Morgunblaðið - 18.07.1984, Blaðsíða 14
46
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. JÚLl 1984
„Það er Guð sjálfur sem kallar
Hugleiðingar vegna greinar Arnórs Hannibalssonar í DV 3. júlí
Módirin með börnin sín tvö.
Börn, sem njóta aðhlynningar á kristniboðsstöðinni.
eftir Susie Bachmann
„Þó við höfum aðeins
dvalið þrjá mánuði í
Kenýa, þá er margt sem
kemur okkur á óvart, já,
svo ótalmargt. En svar
okkar er: Að Guð skuli
geta gert þá peninga
sem safnast saman á
vegum Sambands ís-
lenskra kristniboðsfé-
laga að svo mikilli
blessun.“
Greinin hefst á þessa leið: Eitt
af því óhugnanlega sem gerist í
heiminum i dag, er svokallað
kristniboð í löndum fjarri Evrópu.
Það miðar að því að brjóta niður,
rífa sundur, slíta og eyðileggja trú
og menningu viðkomandi þjóða í
anda nýlendustefnu 19. aldar. Að-
eins síðar í greininni segir: Engin
rök mæla með því að allir skuli
hafa sömu trú fremur en allir
skuli mæla á sömu tungu.
Árið 1950, þá rúmlega tvítug,
var ég á húsmæðraskóla rétt utan
við Osló. Svo kvalin var ég af
heimþrá fyrstu mánuðina að mér
er það í minni enn þann dag í dag.
Það var þá sem ég kynntist ungu
fólki sem gekk á skóla norska
kristniboðssambandsins í Osló.
Tveir Islendingar voru þar við
nám um þetta leyti, Felix Olafsson
og Benedikt Jasonarson, sem báðir
urðu kristniboðar í Eþíópiu að
námi loknu.
Nám mitt við húsmæðraskólann
voru aðeins 6 mánuðir, en nám við
skóla norska kristniboðsins tók 6
ár. Því er það, að ég minnist á hve
illa haldin ég var af heimþrá, að
einmitt þessvegna fannst mér al-
gjörlega óskiljanlegt að ungt fólk
legði á sig 6 ára nám fjarri heima-
landi sínu, fjölskyldu og vinum.
Ég átti eftir að dvelja í Noregi í
tvö ár. Áður en ég hélt heim, laust
upp fyrir mér mikilvægri stað-
reynd. Kristniboð er ekki eitthvað
sem maðurinn hefur fundið upp af
sjálfum sér. Kristniboð er ekki
heldur eitthvað sem kirkjan hefur
fundið upp. Kristniboð byrjar í
hjarta Guðs. Ef svo væri ekki,
væri kristniboð algjör rökleysa.
Arnór Hannibaisson segir: Ég
álít að þjóðir utan Evrópu, fjöl-
breytilegar að menningu, trú og
siðum eigi rétt á að vera i friði
fyrir Evrópumönnum og fá að iðka
sína siði samkvæmt hefðum. Það
er ofbeldi og menningarspjöll að
rífa þetta fólk upp af sínum þjóð-
lífsrótum.
Þegar ég las þetta, kom f huga
minn frásögn Asbjörns Ávik sem
var kristniboði f Kina 1 tugi ára.
Honum kynntist ég f Noregi á ár-
unum 1950—1952. Ávik talar af
reynslu og þekkingu. Hann veit
hvað það er að vera heiðingi.
Hann hefur sjálfur starfað mitt á
meðal þeirra. Þessari frásögn hefi
ég aldrei getað gleymt:
Heiðin móðir stendur með barn-
ið sitt f fanginu og Htur yfir hið
ægilega fljót, fullt af krókódílum.
Hún þrýstir þvf að sér, kyssir litla,
heita andlitið, það er svo lftið og
hjálparvana og það er hennar
eign. Áframhaldið skiljum við
ekki. Hún fleygir barmnu í hið
ægilega fljót og hún sér hvernig
krókódílarnir rífast um litla
kroppinn. ó, hve angistin fyllir
hjarta hennar, en hún getur ekki
annað. Hún varð að gera þetta til
að blíðka Satan, hann er henni og
fólki hennar ægileg staðreynd.
Trúarbrögðo hennar fólks skipuðu
svo fyrir. Ávik endar frásögnina
með þvi að segja: Þetta er ísköld
heiðni. Ef hún á að hafa einhverja
von, verður hún að fórna og hún
fórnar því dýrmætasta sem hún á.
Ef til vill er fórnin ekki nógu stór,
úr þvi sker tíminn einn. Ef til vill
verður hún að fórna öðru barni og
þá þorir hún ekki annað en hlýða.
Avik er ekki að lesa fyrir okkur
reyfara. Hann er að segja frá
staðreyndum. Hann heyrði sjálfur
móðurina segja frá hvernig henni
leið og hvað hún mátti reyna áður
en hún tók kristna trú.
Svo geta þeir sem enga reynslu
né þekkingu hafa, sagt, að það sé
ofbeldi og menningarspjöll að rífa
fólk upp af sínum þjóðlífsrótum.
Það er sannfæring mín og millj-
óna annarra, að kristniboð sé ekki
eitthvað sem maðurinn hefur
fundið upp. Það er Guð sjálfur
sem skapar neyð í hjarta einstakl-
ingsins til þess að vinna að
kristniboði heima og heiman. Það
er köllun Guðs sjálfs, ekkert
minna. Við þá sannfæringu breyt-
ast aðrar forsendur og rök. Eða
hver skilur þetta með höfðinu
heimspekingurinn eða húsmóðir-
in:
Kristniboðinn segir frá: Það
gerðist í landafræðitíma. Kennar-
inn var að segja okkur frá Kína.
Þá fannst mér eins og hönd væri
lögð á öxl mér og rödd er sagði: Þú
átt að fara fyrir mig til þessa
lands. Kristniboðinn heldur
áfram: Næstu dagar voru sautján
ára piltinum erfiðir, því að höndin
var ekki tekin af öxlinni. Fótatak
hans sem hafði stigið niður úr há-
sætinu til þess að afla sér her-
manns, hljómaði í öllum gólfum
og öilum vegum. Jafnvel þegar ég
flýði inn i skóginn, kom það i
troðningunum. Og ég þráttaði við
Guð, því að ég vildi verða bóndi.
Gat ekki hugsað mér neitt annað.
En Guð tekur hönd sína aldrei aft-
ur. Hann biður bara þess að menn
gefi sig algjörlega honum á vald.
Margir kristniboðar hafa einmitt
reynt þetta sama. Svo ég taki
dæmi: Einar Eng, sem starfar nú i
Kenýa, bað Guð dag og nótt: „Góði
Guð, sendu einhvern annan, bara
ekki mig.“ Hann átti sér annan
draum, Einar Eng, en kallið varð
yfirsterkara en allt annað og hann
vissi að hann yrði aldrei ham-
ingjusamur nema hann hlýddi
þessu kalli.
Árið 1979 áttum við hjónin því
láni að fagna að heimsækja fs-
lensku kristniboðsstöðina i Chep-
areria í Kenýa. Ómögulegt var að
skilja með höfðinu hvernig á þvi
gat staðið að ung hjón, þau Kell-
rún og Skúli Svavarsson kristni-
boðar, sem stjórnuðu kristni-
boðsstöðinni i frumskógi svört-
ustu Afríku meðal Pokot-manna,
skyldu yfirleitt geta hugsað sér að
starfa þarna svo árum skipti,
fjarri heimalandi og ástvinum. 5
börn þeirra hjóna, öll í Naíróbí,
þar sem þau sóttu skóla sem börn
kristniboðanna sækja. Fjarlægðin
um 480 km. Þar af leiðandi gátu
börn og foreldrar aðeins verið
saman um stórhátíðir og í sumar-
leyfum. Sama forsenda: Það er
Guð sjálfur sem kallar.
Arnór Hannibalsson vitnar
meðal annars í tímaritið „Hönd-
ina“. Segir hann að þar sé skýrt
frá því að kristilegir kærleiksboð-
arar standi fyrir því að rífa börn í
Kenýa út úr venjubundnu fjöl-
skyldulífi þeirra og kenna þeim að
lesa í skólum. Tilgangurinn sé að
hrífa þau úr greipum fáfræði og
fátæktar og Arnór bætir því við að
þetta sé misskilin mannúð. Fólkið
í Kenýa veit sínu viti þótt það hafi
ef til vill ekki komið sér upp flók-
inni ritmenningu, og Arnór
Hannibalsson endar með þessum
orðum: það á að fá að ráða því
sjálft hvernig það elur börn sín.
Þegar við hjónin vorum í Kenýa,
bæði sáum við og heyrðum þegar
fólkið kom til kristniboðanna og
grátbað þá um hjálp við að koma
upp skólum fyrir börnin sín. Við
viljum fá skóla fyrir börnin, getið
þið hjálpað? spurði það kristni-
boðana aftur og aftur.
Fáfræði og fátækt
Ein af mörgum minningum frá
Kenýa. Það var árla morguns. Ung
stúlka, tæplega af barnsaldri,
kemur gangandi upp hallann að
kristniboðsstöðinni. Greinilegt er,
að hún kemur langt að. f fanginu
heldur hún á tveim ungbörnum,
tvíburum nokkurra vikna göml-
um. Hafði hún vafið óhreinum
tuskum utan um litlu kroppana,
hún átti ekkert annað. Ekki sást í
augu barnanna fyrir kaunum, og
nú stóð hún þarna, unga móðirin,
fyrir framan kristniboðana og bað
um hjálp. Þar sem Kellrún er
hjúkrunarkona að mennt, kunni
hún til verka og gat hjálpað. Og
nú vil ég spyrja heimspekinginn:
Var það misskilin mannúð að bera
penicillin i augu barnanna og
bjóða ungu móðurinni að koma á
hverjum degi til að fá áframhald-
andi hjálp? Börnin hefðu orðið
blind, hefðu þau enga hjálp fengið.
Það eru margir blindir í Kenýa í
dag vegna fátæktar og fáfræði.
Fátæktin og fáfræðin gerir það að
verkum að fólkið þarna um slóðir
kann ekki að þrífa sig né börnin
sín. Eitt af því fyrsta sem kristni-
boðinn gerði var að leiða vatn
heim að kristniboðsstöðinni og nú
hafa hinir innfæddu lært að nýta
sér vatnið.
í gagnrýni Arnórs Hannibals-
sonar á Hjálparstarf kirkjunnar
talar hann um að þetta sé á mis-
skilningi byggt og i versta falli
skrípaleikur. Á hann þar við fisk-
töflurnar sem sendar voru til
Eþíópíu, og svo bætir hann við:
Það þarf sérfróða menn, sem geta
sagt því hvar og hvernig hægt er
að ná í vatn.
Ekki ætla ég að svara fyrir
Hjálparstofnun kirkjunnar, hún
er fullfær um það sjálf. Ekki get
ég samt látið hjá lfða að benda
Arnóri Hannibalssyni á, að Hjálp-
arstofnun fslensku kirkjunnar
hefur um áraraðir verið f sam-
starfi við aðrar hjálparstofnanir
þar sem eitt aðalverkefnið hefur
verið að bora og leita eftir vatni og
kenna þeim innfæddu gerð
vatnsbóla. Ég er undrandi ef Arn-
ór hefur ekki vitað um þá stað-
reynd.
Við hjónin höfum svo oft verið
spurð eftir að við komum heim frá
Kenýa, hvað það hafi verið sem
kom okkur mest á óvart þarna úti.
Þó við höfum aðeins dvalið þrjá
mánuði í Kenýa, var margt sem
kom okkur á óvart, já, svo ótal-
margt. En svar okkar er: Að Guð
skuli geta gert þá peninga sem
safnast saman á vegum Sambands
fslenskra kristniboðsfélaga að svo
mikilli blessun.
Susie Bachmann er húsmóðir í
Heykjarík.
~rr‘ MATSUSHITA
V/ ELeCTRIC CKOUP
SUNRISE
JAPANSKUR HELJARKRAFTUR
FRÁBÆR ENDING
útsölustaðir
um land allt.
VERÐ STÆRÐ GERIÐ SAMAN HEAVY DUTY BURÐ ALKAUNE
AA 12,- 32.50
C 18- 54.-
D 24,- 69.50
9 V 37- 129.50
MEIRA EN 60 ÁRA REYNSLA
Þetta er raf hiaðan sem kemur út
meö eina aibestu endingu f
viöurkenndustu prófunum í
heiminum f dag.
HEILDSÖLUDREIFING:
SUNOABORG 9 REYKJAVÍK Simi 687270