Morgunblaðið - 16.03.1983, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. MARZ 1983
21
GESTALT-NÁNISKEIÐ
meö Dr. Michael Krigsfield
í fræðslumiðstöðinni Miðgarður
verður haldiö 18, —19. mars
Gestalt-námskeið leitt af
Michael Krigsfield Ph.D.
I námskeiðinu verður unnið með
aöferðir úr Gestalt-sálfræöinni
eins og þær voru settar fram af
Fritz Perls. Námskeiðiö stuðlar
að meiri:
• Sjálfsábyrgö — Ert þú höf-
undur þíns eigin lífs?
• Sjálfsuppgötvun — Eru
gloppur í þinni sjálfsmynd?
• Sjálfsviöurkenningu — Ertu
sáttur viö sjálfan þig?
Þátttökugjald er 1.800 kr. Upplýsingar og skráning er í síma:
(91) 12980 kl. 10—16 og 19—21.
/WÐG/1RÐUR
Fulltrúaráö
sjálfstæðisfélag-
anna í Reykjavík
Ákvörðun
um fram-
boðslista
Boöaö er til fundar í Fulltrúaráði
sjálfstæöisfélaganna í Reykjavík
miövikudaginn 16. marz nk. aö Hótel
Sögu, Súlnasal. Fundurinn hefst kl.
20.30. Tekin veröur ákvöröun um
framboðslista Sjálfstæöisflokksins í
Reykjavík vegna næstu alþingiskosn-
inga.
Stjórn Fulltrúaráös
Blaóburðarfólk
óskast!
Vesturbær Austurbær
Granaskjól Grettisgata 36—98
Hverfisgata 63—120
Blönduhlíð

AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir MAGNÚS SIGURÐSSON
Rússneskir sjóliðar í Tallin
Eistland:
Rússneskum mönnum
fer ört fjölgandi
Þótt undarlegt megi virðast, eru þeir sovézkir þegnar til, sem fylgzt
geta með sjónvarps- og útvarpssendingum frá Vesturlöndum. Þeir geta
t.d. deilt um frammistöðu JR í Dallas-þáttunum og horft öfundaraugum á
vöniframboðið í sjónvarpsauglýsingunum, sem þeir vita, að þeir munu
aldrei eiga völ á sjálfir. Þessir Sovétþegnar eru íbúar Eistlands, sem eru
um 1,5 millj. að tölu, en land þeirra er hið minnsta af 15 löndum
Sovétríkjanna. Þeir geta séð og heyrt sjónvarpsútsendingar frá Vestur-
Þýzkalandi en þó einkum og sér í lagi frá landi nágranna þeirra og
frænda, Finnlandi, og vegna skyldleika þjóðanna geta Eistlendingar
skilið mest af því, sem þar fer fram.
Utsendingar finnska sjón-
varpsins eru líka í hávegum
hafðar hjá almenningi í Eist-
landi og það svo, að stjórnvöld-
um þar þykir meira en nóg um.
Þau hafa samt ekki enn gripið til
þess ráðs að trufla þessar út-
sendingar, því að það yrði naum-
ast gert án þess að trufla þær
innanlands í Finnlandi sjálfu.
Þær eru að sjálfsögðu ætlaðar
Finnum en ekki Eistlendingum,
og það er ekki sök Finna, að þær
skuli nást sunnan megin við
Kirjálabotn. Truflanir á þessum
útsendingum myndu því strax
valda árekstrum við Finna. Af
þessum sökum fá íbúar Eist-
lands áfram að sjá og heyra
þessar útsendingar, sem aðrir
þegnar Sovétríkjanna hafa eng-
an aðgang að, þar sem þær ná
ekki til þeirra.
Málgagn kommúnistaflokks-
ins í Tallin, höfuðborg Eistlands,
varaði þó við þessum útsending-
um sl. haust og hélt því fram, að
bandarískt auðvald hefði gert
bandalag við finnska áróðurs-
menn um að hafa áhrif á eistn-
eska menntamenn og skólanem-
endur, sem kynnu að vera mót-
tækilegir fyrir skaðsamlegum
áróðri. Valið á popptónlist hjá
Finnum væri engin tilviljun og
sjónvarpsútsendingar þeirra á
guðsþjónustum á sunnudögum
væru hrein ögrun.
Eistnesk stjórnvöld geta þó
ekki borið það fyrir sig, að al-
menningur eigi ekki kost á öðru
sjónvarpsefni. Fólk getur nefni-
lega líka horft á sjónvarpsút-
sendingarnar frá Moskvu, sem
að sjálfsögðu eru algerlega í
samræmi við viðurkenndar skoð-
anir stjórnvalda. Ekki ósjaldan
fjalla þessar útsendingar um
nýjan metárangur í uppskerunni
eða frá umsvifum gagnbylting-
armanna í Póllandi eða Afgan-
ist.an. En flestir eru fyrir löngu
búnir að fá sig fullsadda af slíku
efni og vilja því ekki missa af
útsendingunum frá Finnlandi
fyrir nokkurn mun.
Gömul tengsl við Vesturlönd
Frá sjónarhóli sögunnar hefur
eistneska þjóðin verið í miklu
meiri tengslum við Vesturlanda-
búa, einkum Svía og Þjóðverja,
en Rússa. Einræðisherrarnir
Stalín og Hitler gerðu hins vegar
með sér samning um Eystra-
saltslöndin þrjú, en þau eru auk
Eistlands Lettland og Lithauen.
Samkvæmt þessum samningi
urðu þessi lönd áhrifasvæði Sov-
étríkjanna. Stuttu fyrir innrás
Þjóðverja í Sovétríkin 1941 lét
Stalín flytja á brott frá Eist-
landi og hinum Eystrasaltslönd-
unum mörg þúsund mennta-
menn í útlegð. Er heimsstyrjöld-
inni var lokið, komu Rússar aft-
ur og tóku í sínar hendur öll völd
í þessum löndum.
Síðan hafa íbúar Eistlands
orðið að aðlaga sig stjórnar-
háttum kommúnista, enda þótt
þeir líti áfram til Vesturlanda og
þá fyrst og fremst til Finnlands.
Áhrifin frá Vesturlöndum eru
einnig sögð talsverð á sumum
sviðum, eins og klæðaburði og
popptónlist, og þar má finna ný-
listarstefnu í málaralist, sem
minnir meira á Salvador Dali en
sovézka raunsæisstefnu, sem
annars er hin viðurkennda lista-
stefna ríkisvaldsins. Vinsælasta
popphljómsveitin, sem heitir því
ágæta nafni „Vitamin", leikur
ekki aðeins vinsælustu popplögin
frá Bretlandi og Bandaríkjun-
um, heldur klæðast meðlimir
hennar eftir beztu getu eins og
starfsbræður þeirra á Vestur-
löndum, það er gallabuxum og
körfuboltaskyrtum.
Þá hafa bókmenntamenn í
Tallin orð á sér fyrir að vera
mun meiri framúrstefnumenn
en starfsbræður þeirra í Moskvu.
Eistneskir vísindamenn og hag-
fræðingar hafa líka þótt full-
framfarasinnaðir fyrir hið
íhaldsama skrifstofuvald í
Moskvu, því að þeir hafa með
nokkrum árangri reynt að láta
einkaframtakið njóta sín í sam-
yrkjubúunum með því að gefa
stjórnendum þeirra meiri mögu-
leika en áður til þess að ákveða,
hvað skuli framleitt. í iðnaði
hafa Eistlendingar tekið upp
launauppbætur, sem fara ekki
eingöngu eftir framleiðslumagni
heldur ekki síður eftir fram-
leiðslugæðum.
Af þessum sökum er efnahags-
líf með meiri blóma í þessu litla
landi en annars staðar í Sovét-
ríkjunum. Eistlendingar fram-
leiða hlutfallslega meira af kjöti
og mjólkurvörum og búa betur
en aðrir íbúar Sovétríkjanna,
enda er talið, að þeir hafi um
fimmtungi hærri laun.
Þjóðtungan í hættu
Samt verður ekki sagt, að
framtíðarhorfur Eistlendinga
séu bjartar. Margir þeirra bera
mikinn kvíðboga fyrir, hve mjög
rússneskum mönnum hefur
fjölgað í landi þeirra. Þessi
fjölgun hefur orðið fyrir atbeina
stjórnvalda í Moskvu, sem bera
fyrir sig skort á vinnuafli í sam-
yrkjubúum í Eistlandi. Framtíð
Eistlendinga sem þjóðar með
eigin tungu og menningu er í
bráðri hættu. Ibúar landsins eru
um 1,5 millj. en af þeim voru
árið 1979 ekki nema 64,7% Eist-
lendingar en hinir Rússar og
Úkraínumenn.
Á flokksþingi eistneska
kommúnistaflokksins í janúar
1981 voru alls kjörnir 131 full-
trúi í miðstjórn hans, en af þeim
voru 25 rússneskir, það er um
20%. Verst er ástandið að þessu
leyti í höfuðborginni sjálfri,
Tallin. Af 449.000 íbúum hennar
eru 250.000 rússneskir eða ann-
ars staðar að í Sovétríkjunum.
Þetta hlutfall kann enn að
versna til mikilla muna, því að
fyrirhugaðar eru miklar breyt-
ingar og stækkanir á höfninni í
Tallin og til þess að vinna að
þessum framkvæmdum og
standa undir rekstri hafnarinn-
ar síðan er ráðgert að fá um
200.000 aðkomumenn til borgar-
innar. Eistlendingar eru því á
góðri leið með að verða ekki bara
minni hluti í höfuðborg sinni
heldur mikill minnihluti íbú-
anna þar.
Þetta varð til þess, að 40 eistn-
eskir rithöfundar, vísindamenn
og listamenn sendu bréf til
flokksstjórnarinnar í Moskvu,
þar sem bent var á, að þessi
neikvæða þróun ætti auk annars
eftir að verða tilefni mikilla
árekstra milli manna af mis-
munandi þjóðerni í Eistlandi. Þá
var jafnframt kvartað yfir vax-
andi skorti á eistneskum bókum
og tímaritum en samtímis yfir
„ýktri og fráleitri áróðursher-
ferð stjórnvalda“ til þess að
þvinga skóla í landinu til þess að
taka upp rússneskukennslu í
meira mæli en þegar væri orðið.
(Heimild: Der Spiegel.)