Morgunblaðið - 11.04.1984, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. APRÍL 1984
Þetta hús er til leigu
Þaö stendur viö Kirkjutorg og er tvær hæöir og ris.
Nánari upplýsingar í síma 15545.
Bladburðarfólk
óskast!
Úthverfi Austurbær
Síðumúli Bragagata
Álftamýri 1—36

ER VORID KOMIB?
Við bjóðum ,,Thermo-Clear“ tvöfaltog þrefalt
plastgler fyrir gróðurhús, garðstofur, verandir,
sólskýli, sundlaugar, iðnaðarhúsnæði og margt
fleira.
Thermo-Clear er auðvelt i uppsetningu.
Plötustærðir allt að 2,1 m x 6,0 m
Plötuþykktir: 4,5 mm, 6 mm, 8 mm, 10 mm, 16 mm.
Athugið að 16 mm platan er þreföld á við þrefalt gler.
Við veitum tæknilega ráðgjöf, ef óskað er.
Ármúla 36 (gengið inn frá Selmúla). Sími 82420.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir ÁGÚST ÁSGEIRSSON
Milljónir barna í Afríku sunnan Sahara líða þjáningar vegna fæóuskorts.
Til jaðarríkjanna, Sahel-
landanna, teljast Mali, Efri
Volta, Senegal, Máretanía, Níg-
er, Chad, Grænhöfðaeyjar og
Gambía. Fyrir tveimur til þrem-
ur áratugum var gróðursæld
mikil í þessum ríkjum og draup
af hverju strái. Beit var góð svo
skepnur döfnuðu vel. Bændur
ræktuðu korn á gjöfulum ökrum,
þar sem nóg var af regnvatni.
En á síðasta regntíma var úr-
koman aðeins fimmtungur af því
sem hún er í meðalári, svo
brunnar Jx>rnuðu og ár hafa
aldrei verið vatnsminni á þessari
öld. Uppskeran skrælnaði í heit-
um og þurrum vindinum og akr-
arnir urðu hrjóstrugir yfir að
líta. Ofbeit og ofyrkja flýtti fyrir
eyðileggingunni, og örvilnaðir
bændur feildu tré til eldiviðs.
Mörg þorp eru nú aðeins nafnið
eitt og rústirnar. Þjóðir, sem áð-
ur voru sjálfum sér nægar og
ríflega það, lifa nú á betli. Land-
ið, sem áður var svo gjöfult, er
nú helzti óvinur þess. Heilu
slétturnar, þar sem gras spratt
áður og skógar döfnuðu, eru nú
sand- og grjótauðnir og líkjast
helst landslagi tunglsins. Slóð
nautgripahræa er til marks um
flótta örvilnaðs fólks undan
landeyðingunni.
Lítillar úrkomu von
Og það sem verra er; veður-
farsþróun síðustu alda bendir til
að úrkoma haldi áfram að
minnka, og því muni eyðilegg-
ingin og eyðimerkurmyndunin
verða enn meiri, með átakan-
legri afleiðingum en orðið er, og
finnst J>ó ýmsum sem ekki sé
bætandi á hörmungarnar.
Áhrif þurrkanna, sem orðnir
eru að plágu í Sahel-ríkjunum,
gera nú einnig vart við sig í hita-
beltislöndunum sem liggja að
Atlantshafinu vel sunnan Sah-
ara, og einnig í Miðjarðarhafs-
ríkjum Afríku í norðri. Láta
mun nærri að þurrkarnir hafi
áhrif á líf 150 milljón íbúa
Vestur-Afríku. Fyrrum glæsi-
borgir hafa margfaldast að íbúa-
tölu með aðstreymi dreifbýlinga,
sem flúið hafa þurrkasvæðin, og
líkjast nú helst risastórum hirð-
ingjabúðum.
Gífurlegu fjármagni hefur
greiðslu lélegra stjórnarhátta í
viðkomandi ríkjum. En án mat-
vælaaðstoðar myndu íbúarnir
svelta. Talið er að Sahel-ríkin
skorti 1,6 milljónir smálesta af
matvælum til að fullnægja
fæðuþörf. Ástandið í Efri-Volta
er dæmigert fyrir önnur Sahel-
ríki. Milli 30 og 50 þúsund tonn
af korni þyrfti þegar í stað til að
forða enn frekari hörmungum i
norðurhluta landsins, en um
miðjan mars voru neyðarbirgðir
þar fimm þúsund tonn. Bylt-
ingarstjórn tók við völdum í
Efri-Volta í ágúst í fyrra, og það
samrýmdist ekki hugmynda-
fræði hennar að leita eftir er-
lendri aðstoð vegna þurrkanna,
þótt þá þegar hefði verið ljóst
hvert stefndi. Dróst fram í nóv-
ember að ákveðið var að biðja
um aðstoð, en neyðarkallið var
þó ekki sent út fyrr en í janúar.
Oft getur liðið hátt í ár frá því
beðið er um aðstoð þar til mat-
væli berast til hungursvæða.
Heimildir: frétla.skcyti og frétta-
skýringar Associated Press.
verið varið til hjálparstarfs í
Sahel-ríkjunum af hálfu vest-
rænna ríkja og Arabaríkjanna,
en allt komið fyrir ekki, þótt
hungrið hafi fyrst um sinn verið
afmarkað við lítil og einangruð
svæði. Og lítt hefur dugað þótt
byggðar hafi verið nýjar áveitur
fyrir 12 þúsund ekrur lands ár-
lega, annað eins magn áveitu-
lands hefur orðið eyðileggingu
að bráð á hverju ári vegna lélegs
viðhalds veitukerfa. Ástandið í
ríkjunum er þannig að Máret-
anía og Grænhöfðaeyjar fram-
leiða aðeins 5% fæðuþarfarinn-
ar, en hin sex um 60%. Fyrir
áratug létust milli 50 og 100 þús-
und manns vegna hungurs, en sú
tala er stórum hærri nú, enda
hefur vandamálið margfaldast.
Án aöstoöar svelta íbúarnir
Við ýmsa örðugleika hefur
verið að etja í hjálparstarfi, og
spurningin er m.a. um hvort
halda eigi áfram matvælaaðstoð
þar sem það letji heimamenn til
akuryrkju og jafngildi niður-
Þurrkarnir í Afríku:
Árlega breytast
hundruð ferkíló-
metra gróður-
lendis í eyðimörk
Linnulausir þurrkar herja á jaðarríkin, sem liggja aö Sahara, Sahel-
löndin svokölluðu, með þeirri afleiðingu að fvrrum gróðurvinjar hafa á
skömmum tíma orðið að skrælnaðri órækt eða jafnvel sandauðn, og
gífurleg hungursneyð hefur grafið um sig. Menn og skepnur hafa hrunið
niður og heilu samfélögin, sem áttu jafnvel árhundruða heföir, hafa liðið
undir lok. Þurrkar urðu fyrst að vandamáli 1973, en hafa þó aidrei verið
eins alvarlegir og á síðustu tveimur misserum. Röskun vistkerfanna er
slík að árlega breytast hundruð ferkílómetra ræktarlands í eyðimörk.
Menn, sem kunnugir eru málum, óttast að þeirri ógæfuþróun, sem átt
hefur sér stað í þessum heimshluta, verði seint snúið við og að líklega
berist aldrei nægar fæðubirgðir þangað til að binda endi á hungrið.
Heilu fjölskyldurnar hafa
flosnað upp vegna þurrk-
anna. Vandræði þeirra hafa
byrjað með því að uppskera hef-
ur brugðist og skepnur dáið, og
menn því setið eftir með tvær
hendur tómar. Þunglamalegt
skriffinnskukerfí hefur síðan
tekið seint við sér og matvælaað-
stoð því fyrst borizt seint og um
síðir. Hefur neyðin jafnan orðið
svo mikil að gripið hefur verið til
sáðkorna, sem haldið var til
haga fyrir næstu uppskeru, en
það hefur að sjálfsögðu orðið til
að auka enn á vandræðin. Fjöl-
skyldufaðirinn hefur þá gjarnan
hrökklast til borganna, sem
óðum eru að breytast í eitt alls-
herjar fátækrahverfi, í leit að
vinnu, oftast með litlum árangri.
Þurrkarnir, sem menn vilja
rekja til E1 Nino-hafstraumsins
í Kyrrahafi og raskað hefur veð-
urfari um heim allan, hafa kom-
ið niður á alls 24 Afríkuríkjum,
eða hálfri álfunni, með einum
eða öðrum hætti. Regn hefur lát-
ið á sér standa í suður- og aust-
urhlutum Afríku þriðja árið í
röð, svo skaðvænlegur matvæla-
skortur hefur herjað á mörg
ríkjanna. í jaðarríkjunum suður
af Sahara er ástandið sýnu verst
og eyðileggingin ör og varanleg.
Sahcl-ríkin