Morgunblaðið - 06.10.1983, Síða 35

«
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. OKTÓBER 1983
35
> eiginkonu hans, háaldraðri móður
og sonum innilegustu samúðar-
kveðjur.
Finnur Kristinsson
Lítið er lunga
í lóuþrælsunga
þó er mun minna
mannvitið kvinna.
„Hataði leti og óhóf allt
einfalda lífið hentast þótti“
Við Agnar vorum búnir að vera
á „vænu“ kennderíi í nokkra mán-
uði þegar við gerðum þann samn-
ing fyrir 11 árum á Kambabrún
við sólarupprás, að sá sem lifði
hinn lengur skyldi rita minn-
ingargrein sem hæfist á áður-
greindri hendingu úr kvæði Bólu-
Hjálmars. Til staðfestingar þessu
samkomulagi, renndum við saman
niður einni flösku á innan við mín-
útu, brostum og skildum hvor
annan. Að lokum sagði Agnar:
„En Hilmar, gerðu það fyrir mig
að ávarpa mig aldrei sem lík.“
Agnar Bogason er einhver mik-
ilhæfasti maður sem ég hef
kynnst. Gáfunum, hótfyndninni,
einstakri þekkingu og meðborinni
ást á íslenskri sögu og landi var
sóað á öðru altari en því sem sæmt
hefði reisn hans, því vissulega var
hún mikil, en óvirkjuð, því miður
fyrir komandi kynslóðir.
Eitt lærði ég af Agnari, sem
varð seinna hornsteinn að lífs-
reynslu minni í störfum með og
fyrir alkóhólista. „Bak við þykk-
ustu skelina, er meyrasti maður-
inn.“
Engri manneskju, sem ég hef
kynnst, þótti vænna um konuna
sína, börnin sín, hestana sína og
þá örfáu vini, sem hann þorði að
treysta og trúa. En skelin var hörð
og oft braust væntumþykjan út í
gálgahúmor sem fáir skildu.
Eitt dæmi um hótfyndni Agnars
var, þegar viðskiptabanki hans
hringdi og tilkynnti honum yfir-
drátt á ávísanareikningi sem hann
yrði að greiða strax. Svar hans var
stutt og laggott: „Ég ætla bara að
láta yður vita, að ég er ekkert upp
á yður kominn," og skellti á. Ég sé
ennþá í anda svipinn á viðkom-
andi bankastarfsmanni.
Annað dæmi ásamt þúsund öðr-
um gæti ég nefnt: eitt sinn sagði
Agnar í blaðaviðtali um kvenfólk,
en þessi vísa er að ég held eftir Sr.
Pál Ólafsson:
Þrátt fyrir þessa kaldhæðni,
dýrkaði Agnar meira sterkara
kynið eins og hann nefndi konur
milli tveggja vina og er skemmst
að minnast umhyggju hans fyrir
konu sinni, Jóhönnu Pálsdóttur.
Hvar sem hann fór hafði hann
augu umhyggju fyrir henni í
hnakkanum í bókstaflegri
merkingu. Ennþá einu sinni er ég
að reyna að segja, að bak við þykk-
ustu skelina er meyrasti maður-
inn. Ég minnist þess, að oft var
grunnt á barnið í Agnari. Hvers-
konar fegurð, hvort sem hún var í
formi lands, sögu eða fólks, olli
undarlegum breytingum í fari
hans. Þá geislaði af honum og í
bókstaflegri merkingu fékk hann
stjörnur í augun. Sérstaklega
minnist ég ferðalaga með honum,
bæði hérlendis og erlendis. Hann
var í orðsins fyllstu merkingu
sögusjór.
Margan grikkinn gerði Agnar
samferðamönnum sínum og mér
líka. Ég, eins og flestir aðrir, tók
það ekki nærri mér; við vissum að
Agnar harmaði þann grikk meir
en við þó dult færi með það.
Ég kveð því góðan vin og þakka
honum samfylgdina, sem var mér
ómetanleg lífsreynsla. Ekkju Agn-
ars, Jóhönnu, og sonunum, Boga,
Páli og Sturlu, flyt ég mínar inni-
legustu samúðarkveðjur í þeirri
fullvissu að almáttugur Guð og
lífsgæfan muni leiða þau hvort til
sinnar handar, inn í hamingju
áframhaldandi lífs, með minning-
una um Agnar sem veglegt vega-
nesti.
Hilmar Helgason
í dag verður gerð útför Agnars
Bogasonar ritstjóra. Hann andað-
ist á Landspítalanum mánudaginn
26. september eftir langvarandi
vanheilsu sem hann bar með
stakri karlmennsku.
Agnar Bogason var Reykvíking-
ur, fæddur hinn 10. ágúst 1921,
sonur hjónanna Boga ólafssonar,
Hamar og sög
er ekki nóg
NEMA ÞÚ VEUIR RÉTTA EFNIÐ^
í
Vegg- og loftklæðning
í glæsilegu úrvali
úr eik, aski, beiki, gullálmi, furu,
antikeik, mahogany, palesander oa
10 tegundir til viöbótar. I BJÖRNINN HF
Verd frá aöeins kr. 75 pr m’. Skúlatúni 4 - Simi 25150 - Reykjavik
menntaskólakennara, og Gunn-
hildar Jónsdóttur frá Akranesi.
Hann var hinn eldri tveggja sona
þeirra hjóna. Svo sem títt var með
börn í Reykjavík á þeim árum
dvaldist hann í sveit á sumrum, í
Holtum í Rangárvallasýslu, en
þaðan var föðurætt hans að
nokkru og ennfremur var hann um
tíma í Borgarfirði. Agnar varð
snemma bráðþroska og harður af
sér og hlífði sér lítt við sveita-
störfin. Þegar fram liðu stundir
hóf Agnar nám í Menntaskólanum
í Reykjavík og tók þaðan stúd-
entspróf árið 1940. Hann þótti
góður málamaður í skóla og lagði
sérstaka rækt við íslensku og
ensku. Á sumrum stundaði hann
almenn störf. Var háseti á fiski-
bátum syðra og fór á síld fyrir
norðan. Þá var hann um skeið há-
seti á togara. Þessi Reykjavíkur-
drengur lærði því snemma tökin á
vinnu til sjós og sveita enda þótt
hugur hans stæði til annarra
starfa. Eftir stúdentsprófið sigldi
Agnar til Bandaríkjanna. Hann
gerðist léttadrengur á Goðafossi
til að spara sér fargjaldið. Fyrst lá
leið hans til Texas þar sem hann
hóf undirbúningsnám í tannlækn-
ingum við Southern Methodist
University í þeirri frægu borg
Dallas. Ekki undi Agnar þó lengi í
tannlæknabransanum. Fluttist til
Houston og innritaðist í háskól-
ann þar með stjórnmálafræði og
blaðamennsku sem aðalfög. Þaðan
lá leiðin til Chicago þar sem hann
hélt áfram námi í stjórnmála-
fræði og blaðamennsku til ársins
1946. Á þessum tíma bauðst Agn-
ari Bogasyni starf við fréttatíma-
ritið Time í New York. Hann hafði
áður neitað að gegna herþjónustu
svo um slíkt starf í Bandaríkjun-
um gat ekki orðið um að ræða.
Hann afsalaði sér því þessu starfi
og hvarf heim til íslands. Eftir
heimkomuna gerðist Agnar kenn-
ari við Menntaskólann í Reykjavík
um hríð og stundaði jafnframt
blaðamennsku. Var blaðamaður
við Morgunblaðið 1947—1948 en
gerðist þá eigin húsbóndi og stofn-
aði Mánudágsblaðið sem hann gaf
út og ritstýrði meðan kraftar ent-
ust.
Haustið 1949 kvæntist Agnar
Jóhönnu Pálsdóttur úr Reykjavík.
Þau eignuðust þrjá syni, Boga,
stýrimann og þyrluflugmann, Pál,
afgreiðslumann, og Sturlu, sem nú
stundar nám í Danmörku. Jó-
hanna hefur verið manni sínum
mikil stoð og stytta alla tíð og ekki
hvað síst í veikindum hans nú síð-
ustu árin.
Agnar Bogason var að flestra
dómi margslunginn persónuleiki.
Ég hygg að flestir sem lítið þekktu
til hafi talið hann hrjúfan á
skrápinn eins og forðum var sagt.
Undir þeim skrápi var hins vegar
persónuleiki sem aðeins fáir
þekktu, drengur góður og tröll-
tryggur vinum sínum. í grein sem
Jökull Jakobsson skrifaði forðum í
Vikuna sagði: „Agnar Bogason er
gleðimaður mikill og tekur fullan
þátt í samkvæmislífinu. Hann er
hrókur alls fagnaðar hvar sem
hann kemur fyndinn, fjörugur og
kátur stundum meinyrtur og snú-
inn í andsvörum. Hann kann vel
að mæla til fagurra kvenna og
halda á góðu glasi. Hann er góður
félagi á ferðalögum og hefur ein-
stakt lag á að koma mönnum í
gott skap ef sá gállinn er á honum.
Agnar er félagslyndur og kann vel
við sig í margmenni þar sem glatt
er á hjalla en þó er hann mikill
einstaklingshyggjumaður og læt-
ur aldrei draga sig i neinn dilk.
Hann fer jafnan sínu fram og
þræðir eigin götur.“
Ég hygg að þarna hafi Jökull
svo sem oft fyrr og síðar hitt nagl-
ann á höfuðið.
Óhjákvæmilegt var að Agnar,
sem lét sér fátt óviðkomandi og
stakk á ýmsu sem honum þótti
miður fara í þjóðfélaginu, eignað-
ist andstæðinga. Þó hygg ég að
óvinir hans hafi verið fáir ef
nokkrir. Kunningjafjöldi hans var
mikill en mér segir svo hugur um
að nánir vinir hafi verið fáir.
Agnar mótaðist mjög í Banda-
ríkjadvöl sinni á námsárunum og
þekking hans á bandarísku þjóð-
lífi og stjórnmálum var víðtæk.
Hann fylgdist mjög vel með al-
þjóðamálum og las erlend blöð og
tímarit um þau til hinstu stundar.'
Atvikin höguðu því svo að Agn-
ar var oft þátttakandi f ferðum
íslenskra blaðamanna sem undir-
ritaður stjórnaði. Betri ferðafélagi
var vandfundinn. Bæri vanda að
höndum, þar sem hjálpar þurfti
með í slíkum ferðalögum, var að-
stoðin veitt af háttvísi sem aðeins
heimsmönnum er töm. Hann var
mikill áhugamaður og stuðnings-
maður flug- og ferðamála. Sá sem
fleiri, að heimskt er heimaalið
barn og að ferðalög eru menntandi
í besta máta ef rétt er að farið.
Ég vil að leiðarlokum þakka
Agnari vini mínum Bogasyni fyrir
löng og góð kynni. Við hjónin
sendum Jóhönnu, Gunnhildi móð-
ur hans og öðrum í fjölskyldunni
samúðarkveðjur.
Sveinn Sæmundsson