Morgunblaðið - 06.10.1983, Page 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. OKTÓBER 1983
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. OKTÓBER 1983
25

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, simi 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 20 kr. eintakiö.
Hjartaskurð-
lækningar heim
Asíðustu áratugum hafa
hjarta- og æðasjúkdómar
verið ein algengasta dánaror-
sök á íslandi.
Þrátt fyrir þessa staðreynd
hefur enn ekki verið komið
upp aðstöðu hér á landi til
hjartaskurðlækninga.
Miklar framfarir hafa orðið
í íslenzkum heilbrigðismálum,
sem bezt sést á því, að meðal-
ævi íslendinga er lengri en
flestra annarra. Meðal margs
sem áunnizt hefur er sú stað-
reynd, að íslenzkar heilbrigð-
isstéttir búa yfir þeirri þekk-
ingu og sérhæfðu þjálfun sem
til þarf til að hefja hjarta-
skurðlækningar hér á landi.
„Útflutningur" hjartasjúkl-
inga á því ekki rætur í van-
búnaði heilbrigðisstétta.
Þaðan af síður er hægt að
réttlæta seinlæti á þessu sviði
með „verkefnaskorti". Á síð-
astliðnu ári fóru 110 íslend-
ingar í hjartaaðgerð erlendis.
Það sem af er þessu ári hafa
130 farið utan sömu erinda.
Líklegt má telja að 8 af hverj-
um 10 aðgerðum, sem hér um
ræðir, hefði verið hægt að
framkvæma hér á landi, ef að-
staða í sjúkrahúsi hefði verið
til staðar.
Flest bendir líka til að „út-
flutningur" hjartasjúklinga
kosti samfélagið svipaða fjár-
muni og að framkvæma
hjartaskurðlækningar heima.
Og kostnaðurinn er tvímæla-
laust mun meiri, ef með er tal-
inn hliðarkostnaður við utan-
ferðir, sem viðkomandi sjúkl-
ingur eða aðstandendur hans
þurfa að greiða.
Samkvæmt upplýsingum
Páls Sigurðssonar, ráðuneytis-
stjóra í heilbrigðisráðuneyti,
kostar milli 400 og 900 þúsund
krónur að senda hvern sjúkl-
ing í aðgerð erlendis. Hann
segir ennfremur að það hafi
óverulegan viðbótarkostnað í
för með sér að hefja þessar að-
gerðir hér á landi.
Haukur Benediktsson,
framkvæmdastjóri Borgar-
spítala, segir í grein hér í Mbl.
sl. laugardag, „að sjúklingur
eða vandamenn verði að
greiða fargjald og hótelkostn-
að fyrir fylgdarmann, jafnvel
tvo, vegna tungumálavanda*
máls og ýmissa annarra
ástæðna. Mér telst til að sá
kostnaður liggi á milli 50—100
þúsund krónur. Sá kostnaður
er örugglega mörgum sjúkl-
ingum þungur ofan á annað
sem veikindunum fylgir."
Grétar Ólafsson, yfirlæknir
á Landspítala, telur að gjafafé
sé þegar fyrir hendi til kaupa
á stærstum hluta tækjakostn-
aðar. Hins vegar þurfi að bæta
við 7 hjúkrunarfræðingum, ef
hjartaskurðlækningar verði
„fluttar“ heim, en þeir muni
jafnframt nýtast öðrum deild-
um.
Allar götur síðan 1971, en þá
lá fyrir álitsgerð frá sérfræð-
ingum Borgarspítala og
Landspítala um hagkvæmni
þess að hefja hér hjartaskurð-
lækningar, hefur mál þetta
verið þæft í embættis- og
stjórnsýslukerfinu. Þá þegar
var bent á líklegan sparnað,
bæði fyrir tryggingakerfið og
viðkomandi einstaklinga, auk
hins manneskjulega þáttar,
sem ekki er hægt að ganga
fram hjá. Óþarfi er að undir-
strika aðstæður þeirra sem
veikjast svo hastarlega að
utanferðum verður ekki við
komið.
Hjartasjúklingar efna nú til
samtaka til að efla þann þátt í
heilbrigðiskerfinu er að þeim
snýr. Helztu baráttumálin eru
að fá nýja hjartaþræðingarvél
hingað til lands og að hjarta-
skurðlækningadeild taki hér
til starfa. Svo oft hefur fram-
tak einstaklinga og samtaka
þeirra, af því tagi sem hér um
ræðir, lyft Grettistökum í
heilbrigðiskerfinu og flýtt
fyrir framgangi mála, að
ástæða er til að fagna þessum
samtökum og árna þeim, og
öðrum slíkum, er leggjast á
sömu sveif, velfarnaðar.
í dag þurfa hjartasjúklingar
að bíða allt að fjóra mánuði
eftir „hjartaþræðingu", en svo
er sú rannsókn nefnd, sem
frekari aðgerðir grundvallast
á. Margra mánaða bið gæti
reynzt örlagarík.
Haukur Benediktsson,
framkvæmdastjóri, segir efn-
islega í grein hér í blaðinu:
Með þeim búnaði, sem notaður
er til hjartaþræðingar hafa á
síðustu árum hafizt tiltölulega
einfaldar aðgerðir, sem í viss-
um tilfellum koma í stað
skurðaðgerða, en ekki er for-
svaranlegt að gera nema til
staðar sé starfslið er gæti
gripið inn í með skurðaðgerð.
— Þetta er enn ein röksemd
fyrir því, að koma hér upp að-
stöðu til hjartaskurðlækninga.
Við eigum tvímælalaust að
nýta þá þekkingu og þjálfun,
sem aflað hefur verið með
ærnum kostnaði og fyrirhöfn,
til að hefja hjartaskurðlækn-
ingar hér heima. Þörfin er
brýn og aðkallandi. Viðbótar-
kostnaður er óverulegur miðað
við þá ávinninga sem breyt-
ingunni fylgja.
Tap skreiðarverkunar 31,6%
Rætt um stofnun hagsmunasamtaka skreiðarframleiðenda
Frá fundi skreiðarframleióenda. Tómas Þorvaldsson frá Grindavík í ræðustóli.
TAP AF skreiðarverkun áranna 1981 og
1982 miðað við árslok 1983 nemur nú
31,6% af tekjum eða um 373 milljónum
króna samkvæmt niðurstöðu sérfræð-
inga, sem unnu að rannsókn á rekstrar-
afkomu skreiðarverkunar á vegum
skreiðarframleiðenda. Hjá þeim kemur
ennfremur fram, að miðaö við síðustu
áramót hafi verkunin verið rekin með
um 10% hagnaði. Skýring þessarar
miklu breytingar er talin sú, að 55%
gengishækkun dollars frá síðustu ára-
mótum, sé étin upp og á þessu ári hafi
lagzt á kostnaður vegna birgöahalds,
sem nemur 40% af tekjum.
Þessar upplýsingar komu meðal
annars fram á fundi skreiðarfram-
leiðenda á Hótel Sögu í gær, en hann
sátu á annað hundrað framleiðendur.
í niðurstöðu sérfræðinganna er talið,
að hugsanlegt söluverð skreiðar-
birgða sé tæplega 1,2 milljarðar
króna. Á móti gengishækkun dollars
á árinu komi afsláttur frá söluverði,
um 20%, upptaka í gengismunasjóð,
10%, bein tekjulækkun vegna herts
gæðamats og rýrnun vegna geymslu.
Síðan er tekið tillit til þess, að tals-
verður hluti skreiðar frá síðasta ári
hafi ekki verið fullunninn. Á þessu
ári hafi því þurft að leggja í umtals-
verðan kostnað til að ljúka verkun,
pakka skreiðinni til útflutnings og
fleira. Þá er tekið tillit til vaxtahækk-
unar og gert ráð fyrir því, að viðbót-
arkostnaður á þessu ári við verkun,
sem hafin var á síðasta ári, nemi ríf-
lega 40% af tekjum.
Fundarmönnum varð tíðrætt um,
„MÉK kemur verulega á óvart sú tala,
sem hér hefur komið fram um rekstrar-
tap skreiðarverkunar. Ég vissi að vand-
inn var mikill, en ekki aö tapið næmi
31,6% af tekjum. Mér virðist nauðsynlegt
að þessar niðurstöður verði skýrðar betur
og mun fara í það næstu daga að afla
mér betri upplýsinga. Mér kom þetta
mjög á óvart og sá á fundinum að ég var
ekki einn um það,“ sagði Halldór Ás-
grímsson, sjávarútvegsráðherra, er
Morgunblaðið ræddi við hann eftir fund-
inn og innti hann álits á vanda skreiðar-
verkunar.
Halldór sagði ennfremur, að vand-
inn væri tvíþættur, rekstrarvandi, eins
og fram hefði komið og hins vegar
fjármögnunarvandi. Undanfarið hefði
mikið af skreið verið selt til Nígeríu
VinSKll*TARÁÐHKRRA, Matthías Á.
Mathiesen, hefur í samráði við sjávarút-
vegsráðherra, Halldór Ásgrímsson,
ákveðið að óska eftir frekari viðræðum
við Seðlabanka Nígeríu. Er þessi
ákvörðun tekin í framhaldi fundar sendi-
nefndar íslands á fundum Alþjóðabank-
ans og Aiþjóðagjaldeyrissjóðsins og full-
trúa Seðlabanka Nígeríu í Washington. í
viðræðum þessum verður meðal annars
rætt um þann vanda, sem skapazt hefur
vegna dráttar á greiðslum Nígeríumanna
fyrir skreið, sem keypt hefur verið héðan
að undanfórnu.
Viðskiptaráðherra gerði grein fyrir
þessari ákvörðun á fundi skreiðar-
framleiðenda í gær. Gat hann þess
þar, að hann hefði ekki gengið þess
dulinn að hér væri um erfitt mál að
ræða, en seðlabankastjóri Nígeríu
hefði hins vegar tekið jákvætt í athug-
un á þessu máli og viðræðurnar við
að samskipti íslands og Nígeríu væru
allt of lítil miðað við, að Nígería væri
eitt af stærstu viðskiptalöndum
okkar og töldu þeir mikla nauðsyn
þess, að þar yrði ráðin bót á. Við-
skiptaráðherra, Matthías Á. Mathie-
sen, upplýsti fundarmenn hins vegar
um, að sendinefnd íslands á fundum
Alþjóðabankans og Alþjóðagjaldeyr-
issjóðsins fyrir skömmu hefði átt
með 6 mánaða gjaldfresti og síðan
hefði ekki verið staðið við þann gjald-
frest. Þessu fylgdi mikið óöryggi fyrir
framleiðendur og nauðsynlegt væri að
skapa meira greiðsluöryggi. Hvað
varðaði úrbætur í þessum málum
sagði Halldór, að í fyrsta lagi væri von
til þess, í samstarfi við erlenda banka,
að við fengjum greiddar 10 til 12 millj-
ónir dala af útistandandi skuldum í
Nígeríu. Þá stæðu eftir 20 til 25 millj-
ónir dala, sem mikil óvissa ríkti um.
Því þyrfti engum að koma á óvart þó
eigendur þessara verðmæta ættu í
miklum erfiðleikum. Lausn á þessum
vanda gæti ef til vill komið með aukn-
um samskiptum íslendinga og Níger-
iumanna og samstarfi okkar við er-
lenda banka, sem ættu við svipuð
vandamál að stríða.
hann hefðu verið gagnlegar. Niður-
staða þeirra hefði verið sú, að hann
hefði boðizt til að ræða mál þetta í
heimalandi sínu og var ákveðið að
hann gerði Jóhannes Nordal, seðla-
bankastjóra, grein fyrir niðurstöðu
þess. Matthías sagðist vonast til þess,
að með þessu hefði verið stigið spor,
sem auðveldað gæti einhvers konar
lausn á þessum greiðsluvandamálum.
Sagði hann sig og sjávarútvegsráð-
herra tilbúna til þess að gera allt sem
hægt væri og rétt þætti varðandi þessi
mál.
Seðlabanki íslands mun hafa for-
ystu í þessum viðræðum við stjórn
Seðlabanka Nígeríu, en auk þess verða
þar fulltrúar sendiráðs íslands í Lond-
on, Landsbanka íslands og Útvegs-
banka íslands að höfðu samráði við
viðskiptaráðuneytið.
fund með fulltrúum Seðlabanka Níg-
eríu um vandamál í skreiðarviðskipt-
um landanna. í framhaldi þess hefði
verið ákveðið að óska eftir frekari
viðræðum.
Þá var á fundinum rætt talsvert
um möguleika á stofnun hagsmuna-
samtaka skreiðarframleiðenda, en
slík samtök þeirra eru ekki við lýði.
Var tillögum þar að lútandi vísað til
nefndar, sem falið var að fylgja eftir
samþykktum fundarins.
Hér fara á eftir nokkrir punktar úr
ræðum framsögumanna fundarins:
Dagbjartur Einarsson, formaður
stjórnar SÍF, sem til fundarins boð-
aði, setti fundinn og sagði meðal ann-
ars, að sér gremdist sundrung skreið-
arframleiðenda og að ekki hefði verið
komið eins illa og raun bæri vitni, ef
samstaða hefði verið meðal þeirra.
Skreiðarframleiðendur gætu því
sjálfum sér um kennt hvernig komið
væri.
Guðmundur P. Einarsson frá Bol-
ungarvik sagði meðal annars að
orsaka vandans væri að leita á fyrri
árum. í kjölfar efnahagsbata í Níg-
eríu og valdatöku borgaralegrar
stjórnar 1979 hefði eftirspurn eftir
skreið aukizt verulega. Viðbrögðin
hér heima hefðu svo orðið þau, að
skreiðarverkendum hefði fjölgað úr
nokkrum tugum í nokkur hundruð og
útvarpað hefði verið fréttum um gíf-
Eftirfarandi tillögur voru samþykktar
einróma á fundi skreiðarframleiðenda:
1. Fram hefur komið, að í stað þess
að 1981 var talið að hagnaður yrði á
skreið, er nú ljóst, að tap skreiðar-
framleiðenda vegna framleiðslu
skreiðar árin 1981 og 1982 nemur
31,6%. Því er lagt til, að athugað verði
á hvern hátt inneign skreiðarframleið-
enda í verðjöfnunarsjóði, um 218 millj-
ónir króna, geti leyst hluta af rekstr-
ar- og greiðsluvanda skreiðarframleið-
enda.
2. Þar sem nú hefur komið í ljós, að
gengismunur af skreið, um 155 millj-
ónir króna, var tekinn á röngum for-
sendum, skorar fundurinn á stjórnvöld
að leita leiða til að bæta framleiðend-
um þann tekjumissi.
3. Endurkaupalán Seðlabanka Is-
lands út á skreið verði hækkuð um
20%, það er um 106 milljónir króna.
Þessi upphæð fari til þess að greiða
opinber gjöld framleiðenda.
4. Fundurinn lýsir fyllsta stuðningi
sínum við þá ákvörðun viðskiptaráð-
herra, að undir forystu Seðlabanka ís-
lands, í samráði við sendiráð íslands í
London, Landsbanka íslands og Út-
vegsbanka íslands, verði teknar upp
viðræður við Seðlabanka Nígeríu og
þess freistað að leysa þau vandamál,
sem nú er við að etja í viðskiptum
Morgunblaðið/Friðþjófur.
urlegan hagnað skreiðarverkunar. Þá
hefði láðst að beita Verðjöfnunarsjóði
sem skyldi til að hægt hefði verið að
standa betur að vígi til að mæta áföll-
um eins og í dag. Taldi hann óseldar
skreiðarbirgðir í landinu vera að
verðmæti um 1.200 milljónir króna,
en útistandandi skuldir litlu minni.
Söluverð væri nú 40% lægra en þegar
það var hæst 1981. Nýlegir útreikn-
ingar gæfu til kynna að 15 til 20%
vantaði upp á að það verð stæði undir
framleiðslukostnaði í dag.
Björgvin Jónsson, formaður undir-
búningsnefndar fundarins, sagði, að
afurðalán skreiðarbirgða og vextir
væru nú nánast jafnhá upphæð og
áætlað skilaverð birgðanna. Því væri
þessi fundur til þess að bjarga í horn
því, sem bjargað yrði. Framleiðendur
færu fram á vinsamlegt samstarf við
ríkisstjórnina til að koma í veg fyrir
að tugir fyrirtækja í fiskvinnslu
kæmust í þrot, sem tafarlaust leiddi
til atvinnuleysis þúsunda manna.
Tækist þetta ekki, vofði þjóðnýting
fiskiðnaðar og útgerðar yfir á næsta
ári. Þá gat hann þess, að norska ríkið
væri nú búið að axla að fullu vanda
þarlendra skreiðarframleiðenda,
sambærilegar aðgerðir væru ekki á
færi íslendinga.
Richard Jónsson, fulltrúi Sam-
bandsins, rakti sögu síðustu ára og
gat þess, að við margföldun framleið-
lahdanna. Þá skorar fundurinn á við-
skiptaráðherra og sjávarútvegsráð-
herra, að þeir beiti sér fyrir því, ef til
vill með för ráðherra til Nígeríu, að
betra sambandi verði komið á við
stjórnvöld og lánastofnanir þar í landi
með það í huga að auðvelda og auka
viðskipti landanna í framtíðinni.
5. Útflutningsgjöld vegna skreiðar,
sem er ógreidd, lækki í 2,75%.
6. Seðlabankinn láni fyrir vöxtum af
endurkaupa- og viðbótarlánum. Sú
upphæð, sem kæmi vegna lækkunar
útflutningsgjalda (samanber lið 5)
renni til greiðslu vaxta. Væntanleg
leiðrétting vegna liðar 2 verði notuð á
sama hátt.
7. Farið verði að lána aftur út á
skreið, að minnsta kosti keilu, löngu,
ufsa og hausa.
8. Eftir nákvæma athugun á magni
og gæðum óveðsettrar skreiðar frá
þessu ári, verði lánað út á skreið frá
þessum tíma eftir nánari reglum þar
um.
9. (Vísað til nefndar, sem fylgja á
eftir samþykktum fundarins.) Fundur-
inn samþykkir að kjósa 5 manna nefnd
til að undirbúa stofnun hagsmunafé-
lags skreiðarframleiðenda. Þar verði
reynt að sameina allá skreiðarfram-
leiðendur í ein hagsmunasamtök, á fé-
lagslegum grundvelli, með eigin hags-
muni að leiðarljósi. Reynt verði að
enda hefði kappið oft borið forsjána
ofurliði. Slíkt kapp hefði verið lagt á
söluna tii Nígeríu, að markaðurinn
hefði yfirfyllzt og hefði það komið
okkur í koll. Þá hefðu verið vissir
gallar á sölukerfinu. Umframboð á
markaðinum og aukin samkeppni við
Noreg hefði leitt til verðlækkunar og
verri viðskiptakjara og hefðu Norð-
menn yfirleitt verið fyrri til að sætta
sig við slíkt og við síðan fylgt í kjöl-
farið. Til þess að ná fram umbótum
þyrfti að ná meiri samstöðu í hags-
munamálum skreiðarframleiðenda,
ekki væri heppilegt að ótakmarkaður
fjöldi aðila annaðist sölu skreiðarinn-
ar og stjórnvöld og stjórnendur fjár-
málastofnana þyrftu að taka upp
aukin samskipti við mótaðila sína í
Nígeríu.
Ölafur Björnsson frá Skreiðar-
samlaginu ræddi meðal annars um
farmgjöld af skreið. Benti hann á að í
sumar hefðu þau verið á bilinu 14,75
dalir upp í 22,50 á pakkann. Væri þar
ekki um neina smáaura að ræða þar
sem skreiðarfarmur gæti verið um
30.000 pakkar. Væri litið á farmgjöld
sem hlutfall verðmæta, til dæmis
hausa, sem nú seldust á um 56 dollara
fob, væri dæmið enn skuggalegra. Þá
gat hann þeirrar verðlækkunar, sem
orðið hefði frá því, er reiknað hefði
verið með 310 dollurum á pakkann
eða 8.680 krónum. Nú væri verðið
hins vegar komið niður í 180 dali eða
5.040 krónur, mismunurinn væri því
3.640 krónur og greiðslufrestur 6 til 9
mánuðir. Ofan á þetta bættist svo 5
til 10% rýrnun birgða.
Jakob Sigurðsson, fulltrúi Samein-
aðra framleiðenda, sagði, að þegar út-
flutningur hefði gengið sem bezt árið
1981 hefði Þjóðhagsstofnun talið sig
verða vara við óhóflegan gróða fram-
leiðenda og satt að segja hefði þetta
gengið vel um tíma, en meðal þeirra
manna, sem ekki virtust mega sjá
orðið hagnaður sem niðurstöðu nokk-
urra útreikninga, hefði verið skorin
upp herör eins og slys hefði orðið.
Nær hefði verið að auka greiðslur í
Verðjöfnunarsjóð til að minnka
sveiflur, sem algengar væru í þessum
atvinnuvegi. Til lausnar vandanum
nú, yrði að leggja áherzlu á að fá sem
allra fyrst greiðslu fyrir vöru, sem
seld væri, að halda áfram að selja og
fá aðstoð stjórnvalda til að reyna að
fá nígerísk yfirvöld til að auka leyf-
isveitingar. Þá þyrfti að létta óbæri-
legri vaxtabyrði af þeirri skreið, sem
óseld væri.
grisja þann frumskóg útflytjenda, sem
á síðustu og verstu tímum hefur skað-
að skreiðarframleiðendur stórlega. Ef
framleiðendur skreiðar geta ekki kom-
ið sér saman allir í eitt félag, verði
reynt að hafa hópinn eins stóran og
kostur er.
10. Eftirtaldir menn skipi nefnd til
að fylgja eftir samþykktum fundar
skreiðarframleiðenda 5. október 1983:
Björgvin Jónsson, Kópavogi, Guð-
mundur Páll Einarsson, Bolungarvík,
Gunnar Tómasson, Grindavík, Jakob
Sigurðsson, Reykjavík, Ólafur
Björnsson, Keflavík, Ólafur Gunnars-
son, Neskaupstað, Richard Jónsson,
Reykjavík, Stefán Runólfsson, Vest-
mannaeyjum og Þorsteinn Jóhannes-
son, Garði.
11. Fundurinn óskar eftir því, að
nefndin, sem kosin hefur verið á fund-
inum, athugi möguleika á stofnun
hagsmunafélags allra skreiðarfram-
leiðenda, sem byggi starfsemi sína á
lögum, líkum þeim, er önnur hags-
munasamtök í íslenzkum sjávarútvegi
starfa eftir. Leitast verði við, að þetta
félag rúmist vel innan þess kerfis, sem
nú er á sölu skreiðar hér á landi. Fé-
lagið hafi náið samband við skreiðar-
seljendur og stjórnvöld. Nefndin boði
síðan undirbúningsfund og stofnfund
fyrir slíkt félag.
Halldór Ásgrímsson, sjávarútyegsráðherra:
Þetta tap kemur
verulega á óvart
Matthías A. Mathiesen viðskiptaráðherra:
Viðræður ákveðnar
við Nígeríumenn
Tillögur fundarins
Gengið frá tunnum.
Morgunbladid/Björn Björnsson.
Fyrsta síld vertíðar-
innar til Vopnafjarðar
Vopnanrdi, 1. október.
ÞAÐ voru Vopnfirðingar sem
fengu fyrstu sfldina á vertíðinni til
söltunar. Það var Kristbjörg ÞH 44
sem kom með 100 tunnur af ágætri
sfld.
Það er Vopnfirðingum mikið
kappsmál að fá sem mest af síld
til söltunar meðan á vertíðinni
stendur og er þessi vinna sem í
kringum síldina er mjög kær-
komin atvinnubót. Það er Tangi
hf. sem rekur söltunarstöðina og
að sögn Péturs Olgeirssonar
framkvæmdastjóra eru á milli
70—80 manns í vinnu þegar allt
er í fullum gangi. b.b.
„Þetta er eitt af albestu
verkum Jóns Nordal"
Sinfóníuhljómsveil íslands held-
ur fyrstu áskriftartónleika þessa
starfsárs í Háskólabíói í kvöld. Þar
verður frumflutt sellóverk eftir Jón
Nordal auk þess sem leikin verða
„Les Offrandes Oubliées" eftir
Olivier Messiaen og sinfónía nr. 1 í
D-dúr eftir Gustav Mahler, undir
stjórn Jean-I’ierre Jacquillat, aðal-
stjórnandi Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar. Einleikari verður Erl-
ing Blöndal Bengtson og kon-
sertmeistari Einar G. Svein-
björnsson, en þeir eru báðir búsettir
erlendis, Erling i Kaupmannahöfn
og Einar í Malmö í Svíþjóð. Mbl.
spjallaði við þá að lokinni æflngu
Sinfóníuhljómsveitarinnar í gær.
„Áheyrendur sem hlusta
af tilfinningu“
Erling Blöndal Bengtson,
sellóleikari:
„Mér líst mjög vel á þessa tón-
leika, enda er alltaf ánægjulegt að
koma til Islands og leika fyrir Is-
lenska áheyrendur. Þeir sýna ekki
tilfinningar á sama hátt og segja
má um suðrænar þjóðir, en þeir
hlusta af tilfinningu," sagði Erl-
ing. Hann er af íslensku og dönsku
foreldri, fæddur í Kaupmannahöfn
og alinn þar upp. Erling lék hér á
Erling Blöndal Bengtson
Rætt við Eriing Blön-
dal Bcngtson og Einar
Sveinbjörnsson um
tónleika Sinfóníu-
hljómsveitarinnar í
kvöld, þar sem frum-
flutt verður íslenskt
verk
landi í fyrsta sinn 14 ára gamall og
hefur talsvert leikið með Sinfóníu-
hljómsveitinni frá því hún tók til
starfa. Síðast lék hann með hljóm-
sveitinni fyrir þremur árum.
„Þessa tónleika vil ég kalla stór-
viðburð í íslensku tónlistarlífi
vegna frumflutnings á verki Jóns
Nordal. Sellókonsertinn er að mínu
mati mjög persónulegur frá höf-
undarins hendi, hans eigið tungu-
mál, ef svo má að orði komast og
því verðugt viðfangsefni.
Undanfarið hef ég haldið tónleika
viðsvegar um heim, í Los Angeles,
Montevideo í Uruguay, Skandin-
avíu, Þýskalandi og víðar, en aðal-
starf mitt er kennsla við Konung-
lega tónlistarskólann í Kaup-
Einar G. Sveinbjörnsson
mannahöfn. Því miður verður þessi
Islandsdvöl ekki löng, héðan fer ég
á morgun til Kaupmannahafnar til
að æfa með hljómsveit útvarpsins
þar. Til tslands kem ég örrugglega
aftur, líklega að þremur árum liðn-
um eða svo,“ sagði Erling Blöndal
Bengtson að lokum.
„Alltaf spennandi að
fást við ný verk“
Einar G. Sveinbjörnsson,
konsertmeistari:
„Þessir tónleikar eru fyrstu
Reykjavikurtónleikarnir sem ég er
konsertmeistari á, en á undanförn-
um árum hef ég leikið af og til sem
ein'eikari með Sinfóníuhljómsveit-
inni,“ sagði Einar Sveinbjörnsson,
en hann er ráðinn konsertmeistari
Sinfóníuhljómsveitarinnar fram
til áramóta. „Þann tíma sem ég
verð með Sinfóníuhljómsveitinni
verð ég nokkuð á ferðinni milli Is-
lands og Malmö, þar sem ég bý,
kenni í tónlistarskóla og hef mitt
aðalstarf sem konsertmeistari. I
Sviþjóð hef ég búið síðastliðin tutt-
ugu ár, en nota hvert tækifæri til
að komast til (slands.
Það er alltaf spennandi að fást
við ný verk og verður ekki annað
sagt um sellókonsert Jóns Nordal.
Við Ingvar Jónasson fengum gott
verk frá Jóni Nordal til Malmö ár-
ið 1979, skrifað fyrir fiðlu, víólu og
hljómsveit, og varð ég því spenntur
þegar ég frétti af þessu verki hans
nú. Sellókonsertinn minnir nokkuð
á það sem Jón skrifaði fyrir okkur
og er að mínu áliti eitt af hans
albestu verkum. Stendur til að
flytja það í Malmö á næsta ári.
Undanfarið hef ég að mestu
fengist við einleik og kammertón-
list. Það er því gaman að fá tæki-
færi til að leika sem konsertmeist-
ari með Sinfóníuhljómsveit Is-
lands og þeim tónlistarmönnum
sem þar starfa. Þá hef ég nokkrum
sinnum leikið sem einleikari undir
stjórn Jean-Pierre Jacquillat og
líkað vel,“ sagði Einar G. Svein-
björnsson að lokum.