Morgunblaðið - 28.09.1986, Blaðsíða 7

I ^
apor ÍTríTÍTM,íT,r<I,íIP STTTnAfTTTI/TMTTP QTrrAJSiVTTTO.flOM
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. SEPTEMBER 1986
B 7

l
Texti: Guðrún Guðlaugsdóttir
á mér, sérstaklega eftir að ég flutti
út til Bandaríkjanna, þá fann ég
oftsinnis á mér ef eitthvað gerðist
heima hjá mínu fólki. Eitt sinn
hringdi ég heim til að spyrja af
hveiju kviknað hefði í húsi hjá einu
barna minna. Þetta þótti ekki ein-
leikið því enginn hafði viljað segja
mér frá eldsvoðanum.
Ráðskona hjá
ekkjumanni
Þegar spánska veikin var í rénum
kom vinkona mín sem bjó á Lindar-
götunni að máli við mig og bað
mig að fara um tíma til manns sem
hafði misst konu sína, ófríska, úr
spönsku veikinni frá sex ungum
börnum. Ég var treg til, vildi heldur
sauma, en svo hvöttu mig fleiri og
loks lét ég tilleiðast að fara til hans
í Bergvík á Leiru á meðan hann
væri að útvega sér aðra manneskju
sem vildi vera til langframa. Þetta
var erfitt heimili, yngsta bamið
ársgamalt og það elsta átta ára,
fimm drengir og ein stúlka, öll
Stjórnandi kvenundirfata- og
kápuverksmiðjunnar MAX.
Myndin tekin á svölunum á
Hverfisgötu 34.
elskuleg. Yngsti drengurinn, uppá-
haldið mitt, slasaðist í blindingsleik,
datt niður í stigagang. Hann lá á
spítala í eitt og hálft ár. Þegar
hann fór að hressast eftir slysið
smitaðist hann af mislingum á
spítalanum. Hann var fluttur í
líkkistu heim. Það var hræðileg
raun fyrir okkur öll.
Ég giftist þessum ekkjumanni
tveimur árum seinna. Hann hét
Símon Guðmundsson, hann var tólf
árum eldri en ég. Ég fann aldrei
fyrir þeim aldursmun, mér hafði
alltaf fundist menn á aldur við mig
svo óttalega barnalegir. Við Símon
áttum saman sex börn. Ég missti
elsta og yngsta barnið mitt, hið
fyrra úr kíghósta en hið seinna úr
inflúensu. Það var sárt. Öll voru
börnin mín elskuleg, ég fann engan
mun á stjúpbörnum og eigin börn-
um.
Prjónaði fyrir öll
Suðurnesin
Fyrst bjuggum við að Bergvík
en svo fiskaðist vel og við gátum
keypt Hrúðunes í Leiru og fengið
okkur kýr svo börnin fengju mjólk.
Allt gekk um tíma ágætlega en svo
komu fiskileysisár og þá fluttum
Nýflutt í bæinn — myndin tekin
fyrir utan Kárastíg 8 í Reykjavík.
Margrét um það leyti sem hún
flutti út til Bandaríkjanna.
Á erlendri grund, Margrét í New
York
við til Reykjavíkur að Kárastíg 8.
Ég hætti að miklu leyti að sauma
á þessum fyrstu búskaparárum,
nema auðvitað saumaði ég allt á
heimilisfólk, meira að segja bónd-
ann. Seinna keypti maðurinn minn
handa mér vandaða pijónavél og
ég pijónaði fyrir fólk í Keflavík og
raunar öll Suðurnesin. Hrúðunes
var góður staður, krakkarnir gátu
leikið sér mikið úti og lítið þurfti
fyrir þeim að hafa.
Þegar ég kom til Reykjavíkur
aftur fór ég að sauma og tók að
kenna stúlkum saumaskap, hafði
margar stúlkur. Við Símon slitum
samvistir um 1940, þá voru flest
börnin uppkomin, sú yngsta nýlega
fermd.
Max
Á kreppuárunum stofnaði ég
kvenundirfataverksmiðjuna Max á
Hverfisgötu 34. Ég hafði ekki und-
an að sauma og bætti við vélum
þar til þær voru átta, hjá mér vann
eintómt kvenfólk nema mennirnir
sem báru til okkar strangana frá
heildsölunum. Seinna fór ég að
panta sjálf efni erlendis frá. Nokkru
seinna setti ég á fót kápusauma-
stofu og saumaði þar kápur og
dragtir og þess háttar. Nokkru eft-
ir að ég hóf þá starfsemi komu
tveir menn á saumastofuna og tóku
tvær kápur og fóru með þær. Ég
var uppi í ráðuneyti til að reyna
að útvega innflutningsleyfi fyrir
efni. Stúlkurnar sem unnu hjá mér
sögðu mér frá mönnurium sem tóku
kápurnar. Nokkrum dögum seinna
komu þeir með kápurnar og sögðu
mér að ég myndi heyra frá þeim
seinna. Mig var nú farið að gruna
að þeir hefðu verið að athuga
saumaskapinn hjá mér. Stuttu
seinna fékk ég sent meistarabréf.
Vildi ekki sauma fyrir
aðra f öt einsog mín
Það er alltaf töluvert verk að
sauma kápur og dragtir, mikið
meira verk en að sauma kjóla. Ég
hef þó aldrei upplifað það að fá
verulega vöðvabólgu í axlirnar en
ég neita ekki að ég fann stundum
til fyrir jólin þegar ég var búin að
sauma mikið fyrir fólk og þurfti svo
að sauma á allan hópinn minn og
stundum jakkaföt á bóndann líka.
Mér hefur heldur aldrei fundist erf-
itt að sauma, ég tók bara nákvæmt
mál og það var ekkert mál að
sauma. Ég lét þó fólk alltaf koma
að minnsta kosti einu sinni að máta
en stundum hafði ég gínur til að
máta á.
Mér var alltaf illa við að sauma
á fólk eins föt og ég hafði saumað
mér. Ég man að þegar ég var á
Stykkishólmi hafði ég saumað mér
blússu úr dönsku blaði. Mamma
keypti dönsk blöð með sniðum og
svo pikkaði maður munstrin með
títupijónum óg klippti svo út. Mér
fannst þetta skemmtilegt verk. Snið
af karlmannafötum hafði mamma
aftur fengið hjá þeim danska sem
hún lærði hjá. Jæja, blússan mín
var falleg og fór vel. Dóttir kaup-
mannsins í Stykkishólmi, hann var
bróðir séra Árna Þórarinssonar, sá
mig í blússunni og fékk mömmu til
að sauma sér eins blússu. Ég varð
svo reið að ég henti minni blússu.
Löngu seinna saumaði ég mér
astrakankápu eftir sniði sem ég
hafði búið til sjálf. Maður einn sá
mig í kápunni og bjó til mjög svip-
aða kápu á konuna sína. Það fannst
mér mjög frekt.
Til Bandaríkjanna
Ég fór til Bandaríkjanna árið
1949 af því að ég hafði þá tapað
fyrirtækinu mínu hér. Ég leigði í
fyrstu hjá Ingibjörgu Halldórsson á
Manhattan í New York og fór að
sauma, byijaði á að taka heim saum
en seinna fór ég til Harlington og
vann í verslun sem framleiddi vönd-
uð föt. Meðan ég var þar kom til
mín kona sem gift var manni í ut-
anríkisþjónustunni. Hún var með
kjól sem frönsk stúlka hafði saumað
en henni þótti ekki fara nógu vel.
Ég tók að mér að laga kjólinn og
sagði henni að vitja hans daginn
eftir. Hún talaði mikið um hve vel
hann færi eftir viðgerðina, en satt
að segja sá ég lítinn mun. Allt um
það, eftir þetta streymdi til mín fína
fólkið. Skömmu seinna réð ég mig
hjá Mister Silver, hann framleiddi
vandaðan kvenfatnað. Hjá Mister
Silver var ég í rúmlega tólf ár, þá
var lagt hart að mér að breyta til
og kenna manni, sem var að setja
á stofn pijónaverksmiðju í Brooklyn
í New York, að sníða og sauma.
Ég ætlaði að vera hjá honum í þijár
vikur en var hjá honum í fimm ár.
Hann hækkaði alltaf kaupið við
mig þegar ég ætlaði að hætta. Ein-
hvern veginn er það þó svo að
peningar hafa aldrei loðað við mig.
Seinna fór ég aftur til Mister Silver
er hann var orðinn sjúklingur og
ég var hjá honum nokkurn tíma.
Nú er ég hjá dóttur minni í New
York, hún er búin að missa sinn
mann en á öll sín börn í Banda-
ríkjunum. Mér leiddist fyrst í
Bandaríkjunum en smám saman
hefur mér farið að líka þar vel, ég
hefði þó heldur viljað eiga mitt fyrir-
tæki hér. En þó svo að mig langi
alltaf heim þá er ég varla komin
heim þegar mig langar dálítið út
aftur. Svona gengur þetta hjá mér,
ég verð líklega á þessu flakki. En
þó, ég get ekki að því gert, alltaf
þrái ég ísland.
BREIÐHOLTSSOKN
Munið eftir
prestskosningunni í dag.
Kbsið^er í Breiðholtsskóla kl. 10 -23.
Stuðningsmenn
sr. Gísla
Jónassonar
Styrkið og fegrið líkamann
Dömur og herrar.
Ný 5 vikna námskeið hefjast 6. október.
Hinir vinsælu herratímar í hádeginu.
Hressandi — mýkjandi — styrkjandi — ásamt megrandi æfingum. Sértím-
ar fyrir konur sem vilja léttast um 15 kg eda meira. Sértímar fyrir eldri
dömur og þær sem eru slæmar í baki eda þjást af vödvabólgum. Vigtun —
mæling — sturtur — gufuböd — kaffi og hinir vinsælu sólaríumlampar.
Innritun og upplýsingar alla virka daga
frá kl. 13—22 í síma 63295.
Júdódeild Ármanns
Ármúla 32.