Morgunblaðið - 19.04.1984, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. APRÍL 1984
69
HÁKARLARNIR KOMA
ÞANGAÐ TIL AÐ DEYJA
Um kóralskóga og kumpánlega físka
í sjó, gryfjusteikta grísi og heim-
skautafarann, sem settist að á Tahiti
eftir AGNAR KOFOED-HANSEN
— Eftirminnilegur
staður, já, sagði Agnar
Kofoed-Hansen,
flugmálastjóri, og
hugsaði sig um. —
Þeir eru nú margir
eftirminnilegir stað-
irnir, sem ég hef kom-
ið á um dagana, Luxor
til dæmis, — það má
enginn leggjast svo í
gröf sína að hann hafi
ekki áður séð Luxor,
þangað eiga menn að
fara í menningarsögu-
lega pílagrímsreisu,
svona rétt eins og þeir
fara í trúarlega píla-
grímsreisu til Lands-
ins helga.
— En sá staður, sem mestum
ævintýraljóma er sveipaður í
huganum, held ég þó að séu
Tuamotu-eyjarnar í frönsku Pol-
ynesíu, sem sumir kalla Vináttu-
eyjar og er mikið sannnefni.
— Þegar ég var ungur, heldur
Agnar áfram og brosir við — var
ég meira að segja um tíma al-
varlega þenkjandi um að setjast
að á Suðurhafseyjum, á Tahiti
eins og Gauguin. Það var þegar
ég var á flugliðsforingjaskóian-
um í Kaupmannahöfn, réttra
nítján ára og hræddur um að
falla. Þetta var strangur skóli,
afar strangur, við vorum 94 sem
gengum undir fyrstu inntöku-
prófin, en svo heltust menn úr
lestinni einn af öðrum og við vor-
um ekki nema 18 sem komumst í
skólann, svo það var ekki furða
þó við værum hræddir — enda
náðu ekki nema 8 lokaprófinu.
Meðan á þessu gekk var það sem
ég tók það í mig, að ef ég félli —
sem alltaf var til í dæminu —
skyldi ég hlaupast á brott og
halda suður til Tahiti, þar hlyti
svona óskapleg hneisa og smán
að vera hálfu léttbærari. Agnar
hlær og bætir við: — Ástæðan
fyrir því að ég kaus að hverfa til
Tahiti hefur eflaust verið sú, að
það var einna fjarlægast og róm-
antískast land sem ég hafði lesið
um. Það var mikið lesið um fjar-
læg og rómantísk lönd á þessum
árum.
Svo var það eitt sinn, nú fyrir
nokkrum árum, 1961 eða 1962 er
ég var staddur í Honolulu á Ha-
waii-eyjum, í boði flugmála-
stjórnar Bandaríkjanna, að
skoða flugstjórnarmiðstöðina
þar, sem býr við nokkuð svipaðar
aðstæður og við hér heima, út-
hafssvæði o.s.frv. — að mér
bauðst tækifæri til að skjótast
niður til Thaiti. Ég þáði auðvitað
það góða boð með þökkum, en
hélt þetta yrði bara snögg ferð,
þó það færi reyndar nokkuð á
annan veg er suður var komið og
ég dveldist þarna í rúmar tvær
vikur er til kom. Við vorum rúma
fimm klukkutíma á leiðinni frá
Honolulu í þotu, — byrjaði Agn-
ar ferðasöguna, — enda vega-
lengdin snöggtum lengri en héð-
an frá Reykjavík og til New
York. Til Tahiti komum við um
miðjan morgun, klukkan eitt-
hvað um fjögur, en engu að síður
var tekið á móti okkur með söng
og hljóðfæraslætti og blómsveig-
um í bak og fyrir.
Reykjavík er eins og stórborg í
samanburði við höfuðstað Tahiti,
Papeete, sem ásamt nágranna-
bæjum sínum tveimur, Árue og
Punavia, telur um 17.000 íbúa.
Verzlun og viðskipti á Tahiti eru
mjög í höndum Kínverja og m.a.
sá Kínverji um rekstur gistihúss
þess er ég dvaldist á og var í
Arne.
Það var fyrsta morguninn, sem
ég var þarna, að óvænt atvik
varð til þess, að ég ákveð að
dveljast lengur á eyjunum. Ég
hafði farið á fætur snemma til að
skoða mig um og settist loks
niður á eina útiveitingahúsi stað-
arins niðri við höfnina til að
hvíla mig og skrifa á póstkortin
mín. Það var ekki mikil umferð
um höfnina, nokkrar skemmti-
snekkjúr lágu þar inni og smá-
bátar, en hafnarbakkarnir grasi
grónir í sjó fram. Þarna var mað-
ur að hnýta fiskakörfur, og mér
var sagt að þar myndi kominn
sonur Gauguins (og reyndar ekki
sá eini, sem Gauguin var sagður
eiga þar syðra). Þarna var fólk á
ferli en enginn asi á neinum, það
var eins og engum lægi neitt á.
En allt í einu gengur fram hjá
Agnar Kofeod-Hansen, flugmála-
stjóri.
mér maður, sem mér finnst ég
endilega kannast við, held fyrst
að mér skjátlist, en nei, það var
alveg áreiðanlegt, þennan vanga-
svip þekkti ég og það vel. Ég
kalla nafn hans og þarna var
með okkur fagnaðarfundur, því
þetta var enginn annar en
franski heimskautafarinn Paul-
Emile Victor, góðkunningi minn
og heimilisvinur. Hann var jafn
gáttaður á að sjá mig þarna og ég
á að hitta hann og þessi óvænti
fundur okkar varð til þess að ég
hætti við að fara heim eins fljótt
og til stóð, og tók mér hálsmán-
aðar frí til að vera þarna lengur.
Ég var mest á Tahiti, en skoðaði
líka nokkrar eyjar aðrar og kom
m.a. til Bora-Bora, sem kölluð er
gimsteinn Tuamotu-eyja, fór
þangað með síðustu flugbátsferð
polynesiska flugfélagsins og í
boði þess. Flugbáturinn fórst í
næstu ferð á eftir og slíkar flug-
ferðir til Bora-Bora lögðust
niður.
— Paul-Emile var búinn að
kaupa sér land á Tahiti og bústað
og áformaði að setjast þarná að
a.m.k. hálft árið, hélt Agnar
áfram. — Hann hefur undanfar-
ið aðallega stundað rannsóknir á
Suðurskautslandinu og þetta er
ekki svo ýkjalangt — Agnar
hvolfir hnettinum sínum stóra og
við göngum úr skugga um, að
fátt sé landa nær Suðurskautinu
en einmitt franska Polýnesísa. —
Og hann hefur ekkert heykst á
þessu, því ég var einmitt að fá
frá honum bréf nú fyrir nokkrum
dögum, frá Tahiti, þar sem hann
segist vera á leiðinni suður á ís-
inn aftur. Þetta er eflaust ágætt
system, fyrir heimskautakönn-
uði, að vera hálft árið á Suður-
pólnum og hinn helminginn á
Suðurhafseyjum. Kannske þeir
komi fleiri á eftir.
— Þennan hálfa mánuð, sem
ég var þarna syðra, heldur Agnar
áfram sögunni, — kynntist ég
mörgu fólki, innfæddu og að-
fluttu og þar tók ég þátt í tama-
araa-veizlu og snæddi eftir-
minnilegustu máltíð sem ég hef
innbyrt um dagana og hef ég þó
víða fengið gott að borða. Það
var kona sem bauð til þessarar
veizlu, Rosa Raul, ættarhöfðingi
í Arue, stór kona og fönguleg,
Ijós nokkkuð á hörund og átti
enda eitthvað kyn til Frakka,
sem ekki er ótítt þarna á eyjun-
um, kona vel við aldur og ekki
ýkja kvenleg, minnti mig helzt á
vin minn, Sigurð ólafsson, for-
mann úr Hornafirði, hressileg,
frjálsleg og elskuleg. Og veizlan
hennar Rósu var hreinasta
ævintýri; veizlugestir skrýddir
blómsveigum og annað eftir því,
einhver sérstök „stemmning" yf-
ir öllu, mikill hátíðarblær en þó
ekki svo að drægi úr eðlilegri
gleði manna og kátínu — ég held
ég hafi hvergi séð lífsglaðara
fólk en einmitt á Tahiti.
— Það er kannske rétt að ég
lýsi því aðeins hvernig þessi
veizlumáltíð varð til, það er dá-
lítið öðruvísi eldamennska en við
eigum að venjast, segir Agnar. —
Það gengur þannig til, að fyrst er
grafin gryfja og hún fyllt af með-
alstórum steinum. Ofan á grjót-
inu er svo kynt bál í tvo tíma.
Síðan er öskunni sópað burtu og
aligrís komið fyrir á rjúkandi
steinunum ásamt fuglum og fisk-
um ýmiss konar, brauðaldinum
og banönum og öðru góðgæti.
Þetta er síðan byrgt með viða-
miklum blöðum banana- og
brauðaldintrjánna og ofan á það
mokað sandi og mold upp í álit-
legan hrauk. — Meðal annarra
orða, leiðangur Blighs skipstjóra
á „Bounty", sem svo frægur varð
í sögunni, var til þess gerður
einkum og aðallega, að flytja
brauðaldintré frá Suðurhafseyj-
um til eyjanna í Karabíahafi og
þegar ég eitt sinn kom til St.
Vincent, sem er smáeyja þar, sá
ég í grasgarði eyjarskeggja
sprota af fyrsta brauðaldintrénu,
er Capt. Bligh flutti þangað forð-
um daga.
En þetta var nú útúrdúr. Agn-
ar heldur áfram: — Eftir rúma
tvo tíma er svo mokað frá og
blöðin tekin ofan af og þá er þar
komin einhver dásamlegasta
máltíð sem hugsast getur. Ög til
marks um að þetta var engin
smáræðisveizla get ég nefnt, að
„veizluborðið" hefur verið svona
6 metra langt og rúmur metri á
breidd.
Með þessu var drukkið öl, ekki
sterkt, og létt vín. Ég sá reyndar
aldrei vín á nokkrum manni
þarna syðra, enda óhægt um vik,
Tekari fiskimaður á eynni Rimitara hengir net sitt til þerris á trjágrein.