Morgunblaðið - 24.04.1988, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. APRÍL 1988
á að líta, þótt varla endist fólk nema
stutta stund í nálægð hans í frost-
inu og norðannæðingnum og nrá-
slaganum í úðanum upp úr gljúfr-
inu. Mikil blessun er að hafa Strokk
með sýnishom af gosi þegar Geysir
hinn mikli gefur ekki kost á sér,
en bláu og grænu litbrigðin í sjóð-
andi hverunum vekja ekki síður
aðdáun svo næmra ferðamanna.
Gott er samt að fá að koma inn í
hið nýja hótel við Geysi til að borða
nestið góða, sem Listasafnsfólk
hefur útbúið af hugkvæmni.
Næsti áfangi er Skálholtskirkja.
Pierre Soulages hefur þekkt Nínu
Tryggvadóttur og mann hennar á
árum áður, segir þau alltaf hafa
litið inn þegar þau komu til París-
ar. Hrafnhildur Sehram, listfræð-
ingur á Listasafni íslands skrifaði
textann um Nínu í myndabók henn-
ar og getur frætt hann á því að
Nína hafí gert stóra mosaikmynd
sem altaristöflu í Skálholtskirkju.
Og í kirkjunni kemur Soulages líka
auga á merkingu á steindu glugg-
unum. Kveðst vera vinur Oidtmans-
bræðra framleiðenda glugganna,
sem hann segir mikilvæga listum
og listamönnum. Höfund glugga-
nna, Gerði, þekkti hann ekki per-
sónulega enda var hún yngri og var
að koma fram í París um það leyti
sem hann verður frægur og sýnir
mikið erlendis, en hann þekkir verk
listahópsins sem hún var lengi með.
Það jók fjölbreytnina í ferðinni að
geta komið í Skálholt og sýnt lista-
manninum verk þessara tveggja
íslensku listakvenna. Og enn eykur
á fjölbreytnina í ferðinni að geta
boðið ofan í iður jarðar við Ljósa-
foss, þar sem 100 tonn á sekúndu
af vatni spýtist út úr stöðinni eftir
að hafa verið nýtt til rafmagns-
framleiðslu fyrir landsmenn, en
þama er opið fyrir almenning vegna
tækniársins.
Þó er það landið sjálft sem tekur
alla athygli listamannsins, slær allt
Franski myndlistarmaðurinn Pierre Soulages og Colette kona hans við Gullfoss í klakaböndum, enda hörkufrost og norðan garri.
hans á sýningum í París upp úr
1950. Soulages hafði frá byijun
snúið sér að óhlutbundinni list, sem
fyrir áhrif frá heimsstyijaldarárun-
um var að ryðja sér braut strax upp
úr stríðinu. Hún átti erfitt upp-
dráttar á fyrstu árunum eftir heims-
styijöldina og varð fýrir aðkasti,
en Soulages vakti fyrst athygli
umheimsins á sýningum sem fóru
um Þýskaland, England, Dan-
mörku, Japan og Bandaríkin á ár-
unum 1948 til 1951. Þá var hann
orðinn heimsfrægur og viðurkennd-
ur einnig heima í Frakklandi og
talinn einn mikilvægasti listmálari
Parísarskólans svonefnda. Einmitt
á þeim stað á ferli sínum fór hann
að vinna að ætingum og þar hefst
1952 grafíksýning sú sem er í Lista-
safni Islands og spannar feril lista-
mannsins í grafíkmyndum allt fram
til 1980. En grafíkmyndir hans
haldast alltaf í hendur við málverk
hans í stfl og lit. Soulages kvaðst
enn vinna á víxl að málverkum og
grafíkmyndum, en ekki samtímis.
Pierre Soulages er hár maður og
mikill velli, hlýr í framkomu og stutt
í brosið. Hann er kominn fast að
sjötugu. Með vitneskju um að hann
er frá Suður-Frakklandi átti maður
fremur von á annarri manngerð,
lágvöxnum manni og dökkum yfir-
litum, en ekki þessum manni sem
allt eins gæti verið kominn af nor-
rænum víkingum. Enda lét hann
ekkert á sig fá nístandi kuldann í
12 stiga frosti og norðannæðingi
við Gullfoss og Geysi og alls staðar
annars staðar þar sem stigið var
út úr bfl á þessu ferðalagi. Þegar
haft var orð á því einhvers staðar
á þessu ferðalagi að þama væri um
tvo ólíka heima að ræða, ísland í
í Montpellier sem hann sagðist hafa
kynnst konu sinni Colette, sem var
þar einnig í listanámi. Þau kváðust
búa ýmist í París eða í strand-
bænum Sete við Miðjarðarhafið, og
hefur Soulages vinnustofur á báð-
um stöðum.
Þótt listamaðurinn sé hinn ljúf-
asti er óviðkunnanlegt að vera allt-
af að spyija hann um annað meðan
hann er greinilega svo upptekinn
af íslandi og því sem fyrir augun
ber. Þegar ekið er upp Hreppana
austan Hvítár taka hug hans allan
stuðlabergsmyhdanir, mógulur lit-

i
Pierre Soulages talar um litina í hveraholunum og jarðveginum við
Geysi við Listasafnskonur, forstöðumanninn Beru Nordal, listfræð-
inginn Hrafnhildi Schram og deiidarstjórann Körlu Kristjánsdóttur.
Litirnir og formin, allt heillar þetta mig, hrópar Soulages út í íslenska kuldanepjuna, þar sem hann
stendur á barmi Kersins með Hrafnhildi Schram listfræðingi.
kuldakasti og heimaslóðir hans á
Miðjarðarhafsströnd Frakklands,
þar sem viðmælandinn hafði um
miðjan nóvember sl. setið á útiveit-
ingahúsi 1 bænum hans Sete í
blíðviðri, þá kvaðst hann upprunn-
inn í smábænum Rodez í Aveyron-
héraði. Það væri innar og ofar í
landinu, ekki langt norðan við
Montpellier og þar væri einmitt
grófara landslag, mætti finna fyrir
þessari sömu mannlausu víðáttu
sem hann fyndi svo fyrir héma. Þar
kæmi kannski líkingin.
Það var einmitt í Listaskólanum
urinn í móbergsmyndunum og ekki
hvað síst fínlega grænleita slikjan
á mosanum og vetrarlitir lyngsins.
Sjáðu þetta! Og þetta! segir hann
við konu sína, sem sýnilega er vön
að taka þátt og vera hlutgeng í því
sem hann sér. Magnificiue! Svona
fínleg litbrigði! Og fyrr en varir er
nýtt aðdáunarefni komið, liturinn á
Hvítá þar sem hún stingur sér und-
ir íshrannimar í þrengslunum undir
brúnni. Slóðin upp með Hvítá að
vestan reynist ófær þar sem snjór
hefur sest í niðurgrafna götuna.
Gullfoss er í klakaböndum og fagur
annað út. Svartir klettaveggir
gjánna á Þingöllum, ísi þakið hvítt
vatnið og sagan sem þama lifir
þegar gengið er niður Almannagjá
og á Lögberg. Soulages hefur kom-
ið til íslands með miklar vænting-
ar, lesið sig til um land og sögu
og fylgir leiðinni með ferðahandbók
sína opna. Spyr mikið. Hefur hann
orðið fyrir vonbrigðum? Ekki aldeii-
is.„Ég er stórhrifinn. Elska þetta,
litina og formin.“ Hann hefur fund-
ið litina sem hann hefur alltaf haft
mest dálæti á, í íslenskri náttúra.
E.Pá.