Morgunblaðið - 23.08.1986, Side 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. ÁGÚST 1986.
21
Hmar raunverulegn ástæður efnahags-
þvingana gegn Suður-Afríku:
„Vanþekking heims-
ins, illgirni, græðgi,
vantraust og hræsni“
— segir P.F. Botha, forsætisráðherra Suður-Afríku
Jóhannesarborg, Suður-Afríku, AP.
DESMOND Tutu, biskup og frið-
arverðlaunahafi Nóbels, sagði i
gær að fulltrúar ríkisstjómar-
innar reyndu að gera hann að
sektarlambi og ábyrgan fyrir
vandamálum Suður-Afríku til
þess að vinna sér vinsældir með-
al hvítra kjósenda. Leiðtogi
stjórnarandstöðunnar á suður-
afríska þinginu skorsði á rikis-
stjórnina að segja af sér, þar sem
Veður
víða um heim
Lægst Hœst
Akureyri 12 rigning
Amsterdam 13 19 skýjað
Aþena 20 35 heiðskirt
Barcelona 29 mistur
Berlín vantar
Brussel 7 20 skýjað
Chicago 15 26 skýjað
Dublin 8 16 rigning
Feneyjar 26 heiðskirt
Frankfurt 13 20 skýjað
Genf 10 25 heiðskírt
Helsinki 13 16 rigning
Hong Kong 26 30 heiðskírt
Jerúsalem 17 29 heiðskirt
Kaupmannah. 10 17 rigning
LasPalmas 29 heiðskirt
Lissabon 15 29 heiðskírt
London 14 20 heiðskfrt
Los Angeles 21 34 heiðskírt
Lúxemborg 16 rigning
Malaga 28 heiðskfrt
Mallorca 33 heiðskírt
Miami 26 31 skýjað
Montreal 16 25 skýjað
Moskva 11 18 rigning
NewYork 17 19 skýjað
Osló 7 17 skýjað
Paris vantar
Peking vantar
Reykjavík 11 skúrir
Ríó de Janeiro vantar
hún gerði sér ekki grein fyrir
að forsenda afnáms kynþátta-
stefnunnar væri víðtækar breyt-
ingar á félagslegum, efnahags-
legum og stjóramálalegum
þáttum í þjóðfélaginu.
Tutu, sem kom aftur til Suður-
Afriku á fímmtudag eftir ferðalag
um Japan, Kína og Jamaica, endur-
tók áskoranir sínar um að Suður-
Afrika yrði beitt eftiahagsþvingun-
um. Sagðist hann ekki óttast að
verða lögsóttur fyrir föðurlands-
svik, en ýmsir hafa að undanfömu
látið hafa eftir sér hótanir þess efn-
is, þeirra á meðal Pietie du Plessis,
ráðherra verkalýðsmála.
„Vanþekking heimsins, illgimi,
græðgi, vantraust og hræsni," eru
hinar raunvemlegu ástæður fyrir
efnahagsþvingunum gegn Suður-
Afriku, að því er P.F. Botha, forsæt-
isráðherra Suður-Afríku lét hafa
eftir sér í gær.
Forseti írans;
Hótar árásum
á olíustöðvar
við Persaf lóa
Nicosia, AP.
FORSETI írans, Ali Khameinei,
gaf í skyn í gær að hugsanlegt
væri að her landsins gerði árásir
á olíuvinnslustöðvar nágranna-
ríkja íraks. Ástæðan væri sú að
íranar vildu hefna fyrir árásir
íraka á olíuskip í Persaflóa.
Khameini sagði að notuðu íranar
þá hemaðartækni, sem þeir hefðu
yfír að ráða, gæti það leitt til þess
að olíuframleiðsla við Persaflóa
minnkaði vemlega. Hann gerði ekki
nánar grein fyrir orðum sínum.
íranskir ráðamenn hafa á síðustu
vikum ítrekað varað stjómir ríkja,
eins og Saudi-Arabíu og Kuweit,
við að halda áfram að styðja írak
í Persaflóastríðinu.
væra haldnar. Nú álít ég það nokk-
uð víst að tilkynningaskyldu verði
látin fylgja sú skylda, að bjóða eftir-
litsmönnum frá öðmm þjóðum að
fylgjast með heræfíngum og öðm
slíku. Það er bara spuming um
framkvæmdaratriði á því sviði.
Síðan em uppi þær hugmyndir að
ef gmnur vaknar um að ríki brjóti
þessa samþykkt, megi önnur ríki
krefjast eftirlitsferðar til þess að
athuga hvort um brot sé að ræða.
Þetta er náttúrlega stórt skref. Það
sem nú hefur gerst er að Sovétrík-
in hafa gengist inn á slíkt eftirlit,
þau ætla sér að taka þvi, að aðrar
þátttökuþjóðir fái rétt til að krefj-
ast þess að fá að senda eftirlitsmenn
til Sovétríkjanna til að líta eftir því
hvort eitt eða annað er að gerast
sem ekki er í samræmi við alla
þessa samninga. Það sem gerðist
og hefur vakið nokkra athygli í fjöl-
miðlum í byijun þessarar fundalotu
var að aðalfulltrúi Sovétríkjanna,
Oleg Grinevski, flutti ræðu og sagði
alveg afdráttarlaust að Sovétmenn
vildu að svona kerfí yrði komið á.
Ekki er því að neita að með því
hafa verið stigin mjög veigamikil
skref til þess að gera samkomulag
mögulegt. Vegná þess að Vestur-
veldin, sérstaklega Bandaríkin,
hafa verið mjög treg til að gera
samninga ef ekki má á neinn hátt
ganga úr skugga um að þeim sé
fylgt-
Aðalfulltrúi Bandaríkjamanna,
Robert L. Barry, flutti líka ræðu
og skýrði frá ýmsu sem Vesturveld-
in em tilbúin að gera til að ganga
til móts við aðra um samkomulag
sem er ekki síður athyglisvert en
það sem Rússinn hafði fram að
færa. Þó hér sé um að ræða merk-
an atburð ef þetta gerist allt á
næstu 4 vikum eða í lok ráðstefn-
unnar, þá má ekki gleyma því, að
það á enn eftir að semja um fram-
kvæmdina og það getur orðið
ýmislegt í veginum á þeirri leið sem
gæti dregið úr gildi málsins t.d. í
sambandi við eftirlit, ef ekki yrði
leyft að skoða svokölluð lokuð
svæði. Þau munu nú vera býsna
mörg í Sovétríkjunum og fleira er
það sem ákveða þarf í sambandi
við beina framkvæmd, en sem sagt
meginatriðið hefur náð samþykki
og það verður að teljast merkur
atburður.
Um einstök atriði og texta þessa
samkomulags verður fjallað næstu
4 vikur. Þessi ráðstefna hefur alger
tímamörk í lok september vegna
þess að í byijun nóvember hefst í
Vínarborg stór ráðstefna um mál-
efni Helsinkihreyfingarinnar og
koma þar saman þræðir frá öðmm
ráðstefnum sem haldnar hafa verið
í Ottawa í Kanada, í Búdapest í
Ungveijalandi, í Bem í Sviss og svo
hér í Stokkhólmi. Hinar ráðstefn-
umar hafa að vísu allar endað án
árangurs, svo það mun hressa upp
á þessa mynd ef Stokkhólmsráð-
stefnan getur skilað vemlegum
árangri í sínum málum með hertum
ráðstöfunum, sem gerðar em með
gagnkvæmu samkomulagi 35 ríkja
til að vekja traust og draga úr tor-
tryggni sem ávallt á mikla sök á
því ef til vopnaðra átaka kemur
milli þjóða.
Viðræðum Sovétmanna og ísraels mótmælt
Margir Israelsmenn mótmæltu því að ríkisstjórn
þeirra ætti í samningaviðræðum við Sovétrikin
um endurnýjun sijórnmálasambands milli land-
anna. Nokkrir þeirra hlekkjuðu sig saman í
miðborg Jerúsalem í mótmælaskyni og lokuðu
AP/Sfmamynd
þannig mikilvægum gatnamótum í borginni.
Konan heldur á mótmælaspjaldi, þar sem sam-
semdarmerki er sett á milli Helsinkiviðræðn-
anna og samningsins sem gerður var í Miinchen
árið 1938.
Eddy Shah sigri hrósandi með fyrsta eintakið af „Today“. Nú hefur
hann gefist upp og látið fjölþjóðafyrirtækinu Lonrho eftir útgáfuna.
Bretland:
Shah hættir
útgáfu „Today“
London, AP.
Fjölþjóðafyrirtækið Lonhro
hefur yfirtekið rekstur breska
dagblaðsins Today, sem var i
eigu útgefandans þekkta, Eddy
Shah. Hann hefur nú fest kaup
á nokkrum smáblöðum sem gefin
eru út í norðurhluta Englands.
Það vakti mikla athygli þegar
Eddy Shah hóf rekstur Today þann
4. mars síðastliðinn. Blaðið var hið
fyrsta sem unnið var með aðstoð
töivutækninnar í Bretlandi. Aðeins
þremur mánuðum síðar bjargaði
fjölþjóðafyrirtækið Lonhro blaðinu
frá gjaldþroti. Fyrirtækið lagði
fram 23 milljónir punda og eignað-
ist með því móti 35% í dagblaðinu.
Eddy Shah vakti fyrst athygli
árið 1983 þegar hann lenti í hat-
rammri deilu við stéttarfélag
breskra prentara og fór með sigur
af hólmi.
Pilla fyrir
karlmenn?
Woods Hole, Massachusetta, AP.
VÍSINDAMENN hafa uppgötvað
lyf sem gerir sæði óvirkt. Segja
þeir að þessi uppgötvun geti leitt
til þess að framleidd verði getn-
aðarvarnarpilla fyrir karlmenn.
Vísindamennimir segja að hið
nýja lyf taki öðmm fram, sem reynd
hafa verið í því skyni að framleiða
getnaðarvamarpillur fyrir karl-
menn.
í sumar hafa farið fram rann-
sóknir á skelfíski í Woods Hole og
reyndist hið nýja lyf koma í veg
fyrir ftjóvgun eggja þeirra. Sæði
skelfíska og manna er mjög áþekkt
og því þykir skelfískur sérlega hent-
ugur til rannsókna á sæði og eðli
frjóvgunar.
GENGI
GJALDMIÐLA
Lundúnum, AP.
BANDARÍKJADALUR féll gegn
öllum helstu gjaldmiðlum Evr-
ópu í gær nema breska pundinu.
Dalurinn hækkaði gegn yeninu í
Japan, kostaði 153,40 yen, en
kostaði á fimmtudag 153,03 yen.
Breska pundið féll aðeins, kost-
aði 1,4925 dali við lokun gjald-
eyrismarkaða, en kostaði á
fimmtudag 1,4970.
Gengi annarra gjaldmiðla gagn-
vart dal var sem hér segir. Dalurinn
kostaði 2,0410 vestur-þýsk mörk
(2,0480), 1,6450 svissneska franka
(1,6485), 6,6800 franska franka
(6,7095), 2,3025 hollensk gyllini
(2,3080), 1.408,00 ítalskar lírar
(1.413,00) og 1,3915 kanadíska
dali (1,3915).