Morgunblaðið - 29.07.1984, Blaðsíða 21

MORGUNBLADIÐ, SUNNUDAGUR 29. JÚLÍ1984
77
stund á rannsóknir þessar — fáir
ættu að hafa betri sýn yfir það
sem þeir þekkja af löngum sigling-
um um úfin heimsins höf: bera
skyn á sól, stjörnur og áttavita.
Eða hvað heldur lesandinn, að
norrænir menn hafi haft hugann
við, þá er þeir eyddu vikum og
mánuðum í siglingar um Atl-
antshaf? Hvað höfðu þeir fyrir
augunum um nætur? Eða hyggur
einhver, að forfeður íslendinga
hafi aldrei leitt hugann að helztu
náttúrufyrirbærum er þeir kynnt-
ust á óralöngum siglingum? Eða
hvernig settu þeir kúrsinn?
Þekkingin
Fróðlegast alls eins og á stendur
er þó að sjá, að bæði höfundur
ritsins „Det ukendte I)anmark“ og
Saugmann eru sammála um mikla
þekkingu fornmanna á stjarn-
himni og sólargangi. Sú er og
niðurstaða RÍM. Get ég ekki stillt
mig um að birta orðin er að þessu
lúta á frummálinu:
„Madsebakkes ældgamle sten-
1969 að finnast mundi, hefur nú
þegar fundizt. Og svo nákvæm er
samsvörunin, að vart verður mis-
smíð á sén. Ekki er einasta, að
stein-áttavitinn sé eins að gerð og
sú smíð sem út var reiknuð í frum-
rannsóknum RÍM, heldur er hann
beinlínis orðaður við „hjól“ — og
miðaður við sólarupprás lengsta
dag ársins — nákvæmlega eins og
Hiól Rangárhverfis samkvæmt
RIM!!!
Myndin sem fylgir af Hjóli
Rangárhverfis ætti að skýra þetta
vel: teinarnir þrír í miðju marka
tíðir árs og þar með sólstöður; þeir
þrír teinar eru greyptir í „kompás-
inn“. Rúnastafurinn X með lóð-
réttu striki gegnum nefndist Hag-
all. En hinn „danski Fúþark“ var
stafróf 16 rúna og notaður til átta-
vísanar samkvæmt RÍM. Ætti les-
andinn að líta aftur yfir orð Ketils
hængs að loknum lestri þessarar
greinar. En vart þarf að taka
fram, að fjölmargt stórmerkilegra
þekkingaratriða fylgir í kjölfar
áttavita Rangárhverfis.
23. tilgáta Baksviðs Njálu 1969
Hinn helgi Baugur Alþingis var skiptur líkt og áttaviti og markaður ná-
kvæmlega við höfuðáttum, annars vegar, sólstöðum, hins vegar. Fornmenn
helguðu Alþingi með þvf að „átta sig“ I tilverunni. Gert var ráð fyir 16 steina
mörkun (hver þeirra táknaður með einni rún hins „danska Fúþarks") og
fimm steinum til að marka hið helga Miðju-hugtak fimmtardóms.
Svo nákvæm er samsvörunin milli hins nýfundna stein-áttavita á Borgund-
arhólmi og tilgátu RÍM um „áttavita*1 hins íslenzka Alþingis, að eigi er
einasta, að sá danski sé skiptur í 16 geira eins og sá fslenzki, heldur einnig í
„fimmund“ (fjórðunganna og Miðjunnar fimmtu). Dani virðist hins vegar
ekki gruna tengsl rúna við áttavísan.
kompas bærer i övrigt klart vidn-
esbyrd um vore fjerne forfædres
ufattelig höje astronomiske kund-
skaber, for dette hjul er sá
omhyggelig placeret, at solen ved
opgang pá árets længste dag ved
pejling i horisonten befinder sig i
hjulets N0-linie, svarende til
amplituden 45° pá Madsebakkes
position. Ved sand middag falder
solens skygge i overensstemmelse
hermed gennem solhjulets nord-
syd linie.“
Áttaviti og Hjól
Þannig þarf nú ekki lengur sér-
fræðing til að sjá, að það sem spáð
var f 12. tilgátu Baksviðs Njálu
Þegar þetta er ritað hef ég ekki
átt þess kost að rannsaka Madse-
bakken og athuga nákvæmari lýs-
ingar á honum í fræðiritum. Hitt
má hverjum manni ljóst vera, að
sú mótbára gegn ritsafninu RÍM,
að landnámsmenn íslands hafi,
annars vegar, ekki átt sér mæli-
eininguna „24000 fet“ (sjá 1. grein)
og, hins vegar, að þeir hafi ekki
getað reiknað út áttir af ná-
kvæmni — hvað þá markað sér
áttavita ellegar þekkt rúnir — er
orðin að dufti einu. Nýjustu fræði-
rit Dana sýna ótvírætt, að það
sem RÍM sagði fyrir um þessi efni,
er einmitt það sem finnst við
rannsóknir fornfræðinga.
avegi 87, 8.
Toshiba örbylgjuofnarnir eru
með fullkominni bylgjudreifingu
Deltawave, sem er einkaleyfis-
vernduð. Rafknúinn
snúningsdiskur tryggir besta
árangur. Þú getur valið milli
5 gerða heimilisofna. Fullkomin
þjónusta.
DEITAWAVE -SF
TOSHIBA
Gjöi’in sem
Pú
getur ekki
gefið
gagulegri gjöf
EINAR FARESTVEIT & CO. HF.
BERGSTADASTRATI I0A - SlMI 16995
Með Toshiba
örbylgjuofni
sparar
þú minnst
60% af raf-
magnsnotkun við matseld, þú
sparar uppþvott, þú nýtir alla
matarafganga miklu betur og
lækkar þannig matarútgjöld fjöl-
skyldunnar.
Og síðast en ekki síst, þú styttir
þann tíma sem áður fór í matseld,
niður í hér um bil ekki neitt.
Þér er
boðið á matreiðslunámskeið
hjá Dröfn Farestveit án
endurgjalds, þar sem þú færð
íslenskan bækling með matar-
uppskriftum.
Litprentuð 192 bls.
matreiðslubók fylgir einnig.
Allar leiðbeiningar á íslensku.