar Ágústsson þáv. utanrík-
isráðherra, sem gegndi starfi for-
sætisráðherra í fjarveru Ólafs Jó-
hannessonar. f framhaldi af þessu
sendum við daginn eftir þann 27.
júlí formönnum allra þingflokka
ljósrit af undirskriftarskjölunum,
þar sem óskað var eftir stuðningi
þeirra og þingflokkanna við þess-
ar ákveðnu aðgerðir.
Nú var raunar hlutverki okkar
fimmtíumenninganna lokið, þvi á
þessari stundu var málið í hönd-
um vinstri stjórnarinnar, þar sem
Lúðvík Jósefsson var sjávarút-
vegsráðherra. Það sem síðan gerð-
ist er mörgum enn í fersku minni,
þó síðan séu nær tíu ár.
Viðbrögðin
f stað þess að stjórnvöld hæfu
strax undirbúning að útfærslunni
í 200 mílur var henni fundið allt
til foráttu. Þjóðviljinn, annað að-
almálgagn ríkisstjórnarinnar, hóf
hatrammar árásir á þann sem
þeir töldu að haft hefði forystu um
málið, ef með þeim hætti mætti
ónýta það. Það gerningaveður og
sú orusta sem hófst um líf 200
mílna stefnunnar skal ekki rifjuð
upp hér, en í stað þess sagt frá
úrslitum málsins.
Sigurinn
Eins og fyrr segir var málið
einnig lagt í hendur allra þing-
flokkanna. Engar undirtektir urðu
við þessari málaleitun nema hjá
einum þeirra. Þegar sýnt var af
viðbrögðum stjórnarliða hvaða
stefnu málið tók, var öllum þing-
mönnum Sjálfstæðisflokksins
stefnt til fundar í Borgarnesi þann
23. ágúst og formaður þingflokks-
ins sem áður hafði setið fund með
fulltrúum frá okkur lagði málið
fyrir til afgreiðslu. Og nú komst
skriður á málið.
Hinn 31. ágúst 1973 barst okkur
bréf undirritað af formanni þing-
flokks sjálfstæðismanna þar sem
hann gerir grein fyrir niðurstöð-
um Borgarnesfundarins. Bréfið er
á þessa leið:
Þingflokkur sjálfstæð-
ismanna hefur tekið til með-
ferðar bréf yðar dags. 27. júlí
sl., þar sem vænzt er stuðnings
míns og flokksins við hug-
myndir um ákveðnar aðgerðir í
Fulltrúar 50-menninganna afhcnda undirskriftarskjölin. Einar Ágústsson, sem þá gegndi sUrfi forsætisráðherra,
tekur við þeim úr hendi Eiríks Kristóferssonar, fyrrum skipherrá.