Morgunblaðið - 16.02.1983, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 16.02.1983, Blaðsíða 20
20 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. FEBRÚAR 1983 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. FEBRÚAR 1983 21 JMtotgttitlrlitfeifr Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Fulltrúar ritstjóra Fréttastjórar Auglýsingastjóri hf. Árvakur, Reykjavík. Haraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson. Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson. Baldvin Jónsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö- alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift- argjald 150 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 12 kr. eintakið. Á ystu nöf Ríkisstjórnin er á ystu nöf. Til marks um þá sýndar- mennsku sem nú er stunduð eru yfirlýsingar forsætisráð- herra um að staðfesting þings- ins á bráðabirgðalögunum frá því í águst breyti einhverju um þróun efnahagsmála. Mikil- vægustu ákvæði laganna komu til framkvæmda 1. desember síðastliðinn og engu að síður er verðbólga hraðvaxandi, skulda- söfnun í útlöndum í hættu- marki, atvinna að bresta og óvissa um hvað gerist 1. mars næstkomandi þegar næst á að greiða vísitölubætur á laun samkvæmt gildandi samning- um og lögum. Samþykkt bráða- birgðalaganna á Alþingi breyt- ir engu á betri veg í efna- hagsmálum, hins vegar lengist starfstími Alþingis að minnsta kosti í nokkra daga og þann tíma á að nota til að stíga skref í réttlætisátt með áfanga í kjördæmamálinu. Geir Hall- grímsson, formaður Sjálfstæð- isflokksins, sagði hér í blaðinu í gær: „Andstaða okkar sjálf- stæðismanna gegn bráða- birgðalögunum byggðist að vísu á efnislegum rökum, en fyrst og fremst vildum við með andstöðu okkar knýja fram breytta stjórnarstefnu, þingrof og nýjar kosningar. Þeim markmiðum teljum við okkur nú hafa náð.“ Þetta mat formanns Sjálf- stæðisflokksins á breyttri stöðu ríkisstjórnarinnar var staðfest með yfirlýsingu for- sætisráðherra á Alþingi í gær um kjördag ekki síðar en 23. apríl og einnig í málgögnum stjórnarinnar í gær, daginn eftir að bráðabirgðalögin margræddu náðu loksins fram á Alþingi. Þvert yfir forsíðu Tímans stendur: „Brestur í rík- isstjórninni?" og þvert yfir for- síðu Þjóðviljans er þessi fyrir- sögn: „Atlaga að stjórnarsam- starfinu". Stjórnarmálgögnin eru hér að vísa til þess að Gunnar Thoroddsen, forsætis- ráðherra, hefur lagt fram frumvarp á Alþingi sem felur í sér að engar vísitölubætur verði greiddar á laun 1. mars næstkomandi en samkvæmt nýjum grunni frá 1. apríl og síðan á fjögurra mánaða fresti í stað þriggja mánaða eins og nú er. Þá gerir frumvarpið ráð fyrir því að hvorki óbeinir skattar né niðurgreiðslur hafi áhrif á vísitöluna og auk bú- vörufrádráttar og áfengis- og tóbaksfrádráttar komi til orkufrádráttur. Sú ákvörðun forsætisráð- herra að flytja vísitölufrum- varpið sama dag og ákveðið hafði verið að bráðabirgðalögin kæmu til afgreiðslu sýnir, að ummæli hans sjálfs um að bráðabirgðalögin hafi einhver varanleg áhrif á stjórn efna- hagsmála eru út í bláinn. Eitt út af fyrir sig mun vísitölu- frumvarpið aðeins taka lítinn dropa af verðbólguöldunni. Forsætisráðherra segir sjálfur í greinargerð fyrir frumvarp- inu, að kerfisbreytingin með því muni hafa í för með sér 5—6% lægri verðbólgu í ár en með óbreyttu kerfi. Verðbólgan stefnir nú í 70—80% en átti 1982 að vera komin niður í minna en 10% samkvæmt há- tíðlegri yfirlýsingu í stjórnar- sáttmála forsætisráðherra. í greinargerðinni með hinu nýja frumvarpi ráðherrans er birtur kafli úr bréfi þeirrar nefndar sem lögin samdi. Þar segir: „Hins vegar er ljóst að þær breytingar á vísitölukerfinu sem tillögur eru gerðar um eru einar sér á engan hátt full- nægjandi til að leysa þann mikla jafnvægisvanda sem þjóðarbúið stendur nú frammi fyrir." Og enn er á það bent í greinargerðinni hve oft hafi verið „krukkað í“ vísitölukerfið frá því það var lögfest 1939. Öllum er ljóst, hver árangur- inn af því hefur verið síðasta áratug. Um nýjasta vísitölufrum- varpið er þullandi ágreiningur innan ríkisstjórnarinnar. Á stóryrðum alþýðubandalags- ráðherra er þó ekki ástæða til að taka mikið mark, þeir setja jafnan vegtyllur ofar málefn- um. Hins vegar hefur Alþýðu- samband íslands lýst yfir and- stöðu við frumvarp forsætis- ráðherra og mun skýrast á næstunni hvaða mynd verður á henni. En framgangur forsæt- isráðherra í váitölumálinu verður líklega best metinn með orðum sem hann lét falla í febrúar 1980 þegar hann varði myndun ríkisstjórnarinnar. Þá sagði Gunnar Thoroddsen um skerðingu á vísitölunni með lögum í febrúar 1978: „Þá var reynt að gera vissar ráðstafan- ir, og því er náttúrlega ekki að neita, að þær ráðstafanir voru valdar á óheppilegasta tíma, sem hugsast gat — með tvenn- ar kosningar framundan." Við skyldum þó ekki eiga eftir að ganga í gegnum tvennar kosn- ingar fyrr en varir? Stjórnin stendur ekki lengi enn á nöf- inni. „Fyrir 1. október í ár verða fram- kvæmdir við nýju flugstöðvarbygging- una á Keflavíkurflugvelli að hefjast samkvæmt þeim ákvörðunum sem tekn- ar voru síðasta haust, annars fellur fjár- veiting Bandarfkjamanna niður. Nú er verið að vinna að endurskoðun á hönn- un byggingarinnar og áfangaskiptingu við smíði hennar. Niðurstöður liggja fyrir innan skamms. Stjórnarsáttmálinn er alveg skýr um þessa framkvæmd, Al- þýðubandaíagið getur stöðvað hana með neitunarvaldi. Hins vegar gefst tími til þess eftir að þessi ríkisstjórn er farin frá að hefja nauðsynlegar byrjunarfram- kvæmdir, til þess er heimild samkvæmt fjárlögum," sagði Olafur Jóhannesson utanríkisráðherra í samtali við Morgun- blaðið í gær. í framhaldi af þessu var ráðherr- ann spurður að því, hve langra lifdaga hann spáði ríkisstjórninni. „Ég á erfitt með að segja nokkuð um það. En ég spái að ríkisstjórnin lifi fram yfir þingkosningar.“ Hvenær áttu von á kosningum? Rætt við Ölaf Jóhannesson, utanríkisráðherra, um flugstöðina, varnarliðsfram- kvæmdir, kjördag, kjördæmamálið, neitunarvaldið, stjórnskipulegt vald ráðherra og hvort hann ætli að verða forsætis- ráðherra á ný Ólafur Jóhannesson undanfarið, flugskýlin, olíustöðin í Helguvík og endurnýjun á orrustuþot- um? „Varnarliðið fór þess á leit að fá að reisa 9 steinsteypt flugskýli fyrir orrustuþotur. Ég hef samþykkt smíði þriggja skýla og verða þau reist næsta sumar. Akvarðanir um framhaldið bíða. í Helguvík gengur allt samkvæmt áætlun. Rannsóknum miðar vel við höfnina og löndunaraðstöðuna. í sumar verða reistir þar tveir geymar sem rúma helming þess olíumagns sem er í geymunum milli Keflavíkur og Njarðvíkur sem á að fjarlægja. Formlega hefur okkur ekki borist erindi um að F-15-orrustuþotur muni leysa Phantom-þoturnar af hólmi. Hins vegar hefur verið fylgt sömu stefnu og áður í viðræðum um þetta mál, að við stöndum ekki í vegi fyrir eðlilegri endurnýjun á tækjakosti. Nýju þoturnar eru til að mynda hljóð- látari en þær sem nú eru á vellinum. Engin ákvörðun hefur hins vegar ver- „Spái því að ríkisstjórnin lifi fram yfir þingkosningar“ „Ég býst við kosningum 23. apríl en það getur auðvitað breyst viku til eða frá. Samkomulag virðist hafa tekist í kjördæmamálinu. Það tekur einhvern tíma að hrinda því í framkvæmd. Þingrofi verður vafalaust hagað í samræmi við framgang kjördæma- málsins. En auðvitað gætu þau ótíð- indi gerst, að stjórnin þyrfti að rjúfa þingið strax án þess að kjördæmamál- ið næði frarn." Hvaða ótíðindi? „Nú, það er til dæmis álmáliö og svo hið nýjasta, viðmiðunarkerfið nýja við útreikning vísitölubóta á laun, frumvarpið um það sem forsætisráð- herra lagði fram á mánudag. Fyrir utan ýmis mál sem stjórnin telur sig þurfa að koma í gegnum þingið, ef þau sæta andstöðu gæti komið til þess að þing yrði rofið án þess að kjördæma- málið fengist afgreitt." Kruð þið framsóknarmenn sáttir við þær hugmyndir sem nú ber hæst í kjör- dæmamálinu, mun þingflokkur ykkar standa óskiptur að samþykkt þeirra? „Það er ómögulegt að binda þing- menn í máli sem þessu og því ekki unnt að útiloka að einhverjir úr þing- flokki framsóknarmanna skerist úr leik. Meirihlutinn stendur að baki formanni flokksins og samþykkir það sem hann nær samkomulagi um.“ Takast menn á í Kramsóknarflokkn- um vegna ágrcinings milli þéttbýlis og dreifbýlis? „Þau sjónarmið eru auðvitað ofar- lega í hugum manna. En við sem er- um þingmenn þéttbýlis í Framsókn- arflokki þurfum líklega ekki sérstak- lega að fagna hugmyndunum um jöfn- un á milli kjördæma, komist þær í framkvæmd gætu þær bitnað illa á okkur. Við munum fylgjast náið með útfærslu á þessu atriði." Þú minntist á það, að vegna ákvæða í stjórnarsáttmálanum yrðir þú að beygja þig undir ncitunarvald Alþýðubanda- lagsins í flugstöðvarmálinu. Er þetta eina ákvæði sáttmálans sem er í gildi?“ „Kannski hafa nú einhver komist til framkvæmda. En þetta ákvæði um neit- unarvaldið er alveg skýrt." Nú segir Alþýðubandalagið, að for- sætisráðherra sé að brjóta ákvæði stjórnarsáttmálans með því að flytja vísitölufrumvarpið. Til þess hafi þurft samþykki allra aðila ríkisstjórnarinnar. Hvert er þitt álit á þessu? „Þeir segja, að flutningur forsæt- isráðherra á þessu máli þrjóti 1 bága við hin skráðu ákvæði stjórnarsátt- málans." Sem sé ekki leynisamkomulagið? „Ef þú vilt kalla hina óbirtu yfirlýs- ingu við stjórnarmyndunina því nafni. En menn verða að átta sig á því að ríkisstjórnin er ekki fjölskipað stjórnvald. Einstakir ráðherrar hafa forræði hver á sínu sviði. Þeir leggja mál fram í ríkisstjórninni og þar geta ráðherrar að vísu gert athugasemdir en ekki svipt aðra forræði þeirra mála sem undir þá heyra. Stjórnskipulega ætti þetta að duga til að ráðherra flytji mál sem stjórnarfrumvarp, en hugsanlega gæti hann gerst brotlegur við stjórnarsamning eða pólitískt samkomulag. Þá eru til mál sem ríkis- stjórnin verður lögum samkvæmt að standa að í heild og við meðferð þeirra getur komið til þess að í ríkis- stjórn myndist meirihluti en minni- hlutinn kjósi að bóka sérstöðu sína. Hitt er annað mál sem ég vil ekki fara út í, hvort menn geta firrt sig ábyrgð með bókun einni saman. Vafalaust má segja að það sé unnt hvað lagalegu ábyrgðina varðar en um pólitísku ábyrgðina er endalaust deilt." Hvernig er staða þeirra mála sem hæst hefur borið gagnvart varnarliðinu ið tekin um að fjölga orrustuvélun- um. “ A kreiki eru sagnir um það hjá þeim sem leggja stund á að ráða í flókna taflstöðu stjórnmálanna, að þú hafir stór pólitísk áform í huga eftir að þessi stjórn er farin frá og kosið hefur verið til þings? „Ég geri ekki ráð fyrir, að ég verði oftar ráðherra. En maður heyrir að þeir vilji endilega gera mig að forsæt- isráðherra, mér finnst það nú ekki líklegt. Það er ekki þar fyrir, að ég hef aldurinn til þess. Góðir stjórnmála- menn batna með aldrinum. Ætli mað- ur verði ekki sjálfur að telja sig í hópi góðra stjórnmálamanna." Fyrir stjórnarslitin 1979 sagðir þú mér, að þú ætlaðir ekki oftar í framboð. Og svo varstu kominn í efsta sætið hjá framsóknarmönnum í Reykjavík fyrr en varði. Á hið sama eftir að gerast með ráðherradóminn? „Menn eru alltaf að skipta um skoð- un. Það gera allir skynsamir menn eftir því sem aðstæður breytast. Ég er nú búinn að vera nokkuð lengi í ríkis- stjórn. Mér telst til að ég hafi setið með 25 í ríkisstjórnum síðan sumarið 1971. Ég er því reynslunni ríkari." Bj.Bj. Ásmundur Stefánsson forseti ASÍ um frumvarpið um nýja vísitölugrunninn: Frumvarpið tekur undir sjónar- mið Vinnuveitendasambandsins „Eins og fram kemur í samþykkt miðstjórnar Alþýðusambandsins síð- astliðinn fímmtudag, hefur ekki stað- ið á verkalýðssamtökunum að taka upp nýjan vísitölugrundvöll. Málið hefur strandað á því að atvinnurek- endur neituðu nýja grunninum nema nýir og auknir frádráttarliðir kæmu til,“ sagði Ásmundur Stefánsson, for- seti Alþýðusambands íslands, þegar Morgunblaðið spurði hann um álit Al- þýðusambandsins á frumvarpinu um nýja vísitölugrunninn, sem forsætis- ráðherra lagði fram í neðri deild í fyrradag. „í frumvarpinu er í þessu efni tekið undir sjónarmið Vinnuveit- endasambandsins, því gert er ráð fyrir að tekinn verði upp nýr orkufrádráttur. Orkuútgjöld, þ.e. útgjöld til rafmagns og hita, nema i dag rúmlega 5% f framfærsluvísi- tölu og frumvarpið gerir ráð fyrir að við hvern visitöluútreikning verði látið eins og þau útgjöld hafi ekki hækkað. Það er ljóst að stefnt er að mikilli verðhækkun innlendr- ar orku og þó ekki sé hægt að segja um það með nákvæmni fyrirfram, er líklegt að aukinn vísitölufrá- dráttur samkvæmt frumvarpinu myndi leiða til 2—3% rýrnunar kaupmáttar, umfram það sem yrði samkvæmt núverandi kerfi. 1 öðru lagi gerir frumvarpið ráð fyrir lengri verðbótatímabilum, fjórum mánuðum í stað þriggja áð- ur. Þegar verðbólga er um 5% á mánuði, er ljóst að viðbótarmánuð- urinn er dýr biðtími. I þriðja lagi er meðferð á sköttum samkvæmt frumvarpinu óljós, en svo virðist sem ákvæði þar gefi stjórnvöldum nánast sjálfdæmi um kaupið á hverjum tíma. Það verður ekki annað séð en mögulegt yrði að leggja söluskatt á mjólk, án þess að sú verðhækkun sem af því leiddi mældist í verðlagi við verðbótaút- reikning og jafnframt að niður- greiða fjármagnskostnað bænda og ná með þeim hætti lækkun á bú- vöruverði, sem kæmi fram við verðbótaútreikning. Þó verðlag héldist þannig óbreytt, hefði það lækkað á mælikvarða visitölunnar. Eins og þessi ákvæði sýna, stefnir frumvarpið að mjög víðtækri vísi- töluskerðingu og þar að auki er miðað við að allar útreikningsregl- ur verði háðar geðþótta forsætis- ráðherra og umfjöllun um þau mál tekin úr höndum aðila vinnumark- aðarins, sem hingað til hafa ráðið starfsreglum kauplagsnefndar. Verðbólgan hefur vaxið mjög að undanförnu og áætlanir hagdeildar ASÍ benda til þess að að óbreyttu vísitölukerfi yrði kaupmáttur árs- ins 1983 8% lakari, en var á síðasta ári, ef þessum forsendum yrði ekki breytt með samningum. Það er því einsýnt, að þó ekki kæmi til aukin „Við höfum sent Alþingi bréf þar sem við vörum við samþykkt þessa frumvarps og hvetjum til að það verði fellt," sagði Kristján Thorlacius for- maður BSRB í samtali við blaðamann Morgunblaðsins í gærkveldi, er hann var spurður álits á nýframkomnu „vísitölufrumvarpi" dr. Gunnars verðbótaskerðing, stefna stjórnvöld að því að rýra kaupmátt á þessu ári langt umfram það sem nemur rýrn- un þjóðartekna og það er bein hætta á því að ástand geti orðið enn verra en var fyrir samningana 1977. Þess vegna hljótum við að treysta því að Alþingi beri gæfu til þess að fella frumvarpið. Það er alvarlegt íhugunarefni að stjórnmálamenn skuli ætíð einblína á kaupið og neita því með öllu að takast á við Thoroddsen forsætisráðherra. Stjórn Bandalagsins hittist á mánudag, þar sem málið var rætt og fyrrgreind af- staða mótuð, að sögn Kristjáns. „Við héldum þennan fund í til- efni þess að daginn eftir vorum við boðuð á fund fjárhagsnefndar neðri deildar Alþingis daginn eftir. þann vanda sem við er að etja. Þeg- ar bráðabirgðalögin voru gefin út í ágúst voru boðaðar víðtækar efna- hagsaðgerðir, en í stað þess að móta samræmda efnahagsstefnu eru viðbrögðin þau ein að ráðast enn á ný á kaupið. Með því opinberast á hörmulegan hátt það úrræðaleysi, sem nú einkennir íslensk stjórn- mál,“ sagði Ásmundur Stefánsson að lokum. Það var einróma álit manna á þess- um fundi, og gerð um það ályktun, að mótmæla skyldi þessu frum- varpi. Við bentum á og mótmæltum sérstaklega þeim ákvæðum frum- varpsins, þar sem brotið er í bága við gildandi kjarasamninga opin- berra starfsmanna, bæði ríkis- starfsmanna og starfsmanna bæj- arfélaganna. Þau efnisatriði sem við mótmæltum sérstaklega eru að verðbótavísitala skuli reiknuð út á fjögurra mánaða fresti í stað þriggja nú. I öðru lagi mótmælum við því alveg sérstaklega, að óbein- ir skattar skuli teknir út úr vísitöl- unni. í þriðja lagi er því mótmælt að verð á heitu vatni og rafmagni til húsahitunar skuli vera tekið út. Það er sérstakt áhyggjuefni okkar að óbeinir skattar skuli tekn- ir út úr vísitölunni. í raun teljum við það jafngilda því að afnuminn verði samningsréttur samtaka launafólks í landinu, eða að svo geti að minnsta kosti farið. Það er augljóst, að stjórnvöld opna með þessu upp á gátt þá leið, að fram- vegis verði unnt að hækka óbeina skatta í kjölfar kjarasamninga á móti þeim hækkunum er gerðar hafa verið. Gerðir samningar verði í reynd ógiltir um leið. Þessu er mótmælt í bréfi til Alþingis og skorað á alþingismenn að fella frumvarpið," sagði Kristján að lok- um. VSI um nýja vísitölugrundvöllinn: Ekki á móti, en finnst það ganga of skammt „Við erum í sjálfu sér ekki á móti því, þó okkur fínnist það að vísu ganga of skammt," sagði Vilhjálmur Egilsson, hagfræðingur Vinnuveitendasam- bandsins, þegar Morgunblaðið spurði hann um álit Vinnuveitendasam- bandsins á frumvarpinu um nýjan vísitölugrundvöll, sem forsætisráð- herra lagði fram í neðri deild í fyrra- dag. „Við teljum að það sé ekki nóg að gert, til að hefta víxlverkanir verð- lags og kaupgjalds. Okkar sjón- armið hefur verið að það þyrfti að bregðast við því á ákveðnari hátt. Til dæmis höfum við nefnt þá hugmynd í samningum og í áliti sem við gáfum um þennan nýja grundvöll í haust, þegar okkar áíits var óskað á þessu frumvarpi, að launahækkanir yllu ekki frekari launahækkunum, að þær yrðu allt- af teknar út úr vísitölunni. Þær verðhækkanir sem yrðu af völdum launahækkana, kæmu því ekki til álita þegar næst ætti að hækka kaupið. Við höfum verið með hugmyndir á þessum nótunum og þær hafa ekki fengið undirtektir núna, en þrátt fyrir það erum við ekki á móti þessum nýja grundvelli," sagði Vilhjálmur Egilsson. Jafngildir þyf að samningsrétt- ur launafólks verði afnuminn - segir Kristján Thorlacius formaður BSRB um vísitölufrumvarpið Engimi nýr í efra flokk * Uthlutun listamannalauna 1983: 135 listamenn hlutu iistamannalaun í ár, þar af 92 í efra flokki og 43 í neöra flokki, aö því er fram kom á blaöamannafundi sem Uthlutunarnefnd listamannalauna boöaöi til í gær. Enginn nýr aöili er í efra flokki og enginn af þeim sem hlaut úthlutun í neðra flokki var þar síðastliöiö ár og 23 þeirra hafa aldrei hlotiö listamannalaun áöur. Listamannalaun í ár eru 7.500 krónur í neöra flokki og 15.000 kr. í efra flokki, sem er 50% hækkun frá síöastliönu ári. Það kom fram hjá nefndinni, að tími sé til kominn að heildarendur- skoðun eigi sér stað á fyrirkomulagi úthlutana til listamanna vegna nýrra úthlutunarleiða sem bæst hafa við, án þess að samræming hafi átt sér stað. Það fjármagn, sem nefndin hefur fengið til úthlutunar á undanförnum árum, hefur stöðugt farið minnkandi ogfremur bæri að leggja launin niður í núverandi formi, heldur en að halda áfram með sama móti. Þá kom fram að nefndin hefði haft mikinn áhuga á að færa menn upp í efra flokk, ýmis nöfn hefðu komið til greina í því sam- bandi, en nefndin hefði komið sér saman um að mótmæla lágum laun- um á þennan hátt. í úthlutunarnefnd listamanna- launa eiga nú sæti: Magnús Þórðar- son, framkvæmdastjóri; formaður, Jón R. Hjálmarsson, fræðslustjóri; ritari, Bessí Jóhannsdóttir, kennari, séra Bolli Gústavsson, sóknarprestur, Gunnar Stefánsson, bókmenntaráðu- nautur, Halldór Blöndal, alþingis- maður, og Sverrir Hólmarsson, menntaskólakennari. Hér fer á eftir greinagerð nefndar- ihnar með úthlutuninni, ásamt nöfn- um þeirra listamanna cr úthlutun hlutu. Merkt er við þá listamenn í neðra flokki, sem úthlutun hljóta nú í fyrsta skipti: Úthlutunarnefnd listamannalauna hefur lokið úthlutun fyrir árið 1983. Samkvæmt lögum nr. 29 frá 1967 er listamannalaunum skipt í tvo flokka, og skal hver listamaður í efra flokki hljóta helmingi hærri laun en lista- maður í neðra flokki. Sú hefð hefur komizt á í nefndinni, (sem Alþingi kýs), að enginn er felld- ur úr efra flokki, sem þangað hefur einu sinni komizt. Um mörg undan- farin ár hafa menn því verið endur- kjörnir í efra flokk, en á hverju ári hafa nokkrir nýir bætzt við. Fækkað hefur í neðra flokki á þessum árum. Ljóst er af framansögðu, að hver maður í efra flokki þiggur laun tveggj a í hinum neðra. Deila má um réttmæti þess, hvort greiða skuli listamönnum laun af al- mannafé, en meðan Alþingi gerir ráð fyrir því, verður að ætlast til þess, að hægt sé að gera það á sómasamlegan hátt og sambærilegan við aðrar út- hlutanir. Vegna þess, hve hlutur listamannalauna hefur rýrnað að til- tölu á undanförnum árum, meðan listamönnum hefur stórlega fjölgað, virðist ljóst, að löggjafarvaldið hefur lítinn áhuga á þvi, að launin komi listamönnum að umtalsverðu gagni. Á árinu 1982 fengu 94 listamenn 10.000 krónur hver og 40 listamenn 5.000 krónur hver. Á núverandi fjárlögum hefur Al- þingi hækkað heiðurslaun lista- manna, sem það veitir sjálft, úr 506.250 krónum í 1.200.000 krónur; þannig, að hver sá, sem þau hlýtur (15 að tölu), fær nú 80.000 krónur í sinn hlut, en 33.750 krónur í fyrra. Um leið hafa starfslaun listamanna verið hækkuð úr 1.115.000 krónum í 2.500.000 krónur Listamannalaun hafa hins vegar aðeins hækkað úr 1.115.000 krónum í 1.700.000 krónur, sem er í raun rýrn- un. Þess vegna var það einróma álit nefndarinnar, að hún hefði ekkert svigrúm til þess að fjölga í efra flokki og gæti aðeins hækkað upphæðir til einstaklinga um 50% frá því í fyrra í hvorum flokki. Því eru sömu menn í efra flokki í ár sem í fyrra, að undan- skildum tveimur; Sigurjóni Ólafssyni, sem Alþingi kaus í heiðurslaunaflokk, og Hannesi Péturssyni, er færðist undan því að taka við listamanna- launum. Nefndin var einnig á einu máli um það, að skipta bæri um menn í öllum sætum í neðra flokki, eins og gert var í fyrsta skipti í fyrra. Nefndarmenn telja, að starfsskil- yrði nefndarinnar séu með öllu óvið- unandi og brýna nauðsyn beri til þess að taka fjárveitingar og fyrirkomulag listamannalauna til gagngerðrar endurskoðunar. Árið 1983 hljóta þessir 135 menn listamannalaun: Efri flokkur 15.000 krónur hver (92) Agnar Þórðarson, Alfreð Flóki, Atli Heimir Sveinsson, Ágúst Peter- sen, Ármann Kr. Einarsson, Árni Björnsson, Árni Kristjánsson, Bene- dikt Gunnarsson, Björn J. Blöndal, Björn Ólafsson, Bragi Ásgeirsson, Bragi Sigurjónsson, Einar Bragi, Ein- ar Hákonarson, Eiríkur Smith, Eyþór Stefánsson, Gísli Halldórsson, Gísli Magnússon, Gísii Sigurðsson, Gréta Sigfúsdóttir, Guðbergur Bergsson, Guðmunda^ndrésdóttir, Guðmundur L. Friðfinnsson, Guðmundur Frí- mann, Guðmundur Jónsson, Guð- mundur Ingi Kristjánsson, Guðrún Á. Símonar, Gunnar Dal, Gunnar Eyj- ólfsson, Gunnar M. Magnúss, Hall- grímur Helgason, Hannes Sigfússon, Heiðrekur Guðmundsson, Hringur Úthlutunarnefnd listamannalauna 1982. Talið frá vinstri: Halldór Blöndal, al- þingismaður, Gunnar Stefánsson, bókmenntaráðunautur, Bessí Jóhanns- dóttir, kennari, Magnús Þórðarson, framkvæmdastjóri, formaður nefndar- innar, Jón R. Hjálmarsson, fræðslu- stjóri, ritari nefndarinnar, séra Bolli Gústavsson, sóknarprestur, og Sverrir Hólmarsson, menntaskólakennari. Jóhannesson, Ingimar Erlendur Sig- urðsson, Jakobína Sigurðardóttir, Jó- hann Briem, Jóhann Hjálmarsson, Jóhannes Geir, Jóhannes Helgi, Jó- Morfpinbladið/KAX hannes Jóhannesson. Jón Ásgeirsson, Jón Björnsson, Jón Dan, Jón Helga- son, Jón Nordal, Jón óskar, Jón Þór- arinsson, Jón úr Vör, Jónas Árnason, Jónas Guðmundsson, Jórunn Viðar, Karen Agnete Þórarinsson, Karl Kvaran, Kjartan Guðjónsson, Krist- inn Reyr, Kristján Albertsson, Kristján Davíðsson, Kristján frá Djúpalæk, Leifur Þórarinsson, Manu- ela Wiesler, Matthías Johannessen, Oddur Björnsson, Ólöf Pálsdóttir, Óskar Aðalsteinn, Pétur Friðrik, Ragnheiður Jónsdóttir, Róbert Arn- finnsson, Rúrik Haraldsson, Rögn- valdur Sigurjónsson, Sigfús Daðason, Sigfús Halldórsson, Sigurður A. Magnússon, Sigurður Sigurðsson, Skúli Halldórsson, Stefán Hörður Grímsson, Stefán Júlíusson, Steinþór Sigurðsson, Sveinn Björnsson, Sverr- ir Haraldsson, Thor Vilhjálmsson, Tryggvi Emilsson, Valtýr Pétursson, Veturliði Gunnarsson, Vésteinn Lúð- víksson, Vilborg Dagbjartsdóttir, Þorkell Sigurbjörnsson, Þorsteinn frá Hamri, Þorsteinn Ö. Stephensen, Þóroddur Guðmundsson, Þuríður Pálsdóttir og Örlygur Sigurðsson. Neðri flokkur 7.500 krónur hver (43) Andrés Indriðason, Anton Helgi Jónsson, Áslaug Ragnars, Baltazar, Birgir Engilberts, Birgir Helgason, Eggert Guðmundsson, Einar Már Guðmundsson, Einar Þorláksson, Fil- ippía Kristjánsdóttir (Hugrún), Guð- mundur Karl Ásbjörnsson, Guð- mundur Emilsson, Guðmundur Steinsson, Guðný Guðmundsdóttir, Guðrún Svava Svavarsdóttir, Gunnar Örn Gunnarsson, Halldór Vilhelms- son, Helgi Sæmundsson, Hjálmar Helgi Ragnarsson, Hjörtur Pálsson, Hrafn Gunnlaugsson, Jón Kristins- son frá Lambey, Jón Stefánsson, Jón- as Svafár, Jónína Guðnadóttir, Karó- lína Eiríksdóttir, Karólína Lárusdótt- ir, Kristján Guðmundsson, Kristján Jóhannsson, Lára Rafnsdóttir, Ragn- ar Páll Einarsson, Ragnar Þor- steinsson, Ragnhildur Gísladóttir, Rut Ingólfsdóttir, Sigurður Pálsson, Steingerður Guðmundsdóttir, Stein- þór Marinó Gunnarsson, Svava Jak- obsdóttir, Sveinbjörn Beinteinsson, séra Sverrir Haraldsson, Þorsteinn Antonsson, Þórður Hall og Þórunn Elfa Magnúsdóttir.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.