Morgunblaðið - 07.09.1986, Síða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. SEPTEMBER 1986
JHwgtniÞIiibife
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 500 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakiö.
Vernd gegn ensku
Við íslendingar höfum löng-
um haldið því fram, að við
séum meira á varðbergi en
aðrar þjóðir vegna tungu okk-
ar. í þessu efni er mikið í húfi,
fyrir okkur. íslensk tunga er
sá kjörgripur, sem gerir okkur
kleift að rækta tengslin við
uppruna okkar um leið og hún
er lifandi sönnun þess, að við
erum sérstök heild í þjóðahaf-
inu. Hin síðari ár hefur meira
verið rætt um málvemd og
málrækt en oft áður. Okkur er
ljóst, að upplýsingabyltingin er
hafín. Hvert hún leiðir okkur
veit á hinn bóginn enginn. Þó
er víst, að fjarlægð þjóðarinnar
frá meginlöndunum austan
hafs og vestan á í raun eftir
að hverfa að því er streymi
upplýsinga varðar. Enginn vafí
er á því, að ensk tunga á eftir
vera öflugasta tækið við fram-
kvæmd upplýsingabyltingar-
innar, ef þannig má að orði
komast.
Um leið og við Islendingar
gortum dálítið af því, hve annt
okkur er um tungu okkar, lát-
um við oft vorkunnarorð falla
um nágranna okkar á Norður-
löndum og teljum þá standa
illa að málvemd; að minnsta
kosti farist þeim ekki að tala
um „ameríkaníseringu" hjá
okkur, á meðan þeirra eigin
tunga sé að brotna undan
enska álaginu.
Danskur maður, Lars Brink,
sem meðal annars hefur stjóm-
að námskeiðum í Háskóla
Islands um þróun dönskunnar,
slær því föstu í fróðlegri Morg-
unblaðsgrein síðastliðinn
fímmtudag, að enska muni ekki
útrýma Norðurlandamálunum.
Hann segir meðal annars, að
rannsóknir, sem hann og aðrir
hafa gert, staðfesti þá skoðun,
að áhrif ensku á dönsku,
sænsku og norsku séu lítil hvað
magn snertir og yfírborðs-
kennd oggagnvart íslensku séu
áhrifín vafalaust enn minni
jafnvel þótt tillit sé tekið til
raunverulegs talmáls en ekki
opinbers ritmáls.
„Norðurlandatungum er
ekki ógnað af ensku, það getum
við með vissu fullyrt," segir
Lars Brink undir lok greinar
sinnar. Hér er skýrt að orði
kveðið. Hann segist halda að
það sé ekki óskhyggja, þegar
hann verður var við að enskan
sé að missa sín sterku tök á
menntafólki. Þetta er íhugun-
arverð skoðun, sem ekki em
færð nein vísindaleg rök fyrir
í Morgunblaðsgreininni. Á hún
við hér á landi? Ef borin er
saman hlutur Norðurlandamála
og ensku hjá íslendingum er
ljóst, að enskan er ekki að
missa sín tök. Það er nær und-
antekningarlaust, að ungir
íslenskir menntamenn, sem
ekki hafa stundað framhalds-
nám í Danmörku, Noregi eða
Svíþjóð, kjósa að tala ensku
þegar þeir hitta norræna menn,
hvort heldur er um fundi eða
einkasamtöl að ræða. Hins
sama verður vart hjá Finnum,
sem ekki hafa sænsku að móð-
urmáli; þeir vilja oft heldur tala
ensku við norræna starfsbræð-
ur en sænsku, dönsku eða
norsku. Ýmislegt bendir til
þess, að enskan sé að festast
í sessi sem sameiginlegt mál í
norrænu samstarfí. Það ber að
harma; besta vopnið er að sjálf-
sögðu að stuðla að því eftir
fremsta megni að öll Norður-
landamálin séu jafn rétthá á
norrænum fundum; upplýs-
ingabyltingin hefur það meðal
annars í för með sér að tæknin
auðveldar að þýða af einu máli
yfír á annað.
Þá segir Lars Brink í grein
sinni: „Bandarísku töframir
eru rofnir eða munu fljótlega
verða það. Málsagan bendir
eindregið til þess.“ Þetta er
athyglisverð fullyrðing. En
hveijir eru þessir bandarísku
„töfrar"? Ef hann á við fjölda-
framleiðslu á tónlist eða
kvikmyndum, sem setur sterk-
an svip á útvarps- og sjón-
varpsstöðvar, sjást þess lítil
merki hér á landi að minnsta
kosti að þessir „töfrar" hafí
verið rofnir, þrátt fyrir hvala-
mál og Rainbow-deilu! Á hinn
bóginn er það ekki til góðs að
töfrar þess, sem er best í
bandarískri menningu og list-
um, hverfi úr sögunni.
Morgunblaðið vonar, að Lars
Brink hafí rétt fyrir sér þegar
hann segir bjartsýnn í lok
greinar sinnar: „Norðurlanda-
málin munu áfram halda sínu
afgerandi norræna yfírbragði
sem varðveist hefur um meira
en þúsund ára skeið þrátt fyrir
að ásókn erlendra tungumála
hafí stundum verið hörð. Nor-
ræna yfírbragðið helst við lýði
vegna þess að álit/virðing eru
sögulega séð hverful, vegna
þess að álit eins dugar ekki
eitt sér til að ógna öðm tungu-
máli, já, vegna þess að sam-
félag norrænna þjóða með 21
milljón íbúa er ekki eitthvað
sem við ákveðum að daðra við
á ákveðnum tímabilum. Við
erum alltaf hluti þess.“
Aþessum árstíma gerir
treginn vart við sig í
bijóstum íslendinga.
Sumarið lýtur í lægra
haldi fyrir haustinu.
Vetur konungur er
kominn í hlaðvarpann
og hnýtir gróðurríkið
senn í klakabönd.
Við erum þó betur undir það búin en fyrri
kynslóðir, forfeður og formæður, að þreyja
skammdegið, kuldan og myrkrið. Okkur
hefur jafnvel lærzt að gera okkur fann-
þakin fjöli að leikvangi. Vetraríþróttir eiga
vaxandi vinsældum að fagna meðal þjóðar-
innar. Fólkvangurinn í Bláfjöllum er
vetrarperla í hugum alls þorra fólks á
höfuðborgarsvæðinu.
Fagurt land
Rúmlega eitt hundrað þúsund erlendir
ferðamenn leggja leið sína hingað til lands
í ár eða fleiri en nokkru sinni fyrr. Ferðaút-
vegur er þegar rótföst atvinnugrein, sem
færir þjóðinni umtalsverðan erlendan
gjaldeyri. Það kemur sér vel á tímum við-
skiptahalla við umheiminn og fjallhárra
erlendra skulda. Hann er starfsvettvangur
þúsunda landsmanna. Það er fyrst og
síðast íslenzkt landslag og íslenzk náttúra
sem hingaðkomendur hafa áhuga á.
Áhugi Islendinga á því að kynnast eigin
landi, íslenzkri náttúru, fer og ört vax-
andi, þrátt fyrir tíðar utanferðir, sem
virðast þjóðareinkenni frá fomu fari. Það
er nánast sama í hvaða heimshorn íslend-
ingurinn kemur. Hvarvetna hittir hann
fyrir landa á ferð.
Islenzk öræfi hafa engu að síður verkað
eins og segull á landsmenn hin síðari árin.
Þeir eru smám saman að gera sér grein
fyrir því að það er að sækja vatnið yfir
lækinn að eyða öllum fríum undir erlendum
hlyni.
Og víst er land okkar ægifagurt, þegar
það býður sínar beztu hliðar. Það getur
hinsvegar breytzt í veðravíti á skammri
stund. Enginn kann sig í góðu veðri heim-
an að búa, segir gamalt máltæki. Islenzkt
veðurfar og íslenzk náttúra eru engin lömb
að leika við í sínum versta ham. Það þarf
ekki jarðskjálftá, eldgos eða hafís til að
sýna mannskepnunni — með öll hennar
tækniundur — í tvo heimana. Það er eins
gott að umgangast landið með tilhlýðilegri
virðingu og varkámi.
Haustið og veturinn
Hver ársfjórðungur hefur sína fegurð.
Haustið er í sumra augum fegursti árstím-
inn. Haustlitimir, sem setja svip á
umhverfi okkar næstu vikumar, breyta
því í sannkallað listaverk. Listaverk var
landið fyrir, en haustlitimir auka á dýpt
þess og fegurð — og færa hana inn í sál-
ir fólks.
Veturinn, skammdegið og myrkrið vóru
ekki óskatími genginna kynslóða, sem
bjuggu við allt aðrar og verri aðstæður í
landinu. Það er nútímamanninum hollt að
hugleiða kjör íslendinga fyrir aðeins einni
öld, þegar húsakynni vóru að mestu úr
torfí og gijóti og rafmagn og hitaveitur
ekki fyrir hendi. Þegar landsmenn þurftu
að sækja björg sína með fmmstæðum
tækjum til moldar og sjávar, heilbrigðis-
þjónusta var nánast engin, vegir troðning-
ar einir og almenn menntun og þekking
þjóðarinnar takmörkuð. Þá léku harðir
vetur þjóðina illa, að ekki sé talað um
drepsóttir, jarðskjálfta, eldgos og ísa.
Mannfellir var ekki óalgengur. Kjötfjöll
samtímans hefðu komið að góðum notum
á þeirri tíð. Fólksflutningar til Vesturheims
á síðustu áratugum genginnar aldar áttu
ekki rætur í útþránni einni saman.
Menningararfleifð okkar, tunga og bók-
menntir, eiga að vísu rætur allt til land-
námsaldar. En þessi arfleifð, sem þjóðemi
okkar og fullveldi er reist á, var varð-
veitt, þróuð og styrkt af kynslóðum hinna
„dimmu alda“ í íslandssögunni. Og íslend-
ingar nítjándu aldarinnar lögðu hornsteina
að framvindu þeirrar tuttugustu, sem nú
lifír eftir aðeins tæpur einn og hálfur ára-
tugur af. Veturinn var íslendingum
nítjándu aldarinnar oft erfíður. En þeir
vóru vorið að fullveldi og lýðveldi þjóðar-
innar.
Veturinn er enn varhugaverður við
ströndu hins yzta hafs. Því skyldi enginn
gleyma. Við mætum honum hinsvegar við
allt aðrar og betri aðstæður en fyrrum.
Hann er okkur jafnvel um margt gleði-
gjafí. Þegar þúsundir Reykvíkinga og
þéttbýlisbúa á suðvesturhorni landsins
leggja leið sína í Bláfíöll eða aðrar „vetrar-
perlur" í nágrenninu er veturinn ekki
hrímþurs lengur, heldur gleði- og heilsu-
gjafí. Og það hefði áreiðanlega þótt saga
til næsta bæjar á genginni öld, ef íslend-
ingur hefði þá gért ferð sína utan, til
Austurríkis eða Sviss, þeirra erinda einna,
að heimsækja fannir í fíöllum. Þannig
geta tímarnir breytzt, þótt manneskjan sé
innst inni hin sama nú og þá, strá á akri
forsjónarinnar.
Kosningaþing
Haustið hefur verið okkur íslendingum
tími uppskerunnar. Þá er vetrarforðinn,
bæði fyrir menn og skepnur, borinn í hús.
Á haustin uppskáru menn árangur erfiðis
síns við jarðrækt og skepnuhöld.
Á haustin koma þjóðkjörnir fulltrúar á
löggjafarsamkomu þjóðarinnar, Alþingi,
saman til starfa, eftir mislöng sumarhlé í
þingstörfum. Þeir hafa sjálfsagt ýmsu
sinnt, sumarmánuðina. Ráðherrar hafa
haft ærin verkefni, bæði við stjórnun emb-
ætta sinna, fagráðuneyta og fram-
kvæmdaþátta er undir þá heyra, og
undirbúning þingmála, svo sem fíárlaga.
Þingmenn hafa sumir hvetjir tekið þátt í
önn hvunndagsins, sumarlangt, bæði í
sveit og við sjó, lifað í kviku þjóðlífs og
þjóðarbúskapar, sem ekki er versti undir-
búningur þingstarfa. Þeir hafa og fundað
vítt og breitt um landið, komið upplýsing-
um á framfæri og heyrt viðhorf umbjóð-
enda sinna. Þeir hafa og vonandi hvílst
og safnað kröftum til vetrarins, því fram-
undan er kosningaþing, sem tekur á
taugar, þó ekki séu þau öðrum þingum
gjöfulli í samfélagið.
Menn hafa velt vöngum, sumarlangt,
um möguleika á haustkosningum, sem
fjarlægist nú óðum.
Hinsvegar liggur ljóst fyrir að þing það,
sem hefst í næsta mánuði, verður síðasta
þing fyrir kosningar. Kosið verður til Al-
þingis að vori (síðast var kosið til þings
23. apríl 1983). Eftir næstu þingkosningar
sitja 63 þingmenn á Alþingi Islendinga og
hiutur fjölmennustu kjördæmanna,
Reykjavíkur og Reykjaness, styrkist veru-
lega, þó langt sé frá að vægi atkvæða
verði jaft, hver sem búseta kjósenda er.
Sú breyting, sem nú er á orðin, getur
engu að síður haft meiri áhrif í framvindu
þjóðmála en menn gera sér í fljótu bragði
grein fyrir. En það kemur í ljós í tímans
rás.
Gera má ráð fyrir að stjórnmálaflokk-
arnir sýni ýmis tilþrif í málatilbúnaði,
málflutningi og uppákomum á því kosn-
ingaþingi, sem framundan er, til að vekja
athygli fíölmiðla og háttvirtra kjósenda.
Flokkarnir gera sér í ríkari mæli grein
fyrir því, að þeir hafa stefnur og markmið
á boðstólum, sem koma verður á fram-
færi, á markað, „selja“, ef nota má það
orð, m.a. í krafti kynningar, „auglýsing-
ar“. Jákvæð kynning er jafnan af hinu
góða. En kjósendur verða að gæta sín á
„sölutækni" stjómmálamanna, engu síður
en sölutækni fagfólks í verzlun. I stjórn-
málum gegnir almenn „vöruþekking" fólks
(á því sem flokkamir hafa að bjóða) og
almennt verðskyn fólks (hvað kosta kosn-
ingaloforðin í framkvæmd í sköttum til
ríkisins á komandi kjörtímabili?) engu
minna máli en í framfærslu eða hagstjórn
heimilis. Ríkisbúskapurinn er í vissum
skilningi heimilishald og lýtur um margt
sömu lögmálum, ef grannt er gáð.
Hinsvegar er hætt við því að stjórn-
málaflokkar séu tregari til að taka afger-
andi á aðsteðjandi vandamálum, ekki sízt
þeim sem ekki eiga „vinsælar" lausnir,
rétt fyrir kosningar. Sá ótti læðist að fólki
að kosningaþing „salti" vandamálin, velti
þeim á undan sér óleystum fram yfír kjör-
dag. Á sama hátt ganga ríkisstjórnir
smmximfo fmmmkAm
+
n m
REYKJAVIKURBREF
Laugardagur 6. september
Morgunblaðið/Börkur
yfírleitt rösklegar til verka á fyrri hluta
kjörtímabils en undir lyktir þess. Það kann
að vera mikil jóðsótt á kosningaþingum
en þau fæða sjaldan mörg eða stór af-
kvæmi. En lifa má í voninni. Engin er
regla án undantekninga.
Plúsar og mínusar
Á haustdögum, sem í hönd fara, höfum
við um margt „betri spil á hendi“ en stund-
um áður. Atvinnuleysi, sem nánast er
þjóðarböl í mörgum grannríkjum, hefur
verið hér útlægt gert. 130% verðbólga, sem
var að sigla atvinnuvegum okkar í strand
á vordögum 1983, hefur náðst niður í
10-15%. Kaupmáttur, sem skerzt hafði
allnokkuð í upphafi þessa áratugar, hefur
þokast upp á við. Kaupmáttur atvinnu-
tekna á mann jókst um 8% 1985 og eykst,
samkvæmt spá Þjóðhagsstofnunar, um
4,5% í ár. Árferði, aflabrögð og verðþróun
erlendis hefur gefíð okkur nokkum með-
byr. Hinsvegar er rekstrarstaða helztu
atvinnugreina okkar ótraust að ekki sé
fastar að orði kveðið. Þetta á ekki sízt við
um ýmsar greinar sjávarútvegs, svo sem
frystingu, feitfiskbræðslu o.fl. Og verð-
bólguhvatar eru ekki úr sögu í hugsunar-
hætti fólks. Sumir telja þá eins og falinn
eld í þjóðarbúskapnum.
Ærinn vandi er framundan, þrátt fyrir
mörg batamerki. Viðskiptahalli við um-
heiminn er ekki úr sögu þó þar hafi orðið
á mikil breyting til hins betra. Erlendar
skuldir, sem taka frá fimmtungi til fíórð-
ungs útflutningstekna í afborganir og
vexti, hafa lítið lækkað, þó greiðslubyrði
sé eilítið léttbærari en fyrir nokkrum árum.
Stöðnun í atvinnulífi, sem hér varð 1978-
1983, segir enn til sín, og við höfum ekki
náð æskilegum árangri í nýsköpun at-
vinnuvega okkar, framleiðni né hagvexti,
sem lífskjör ráðast af, með og ásamt við-
skiptakjörum við umheiminn. Hér við
bætist að ríkissjóður hefur verið og er
rekinn með verulegum halla. Þess er þó
að gæta að ríflega helmingur hallans á
ríkissjóði á þessu ári verður til vegna þeirr-
-4-
ar kjarasáttar, sem gerð var í febrúarmán-
uði sl. Það kemur fram í grein dr. Vilhjálms
Egilssonar, hagfræðings Vinnuveitenda-
sambandsins, í Morgunblaðinu 30. ágúst
sl., sem fíallar um að markmið kjarasáttar-
innar muni líklega nást, að „hallinn á
ríkissjóði hafí verið helzti ógnvaldur við
það jafnvægi sem hefur verið að myndast
á peningamarkaðinum". í þessu sambandi
er þó rétt að hafa í huga að í kjarasamn-
ingunum í febrúarmánuði sl. gerðu menn
út á ríkissjóð, ef svo má segja, og vísvit-
andi hefur verið stefnt að hallarekstri hans.
Völd liggja víða
Hér að framan er látið að því liggja að
stjómmálamenn taki hugsanlega linar á
aðsteðjandi vandamálum með þingkosn-
ingar á næsta leiti. Vonandi gætir of
mikillar svartsýni í þeim orðum. Linka af
þessu tagi felur og í sér vanmat á dóm-
hæfni almennings. Þvert á móti er svo
komið að fólk almennt vill að stjórnmála-
menn sýni þrek og þor, bretti upp ermar
og gangi rösklega til verka. Það er ekki
nóg að stjórnmálamaður kunni sæmilega
að koma fyrir sig orði eða tileinki sér
þokkalega sjónvarpsframkomu, þó ekki
skuli lítið gert úr þessum eiginleikum.
Efndir verða að fylgja orðum, verk fyrir-
heitum.
En völd liggja víðar en hjá löggjafar-
og framkvæmdavaldinu. Framvindan í
íslenzkum þjóðarbúskap ræðst máske ekki
síður hjá þeim valdahópum sem stundum
eru kallaðir „aðilar vinnumarkaðarins",
samtökum vinnuveitenda og launþega.
Kjarasáttin, sem nú hefur nær lagt þá
óðaverðbólgu að velli, sem gerði íslendinga
að viðundri víða um heim, var samátak
ríkisvaldsins og þessara valdamiklu sam-
taka. Og nú er ein „samningalotan" enn
framundan. Hvort hún festir stöðugleika
í verðlagi í sessi, sem mikilvægt er, þ.e.
hliðstæða verðþróun hér og í samkeppnis-
löndum okkar — eða leysir verðbólguhvat-
ana úr læðingi á ný fær reynslan ein úr
skorið.
Hinsvegar kann sú staðreynd, að fram-
undan eru á svipuðum tíma annarsvegar
kosningar til Alþingis og hinsvegar al-
mennir kjarasamningar að hafa áhrif á
óróaöfl í ákveðnum stjórnmálaflokkum.
Það hefur gerzt fyrr og getur gerzt enn
að óábyrgir stjórnmálamenn freisti þess
að beita samtökum launþega fyrir flokks-
pólitískan vagn sinn þegar þannig stendur
á. Slíkt kann sjaldan góðri lukku að stýra.
Ábyrgð sú, sem forysta ASÍ og VSÍ sýndi
í febrúarmánuði síðastliðnum, gefur engu
að síður vonir um að farsællega verði á
þessum málum tekið.
Meginmarkmið febrúarsamninganna
var tvíþætt. Annars vegar að „skapa þær
aðstæður að unnt væri að gera samninga
í framtíðinni sem leiddu til hóflegra launa-
breytinga á vinnumarkaðinum og þó ennþá
minni verðbólgu, þannig að lífskjör gætu
batnað stig af stigi“, eins og Vilhjálmur
Egilsson kemst að orði í tilvitnaðri Morg-
unblaðsgrein. Hann bætir því við „að í
næstu samningum verði uppstokkunin á
launakerfinu að ganga fyrir en almennar
hækkanir að mæta afgangi innan þeirra
marka, sem unnt er að bæta lífskjörin.
Það væru hinir raunverulegu tímamóta-
samningar ef uppstokkunin á launakerfinu
tækist með farsælum hætti án þess að það
hefði í för með sér gengisfellingu. Fyrir
slíka tímamótasamninga áttu febrúar-
samningamir að búa í haginn og enn sem
komið er virðist dæmið eiga að geta geng-
ið upp“.
Hitt meginmarkmiðið, sem skarar að
vísu það fyrra, er að styrkja samkeppnis-
stöðu íslenzkrar framleiðslu og skapa
skilyrði fyrir nýsköpun íslenzks atvinnu-
lífs, meiri framleiðni og hagvexti og
auknum þjóðartekjum, sem risið geti und-
ir sambærilegum lífskjörum og bezt
þekkjast annars staðar í heiminum. Slík
hljóta markmið raunhæfrar kjarabaráttu
að vera. Verðbólgan 1971-1983 fjölgaði
krónunum í launaumslögum fólks með því
einu að smækka þær, en kaupmáttur
heildarlaunanna óx ekki, heldur brann á
verðbólgubálinu. Sá var árangur óraun-
hæfrar kjarabaráttu. Til þess eru vítin að
varast þau og reynslan til að læra af henni.
Hringferð ársins
Hringferð ársins heldur áfram. Veturinn
setur senn svip sinn á land og fólk, veður-
farslega og á annan hátt, svo sem í starfi
skólanna, sem búa yngstu þegnana undir
líf og starf þeirra fullorðnu. Enginn vafi
er á því að kennarastarfíð er eitt hið mikil-
vægasta sem unnið er í samfélaginu.
Hinsvegar eru skiptar skoðanir um, hvern
veg megi og eigi að búa skólakerfið betur
í stakk til að sinna sínu mikilvæga hlut-
verki. í skólakerfínu, eins og raunar víðast
annars staðar, má sjálfsagt margt betur
fara. En menntun er máttur. Og almennt
og sérhæft nám og þekking beztu vopn
þjóðar og einstaklinga í lífsbaráttunni.
Hvort veturinn, sem fer í hönd, verður
mildur eða harður, veit enginn. En það
skiptir að sjálfsögðu verulegu máli, bæði
fyrir landið og fólkið. Veðráttan skiptir
sköpum fyrir gróðurríkið, einnig vetrar-
veðráttan, og snjóþyngd hefur mikið að
segja fyrir samgöngur og útgjöld Vega-
gerðarinnar [snjóruðning], svo dæmi sé
tekið. Síðast en ekki sízt hefur veðráttan
ríkuleg áhrif á sjávarútveg, sjósókn, undir-
stöðuatvinnugrein þjóðarbúsins.
En tíminn líður hratt, a.m.k. þegar horft
er um öxl yfír farinn veg. Og fyrr en var-
ir verður vorið í nánd á nýjan Ieik og
gróðurrikið vaknar af vetrardvala. Ein-
hvers staðar í þessu nýja vori, sem veturinn
leiðir okkur til, verða kosningar til Al-
þingis íslendinga. Þær eru, þrátt fyrir
neikvæðar hliðar, hluti af mannréttindum
landsmanna og fullveldi þjóðarinnar.
Við deilum gjarnan á þing og sveitar-
stjórnir og málefnaleg gagnrýni er
nauðsynleg. En það erum við, og engir
aðrir, sem setjum saman þessi fyrirbrigði.
Þau eru þverskurður og spegill þeirrar
þjóðar, sem semur þau inn í þjóðarsöguna.
En fyrst eru það haustið og veturinn,
skólarnir og bláfjöllin. Og í raun erum við
öll á skólabekk í lífi og starfí. Vonandi
lærist okkur að telja daga okkar.
„Og- víst er land
okkar ægifagnrt,
þegar það býður
sínar beztu hliðar.
Það getur hins-
vegar breyzt í
veðravíti á
skammri stund.
Enginn kann sig í
góðu veðri heim-
an að búa, segir
gamalt máltæki.
Islenzkt veðurfar
og íslenzk náttúra
eru engin lömb að
leika við í sínum
versta ham. Þar
þarf ekki jarð-
skjálfta, eldgos
eða haf ís til að
sýna mannskepn-
unni — með öll *
hennar tækniund-
ur — í tvo heim-
ana. Það er eins
gott að umgang-
ast landið með
tilhlýðilegri virð-
ingu og
varkárni.“
*