Morgunblaðið - 01.02.1984, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. FEBRÚAR 1984
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. FEBRÚAR 1984
17

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aóalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 20 kr. eintakiö.
Reaganí
endurkjör
Ronald Reagan, Banda-
ríkjaforseti, tilkynnti um
helgina að hann gæfi kost á
sér til endurkjörs í forseta-
kosningunum sem fram fara
næsta haust. Jafnframt var
frá því skýrt að forsetinn nyti
meira álits og trausts heima
fyrir en nokkur andstæðinga
hans. í flokki demókrata hafa
menn að vísu ekki enn gert
það upp við sig, hver verður
mótframbjóðandi Reagans.
Eins og málum er nú háttað er
Walter Mondale, fyrrum vara-
forseti Jimmy Carters, talinn
sigurstranglegastur. Mondale
sýnist lítt til þess búinn að ná
meirihlutafylgi á móti Reagan
þótt honum hafi tekist að afla
sér stuðnings þeirra skipu-
lögðu hópa sem taldir eru
einna öflugastir innan Demó-
krataflokksins.
Þegar Reagan náði kjöri
fyrir fjórum árum töldu flestir
að hann myndi ekki sitja nema
eitt kjörtímabil og vísuðu til
þess að hann var þá 68 ára.
Nú, fjórum árum síðar á sjöt-
ugasta og þriðja aldursári er
Reagan sigurstranglegri en
nokkur annar frambjóðenda.
Vinsældir hans hafa á skömm-
um tíma vaxið úr 38% í 57%.
Færi svo að hann hlyti endur-
kjör væri hann annar maður-
inn sem næði þeim árangri
eftir að hafa setið full fjögur
ár í embætti frá því Dwight
Eisenhower var forseti 1952 til
1960 í tvö kjörtímabil, hinn
var Richard Nixon sem náði
endurkjöri 1972 en hrökklaðist
síðan frá vegna Watergate-
hneykslisins.
Nefna má margt sem veldur
vinsældum Ronald Reagans.
Það sem ræður mestu um
stuðninginn við hann er að
efnahagsstarfsemi í Banda-
ríkjunum hefur blómgast að
nýju undir hans stjórn. Síðan í
janúar 1983 hafa um fjórar
milljónir nýrra starfa komið
til sögunnar. Tekist hefur að
vinna bug á verðbólgunni. Rík-
isstjórn Reagans hefur getað
haldið þannig á málum að
Bandaríkjamenn hafa endur-
heimt sjálfstraust sitt. Auð-
vitað hafa mál ekki gengið að
öllu leyti eins eftir og Reagan
vildi, til dæmis er hallinn á
fjárlögum Bandaríkjanna allt-
of mikill og þannig mætti
áfram tíunda ámælisverð
atriði. En Ronald Reagan hef-
ur einstakt lag á því að setja
stefnu sína fram og skýra
viðhorf sín með þeirri ein-
lægni sem best er fallin til afla
stjórnmálamönnum trausts og
fylgis.
Utanríkisstefna Ronald
Reagans var skýr og ótvíræð
þegar hann barðist gegn
Jimmy Carter 1980. Reagan
vildi að Bandaríkin endur-
heimtu styrk sinn andspænis
Sovétríkjunum. Miklum fjár-
munum hefur verið varið til
þess og á fleiri en einu sviði
hefur stjórn Reagans sýnt að
hún er til þess búin að láta
hart mæta hörðu. Einnig í
þessu efni hafa Bandaríkja-
menn náð vopnum sínum eftir
ófarirnar vegna gíslanna í
Teheran sem hvíldu eins og
skuggi yfir kosningabaráttu
Carters og Reagans. Spurning
er hvort íhlutun bandarískra
landgönguliða í Líbanon verð-
ur samskonar Akkillesar-hæll
á Reagan nú og gíslarnir voru
á Carter þá. Ákvarðanir hafa
verið teknar og þeim hrundið í
framkvæmd varðandi endur-
nýjun á kjarnorkuherafla
Bandaríkjanna. Friðarmálin
svonefndu sýnest ekki ætla að
verða jafn mikið átakaatriði í
bandarísku forsetakosningun-
um og sumir vilja vera að láta
utan Bandaríkjanna, meðal
annars andstæðingar varna
íslands.
Hér í Evrópu hefur því löng-
um verið haldið fram af
vinstrisinnum bæði á vett-
vangi stjórnmála og í fjölmiðl-
um að Ronald Reagan sé
„herskár kúreki", sem grípi
fyrst til byssunnar og hugsi
svo. Þeir sem trúa þessu rugli
eru auðvitað á nálum yfir því
að kjarnorkustríð sé á næsta
leiti. í upphafi Reagan-stjórn-
arinnar gáfu forsetinn og
ýmsir nánustu samstarfsmenn
hans óvarlegar yfirlýsingar
um kjarnorkuvopn og stríð
með þeim. Nú er málum hins
vegar þannig háttað að í
Bandaríkjunum er viðurkennt
að í utanríkismálum sé Reag-
an kominn inn á miðjuna í
bandarísku stjórnmálalífi.
Enginn hefur talað ákveðnar
um viðræður milli austurs og
vesturs en Ronald Reagan síð-
ustu vikur. Þessu geta and-
stæðingar hans heima fyrir og
erlendis hins vegar ekki kyngt,
eins og best sést á haturs-
áróðrinum í sovéskum
fjölmiðlum í tilefni af yfirlýs-
ingu Reagans um að hann
verði aftur í framboði.
í stjórnmálum geta fáeinir
dagar hvað þá mánuðir skipt
sköpum um vinsældir og
frama. Þess vegna er of
snemmt að lýsa yfir sigri Ron-
ald Reagans í haust. Eins og
málum er háttað nú er hann
ofan á og það er mikið afrek út
af fyrir sig hjá manni á þess-
um aldri í þessu starfi.
Umfangsmiklar skipulagsbreytingar menntamálaráðuneytinu:
Tíu deildir sameinaðar
undir þremur skrifstofum
— til að afnema „margþætta skipulags-
lega vankanta4* á ráðuneytinu
UMFANGSMIKLAR skipulagsbreytingar eru fyrirhugaö-
ar á menntamálaráðuneytinu. Tillögur Ragnhildar Helga-
dóttur menntamálaráðherra þar að lútandi voru staðfestar
á ríkisstjórnarfundi í gærmorgun. Hinu nýja skipulagi er
ætlað að afnema „margþætta skipulagslega vankanta44 á
starfsemi ráðuneytisins, eins og segir í tillögunum, sem
unnar voru af Gunnari H. Guðmundssyni, rekstrarverk-
fræðingi hjá ráðgjafafyrirtækinu Rekstrarstofunni í Kópa-
vogi. Uttektin var unnin í nánu samráði við ráðuneytis-
stjóra, skrifstofustjóra og deildarstjóra ráðuneytisins.
Helstu breytingar eru þær, að í stað tíu deilda í ráðuneyt-
inu verða settar á stofn þrjár skrifstofur, en deildirnar
settar saman í stærri einingar. Skrifstofurnar þrjár eru
fjármálaskrifstofa, skólamálaskrifstofa og háskóla- og
menningarmálaskrifstofa.
í forsendum tillagnanna segir
m.a. að deildir ráðuneytisins séu
of margar og smáar. Það valdi
því, að stjórnunarverkefni ráðu-
neytisstjóra verði illviðráðanlegt
og að óhjákvæmilegt sé að koma
á meiri verkaskiptingu í yfir-
stjórn. Verkaskipting í ráðuneyt-
inu sé óregluleg, samskonar mál
eigi stundum erindi til mismun-
andi deilda og sambærilegar
stofnanir heyri undir margar
deildir. Engu að síður séu skörp
skil á milli deildanna, þær starfi
sem algerlega sjálfstæðar stjórn-
unareiningar, sem leiði af sér
þörf fyrir samræmingu.
í forsendunum segir einnig, að
skortur sé á samnýtingu þekk-
ingar, reynslu og tækja. Auk þess
séu „innan ráðuneytis ýmis verk-
efni, sem ekki eiga heima í ráðu-
neyti. Stærst þeirra er náms-
gagnagerð sú, sem fram fer í
skólarannsóknadeild. Þetta verk-
efni er þess eðlis, að engin ástæða
er að vinna það í ráðuneyti," segir
orðrétt í skýrslu um tillögurnar.
„Ennfremur má nefna, að
stjórnunarverkefni ráðuneytisins
er á sumum sviðum mjög erfitt
viðureignar vegna skipulags utan
ráðuneytis og kostnaðarskipt-
ingar við sveitarfélög. Má þar
nefna kostnaðarskiptingu varð-
andi rekstur grunnskóla."
Loks er til þess tekið í forsend-
unum, að húsnæði ráðuneytisins
sé mjög óhentugt, þar sem það
skipti starfsliðinu niður í alltof
smáar einingar. Það auki þörfina
fyrir yfirstjórn og samræmingu.
Menntamálaráðuneytið er til
húsa á nokkrum stöðum í borg-
inni: á þremur hálfum og einni
heilli hæð á Hverfisgötu 4—6, í
Ingólfsstræti og ofar á Hverfis-
götu.
Ragnhildur Helgadóttir,
menntamálaráðherra, sagði í
samtali við blaðamann Morgun-
blaðsins, að verið væri að gera
ráðstafanir til að setja kraft í
endurbyggingu og endurbætur á
Víðishúsinu. M.a. yrði húsnæði
Námsgagnastofnunar í Tjarnar-
götu selt og þeim fjármunum var-
ið í Víðishúsið. Ekki sé útilokað,
að hægt verði að taka tvær hæðir
þar í notkun síðar á þessu ári.
Þar er Námsgagnastofnun nú til
húsa.
Samkvæmt hinu nýja skipulagi
fjallar fjármálaskrifstofan um
öll fjármál, sem heyra undir
ráðuneytið, fjárlagagerð, fjár-
Ragnhildur Helgadóttir
málaeftirlit, eftirlit með rekstri
skóla og stofnana, stofnkostnað-
armál, uppgjör við sveitarfélög,
samningagerð um kostnað og
uppgjör, eftirlit með fjármálum
sjóða, þar á meðal Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna.
Skólamálaskrifstofan fer með
öll mál er lúta að skólamálum,
nema málefni skóla á háskóla-
stigi. Innan verksviðs skrifstof-
unnar starfa fræðslustjórar,
grunnskólar, fjölbrautaskólar,
iðnskólar, dagvistarstofnanir,
héraðsskólar, menntaskólar,
sérskólar, Námsgagnastofnun og
Iðnfræðsluráð.
Háskóla- og menningarmála-
skrifstofa fjallar um almenn
menningarmál, vísinda- og rann-
sóknarmál og málefni skóla á há-
skólastigi. Þar verður unnið að
þróun menningarstarfsemi og
stuðningi við hana, svo og söfn og
menningarstofnanir, sem heyra
undir ráðuneytið. Skrifstofustjóri
þar, Árni Gunnarsson, núverandi
skrifstofustjóri ráðuneytisins, er
jafnframt og verður staðgengill
ráðuneytisstjóra.
Jafnframt verður starfandi al-
menn deild í ráðuneytinu, til hlið-
ar við skrifstofurnar, undir
beinni stjórn ráðuneytisstjóra.
Þar verður veitt ýmis þjónusta
fyrir allt ráðuneytið, s.s. skjala-
safn, símavarsla, starfsmanna-
hald, innkaup, afgreiðsla og upp-
lýsingar. Yfirstjórn erlendra
samskipta verður á hendi ráðu-
neytisstjóra. Gert er ráð fyrir að
skrifstofurnar vinni mjög sjálf-
stætt undir stjórn ráðuneytis-
stjóra. Skrifstofustjórar sjá um
að undirbúningur verkefna og
forvinna vegna ákvarðanatöku sé
fullnægjandi og sjá um að upp-
lýsingar berist til ráðherra og
ráðuneytisstjóra. Gert er ráð
fyrir nánu samráði milli skrif-
stofustjóra og deildarstjóra inn-
an hverrar skrifstofu. Núverandi
deildarstjórar munu verða deild-
arstjórar áfram og annast tiltek-
in svið, eitt eða fleiri.
Þá er stefnt að ákveðnum til-
flutningi verkefna. Meðal annars
mun námsefnisgerð flytjast úr
skólarannsóknadeild og til
Námsgagnastofnunar. Skóla-
rannsóknadeild verður ekki rekin
í núverandi mynd eftir breyt-
ingarnar. Einnig er ætlunin að
ýmis fjármálaleg verkefni flytjist
yfir til fjármálaskrifstofu, þar
með talin fjármál skólaranns-
óknadeildar. Má reikna með, að
starfsmönnum ráðuneytisins,
sem nú eru um 70 fastráðnir,
fækki eitthvað eftir því sem verk-
efni flytjast úr skóla-
rannsóknadeild. í því sambandi
er og gert ráð fyrir, að rannsókn-
arverkefnum verði beint til
Rannsóknarstofnunar uppeld-
ismála, sem starfar í tengslum
við Háskóla íslands og Kennara-
háskóla íslands, auk þess sem
verkefni verða fengin aðilum
utan ráðuneytisins.
Unnið verður að framkvæmd
þessa nýja skipulags á næstu vik-
um í samstarfi skrifstofu- og
deildarstjóra, að sögn Ragnhildar
Helgadóttur, menntamálaráð-
herra.
Búnaðarbankaskákmót 1984 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Vinn. Röð
1 Pia Cramling 1 1
2 Knezevic ‘/2 ‘/2 1 */2
3 Shamkovic 0 'Á »/2 1
4 Jóhann Hjartarson 1 ‘/2 1/2
5 Sævar Bjarnason ‘/2 0 ‘/2
6 De Firmian ‘/2 1 */2
7 Helgi Ólafsson */2 l/2 >/2 1
8 Lev Alburt >/2 0 »/2
9 Guðmundur Sigurjónsson 0 1 */2 ‘/2
10 Margeir Pétursson ‘/2 ‘/2 /2
11 Jón Kristinsson 0 0 >/2
12 Jón L. Árnason 0 >/2 0
Hvítt: Jóhann Hjartarson
Svart: Guðmundur Sigurjónsson
Benoni-byrjun
1. d4 — Rf6, 2. c4 — e6, 3. Rf3 —
c5, 4. d5 — exd5, 5. cxd5 — d6, 6.
Rc3 - g6, 7. Bf4 — a6
Hér er oftar leikið 7. — a6 til að
hindra næsta leik hvíts.
8. Da4+ — Bd7, 9. Db3 — Dc7, 10.
e4 — 0-0, 11. Be2 — Rh5, 12. Be3 —
Bg4, 13. h3 — Bxf3, 14. Bxf3 —
Rf6?
Ónákvæmni sem reynist svört-
um dýrkeypt. Rétt er 14. — Rd7,
því eftir 15. Bxh5 — gxh5, 16. 0-0
— Hae8 fékk svartur ágæta stöðu
í skákinni Timman — Ljubojevic,
Amsterdam 1972.
15. e5! — dxe5, 16. d6 — Dxd6, 17.
Hdl!
Mun öflugra en 17. Bxb7 — Rc6,
18. Bxa8 — Rd4 með mótspili.
Búnaðarbankaskákmótið:
Fjórar biðskákir í gærkvöldi
Skák
Margeir Pétursson
Svo hart var barizt í fjórðu umferð
Búnaðarbankaskákmótsins að eftir
fimm klukkustunda taflmennsku í
gærkvöldi var aðeins tveimur skák-
um lokið. Stórmeistararnir Milorad
Knezevic og Leonid Shamkovich
sömdu um jafntefli eftir stutta en
spennandi skák og sömuleiðis gerðu
þeir Guðmundur Sigurjónsson og
Helgi Ólafsson jafntefli en skák
þeirra var { járnum eftir tæplega
tuttugu leiki. Staðan í mótinu hefur
því lítið sem ekkert breytzt frá því í
gær.
Nú loksins eru góðar horfur á
því að einhverjum íslensku þátt-
takendanna takist að leggja út-
lending að velli, því biðstöðurnar
virðast allar hagstæðari fyrir þá.
Margeir Pétursson á unnið enda-
tafl gegn deFirmian og Jón L.
Árnason hefur manni meira fyrir
tvö peð gegn Alburt. Góðar líkur
virðast á því að Jóni takist að
stöðva mótspil Bandaríkjamanns-
ins og ætti þá að eiga góða vinn-
ingsmöguleika.
Sú skák sem mest var fylgzt
með í gærkvöldi var viðureign Piu
Cramling við Jóhann Hjartarson.
Framan af virtist svo sem sænska
stúlkan ætlaði að halda áfram sig-
urgöngu sinni, því Jóhann átti
mjög þrönga og erfiða stöðu. En
hann barðist af hörku og tókst að
snúa á Piu í tímahraki. Það sást
greinilega á svipbrigðum hennar
að henni mislíkaði staðan, en hún
ætti þó sennilega að geta haldið
jafntefli í biðstöðunni, þó Jóhann
hafi nú greinilega yfirhöndina.
Þá fékk Jón Kristinsson
snemma mun betri stöðu gegn
Sævari Bjarnasyni og þegar skák-
in fór í bið hafði Jón skiptamun
yfir og vinningsmöguleika.
Biðstöðurnar eru þessar:
Svart: deFirmian (Bandaríkjunum)
Hvítt: Margeir Pétursson
Hvítur lék biðleik.
Svart: Jóhann Hjartarson
Hvítt: Cramling (Svíþjóð)
Svartur lék biðleik.
Svart: Alburt (Bandaríkjunum)
Hvítt: Jón L. Árnason
Hvítur lék biðleik.
Svart: Sævar Bjarnason
Hvítt: Jón Kristinsson
Hvítur lék biðleik.
Biðskákirnar verða tefldar
áfram á morgun kl. 17 á Hótel
Hofi.
Á mánudaginn lauk biðskák
þeirra Jóhanns Hjartarsonar og
Guðmundar Sigurjónssonar með
sigri hins fyrrnefnda. Skákin var
bráðskemmtileg, eftir ónákvæmni
Guðmundar í byrjuninni tryggði
Jóhann sér yfirburðastöðu með
fléttu og hélt síðan fast um sitt:
17. — De7, 18. Dxb7 — Rbd7, 19.
Rd5 - Rxd5, 20. Hxd5 — Had8, 21.
0-0!?
Hér var hægt að vinna skipta-
mun með 21. Bxc5, en staðan er
e.t.v. ekki fyllilega ljós eftir
drottningarfórnina 21. — Dxc5,
22. Bxc5 — Rxc5.
21. — BI6, 22. Dxa7 — e4, 23. Be2
Svartur er í hræðilegri aðstöðu
því menn hans eru leppaðir í bak
og fyrir. Með næsta leik sínum
tekst honum að komast út í enda-
tafl, en það kostar peð og síðan
innbyrðir Jóhann vinninginn af
nákvæmni og öryggi.
23. — Rb6, 24. Dxe7 — Bxe7, 25.
He5! — Bd6, 26. Hxe4 — f5, 27. He6
— Kf7, 28. Hxd6! — Hxd6, 29. Bxc5
— Hd2, 30. Bxf8 — Hxe2, 31. Bc5
— Hxb2, 32. Bd4 - Hb4, 33. Bc5 —
Hb5, 34. Bxb6 — Hxb6, 35. a4!
Það er oft erfitt að vinna hróks-
endatafl með peði yfir, en þessi
staða er léttunnin fyrir hvítan því
hann kemur hrók sínum á bak við
frípeðið.
35. — Ke6, 36. a5 — Ha6, 37. Hal
— Kd5, 38. Kh2 - f4, 39. Ha4 —
Ke5, 40. Kgl — g5, 41. Kfl
Hér fór skákin í bið, en Guð-
mundur ákvað að gefast upp án
frekari taflmennsku.
spurt og svarað
I Lesendaþjonusta MORGUNBLAÐSINSI
Hér á eftir birtast fyrstu spurningar lesenda um skattamál
og fyrstu svör ríkisskattstjóra, Sigurbjarnar Þorbjörnsson-
ar. Þeir lesendur, sem hafa spurningar fram að færa, geta
hringt í síma 10100 milli klukkan 2 og 3 alla virka daga.
Lækkun fyrir-
framgreiðslu
Ásta Laufey Ilaraldsdóttir, Klepps-
vegi 58, Reykjavík, spyr:
Tekjur mínar hafa minnkað á
milli ára, en nú á ég að greiða 1.500
kr. í fyrirframgreiðslu á mánuði. Er
hægt að fá þessa upphæð lækkaða?
Lára Olafsdóttir, Hólmgarði 18,
Reykjavík, spyr:
Eg var með 88.960 kr. tekjur á sl.
ári, en frá því dragast lífeyrissjóður
og félagsgjald. Ég á að greiða 1.440,-
kr. fyrirfram í fimm mánuði, en hef
engar tekjur haft síðan í ágúst.
Verð ég að borga þetta, þrátt fyrir
þessar aðstæður?
Svar:
Gjaldendur geta sótt um iækk-
un á fyrirframgreiðslu þing-
gjalda til skattstjóra ef þeir
telja að rauntekjur hafi rýrnað
milli ára.
Skattstjóri tekur að jafnaði
ekki til greina umsókn gjald-
anda nema rauntekjur hans hafi
lækkað svo mjög milli áranna
1982 og 1983 að tekjuskattsstofn
á tekjuárinu 1983 sé meira en
25% lægri en tekjuskattsstofn
hans var á tekjuárinu 1982, eftir
að síðarnefnd fjárhæð hefur ver-
ið hækkuð um 50%. Frá þessari
reglu má skattstjóri víkja ef sér-
staklega stendur á að mati hans,
enda hafi fjölskylduástæður
gjaldanda breyst eða aðrar að-
stæður skert gjaldþol hans veru-
lega.
Frádráttur
vegna feröa
Guðjón Guðmundsson, Helgalandi 5,
Mosfellssveit, spyr:
Er tekið tillit til kostnaðar sem ég
þarf að greiða vegna aksturs á eigin
bíl til og frá vinnu, en vinnutími er
á nóttunni, en þá ganga ekki al-
menningsvagnar. Heimili er langt
frá vinnustað.
Svar:
Launþegar, sem stunda at-
vinnu sína í a.m.k. 25 kílómetra
fjarlægð frá heimili sínu og
þurfa dag hvern að fara á milli
heimilis og vinnustaðar, mega
draga frá tekjum sinum greidd
fargjöld með áætlunarbifreiðum
eða samsvarandi fjárhæð sé not-
að annað flutningstæki.
Lækkun tekju-
skattsstofns
Jónína Þórðardóttir, Háteigsvegi
18, Reykjavík, spyr:
Er hægt að fá skatta lækkaða
vegna legu á sjúkrahúsi í 4 mánuði
á þessu ári, en ég hafði engan ellilíf-
eyri í þann tíma, en á að greiða
3.340 kr. á mánuði næstu fimm
mánuði. Einnig spyr ég hvort hægt
sé að fá skattgreiðslu, sem ég
greiddi sl. ár, lækkaða.
Svar:
Ef veikindi (svo og ellihrör-
leiki, slys eða mannslát) hafa
skert gjaldþol manns verulega
skal skattstjóri taka til greina
umsókn um lækkun tekjuskatts-
stofns. Framteljandi skal fylla
út eyðublað „Umsókn A skv. 66.
gr. og/eða 80. gr. R3.05" og láta
það fylgja framtali sínu. Fram-
teljandi getur einnig sent slíka
umsókn til ríkisskattstjóra
vegna álagningar sl. árs.
Varðandi lækkun á fyrir-
framgreiðslu, sjá svar til Ástu
Haraldsdóttur.
Frádráttur vegna
starfsloka
Gunnar Kristjánsson, Langagerði
44, Reykjavík, spyr:
Þar sem samþykkt hefur verið
eftirgjöf á sköttum til þeirra sem
ljúka störfum fyrir aldurs sakir,
óska ég upplýsinga um hvernig skuli
gera grein fyrir slíkum aðstæðum,
hvort til þurfi sérstakt eyðublað
t.d.?
Svar:
Þeir sem láta af störfum
vegna aldurs eiga rétt á að draga
frá helming tekna sinna er þeir
hafa aflað sér síðustu 12 mánuði
fyrir starfslok. Þeir skulu fylla
út sérstakt eyðublað „Yfirlýsing
og greinargerð R.3.08" vegna
þessa frádráttar. Á því eyðu-
blaði, svo og í Leiðbeiningum
ríkisskattstjóra á bls. 11 og 12
eru nánari skýringar og leið-
beiningar við útfyllingu þessa
eyðublaðs. Hjá framteljanda
sem hyggst láta af störfum á ár-
inu 1984 skiptist framangreind-
ur frádráttur á framtöl 1984 og
1985.
Sjómannafrádráttur
Tryggvi Gunnarsson, Miðbraut 7,
Vopnafirði, spyr:
Hvers vegna fá ekki sjómenn sem
skráðir eru á fiskiskip og taka
regluleg frí frádrátt fyrir frítúra,
nema þeir kæri beint til ríkisskatta-
nefndar?
Svar:
Maður, sem lögskráður er á ís-
lenskt skip, má draga frá tekjum
sínum sjómannafrádrátt, 140
kr., fyrir hvern dag sem hann er
lögskráður á skipið að viðbætt-
um þeim dögum þegar hann
þiggur laun eða aflahlut sem sjó-
maður, t.d. þá er skip liggur í
höfn vegna tímabundinna tafa
frá veiðum vegna viðgerða, enda
sé hann háður ráðningarsamn-
ingi og á launum sem sjómaður
við útgerðina á því tímabili.
Samkvæmt reglugerð um sjó-
mannafrádrátt skal sjómaður,
sem fer fram á að fá sjómanna-
frádrátt sem svarar til lengri
tíma en þeirra daga sem hann
var lögskráður, t.d. vegna veik-
inda eða orlofs, gera sérstaka
grein fyrir kröfu sinni með
framlagningu gagna þar um með
skattframtali sínu.
Kaup og sala eigna
Kári Þorsteinsson, Hömrum,
ReykholLsdal, Borgarfirði, spyr:
Hvernig á að fylla út E-dálkinn á
blaðinu sem fylgir framtalseyðu-
blaði, þar sem skýra á frá útreikn-
ingi söluhagnaðar vegna kaupa eða
sölu eignar? Hvernig ber að skýra
frá því ef eign er keypt á móti seldri
eign?
Svar:
Hér mun vera átt við eyðublaðið
„Kaup og sala eigna". Ef um er
að ræða ófyrnanlega eign, t.d.
íbúðarhúsnæði, á að margfalda
kostnaðarverð eða kaupverð með
verðbreytingarstuðli viðkomandi
byggingar- eða kaupárs. Upplýs-
ingar um verðbreytingarstuðul
fyrir eignir er framteljandi hef-
ur eignast á árunum 1967—1982
eru á bls. 17 í Leiðbeiningum rík-
isskattstjóra. Þannig framreikn-
að stofnverð er dregið frá sölu-
verði að frádregnum sölulaun-
um. Mismunur þessara fjárhæða
er annaðhvort söluhagnaður eða
sölutap. Þetta eyðublað á að út-
fylla hvort sem um kaup eða sölu
á eign er að ræða, en E-lið útfyll-
ir aðeins seljandi og gerir þar
einnig athugasemdir varðandi
skattalega meðferð söluhagnað-
ar.