Morgunblaðið - 19.08.1988, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. ÁGÚST 1988
NOFtRÆNT TÆKIMIÁR1988 Umsjón: Sigurður H. Richter
Opið hús á Hvanneyri
Bændaskólinn
í TILEFNI af Norrænu tækniári
verða Bændaskólinn á Hvanneyri
og Bútæknideild Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins með
„opið hús“ á Hvanneyri,
sunnudginn 21. ágúst, kl. 13 til
17. Þarna verður kynntur bæði
gamli og nýi tíminn í landbún-
aði, dýrasýning verður fyrir
börnin og léttar veitingar verða
á boðstólum. Þetta er tilvalinn
sunnudagsbíltúr fyrir fjölskyld-
una og allir eru hjartanlega vel-
komnir.
Hvað er að sjá?
— Tækninýjungar í landbúnaði.
— Jarðræktar- og matjurtatil-
raunir.
— Tölvunotkun í landbúnaði.
— Gamlar búvélar.
— Kýr, kindur, hestar, refir,
minkar, kanínur, hænsni.
Hvanneyri er aðeins .rúmlega
100 km frá Reykjavík.
Skólastarfið
Hvanneyrarstaður
sviði hefðbundinna búgreina, svo
og jarðræktartilraunir. Þær elstu
hafa staðið um 30 ára skeið, auk
þess sem alltaf eru í gangi athugan-
ir sem taka styttri tíma. Hin síðari
ár hefur rannsóknum í þágu nýbú-
greinanna verið sinnt svo sem kost-
ur hefur verið og þar með reynt
að sinna þeim kröfum sem gerðar
eru um að hafa ávallt sem besta
yfírsýn yfír stöðu mála á hveijum
tíma.
Jarðræktarrannsóknir
Jarðræktarrannsóknir hófust
fyrir um 40 árum. Fyrstu árin var
aðallega um að ræða tilraunir með
mismunandi áburðarskammta og
nokkrar tilraunir með mismunandi
grastegundir. Síðan hafa bæst við
athuganir á uppskeru eftir mismun-
andi stofnum og meðferð; bæði
áburði, sláttutíma, jarðvegsbótum
o.fl. Einnig hafa þó nokkrar tilraun-
ir verið gerðar með grænfóður. Til-
raunastjóri er Ríkharð Brynjólfs-
son.
Matjurtarannsóknir
Fyrir 15 árum hófust tilraunir
með ýmsar tegundir matjurta, til
heimilisnota. Nú eru skjólbeltin svo-
kölluðu orðin að umfangsmiklum
tilraunareit, þar sem árlega eru
gerðar athuganir á gæðum ýmissa
tegunda matjurta, uppskeru og
meðferð. Þar hafa einnig verið
byggð plastgróðurhús, sem notuð
eru til ræktunar á viðkvæmari
matjurtum, svo sem jarðarbeijum,
stikilsbeijum o.fl. Þá er nú fyrir-
hugað að reisa upphitað gróðurhús
Bændaskólinn á Hvanneyri var
stofnaður árið 1889 og hefur starf-
að óslitið síðan. Framanaf var þar
eingöngu rekin menntastofnun fyrir
verðandi bændur, auk þess sem
ýmsar nýjungar í landbúnaði voru
reyndar þar í fyrsta sinn við íslen-
skar aðstæður. Núverandi skóla-
stjóri er Sveinn Hallgrímsson.
Nám við bændaskólann tekur nú
tvö ár og er bæði bóklegt og verk-
legt. Árlega útskrifast um 40
manns úr bændadeild.
Árið 1947 var stofnuð framhalds-
deild við bændaskólann og þar með
hafín kennsla á háskólastigi og tek-
ur nám þar þijú ár og lýkur með
BS-90-prófí. Síðan er hægt að taka
fórða árið við deildina á sérsviði.
Tekið er inn annað hvert ár og að
jafnaði stunda um 15 manns nám
í deildinni.
Þessari starfsemi fylgdu óhjá-
kvæmilega miklar framfarir á sviði
rannsókna og tilrauna við bænda-
skólann og hefur sá þáttur í starf-
seminni stöðugt verið að aukast.
Nú eru ár hvert í gangi tilraunir á
Meðal húsdýra sem gefur að líta á Hvanneyri má nefna kanínur, Tilraunir með ýmsar tegundir matjurta eru dijúgur þáttur í sumar-
endur og haughænsni. starfinu á Hvanneyri.
Bútæknideild RALA
Rannsóknastofnun landbúnað-
arins (RAIA) annast almennar
landbúnaðarrannsóknir. Rann-
sóknimar spanna margvíslegustu
svið búfræðinnar bæði er varða
jarðrækt og búfjárrækt, svo og
rannsóknir á landgæðum og land-
nytjum. Þá fara einnig fram rann-
sóknir á framleiðsluvörum land-
búnaðarins sem miða að betri og
fullkomnari nýtingu.
Höfuðstöðvar stofnunarinnar
eru á Keldnaholti og eru þar rann-
sóknastofur og skrifstofur flestra
deilda. Bútæknideild stofnunar-
innar hefur aðsetur á Hvanneyri.
Bútæknirannsóknir greinast í
nokkur verkefnasvið, þ.e. búvéla-
prófanir, heyverkunartilraunir, til-
raunir er varða útihús og búfjár-
hirðingu, svo og ýmsar verktækni-
rannsóknir.
Með búvélaprófunum er reynt
að fá úr því skorið hve vel hinar
ýmsu gerðir búvéla hæfa innlend-
um aðstæðum. Árlega eru reynd
10-15 tæki og nokkur hluti þeirra
(15-25%) reynist hafa ágalla, eða
eru jafnvel ónothæf. Því er ýmist
hætt við innflutning eða gerðar
eru á þeim endurbætur. Búvéla-
prófanir eru nauðsynlegur liður í
vélvæðingu búanna, til að veita
innflytjendum upplýsingar og
jafnframt eru prófanimar mikil-
vægur grunnur að bútæknileið-
beiningum.
Heyverkunartilraunir eru mikil-
vægur þáttur í starfsemi deildár-
innar. Með þeim er reynt að þróa
framleiðsluaðferðir og vinnubrögð
sem stuðla að hagkvæmri öflun
og geymslu heyfóðurs er sem best
hæfír þörfum búfjárins bæði að
magni og gæðum. Áframhaldandi
rannsóknir á þessu sviði eru eitt
af höfuðverkefnum næstu árin.
Bætt heyverkun er ein vísasta leið-
in til að bæta og auka heimaöflun
búanna og draga úr aðkeyptum
aðföngum.
Rannsóknir er varða útihús og
búfjárhirðirtgu hafa það að mark-
miði að stuðla að þróun í húsaskip-
an og tæknibúnaði á þann veg að
byggingarkostnaði sé haldið í lág-
marki án þess að gengið sé á af-
urðagetu búfjárins. Jafnframt
þessu þarf að tryggja góða vinnu-
aðstöðu og öruggt starfsumhverfí.
Allumfangsmiklar rannsóknir
hafa verið gerðar í fjósum og fjár-
húsum en nú seinni árin hefur
athyglin í auknum mæli beinst að
nýbúgreinum, t.d. innra skipulagi
húsa og byggingarkostnaði, inn-
réttingum og loftræstingu.