Morgunblaðið - 31.12.1987, Blaðsíða 12

12 B
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. DESEMBER 1987
ÞINGBREF
Blaðkrónur fjárlaganna
W ___ «.a rnl 71 ánr. -
FIMMTUDAGUR 24. DESEMBER
1967 - 288. TBL. 71. ARG.
bJÓÐVIUINN
Þrtðjudoour 22 ówomtw 1967 267. Wubtað 52. árQOOQur
Fimmtudagur 24. desember 1987
Síðustu þingviku fyrir jól, þegar
dagur var stystur, lögðu þing-
menn nótt við dag í störfum
sínum. Það vinnulag heldur víst
áfram. Það vóru einkum þing-
menn stjómarandstöðu sem vóru
iðnir við kolann, það er ræðustól-
inn. Ekki beinlínis til að greiða
fyrir þingstörfum heldur á stund-
um hið gagnstæða. Sumir virtust
jafnvel hafa gleymt því gamla og
góða spakmæli „að betur vinnur
vit en strit".
Samt höfðu þingmenn það af
að ljúka þremur umræðum um
fjárlög. Atkvæðagreiðslu varð
hinsvegar að fresta þar til milli
jóla og nýárs, með og ásamt
nokkrum brýnum málum, sem
sómi þingsins liggur við að af-
greiða fyrir áramót. En betra er
seint en ekki að ljúka skylduverk-
um.
I
Að breytingartillögum stjómar-
liða samþykktum eru fjárlagatekj-
ur ríkissjóðs 1988 hvorki meira
né minna en rúmir 63 milijarðar
króna. Þetta em miklir fjármunir,
sem sóttir eru í vasa almennings
með beinum og óbeinum sköttum,
eða hér um bil fjórðungur þjóðar-
framleiðslunnar. Þá er skatt-
heimta sveitarfélaga ótalin.
Einnig „frjáls skattheimta", það
er framlög fólks og fyrirtækja
(happdrætti, lottó o.s.frv.) til
margháttaðrar menningar-,
líknar- og heilbrigðisstarfsemi.
Þingmenn deila síðan ríkis-
sjóðstekjunum niður á hina ýmsu
rekstrar- og framkvæmdaþætti
ríkisbúskaparins. Það er vanda-
samt verk og umdeilt. Ekki sízt
þegar ríkisstjómir setja sig í spor
„hinnar hagsýnu húsmóður" og
halda útgjöldum innan tekju-
ramma ríkissjóðs, sem heitir að
hafa jöfnuð í ríkisbúskapnum.
Sumar ríkisstjómir, gjaman vin-
sælar framan af, eyða hinsvegar
langt umfram tekjur, hnýta
framtíðinni skuldabagga, eins og
dæmin sanna.
Við skulum ganga út frá því,
þar til annað sannast, að flestir
eyðslupóstar fjárlaga séu réttlæt-
anlegir. Sumir orka hinsvegar
tvímælis. Einn þeirra, sem um er
deilt, eru fjárlagastyrkir (af skatt-
peningum aimennings) til dag- og
kjördæmisblaða, sem sum hver
em gefin út af stjómmálaflokk-
um, hverra fulltrúar sitja á
Alþingi. Var einhver að tala um
hagsmunaárekstra?
II
Pjárlagastyrkjum til blaðanna
hefur á næstliðnum ámm verið
skipt milli þriggja dagblaða: Al-
þýðublaðsins, Tímans og Þjóðvilj-
ans, sem og þingflokka til útgáfu
kjördæmablaða, samkvæmt til-
lögum stjómskipaðrar nefndar.
Að auki hefur fjármálaráðherra
nýtt heimild í fjárlögum til að
kaupa dagblöð fyrir stofnanir
ríkisins og hafa sömu dagblöð,
ásamt Degi á Akureyri, verið
keypt með þessum hætti. Morgun-
blaðið og DV hafa ekki tekið við
greiðslum frá ríkinu samkvæmt
þessum liðum fjárlaga undanfarin
ár.
í fjárlagafmmvarpi 1988, eins
og það var lagt fram af ráðherra,
vóm tveir útgjaldaliðir til blaða.
í fyrsta lagi „til blaða að fengnum
tillögum stjómskipaðrar nefnd-
ar“, rúmlega 26 m. kr. Í annan
stað heimild til fjármálaráðherra
til að kaupa dagblöð fyrir stofnan-
ir ríkisins allt að 250 eintök af
hvetju blaði. Að auki var 13,5
m. kr. fjárveiting til útgáfumála,
samkvæmt ákvörðun þingflokka.
Við þriðju umræðu fjárlaga
kom fram tillaga frá formönnum
þingflokka um hækkun á liðnum
„sérfræðileg aðstoð við þing-
flokka" úr 9,4 m. kr. í 11,4 m.
kr. og hækkun á liðnum „til útg-
áfumála samkvæmt ákvörðun
þingflokka" úr 13,5 m. kr. í 15,8
m. kr. Ennfremur tillaga frá for-
mönnum þingflokka Framsóknar-
flokks, Borgaraflokks, Alþýðu-
flokks og Alþýðubandalags um
hækkun á styrk „til blaðanna"
úr 26,1 m. kr. í 29,4 m. kr.
III
Víðast gildir hið sama um dag-
blöð og aðra vöru eða þjónustu,
sem lúta lögmálum framboðs og
eftirspurnar. Blöð, sem almenn-
ingur hefur áhuga á og kaupir,
lifa og dafna. Höfði blöðin ekki
til almennings, standist ekki sam-
keppnina, lognast þau út af, eða
styðjast við meðgjöf útgáfuaðila,
oft stjórnmálaflokka. I seinni tíð
hefur síðan gætt viðleitni til að
koma blöðum, sem eiga í vök að
verjast, á ríkisjötuna.
Flestir eru sammála um að lög-
gjaflnn eigi ekki setja steina í
götu blaðaútgáfu með óeðlilegri
skattheimtu, hvort heldur er á
aðföng eða þjónustu. Það hefur
hinsvegar verið og er umdeilt þeg-
ar dagblöð, sem stjómmálaflokk-
ar standa að, sækja fjármuni í
ríkissjóð — skatta almennings —
í formi styrkja, eins og hér hefur
verið gert. Margir þingmenn
Sjálfstæðisflokks og Samtaka um
Kvennalista hafa greitt slíkum
fjárveitingum mótatkvæði. Þing-
menn annarra flokka, þar á meðal
úr Borgaraflokki, hafa hinsvegar
stutt þær.
IV
Ríkisstyrkir til blaða eru „rétt-
lættir" með því að verið sé að
tfyggja tjáningarfrelsið. Þessi
„réttlæting" er hinsvegar um-
deild.
Allir hafa rétt til að koma skoð-
STEFÁN FRIÐBJARNARSON
unum sínum á framfæri. Útgáfu-
réttur er til staðar. Hinsvegar
ekki kaupskylda almennings.
Hver og einn ræður eigin kaupum
á lesmáli. Svo er hinsvegar að sjá
sem tilteknir stjórnmálaflokkar
telji réttlætanlegt að nýta skattfé
almennings til styrktar blöðum,
sem þessir sömu flokkar gefa út.
Það tryggja þeir með þingstyrk
sínum, þrátt fyrir allt tal um að-
hald í ríkisútgjöldum.
Það er svo annað mál, en eftir-
tektarvert, að þegar forystumenn
þessara flokka þurfa að ná til al-
mennings, alþjóðar, senda þeir
gjarnan greinar sínar til þeirra
blaða, sem hafna ríkisstyrknum.
Það segir sína sögu. Það sýnir
rétt mat hjá þessum forystumönn-
um. Þegar á hólminn kemur
viðurkenna þeir — í verki — rétt-
mæti og gildi hinnar fijálsu
blaðamennsku.
Fjölbreytt ferðaúrval um allan beim
Jeða
/erðfrákr
Ibein
Jetersburg
Cocoa Beach.
5 eða 22 dagar.
ðfrákr. 34.770.-
VI
45.144 eða m
kr

stoppi
Lo
lAMxlYJáv IBOIIOMvMIxDÉI SlMMlxBtt

iwYork.
-

1
Vörusýningar eru líka
okkarsérgrein. Láttu
okkur skipuleggja ferð-
ina á vörusýninguna.
Höfum þegar skipulagt
ferðir á fjölda vörusýn-
inga á næsta ári. Líttu
innogfáðu nýja
VÖRUSÝNINGA-
BÆKLINGINN okkar.
ogBandaríI
AUSTURRÍKI
Dalimirþrír-
- Bad Klein i
Lech-Kitzbuhl
- Meyerhofen
Verðfrákr. 21.800.-
BANDARÍKIN
14dagartil Vaili
Colorado 28. febrúar.
Verðfrá kr. 61.822.-
FRAKKLAND
Avoiraz og Chamonix.
14 dagar.
Verðfrá kr. 37.259.-
Óskumöllum
viðskiptavinumokkar
gleðilegs nýs árs.
FERÐA
MIÐSTÖÐIIM