Morgunblaðið - 31.12.1987, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. DESEMBER 1987
B 15
tilgangi að auka fjölbreytni í at-
vinnulífí og bæta mannlífíð á sem
flestan hátt. Undirbúningur er haf-
inn að stofnun fjárfestingafélags
fyrir Austurland og ungt fólk er
að stofna ný fyrirtæki ýmist í fram-
leiðslu eða þjónustu.
Eitt af því sem eykur íbúum
landsbyggðarinnar bjartsýni eru
úrbætur í samgöngumálum. Nú eru
fí-amkvæmdir hafnar við nýjan
flugvöll á Egilsstöðum sem þjóna
mun öllu Austurlandi norðanverðu
og skapa möguleika á beinu flugi
frá Egilsstöðum til annarra landa.
Vegakerfíð tekur sífelldum fram-
förum og stutt er í að við getum
ekið á bundnu slitlagi alla leið til
höfuðborgarinnar en þangað þurf-
um við sem búum úti á landi
óneitanlega margt að sækja bæði í
verslun og þjónustu.
Veðráttan hefur leikið við okkur
allt þetta ár. Síðasti vetur var ákaf-
lega snjóléttur og vorið hlýtt og þó
sumarið væri undir meðallagi hvað
sól og hita varðar var haustið gott
og veturinn ekki byijaður ennþá.
Allur jarðargróður náði því góðum
þroska. Heyfengur var mikill og
metuppskera á komi og grænmeti
og tijágróður dafnaði vel. Slíkt ár-
ferði hlýtur að auka bjartsýni þeirra
sem við landbúnað og ræktun fást
ekki síst skógræktarmanna enda
settu þeir fram hugmyndir á árinu
um stórfellda ræktun nytjaskógar
á Fljótsdalshéraði sem eflaust verð-
ur hrint í framkvæmd á næstu
árum. Það er þvi bjart yfír okkur
íbúum Fljótsdalshéraðs um þessi
áramót og ætti svo að vera um
landsmenn alla því í heild höfum
við Islendingar það ákaflega gott.
Eitt af því sem kemur upp í hug-
ann þegar horft er á það þjóðfélag
sem við búum í er sú mikla lausung
sem virðist vera farin að einkenna
það og jafnvel farin að teygja anga
sína inn á sjálft Alþingi. Geta menn
svo velt fyrir sér hvort sú upplausn
sem er í þjóðfélaginu endurspeglist
í störfum Alþingis eða hvort upp-
lausnin á Alþingi endurspeglist um
allt þjóðfélagið. En hver sem ástæð-
an er þá er ljóst að þarna verðum
við íslendingar að taka okkur tak.
Ástandið í alþjóðamálum er trú-
lega betra nú en oft áður og vekja
nýgerðir samningar um fækkun
kjamorkuvopna vonir um að leið-
togar stórveldanna geri sér loks
grein fyrir því að ágreiningsmál
má leysa án þess að þeir standi
hvor andspænis öðrum gráir fyrir
jámum með vopabúnað að baki sér
til að drepa allt mannkynið mörgum
sinnum.
Við skulum því heilsa nýju ári
með bros á vör og leyfa bjartsýn-
inni að hafa völdin.
Magnús Gíslason
Magnús Gíslason,
Stað, Hrútafirði: V
Einmuna
veðurblíða
allt árið
Það sem fyrst kemur i huga minn
af erlendum vettvangi er fundur
leiðtoga austurs og vesturs nú í
desember. Við berum nú þá von í
bijósti að framhald verði á frekari
samningum um afvopnun stórveld-
anna þannig að friður í heiminum
geti orðið að veruleika.
Af innlendum viðburðum eru mér
efst í huga kosningamar til Al-
lingis, stjómarmyndunin og allar
)ær aðgerðir stjómvalda sem em
nú að koma til framkvæmda. Vegna
vaxandi verðbólgu og ijármagns-
kostnaðar hlýtur rekstri íjölda
heimila og fyrirtækja að verða
stefnt í voða og þá ekki síður í
dreifbýlinu. í þessu sambandi er
vert að minnast þeirra, sem stunda
landbúnað, eftir þær framleiðslu-
takmarkanir sem settar hafa verið.
Þrátt fyrir vaxandi harðæri í
jjóðarbúskapnum ber að minnast
einmuna veðurblíðu allt árið. Svo
hefur að minnsta kosti verið hér
um slóðir. Veturinn frá áramótum
var snjóléttur og veður skapleg. Það
voraði snemma og heyskapartíð var
með besta móti og grasspretta góð.
Norðan hríðarveður gekk hér yfír
viku af októbermánuði, en það stóð
stutt og var einstök veðurblíða fram
undir jól.
Framkvæmdir hafa ekki legið
alveg niðri í héraðinu. Byggð hafa
verið minkahús, stórt svínahús er í
byggingu og Veitingaskálinn Brú
var stækkaður á árinu með glersal.
í Staðarskála hefur einnig ýmislegt
verið að gerast. í haust fór m.a.
fram kynning á lambakjöti sem
endaði með fjölsóttu GALA-kvöldi.
Bjarni Sighvatsson,
Vestmannaeyjum:
Jólin ekki
minni kær-
leikshátíð
en áður
Nú árið er liðið eða því sem
næst og nú er blessuðum jólunum
einnig að ljúka. Undirbúningur
þeirra tekur mestallan desember-
mánuð og víst eru margir orðnir
nokkuð stressaðir seinustu daga
fyrir jól. En þetta er að mörgu leyti
eðlilegt, því jólaundirbúningurinn
felst ekki einungis í því að kaupa
jólagjafír, jólamat og jólatré. Það
er nefnilega siður okkar íslendinga
að miða svo margt við hátíðir.
Fyrir páska, jól eða fermingar
er rokið til og ýmsu komið í verk,
verkum sem gjarnan má fram-
kvæma milli þessara hátíða. Gjam-
an er rokið til og allt málað hátt
og lágt, allt gert hreint, eða skipt
um eldhúsinnréttingu, baðið lagað,
parkettið sett á, skipt um teppi og
svo mætti lengi upp telja. Og þar
sem þetta verður að vera tilbúið
fyrir einhveija áðurnefnda hátíð
verður álagið ofan á annan undir-
búning að sjálfsögðu meira og hið
margfræga stress dafnar sem
aldrei fyrr.
Siðustu dagana fyrir jól mátti
heyra í fjölmiðlum orð eins og
„hátíð kaupmanna“, „innkaupahá-
tfðin mikla", ,jólin eru að týnast í
auglýsingaflóðinu" og fleira í þess-
um dúr. Þeir sem fínna hjá sér
þörf til þess að gagnrýna jólaundir-
búning og jólahald landsmanna tala
stundum eins og þetta sé af hinu
illa; við kaupum of mikið og séum
búin að gleyma uppruna jólanna.
Undirritaður er hundleiður á því að
láta flölmiðla eða aðra segja sér
hvemig á að halda jól. Menn skulu
hafa það í huga að flestir halda
jólin eins og þá langar sjálfa til og
takist það er tilgangnum náð. Ef
menn kaupa mikið af jólagjöfum
þá er það væntanlega gert af því
að þá langar til þess að gleðja aðra.
Er það ekki af hinu góða? Og ef
mikið er auglýst, þá er það til þess
að upplýsa og þjóna fólkinu f
landinu og þá ekki síst landsbyggð-
arfólkinu. Gagnrýnendur bregða
gjarnan upp þeirri mynd frá æsku
sinni, þar sem þeir fengu eina eða
tvær jólagjafír og sungu og spiluðu
á spil öll jólin og fengu enga steik,
Bjarni Sighvatsson
bara hangikjöt. Og jólin voru svo
miklu betri en núna. Vissulega er
þetta góð og göfug mynd, en þetta
er liðin tíð og fjarlægðin gerir fjöll-
in blá.
Tímamir breytast og mennimir
með, á flestum sviðum. Ég fullyrði
að jólin eru ekki minni kærleiks-
hátíð er áður fyrr. Þau eru sjálfsagt
öðru vísi, því þau hljóta að taka
breytingum eins og annað hjá
mannfólkinu. Mikil jólagjafainn-
kaup og önnur innkaup stafa af því
að við Islendingar höfum það betra,
efnahagslega en áður fyrr og það
er sannarlega ánægjulegt að menn
skuli geta glatt sig og sína. Sá
gamli siður að taka í spil er sjálf-
sagt á undanhaldi og sjónvarpsgláp
komið í staðinn að nokkru leyti, en
þetta er tákn um breytta tíma, ekki
að við séum verri en áður eða að
mannkærleikurinn sé að hverfa
okkur.
En svo ég snúi mér að minning-
um liðins árs, þá er að sjálfsögðu
af nógu að taka. Tugir eða hundruð
atburða, stórra og smárra, góðra
og vondra, hafa orðið á þessu ári
og vert væri að geta. En ekki skal
þreyta menn með langri upptaln-
ingu og langar mig því til þess að
minnast á þijú mál, sem öll varða
öryggi við sjó. Ekki vegna þess að
að þessi þijú mál séu endilega þau
markverðustu í lífí okkar þetta árið.
Sum þeirra eru jafnvel smámál í
augum landans. Ég tel þó að þau
skipti okkur. Eyjamenn nokkru.
Hafnarstjómin hér í Eyjum
ákvað i sumar, að láta koma fyrir
lýsingu í alla bryggjustiga í Eyjum
og má heita að þessu verki sé nú
lokið.
Eins og flestir við sjávarsíðuna
hafa séð eru á flestúm bryggjum
Qöldi af tröppum og stigum. Venju-
lega eru þeir felldir inn í bárað
jámið, þar sem bryggjur eru jám-
klæddar, en á trébryggjum eru
venjulega tréstigar. Allir gegna
-þessir stigar tvíþættu hlutverki,
þeir eru uppgöngustigar fyrir sjó-
menn, og þá sjómenn á smábátum
sérstaklega, og síðast, en ekki síst,
öryggisstigar fyrir þá sem falla í
sjóinn. Nú má heita ómögulegt að
koma auga á þessa stiga í skamm-
degismyrkrinu eða þegar veður em
slæm. Lífslíkur þeirra, sem falla í
hofnina við slíkar aðstæður, em því
oft hverfandi komi utanaðkomandi
hjálp ekki til. Enginn getur fullyrt
hve margir hafa dmkknað vegna
þess að engan fundu þeir stigann
eftir að hafa fallið í sjóinn, en menn
hafa þó leitt að því líkur, að í mörg-
um tilfellum hefðu menn getað
bjargað sér hefðu þeir geta synt
beint að upplýstum stiga í stað
þess að eyða dýrmætum kröftum í
leit að uppgöngu í niðamyrkri.
Hafnaryfírvöld í Vestmannaeyjum,
sem fyrst allra á landinu hafa riðið
á vaðið í að láta upplýsa alla btygg-
justiga, eiga því heiður skilinn. Er
vonandi að þetta verði öðmm hvatn-
ing til þess að gera hið sama.
Flotbjörgunarbúningar em nú
komnir í flesta eða alla Eyjabáta.
Sjómenn og útgerðarmenn í Eyjum,
sem alltaf hafa verið fljótir og oft
fyrstir til að nýta sér nýjungar er
varða öryggismál sjómanna, hafa
nú sem áður bmgðið skjótt við.
Ekki aðeins að flotbjörgunarbún-
ingar séu komnir í flest eða öll skip,
heldur er stór hópur sjómanna nú
klæddur vinnubúningi, sem heldur
þeim á floti falji þeir fyrir borð. Til
sanns vegar má færa, að flotbún-
ingar og flotvinnugallar séu einhver
mesta bylting f öryggismálum sjó-
manna síðan gúmbáturinn var
tekinn um borð. Því miður tala
dæmin, alltof mörg, og því tel ég
þetta vera . með merkari málum
þessa árs.
Undirritaður átti þess kost fyrir
skömmu að sækja fund, sem ýmsir
hagsmunaaðilar tengdir sjó-
mennsku og öryggismálum sjó-
manna efndu til. Tilefnið var ærið.
Reyndar man ég ekki eftir því lengi,
að hafa orðið jafn fokreiður innra
með mér sem eftir þennan fund.
Og ég fylltist gremju og vorkunn
vegna þeirra manna, sem vegna
þröngsýni, móðgunargimi eða
óskiljanlegra hagsmuna taka
ákvarðanir, sem hugsanlega geta
ráðið lífí eða dauða sjómanna. Stór
orð, en því miður sönn. Kjami máls-
ins er sá, að embættismenn hafa
með reglugerðarbreytingu gert Sig-
munds-búnaðinn svo gott sem
gagnsláusan.
A sínum tíma fann Sigmund Jó-
hannsson upp útbúnað, sem kom
gúmbjörgunarbáti skips (sjálfvirkt)
í sjóinn á hættustund. Og það sem
meira var, báturinn var blásinn
sjálfvirkt upp. Sjómenn þurftu því
ekki að beijast við að draga út línu
björgunarbátsins til þess að blása
hann upp. Þær aðstæður hafa líka
skapast, að sjómenn hafa alls ekki
haft neina möguleika á því að blása
bátinn upp, t.d. þegar að, bát hvolf-
ir skyndilega.
En, því miður, embættismenn
tóku sér það vald í hendur, það
vald, sem fæstir vildu hafa, vald til
þess að fyrirskipa að sú breyting
yrði gerð á Sigmunds-búnaðinum,
að hann blæs ekki upp björgunar-
bátinn. Það er því nú háð tilviljun,
heppni eða aðstæðum hvort sigrar,
lífið eða dauðinn, farist bátur það
skyndilega að sjómanninum gefíst
gefíst ekki tími til þess að gera það
með höndunum, sem Sigmunds-
búnaðurinn gerði áður — að blása
upp bátinn. Hvað fyndist til dæmis
sjómönnum á farskipum ef þéim
væri fyrirskipað að henda vélinni
úr björgunarbátum skipa og á eftir
ættu að fylgja árar, blys, matur og
þess háttar? Og ástæðan væri sú,
að nóg væri að báturinn flyti .þótt
ekki væri verið að auka lífslíkur
með aukabúnaði.
Björn Björnsson,
Sauðárkróki:
Samkomulag
leiðtoga risa-
veldanna eykur
bjartsýni
Margir atburðir þess árs sem nú
er að líða, munu án efa lenda á
spjöldum sögunnar sem merkir
tímamótaviðburðir. Þessa árs mun
vafalaust minnst sérstaklega fyrir
einstaka árgæsku til lands og sjáv-
ar.
Veðurfar um allt land svo ein-
staklega milt, að um vetrarsólstöð-
ur hafði ekki ein einasta frostnótt
komið í Reykjavík það sem af var
desembermánuði, og í Skagafirði
beitti bóndinn í Efra-Ási í Hjaltadal
kúm sínum á grænfóður fram á
aðventu. Af öðrum atburðum innan-
lands eru minnisstæðastar alþingis-
kosningamar síðastliðið vor og nýtt
fyrirkomulag við úthlutun þing-
sæta, þar sem eitt umfram atkvæði
greitt einhveijum flokki á Norður-
landi gat ráðið úrslitum um það
hvort inni var krati á Austurlandi,
kvennalistakona á Vesturlandi eða
borgaraflokksmaður á Suðurlandi.
Þá mörkuðu þessar kosningar tíma-
mót vegna augljósra bresta í gamla
flokkakerfínu og margra framboða
flokka og flokksbrota. Af erlendum
vettvangi mun vafalaust rísa hæst
fundur leiðtoga risaveld^nna í
austri og vestri, þeirra Gorbatsjovs
og Reagans nú fyrripart vetrar, þar
sem undirritað var í fyrsta sinn
samkomulag um fækkun kjarna-
Björn Björnsson
vopna, en samkomulag þetta hefur
aukið bjartsýni manna og von um
að óteljandi yfírlýsingar og ræður
séu ef til vill eitthvað meira en áróð-
ur og orðin tóm. Þó logar enn
ófriðarbál við Persaflóa, og enn
hefur ekki verið bundinn endi á
styijöld þá sem Sovétmenn reka
gegn þeim Afgönum sem vilja föð-
urland sitt fijálst.
Ánægjulegir atburðir úr heimi
íþróttanna á árinu er mikil vel-
gengni íslenskra handknattleiks-
manna, sem nú eru að margra dómi
meðal þeirra bestu í heiminum, þá
má ekki gleyma sætum sigrum
knattspyrnulandsliðsins gegn gam-
algrónum stórveldum á þessum
vettvangi. íslenskir skákmenn hafa
einnig borið hróður landsins víða
og nægir þar að benda á hinn kom-
unga heimsmeistara Hannes
Steingrímsson. Þegar frá líður álít
ég að árið 1987 verði talið gott ár,
að minnsta kosti hérlendis, missi
sú ríkisstjóm sem kjörin var þá,
ekki niður þann árangur sem áunn-
ist hefur á undanfömum árum,
sérstaklega ef henni tekst að halda
verðbólgu í skefjum, fullri atvinnu
og friði á vinnumarkaði.
Jón M. Guðmundsson
Jón M. Guðmundsson,
Reykjum, Mosfeilsbæ:
Stór tímamót
þegar sveit-
in varð bær
Af erlendum fréttum sem ég tel
einna markverðastar er fréttin um
þann árangur sem losksins hefír
náðst í afvopnunarmálum. Mér virð-
ist svo sem Reykjavíkurfundur
Reagans og Gorbatsjovs hafi verið
upphafíð að því að samningar tók-
ust í Washington, þeir fyrstu, um
eyðingu kjamavopna.
Tmman forseti batt endi á seinni
heimsstyijöldina með kjama-
sprengjum og öllum varð ljós hinn
gífurlegi eyðingarmáttur slíkra
tóla. Ætlunin var að halda formúl-
unni leyndri að gerð kjamasprengju
svo hún kæmist ekki í hendur yfír-
gangsmanna enda síst af öllu þörf