Morgunblaðið - 10.05.1985, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. MAÍ 1985
eða bjartsýni?
Bylting
— eftir Gísla Jón
Kristjánsson
Undanfarna mánuði eöa svo
hefur orðið nokkur umræða varð-
andi möguleika á tvífrystingu
sjávarafla. Helst hefur verið rætt
um svokallaða hálffrystitogara
sem gætu hraðfryst glænýjan
fiskinn heilan eða flök hans í fyrri
hluta veiðiferðar, en fiskað í ís
seinni hluta hennar. Þegar í land
væri komið myndu hinar frystu
afurðir vera þíddar upp fyrir frek-
ari vinnslu.
Það sem gerir þetta að raun-
hæfum möguleika er sú staðreynd
að fyrirtæki í Noregi hafa stundað
tvífrystingu um nokkurn tíma og
það með þokkalegum árangri að
því er heyrst hefur. Forsenda þess
að tvífrysta fisk með þessum
hætti er að hann sé ekki lakari og
helst gæðameiri en sá fiskur sem
unninn er í frystihúsunum í dag
að mati neytandans.
Væntingar
Kostirnir við þetta fyrirkomu-
lag, sé það raunhæft, eru yfir-
þyrmandi og gefa vissulega vænt-
ingar um stóraukna arðsemi í
sjávarútvegi. Sérstaklega ef sætt
væri lagi og skipulagi við vinnslu
aflans í landi yrði breytt í sam-
ræmi við þessar nýju aðstæður.
Kostirnir væru m.a.:
a) — Jöfn vinnsla allan ársins
hring.
b) — Lengra úthald þessara skipa.
c) — Raunhæf miðlun á hráefni
um allt land og sem afleiðing af
því stóraukin sérhæfing frystihús-
anna t.d. þá geta þau losað sig við
óæskilegar fisktegundir.
d) — Vinnsla í hagkvæmari um-
búðir en nú er, sé litið á fram-
leiðsluna i heild.
e) — Tímabundið atvinnuleysi
vegna hráefnisskorts hverfur og
sveiflur i vinnutíma minnka í
þessari vinnslu.
f) — Slæmar afleiðingar aflatoppa
minnka.
g) — Meiri sérhæfingu fylgir vél-
væðingi einhæfum og erfiðum lík-
amlegum störfum.
Afkoma
Allt þetta myndi væntanlega
leiða af sér stóraukna arðsemi
fiskvinnslustöðva sem að óbreytt-
um eða bættum markaðsskilyrð-
um myndi leiða af sér:
1) — Byltingu í launakjörum fisk-
vinnslufólks.
b) — Byltingu í launakjörum sjó-
manna almennt.
c) — Rekstrargrundvöllur útgerð-
arinnar tryggður.
d) — Rekstrargrundvöllur fisk-
vinnslunnar tryggður.
Afleiðingin yrði aukin hagsæld
íslensku þjóðarinnar.
Framleidslutækni
Eins og áður sagði þá þyrfti að
endurskoða framleiðsluskipulag
frystihúsanna því við höfum alla
Það eru bílarnir frá MITSUBISHI
sem eru vinsælastir hérlendis
Samkvæmt skýrslu Hagstofunnar er mest seldi bíllinn:
MITSUBISHI
GALANT B* LANCER B* COLT
TREDIA B* SPACE WAGON
PAJERO B* L-300
Dómgreind
bifreiðaeigenda bregst ekki!
•¥ Þeir vita að MITSUBISHI verk-
smiöjurnar eru ávallt í fararbroddi
varðandi tæknibúnað og hönnun
sinna bíla.
W¥ Þeir vita að MITSUBISHI fram-
leiðir trausta bíla, sem halda verð-
gildi sínu við endursöiu.
9* Þeir vita að MITSUBISHI sér inní
ókomna tíð og að frá þeim koma
hugmyndirnar, sem eiga eftir að
skapa framtíöarbíiinn
HEKLAHF
J Laugavegi 170 -172 Simi 21240
Gísli Jón Kristjánsson
burði til að framleiða gallalausar
frystar fiskafurðir.
Núverandi vinnslufyrirkomulag
er svokallað Job-lot“, kerfi sem
byggist á því að hver vinnslustöð
fær hráefnið í stórum skömmtum
eins og 20 kg af fiskflökum í bakka
svo dæmi sé tekið. Þetta fyrir-
komulag er ríkjandi hér á Vestur-
löndum í dag.
Það besta
Japanir, menn einfaldleikans,
eru taldir einna fremstir í fram-
leiðsluskipulagningu í dag. Þeir
nota annað kerfi eða svokallað
„repetitive“-framleiðslu sem
byggist á því að hver vinnslustöð
fær aðeins eina einingu af hráefni
í einu til vinnslu.
Þessu kerfi hefur Richard
Schonberger lýst á eftirfarandi
hátt: „Segjum sem svo að verka-
maður búi til eitt stykki og af-
hendi það siðan öðrum verka-
manni. Starf hans er að bæta öðru
stykki við hið fyrra. Nú sér seinni
verkamaðurinn að stykkin passa
ekki saman því fyrri verkamaður-
inn lét frá sér gallaðan hlut.
Seinni verkamanninum líkar ekki
að vera stoppaður á þennan hátt
því hann þarf að uppfylla skv.
kvóta svo hann lætur fyrri verka-
manninn vita strax. Viðbrögð
fyrri verkamannsins er vel hægt
að ímynda sér. Hann reynir að
gera ekki mistök aftur og jafn-
framt reynir hann að uppræta
orsakir vandamálsins.
Hin dæmigerða vestræna leið er
aftur á móti að fá hlutina í sem
flestum einingum í einu á vinnu-
stöðina. Þannig að þegar seinni
verkamaðurinn fær fullan bakka
af hráefni og t.d. 10% eininganna
eru gallaðar þá er honum alveg
sama. Hann hendir gölluðu hlut-
unum frá sér til endurvinnslu því
hann hefur fjöldann allan af ógöll-
uðum einingum til að halda sér við
efnið og því þá að kvarta?
Þetta skipulag þyrfti að taka
upp hér í hraðfrystiiðnaðinum og
það er mitt álit að það sé hægt.
Stutt skref var stigið í þessa átt
með hinu svokallaða skipta kerfi,
þ.e. með því að hafa flakasnyrt-
ingu og pökkun aðskildar vinnslu-
stöðvar.
Hvað myndi vinnast með svona
kerfi?
a) — Gæði framleiðslunnar stór-
aukast. Á meðan gallar eru taldir
í hundraðshlutum á vestrænum
framleiðsluvörum þá eru þeir
taldir í milljónahlutum hjá jap-
önskum framleiðendum.
b) — Kostnaður við gæðaeftirlit
utanvið hina hefðbundnu vinnslu-
rás hverfur bæði hjá framleiðend-
um og sölusamtökum.
c) — Möguleikar á frekari gæða-
framleiðsíu og aukin sjálfvirkni
vegna sérhæfingar.
Heildarniðurstaðan yrði vænt-
anlega stóraukin framleiðni i
hraðfrystihúsunum sem og í sjáv-
arútvegi almennt.
Höfundur er fískUeknir og er nú
rid nám í vióskiptadeild HÍ.
Sýning á handavinnu
aldraðra í Stykkishólmi
StjkkÍHhólmi, 28. aprfl.
í GÆR frá kl. 14—18 var haldin
sýning í munum sem eldri konur í
Stykkishólmi hafa unnið undir leið-
aögu Helene Rútsdóttur. En i veg-
um Stykkishólms hafa verið handa-
vinnutímar fyrir aldraða i fimmtu-
dögum og laugardögum og hefir
Heiðrún veitt þessum stundum for-
stöðu og verið í starfi hji Stykkis-
bólmshreppi. Þarna hafa mætt fri
12—20 konur í allan vetur og mun
meðaltalsmæting vera 15 konur i
hverjum degi.
Nú var sýning á vinnu þeirra í
barnaskólanum og komu margir
að líta á og voru yfirleitt allir á
sama máli að bæði væri þessi sýn-
ing mikil að magni og sérstakri
lægni og smekkvísi. Sýningin var í
tveim skólastofum og voru borð og
bekkir þaktir munum.
Heiðrún gat þess að mikið hefði
verið unnið úr íspinnum en kon-
urnar hefðu notað 25 þúsund stk.
Var gaman að sjá hve margvíslega
muni var hægt að framleiða úr
þessu efni. Þá gat hún þess að
bæði Trésmiðja Stykkishólms og
Trésmiðjan Ösp hf. hefðu reynst
vel þegar leitað var til þeirra með
efni og allt hefðu þær fengið
ókeypis þar. Þá gat hún þess einn-
ig að þau hefðu fengið tré úr
skógræktinni hjá Skógræktarfél.
Stykkishólms, það hefði verið sag-
að niður og málað á margar og
fallegar myndir. Mikið var þarna
af allskonar dúkum og öðrum
munum unnum úr taui og garni og
sem sagt þarna voru hinir marg-
breytilegustu munir sem ðllum
þótti gaman af að skoða. Konurn-
ar sem námskeiðið sóttu voru allt
upp í 91 árs. Á sýningunni voru
svo sýndar hannyrðir fyrri ára,
svo sem að kemba, spinna o.s.frv.
og var þar Kristjana Hannesdóttir
hin síunga kennslukona og skóla-
stýra í fararbroddi og spann með-
an Kristín Níelsdóttir kvað rímur
eins og gert var forðum. Voru
þessi atriði tekin á myndband til
geymslu handa eftirkomendum.
Stykkishólmshreppur á þakkir
fyrir þetta góða framtak og Heið-
rún fyrir leiðbeiningu. Fréttarit-
ari Mbl. kom þarna og tók nokkrar
myndir og hreifst af þeirri ánægju
og gleði sem þarna ríkti meðan
sýningin stóð yfir. Árni.