Morgunblaðið - 10.08.1983, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. ÁGÚST 1983
23
Vaxtakröfum Magnúsar Leopoldssonar hafnað:
„Finnst við vera hlunnfarnir
eftir sjö ára píslargöngu"
— segja Magnús Leopoldsson og Valdimar Olsen í bréfi til forseta Alþingis
I SÍÐUSTU viku var kvedinn upp geröardómur í máli Magnúsar Leopoldssonar
gegn rjármálaráðherra fvrir hönd ríkissjóðs vegna greiðslu á vöxtum af fjárhæð
þeirri, sem honum voru dæmdar í skaðabætur fyrir að sitja aö ósekju 105 daga í
gæzluvarðhaldi árið 1976 í Geirfinnsmálinu svokallaða. Magnús krafðist þess, að
vextir af höfuðstól samkvæmt dómi Hæstaréttar frá 3. marz síðastliðnum yrðu
reiknaðir samkvæmt starfsreglum banka um ávöxtun sparifjár — það er að
vöxtum yrði bætt við höfuðstól skaðabótaupphæðarinnar í samræmi við vaxtatil-
kynningar Seðlabanka íslands á hverjum tíma; að vaxtavextir skyldu greiddir.
Þessari kröfu Magnúsar Leopoldssonar var hafnað og var fallist á þann skilning
fjármálaráðuneytisins að vexti bæri aðeins að reikna af höfuöstólnum krónur 220
þúsund krónur allt vaxtatímabilið.
Gerðardóminn kváðu upp Stefán
M. Stefánsson, prófessor, Arnljótur
Björnsson, prófessor og Jóhann H.
Níelsson, hrl. í dómsorði segir með-
al annars: „Deiluefni aðila snýst um
það hvernig túlka beri framangreint
dómsorð þegar reikna skal vexti af
hinni dæmdu fjárhæð. Varnaraðili
telur að aðeins beri að reikna ein-
falda vexti af hinni dæmdu fjárhæð
og er þá vöxtum ekki bætt við höf-
uðstól. Eins og segir í gerðarsamn-
ingi voru sóknaraðila greiddar kr.
673.0% samkvæmt þessari aðferð
þann 17. marz og telur varnaraðili
það fullnaðargreiðslu samkvæmt
fyrrgreindu dómsorði. Sóknaraðili
gerði hins vegar fyrirvara við mót-
töku greiðslunnar. Hann telur að
dæmdan höfuðstól beri að greiða
með vaxtavöxtum á sama hátt og
gert er hjá innlánsstofnunum, þ.e.
að vöxtum sé bætt við höfuðstólinn
með tilteknum hætti, aðallega allan
tímann en til vara a.m.k. frá gildis-
töku laga nr. 56/1979 (lög um dóm-
vexti, innskot Mbl.)... “
Þá segir: „Gögn gerðarmálsins
bera ekki með sér að skýr krafa um
vaxtavexti hafi verið gerð af hálfu
sóknaraðila í héraði eða fyrir
Hæstarétti. Orð fyrrgreinds hæsta-
réttardóms benda fremur til þess að
þar sé átt við einfalda vexti enda
styður dómvenja þá niðurstöðu.
Verður að ætla að það hefði komið
skýrt og greinilega fram í hæsta-
réttardóminum ef dómsorðið átti að
mæla fyrir um greiðslu vaxtavaxta.
Samkvæmt þessu eru kröfur varn-
araðila teknar til greina, þó svo að
ekki verði tekin afstaða til greiðslu
málskostnaðar á milli aðila þar eð
telja verður að það verkefni hafi
ekki verið falið gerðarmönnum í
gerðarsamningum." (Ríkissjóður
krafðist málskostnaðar kr. 87.587 úr
hendi Magnúsar.)
Rita forseta sameinaðs
Alþingis bréf
I tilefni þessarar niðurstöðu gerð-
ardóms, sem báðir aðilar skuld-
bundu sig til þess að hlíta, hafa
Magnús Leopoldsson og Valdimar
Olsen sent Jóni Helgasyni, forseta
sameinaðs Alþingis bréf og telja
þeir sig órétti beitta og vitna til laga
nr. 56/1979 en þar segir m.a: “Dóm-
ari skal í dómi ákveða eftir kröfu
aðila, að dæmdir vextir fyrir tíma-
bilið frá birtingardegi stefnu til
greiðsludags skuli vera jafnháir
hæstu innlánsvöxtum við innláns-
stofnanir eins og þeir eru ákveðnir
samkvæmt lögum á hverjum tíma,
þannig að sem fyllst tiilit sé tekið til
varðveislu á verðgildi fjármagns."
I bréfi sínu til forseta Alþingis
segja þeir m.a.: „I greinargerð með
frumvarpi þessu segir efnislega, að í
mikilli verðbólgu fjölgi mjög
skuldamálum og málaferlum
fjárhagslegs eðlis, sem taki langan
tíma í dómskerfinu. f þessu ástandi
sjái skuldarar sér hag í að vísa kröf-
um til dómstóla, neyða kröfuhafa til
málssóknar og fá þannig ákjósan-
legan greiðslufrest. Skuldareigandi
beri þannig verulegt tjón vegna
rýrnunar á kröfu sinni. Lög þessi
eigi að verða til þess að dómstólar
geti mætt þessu ástandi með því að
dæma vexti hæstu vaxtaaukalána-
vexti þannig að skuldareigandi fái
þó kröfu sína í samræmi við verð-
lagsþróun."
Eftir sjö ára píslargöngu
finnst okkur við hlunnfarnir
„Úr þessum lögum lesum við því
þann skilning, að krafa í dómskerf-
inu eigi að halda verðgildi sínu til
jafns við innstæðu á vaxtaauka-
reikningi í banka fyrir sama tíma.
Lögin beinlínis vísa til bankakerfis-
ins til viðmiðunar."
Svo sem áður sagði gerði Magnús
Leopoldsson fyrirvara þegar hann
tók við greiðslu frá fjármálaráðu-
neytinu að upphæð 637 þúsund
krónur. Krafa hans hljóðaði upp á
liðlega 1300 þúsund krónur — það er
að vextir bættust við höfuðstól. Þeir
lýsa mikilli óánægju með niðurstöðu
gerðardóms og segja: „Lögin (frá
1979) þýða ekki það sem í þeim
stendur. Dómvextir eru ekki „hæstu
innlánsvextir við innlánsstofnanir
eins og þeir eru á hverjum tíma“.
Lögin gæta ekki hagsmuna skuldar-
eiganda, þannig að hann fái kröfu
sína í samræmi við verðlags-
þróun ... Skuldarar munu áfram fá
ákjósanlegan greiðslufrest, því ekki
mun málum við þetta fækka. Það
grefur enn undan trausti almenn-
ings á dómstólum og ýtir beinlínis
undir þá freistingu að standa ekki í
skilum og þæfa mál.
Af framansögðu er ljóst að lög
þessi ná ekki tilgangi sínum ... Það
er alls ófært að lögin séu svo tvíræð
að almenningur haldi þau þýða eitt,
þegar þau þýða allt annað.
Þess vegna ritum við þetta bréf.
Eftir sjö ára píslargöngu finnst
okkur við vera hlunnfarnir í loka-
markinu. í upphafi höfðu ráðherrar
uppi góð orð; fjármálaráðherra taldi
sig ekki geta samiö beint um bætur
vegna sérstöðu málsins, dómsmála-
ráðherra lýsti yfir, að hann mundi
beita sér fyrir hraðferð í gegnum
dómskerfið. Eftir á að hyggja, nú
þegar þessi niðurstaða er fengin,
finnst okkur þetta allt hafa verið
með ásetningi gert. Verðbólgan er
svo mikil og vextir í dómsmálum svo
sérstakir að sérhver dráttur, sem
verður á greiðslu bótanna eru hrein-
ar tekjur fyrir ríkissjóð.
Hins vegar þegar lögmaður einn
kvartar, að málflutningslaun hans,
sem hann á hjá skuldara síðan 1978
og telur þau rýrna um of í verðbólg-
unni, þá er hlaupið upp til handa og
fóta, gerðardómur lögmannafélags-
ins úrskurðar að hann geti fengið
sín laun tryggð og verðbætt sam-
kvæmt lánskjaravísitölu. Ef við
hefðum fengið okkar bætur í sam-
ræmi við lánskjaravísitölu, þá hefði
upphæðin orðið næstum fjórar
milljónir króna.
Það eina sem við fórum fram á
var að lögin um dómsvexti væru
meðhöndluð eins og í þeim stendur.
Við vorum svo hæverskir að fara
aðeins fram á eðlilega og rétta
bankavexti. En hvað fáum við?
Hreina og beina valdníðslu."
H.Halls.
„TJALDSTÆÐIÐ
EINS OG MÝRI“
„FERDAMENN hér eru misánægdir
með veðrið," sagði Kristján Sigfús-
son, tjaldstæðavörður í Laugardaln-
um, þar sem þessar myndir voru
teknar í gær. „Eina konu veit ég um
sem hyggst flýja land við fyrsta tæki-
færi og fara til síns heima, einhverjir
hafa gefist upp á tjaldvistinni og flutt
sig á gistiheimili, en einn ferðalangur
er hér frá Suöur-Afríku, sem hafði orð
á því að veðrið á íslandi væri hreint
stórkostlegt. Var sá hinn sami á ferð
um eyðimerkur Afríku á sama tíma í
fyrra og má því segja að í sumarleyf-
um sínum hafi hann farið úr einum
öfgunum í aðrar."
Eingöngu erlendir ferðamenn
voru á tjaldstæðunum í gær og
sagði Kristján þá almennt vera vel
útbúna. Verst væri að enginn stað-
ur væri á tjaldstæðunum sem fólk
gæti leitað skjóls í eða þurrkað föt
sín, sem og tjöldin sem væru orðin
gegnblaut. „Þetta er langversta
sumarið sem komið hefur, tjald-
stæðið er orðið eins og mýri og því
mesta furða hvað ferðamenn bíða
þolinmóðir betri tíðar,“ sagði
Kristján að lokum.
Vart hægt að veiða
vegna stórrigninga
MARGAR laxveiðiár á Vestur- og Suðurlandi eru nú óveiðandi sökum mik-
illa vatnavaxta. Að sögn Olafs Jónssonar í veiðihúsinu við Laxá í Leirársveit,
þar sem útlendingar eru nú að veiðum, hefur ekki verið unnt að veiða í ánni
síðustu tvo daga. „Ain er kolmórauð eins og súkkulaði og engin veiði. Má
búast við að það taki ána tvo til þrjá daga að hreinsa sig, en þó er mesta
furða hve útlendingarnir taka þessu með miklu jafnaðargeði," sagði Ólafur.
Svipaða sögu var að fá í veiði-
húsinu við Þverá í Borgarfirði, en
þar hafði verið óveiðandi í gær og
fyrradag. Samt hefur veiðin verið
mjög góð í Þverá í sumar og hafa
um 1600 laxar verið dregnir á
land, sem er mun betri veiði en í
fyrra. Viðmælandi blaðsins í
veiðihúsinu í Laxá í Kjós sagði að
nánast hefði verið óveiðandi síð-
ustu tvo daga vegna rigninga og
áin minnti á stórfljót.
MorgunblaðiA/ RAX.
Það var lítt veiðilegt f Laxá f Kjós í gær og engin veiðmaður við ána er
Ijósmyndari ók þar framhjá. í baksýn má sjá tún bænda og hey sem ekki
náðist að hirða.
Skákmótið í Gausdal:
Margeir vann í 8. umferð
MARGEIR I’étursson vann í gær
Norðmanninn Esten Agdestein í 23
leikjum í 8. umferð á alþjóðlega
skákmótinu í Gausdal í Noregi.
Margeir hefur hlotið 5 vinninga, en
efstur er Kudrin frá Bandaríkjunum
með 6Vi vinning. Plaskett frá Eng-
landi og Tisdall frá Bandaríkjunum
hafa hlotið 6 vinninga. Ein umferð
er eftir.
Hilmar Karlsson gerði jafntefli
við Aspelund frá Svíþjóð en Árni
Árnason tapaði fyrir Madsen frá
Danmörku. Hilmar hefur hlotið 3
vinninga en Árni 2V4 vinning.