Morgunblaðið - 24.02.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. FEBRÚAR 1988
Sovétríkin:
Ný lög um geðlækn-
ingar eru marklaus
-segir útlægur geðlæknir
Briusel, Reuter.
ANATOLÍJ Kotjagín, sovéskur
geðlæknir sem nú er í útlegð á
Vesturlöndum, segir að ný sovésk
Iög, sem yfirvöld segja að verndi
þegnana fyrir misnotkun geðlækn-
inga, hafi verið sett til þess að slá
ryki í augu Vesturlandabúa.
Koijagín, sem var í sex ár í þrælk-
unarbúðum eftir að hafa mótmælt
pólitískri misnotkun geðlækninga,
sagði á fréttamannafundi í Brussel
um helgina að sérhver Sovétmaður
gæti ennþá átt á hættu að verða send-
ur til meðferðar hjá geðlæknum þrátt
fyrir nýju lögin. „Fjölskylda mannsins
getur sagt að hann sé heilbrigður,
en það er ekkert mark tekið á henni.
Ef lögreglan, starfsfélagar hans eða
nágrannar segja hins vegar að hann
sé ekki heilbrigður þá er það nægi-
legt til að hann verði sendur, án hans
samþykkis, til geðlæknis," sagði
Koijagín. „Nýju lögin fá fólk, sérstak-
lega Vesturlandabúa, til að halda að
hlutimir séu að breytast. Ég held að
það sé einmitt markmið stjómvalda
með setningu laganna.“
Að sögn sovéskra yfirvalda vemda
lögin þegnana fyrir misbeitingu geð-
lækninga og veita þeim rétt á að
áfrýja úrskurði geðlækna. Sam-
kvæmt nýju lögunum heyra sérstök
sjúkrahús, sem hafa sjúklinga sem
sekir em um „félagslega hættulegar
athafnir" til meðferðar, ekki lengur
undir innanríkisráðuneytið, heldur
heilbrigðisráðuneytið. Að sögn
Koijagíns breytir þetta engu fyrir
fangana.
Koijagín sagði ennfremur að
mörgum hefði verið sleppt úr geð-
sjúkrahúsum að undanfömu, en um
90 andófsmenn væru taldir vera þar
ennþá. Hann sagði að Vesturlandabú-
ar mættu alls ekki samþykkja tillögu
Sovétmanna um mannréttindaráð-
stefnu f Moskvu, án þess að sovésk
stjómvöld leifðu að sjónvarpað yrði
frá ráðstefnunni. Auk þess ættu fyrr-
verandi fangar í þrælkunarbúðum að
fá að taka þátt í ráðstefnunni og
vestrænir fréttamenn að vera við-
staddir.
Þingmenn EFTA-
ríkja 1 Brussel
Norður-Kórea:
SnjóríAþenu
Snjór er að sögn sjaldgæfur S Aþenu. Heimamaður brá á leik er fyrsta snjó vetrarins festi á dögunum
í hæðunum umhverfis borgina. Hann bjó til snjókarl á vélarhlíf bifreiðar sinnar og freistaði þess
að aka niður í bæ án þess að karlinn bráðnaði.
Brussel, frá Kristófer Má Kristinssyni, fréttaritara Morgunbladsins.
f SfÐUSTU viku var haldinn í
Brussel sameiginlegur fundur
þingmanna frá aðildarríkjum
EFTA-landanna og utanríkisvið-
skiptanefndar Evrópuþingsins.
Þetta var fyrsti fundur þessara
aðila eftir að samstarfi þeirra var
breytt og sérstök samstarfsnefnd
Evrópuþingsins við EFTA var lögð
niður og ákveðið að samstarfið
yrði á milli hinna ýmsu nefnda
Evrópuþingsins annars vegar og
þingmannanefndar EFTA hins
vegar. Af hálfu íslands sátu fund-
inn Friðjón Þórðarson og Kjartan
Jóhannsson. Fundirnir eru fyrir-
hugaðir tvisvar á ári og sá næsti
verður i nóvember i haust.
Á fundinum fluttu ræður Willy De
Cleroq sem fer með utanríkisviðskipti
innan framkvæmdastjómar EB og
Pertti Salolainen utanríkisviðskipta-
ráðherra Finnlands og núverandi for-
seti ráðherranefndar EFTA. Þeir
Eggjasalat og
reyktur
silungur.
Mjólkursamsalan
lögðu báðir áherslu á góðan árangur
þeirra funda sem nýafstaðnir eru,
annars vegar EFTA-EB-fundarins í
byijun mánaðarins og hins vegar leið-'
togafundar EB sem greiddi götuna
að sameiginlegu hagsmunamáli
bandalaganna beggja, innri markaði
EB.
Vilja til íslands
Á fundinum var rætt töluvert um
mismunandi rök EFTA-landanna
gegn inngöngu í EB og þá sérstak-
lega hið svokallaða hlutleysi flestra
þeirra. Fulltrúar EB voru fiillvissaðir
um að EFTA-ríkin hefðu engan hug
á „ókeypis ferð“ á kostnað skatt-
greiðenda innan EB, heldur væru þau
tilbúin til að taka sinn hluta af þeim
kostnaði sem hlytist af samvinnunni
um innri markaðinn.
Á fundinum kom fram áhugi af
hálfu EB-þingmannanna á því að
næsti fundur yrði haldinn á Islandi.
Samkvæmt heimildum fréttaritara
munu nefndarmenn utanríkisvið-
skiptanefndar Evrópuþingsins hafa
mikinn.hug á að heimsækja ísland í
vor til að endurgjalda heimsókn ut-
anríkismálanefndar Alþingis til
Strassborgar síðastliðið haust.
Herforingjar sjá kvikmynd
með játningu „Mayumi“
Panmuiyom, Norður-Kóreu. Reuter.
HÁTTSETTUR foringi í herliði
Sameinuðu þjóðanna sýndi norð-
ur-kóreskum herforingjum kvik-
mynd í gær sem sýnir „Mayumi"
(eða Kim Hyon-hui eins og hún
heitir réttu nafni), norður-kór-
eskan njósnara, játa að hún hafi
komið sprengju fyrir í suður-
kóreskri farþegaflugvél fyrr í
vetur. Herforingjarnir létu sér
fátt um finnast og sökuðu Suð-
ur-Kóreumenn um að hafa
sprengt vélina í loft upp í áróð-
ursskyni.
„Ég bið ykkur að segja þeim sem
bera ábyrgð á drápi 115 saklausra
borgara — Miðstjóm flokksins í
Pyongyang — að'þeim hafí ekki
tekist sú ætlan að hindra þjóðir
heims í að mæta á Ólympíuleikana
í Seoul,“ sagði William Pendley,
Reuter
bandarískur flotaforingi og yfir-
maður hersveitar SÞ. Tilefni fundar
hans og norður-kóresku herforingj-
anna var að hinir síðamefndu höfðu
kallað saman Vopnahlésráðið í
bænum Panmunjom á landamærum
Norður- og Suður-Kóreu. Norður-
Kóreumenn vildu á vettvangi ráðs-
ins mótmæla árlegum sameiginleg-
um heræfíngum Bandaríkjanna og
Suður-Kóreu sem hefjast í næsta
mánuði. En í staðinn máttu þeir
hlýða á harðorðar ásakanir um að
hafa staðið að baki ódæðinu er flug-
vél Kóreska flugfélagsins sprakk í
loft upp með öllum innanborðs þann
29. nóvember.
Þessi mynd var tekin af Mayumi
þegar hún kom fram í suður-
kóreska sjónvarpinu og játaði
sekt sína.
Bretland:
Verður herréttardómi hnekkt?
Krafist enduruptöku með vísan í Waldheim-málið
St. Andrews. Fr& Guðmundi Heiðari Frimannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
WILLIAM Douglas Home leik-
skáld hefur farið fram á, að
44 ára gömlum herréttardómi
yfir honum verði hnekkt, að
því er sagði í The Sunday Ti-
mes siðastliðinn sunnudag.
Home neitaði að taka þátt í
árás á le Havre i Frakklandi í
heimsstyijöldinni. Ástæðan
fyrir beiðni hans nú er mála-
reksturinn út af Kurt Wald-
heim.
William Douglas Home er bróð-
ir Home lávarðar, fyrrum forsæt-
isráðherra Breta. Hann stjómaði
skriðdreka á styijaldarárunum.
Hinn 8. september 1944 var skrið-
drekadeild hans skipað að taka
þátt í árás á le Havre í Frakkl-
andi, sem Þjóðveijar réðu. Hann
neitaði á þeim forsendum, að of
margir pbreyttir borgarar mundu
falla.
Neitun Home kom í framhaldi
af því, að yfírmaður þýska hersins
í le Havre bauðst til að koma öll-
um óbreyttum borgurum úr borg-
inni á þremur dögum. Bresku yfír-
mennimir neituðu því og sögðu,
að einungis skilyrðislaus uppgjöf
Þjóðveija kæmi til greina. Þegar
þýski yfírmaðurinn bað um að fá
að flytja ibúana í einn hluta borg-
arinnar til að forða þeim frá loft-
árásum, var honum einnig neitað
um það.
Douglas Home segir, að þessi
viðbrögð hafí kallað á mótmæli.
„Það var ekkert, sem kom í veg
fyrir, að allir óbreyttir borgarar
gengju út úr le Havre, ekkert
nema neitun okkar. Rökin voru
þau, að þetta væri ekki hægt í
miðri hemaðaraðgerð. Og þó var
engin slík hemaðaraðgerð hafín,"
segþr hann. Hann segir einnig, að
Þjóðveijar hafi verið gagnrýndir
fyrir að taka ekkert tillit til
óbreyttra borgara í hemaðarað-
gerðum sínum, og á þessum tíma
hafí stjómmálaleiðtogar banda-
manna hvatt þýska hermenn til
að óhlýðnast fýrirmælum, sem
þeir teldu ekki samrýmast skyld-
um sfnum.
Douglas Home var ekki dreginn
fyrir herrétt þegar í stað. En eft-
ir að hann gerði mótmæli sín opin-
ber, var hann dæmdur í eins árs
fangelsisvist fyrir óhlýðni.
Fordæmið frá Niimberg
Home segir, að málaferlin gegn
Waldheim hafí verið kveikjan að
því, að hann ákvað að taka málið
upp að nýju. „Ég vildi taka málið
upp aftur, þegar ég heyrði rann-
sóknarmennina í Waldheim-
nefndinni tala um fordæmið frá
Numberg-réttarhöldunum og
hina löngu hefð fyrir því, að ekki
ætti að refsa hermönnum fyrir
að óhlýðnast tilteknum skipunum.
Ég taldi, að ég hefði framið það,
sem nú er nefnt stríðsglæpur,
hefði ég hlýtt fyrirmælunum í le
Havre," segir Douglas Home.
Hann bætti því við, að öðruvísi
hefði verið litið á málið, hefði
hann verið Þjóðveiji.
Orrustan um le Havre stóð í
fimm klukkustundir. Konunglegi
breski flugherinn missti engan
mann í loftárásunum á borgina,
en 2000 óbreyttir franskir borgar-
ar létu lífíð. Nú, næstum hálfri
öld eftir þessa atburði, er Douglas
Home þjóðhetja í le Havre.
Talsmaður vamarmálaráðu-
neytisins sagði, að engin trygging
væri fyrir því, að skjöl um Dou-
glas Home fyndust, þótt reglan
væri, að þau væru geymd í 75 ár.