Morgunblaðið - 03.07.1988, Qupperneq 1

oon r t TTtT P TTTTrWiaTTT^MTTO fJTCT/s TTTT/TTTrKTOV
OR
piiorguwWtóili
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS SUNNUDAGUR 3. JÚLÍ 1988
BLAÐ
„Hvað á að verða
um þetta land“
S.
agtfirá
fierð
blaðamanns
Morgun-
blaðsins til
Mozambique
þar sem
ríkir
hungursneyð
vegna
innanlands-
ófriðar
SAGA Mozambique er þyrnum stráð og nú eins og undanfarin ár verður
landið að treysta á utanaðkomandi aðstoð til þess að koma í veg fyrir
að tugir eða hundruð þúsunda deyi vegna hungursneyðar.
Orsakir ástandsins í landinu má að níutíu hundraðshlutum rekja til
styrjaldarinnar, ef styrjöld skyldi kaila, sem geisað hefur I landinu frá
því það hlaut sjálf stæði fyrir tólff árum.
Þá þegar var landið í sárum vegna sjálfstæðisbaráttunnar gegn nýlendu-
herrunum Portúgölum. Friður er því langþráður meðal landsmanna og
er raunar eina varanlega lausnin, því landið er
auðugt frá náttúrunnar hendi og ætti auðveldlega að geta brauðfætt
þjóðina og jaf nvel verið kornforðabúr nágrannalandanna.
Ekkert bendir hins vegar til þess að friðar sé að vænta í bráð
og það er erf itt að skilja að jaf n hörmulega skuli komíð fyrir þjóð, sem
býr í eins gróðursælu og fögru landi og Mozambique vissulega er.
Styrjöld gegn
fólkinu
í Mozambique ríkir
stríðsástand, en þar er ekki um
að ræða bein átök á milli herja,
eins og við eigum að venjast hér
á Vesturlöndum. Uppreisnarmenn
hafa ekki á valdi sínu ákveðin
landsvæði, þar sem hægt er að
ganga að þeim vísum, heldur geta
þeir skotið upp kollinum hvar sem
er í landinu. Bæimir og borgim-
ar, þar sem stjómarher Moz-
ambique hefur aðstöðu, eru einu
öruggu staðimir og þó er það með
fyrirvara. Uppreisnarmenn forð-
ast bein átök við stjómarherinn
og honum hefur ekki tekist að
friða neinn hluta landsins. Skæm-
liðar leika lausum hala á lands-
byggðinni og fara rænandi og
myrðandi um sveitimar. Fólk yfir-
gefur akrana og flýr til borganna
eða yfír landamærin til nágranna-
landanna, þar sem það verður að
treysta á utanaðkomandi hjálp til
þess að komast af.
Vonleysið
erfiðast
Undirritaður kynntist ekki
miklum hörmungum af eigin raun
í stuttri heimsókn til Mozambique
snemma vors á vegum Hjálpar-
stofnunar kirkjunnar og Morgun-
blaðsins, enda lá ekki á lausu að
ferðast um landið. Allar samgöng-
ur á landi eru varasamar og bíla-
lestir verða að vera í herfylgd, svo
tryggt sé að ekki verði á þær
ráðist. Hins vegar vantaði ekki
að þær lýsingar sem ég heyrði
væm hryllilegar, eins og til dæm-
is af fjöldamorðunum í Homoine,
sem er ekkert einsdæmi, en komst
í heimsfréttimar, vegna þess að
Bandaríkjamaður var á staðnum
og komst lífs af. Skæraliðar gerðu
árás á þorp og myrtu á fímmta
hundrað manns, þar af var helm-
ingurinn konur, og 40 böm.
Fýrir þann sem aldrei hefur
komið til Afríku og aldrei kynnst
hörmungum vegna stríðs og
hungursneyðar er erfitt að ímynda
sér hvemig fólk fer að því að
glíma við dagleg vandamál vegna
þessa. Lífsmátinn í hinum „sið-
menntaða heimi“, svo ekki sé tal-
að um á íslandi, er svo fjarlægur
slíkum aðstæðum. Þessar hliðar
mannlífsins sjást þar ekki sem
betur fer. Erfiðast er að horfast
í augu við vonleysið og hlusta á
fólk bera upp vandamál, sem eng-
in sjáanleg lausn er á.
SJÁ BLS. 14B