Morgunblaðið - 04.07.1984, Blaðsíða 16

48
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. JÚLl 1984

„Botnfískveiðar
við Grænhöfðaeyjar
eiga hiklaust
framtíð fyrir sér“
— rætt við dr. Jakob Magnússon og Vilhelmínu Vilhelmsdóttur
Góður afli um bord ( Feng.
Fiskifræðingarnir og
hjónin Vilhelmína Vii-
helmsdóttir og dr. Jakob
Magnússon komu á dögun-
um heim úr sex vikna ferð,
sem þau fóru í til Græn-
höfðaeyja, Capo Verde, á
vegum Þróunarsamvinnu-
stofnunar íslands. En eins
og flestum mun kunnugt,
hafa íslendingar um nokk-
urra ára skeiö haldiö úti
nokkurri aðstoð við íbúa
eyjanna, aðallega á sviði
fiskveiða og rannsókna er
þeim tengjast og gera nú út
veiði- og rannsóknaskipið
Feng frá borginni Mindelo,
en þar er stærsta höfn á
Grænhöfðaeyjunum.
„Þetta var fiskveiðiverkefni og
miðaðist við að kanna möguleika
á því að veiða fleiri fisktegundir
til útflutnings en gert hefur ver-
ið,“ sogðu þau Jakob og Vilhelm-
ína er blm. Mbl. innti þau eftir
verkefnum þeirra í ferðinni.
„Aðalveiðar íbúa Grænhöfða-
eyja miðast við túnfisk. En þær
er aðeins hægt að stunda tak-
markaðan tíma á árinu og því er
þeim í mun að finna önnur verk-
efni og fá upplýsingar um það,
hvað er að finna af öðrum nýti-
legum fiski við eyjarnar. Land-
grunn er lítið og því takmarkað
eftir hve miklu er að slægjast,
a.m.k. hvað botnlægar tegundir -
snertir. En við gerðum yfirlit
með tilliti til botnfiska.
Ég var mest í landi en Jakob á
sjó,“ sagði Vilhelmína. „Það var
ekki til ransóknastofa þegar ég
kom, svo að fyrsta verkefnið var
að byggja hana upp. Við komum
með nokkur nauðsynleg tæki
með okkur frá fslandi og síðan
þurfti að þjálfa fólk á staðnum í
að nota þau. Aðalnemandi minn
var kona, fiskifræðingur, sem
hafði lært í Brasilíu, en aðallega
Fiskifræðingarnir dr. Jakob Magnússon og Vilhelmína Vilhelmsdóttir.
Ljósm. Mbl. Krístján Einarsson
Vilhelmína og Vanda MJS. Monteiro við vinnu á rannsóknarstofunni í
Mindelo.
fengist við tðlfræði í tengslum
við túnfiskveiðarnar fram að
þessu. En þegar við fórum var
hún farin að vinna sjálfstætt á
rannsóknastofunni.
Fengur aflaði sýnishornanna
og við unnum úr þeim á rann-
sóknastofunni, ákvörðuðum teg-
undir, lifnaðarhætti, útbreiðslu
o.s.frv. Það eru hátt í 3.000 teg-
undir í sjónum umhverfis eyj-
arnar, u.þ.b. 150 fjölskyldur af
fiskum og 30 til 40 tegundir í
sumum þeirra. Þetta er yfirleitt
heldur smávaxinn fiskur og eng-
in islensk nöfn til yfir hann, en
sumum tegundunum mætti e.t.v.
líkja við karfa.“
„Ég held að óhætt sé að segja
að þetta hafi gengið vel,“ sagði
Jakob. „Skipið reyndist vel. bað
urðu engin óhöpp, fyrirgreiðsla
var öll hin besta og við komumst
að þeirri niðurstöðu, að þarna
væru til tegundir, sem vel kæmi
Frá Mindelo. Þar búa um 45.000 manns en alls eru íbúar Grænhöfðaeyja “/« Fengur og fiskibátarnir í höfninni í Mindelo.
um 300.000 talsins.
til greina að veiða til útflutn-
ings. Mikilvægi þess að það verði
hægt liggur m.a. í því, að þeir
eru með mörg lítil skip og þrjú
stór, sem eru svo dýr i rekstri, að
ekki er hægt að halda þeim úti
nema rétt yfir toppinn af tún-
fiskvertíðinni. Það er því mikil-
vægt að finna verkefni fyrir
þessi skip utan túnfiskvertíðar-
innar.
Við teljum hiklaust að botn-
fiskveiðar við Grænhöfðaeyjar
eigi framtíð fyrir sér. Fiskstofn-
arnir eru að vísu takmarkaðir,
en hættan á ofveiði er lítil því
túnfiskurinn verður alltaf aðal-
fisktegundin og veiði smáfiski-
manna á opnum bátum nægir
fyrir innanlandsmarkað og hana
vilja þeir ekki eyðileggja.
A-Þjóðverjar voru með skip
við rannsóknir á svipuðum slóð-
um árið 1976 og 1981 gerði
norska rannsóknaskipið Fridjof
Nansen bergmálsrannsóknir á
fiskmagni á svæðinu. í þau
skipti fannst mjög lítið af botn-
fiski, en þær rannsóknir voru
ekki eins nákvæmar og þær sem
við gerðum, enda einungis liður í
stærri yfirferð. í okkar yfirferð
kom í ljós, að á stórum svæðum,
sem þeir höfðu afskrifað, er fisk
að finna.
Næsta verkefni hjá Feng verð-
ur svo að finna beitufiskinn úti á
hafi, þannig að stóru skipin
þurfi ekki að skrapa strendurnar
og taka hann frá fiskimönnun-
um og þeim sem lifa af því að
veiða hann upp við ströndina.
Þrátt fyrir mikla og stranga
vinnu höfðum við bæði mikla
ánægju af þessu verkefni," sögðu
þau hjón. „Hinir innfæddu voru
bæði þakklátir og mjög áhuga-
samir og ísléndingarnir voru
samstilltur hópur. Það var gagn-
legt og flýtti fyrir, að skipstjór-
inn á Feng, Halldór Lárusson,
hafði verið þarna áður með skip-
ið Bjart og þekkti því vel til stað-
hátta. Verkefnastjóri er Jóhann-
es Guðmundsson en aðrir íslend-
ingar sem vinna við verkefnið
eru Egill Bjarnason, sem sér um
tækjabúnað, Guðmundur Krist-
jánsson, stýrimaður, og Jens
Andrésson, vélstjóri.
Það var líka mjög ánægjulegt
hve vel tókst að koma rann-
sóknastofunni á laggirnar,"
sögðu þau Jakob og Vilhelmína
að lokum. „Við vorum þrjú og
hálft ár á Filippseyjum og tvö f
Mið-Ameríku við þróunaraðstoð
og þekkjum þvf af reynslu, að
það getur brugðið til beggja
vona með áhuga fólks. En það
var greinilega mikill áhugi fyrir
þessu starfi á Grænhöfðaeyj-
um.“
Því má svo hér við bæta, að
um það leyti, sem viðtalið fór í
prentun bárust dr. Jakobi þær
fréttir að Fengur væri kominn
að landi í Mindelo úr fyrstu
veiðiferðinni, sem stóð í sex
daga, með fullfermi af botnfiski.
— h.h.s.