Morgunblaðið - 13.11.1988, Page 30

30 C
MORGUNBLAÐE) MENIMINGARSTRAUMAR SUNNUDAGUR 13. NÓVEMBER 1988
LEIKLISTÆr Shakespearebylgja
á Islandif
VUhjáhnur
aldrei rinsæUi
Allir sem komnir eru örlítið til vits og ára hafa komið sér upp
ákveðinni hugmynd um verk Vilhjálms Shakespeares. Leiðinlegur
- skemmtilegur, fyrir mig - ekki fyrir mig, menningarlegur -
uppskrúfaður, einfaldur - flókinn og svo framvegis og svo
framvegis. Og oftast eru þessar hugmyndir byggðar á skoðun
annarra, því fæstir hafa gefið verkum Shakespeares tækifæri
og kynnt sér þau af eigin raun. Nú gefst einstætt tækifæri til
þess þrisvar á ári, næstu 12 árin eða svo. Hvernig má það vera?
Jú, þriðja Shakespeareleikrit
ársins, Ríkharður II, verður á
dagskrá Ríkissjónvarpsins þann
28. þessa mánaðar. Þá eru eftir
til sýninga aðeins / 34 leikrit úr
þessari upptöku-
röð sem breska
ríkissjónvarpið
BBC lét gera á
árunum 1978-
1985. íslenska
sjónvarpið ætlar
sér að sýna þijú
leikrit á ári svo
þessi pakki end-
ist til aldamóta. ,A nýársdag var
boðið upp á Rómeó og Júlíu, um
páskana var það Sem yður þókn-
ast og núna Ríkharður II. I jan-
úar heldur króníkan um feðgana
Hinrik IV og son hans Hal (Hin-
rik V) áfram, en Ríkharður II
markar upphafið á þessari 4ra
alda gömlu „miniseríu".
Það má alveg hrósa Ríkissjón-
varpinu fyrir að hafa keypt þessar
upptökur til sýninga því þetta er
efni sem flokkast tæpast sem
skemmti- og afþreyingarefni
hreinræktað. Með öðrum orðum
þettaer „menningarefni" sem í
hugum margra er orð með nei-
kvætt yfirbragð og margir taka
sér jaftivel í munn sem hreint
eftir Hávor
Siguriónsson
Hamlet á
móðurmállnu
f tvennum skllnlngi.
Derek Jacobi fór með
hlutverkið fyrir BBC og
Þröstur Leó Gunnarsson
gerir Hamlet skil þessa
dagana í Iðnó.
skammaryrði og er þeim nægilegt
tilefni til að skipta yfir á aðra stöð.
En Ríkissjónvarpið er ekki eitt
um það í vetur að sýna okkur
verk Shakespeares, því sé litið til
leikhúsanna kemur í ljós að í vet-
ur eru þrjú verk þess gamla á fjöl-
unum, Hamlet í Iðnó og Ofviðrið
eftir áramótin í Þjóðleikhúsinu.
Og í Firðinum æfir leikfélag Hafn-
arfjarðar Allt í misgripum. Þá er
skemmst að minnast sýningar
Nemendaleikhússins á Þrettánda-
kvöldi og þar á undan sýningu
LR á Draumi á Jónsmessunótt.
Ekki löngu þar áður var Ríkharð-
ur III á ijölum Þjóðleikhússins.
Sé þetta allt lagt saman má sem
best spyija hvort ekki ríki Sha-
kespeare-æði á íslandi því efast
má um að nokkur annar höfund-
ur, innlendur eða erlendur, lifandi
eða dauður - Pinter sjálfur með-
talinn - hafi fengið jaftimörg verk
eftir sig flutt á sama tímabili eða
öðru jafnlöngu. Hvorki meira né
minna en sex verk eftir Vilhjálm
Shakespeare bjóðast íslenskum
sjónvarps- og leikhúsáhorfendum
frá og með 28. nóvember og til
vors. Þetta getur ekki flokkast
undir neitt annað en hreina bijál-
un. Aðeins tvær uppfærslur á
verkum Harolds Pinter í fyrravet-
ur fengu fjölmiðla til að kalla fyr-
irbærið „æði“. Samt verður ekki
séð að fólk almennt sé með Sha-
kespeare á heilanum. Hvað veld-
ur?
Því má svo loks við bæta að
allar upptökur BBC á leikritum
Shakespeares eru til sölu á mynd-
böndum hjá Ríkissjónvarpinu.
Þessar útgáfur eru sérstaklega
ætlaðar sem kennslu- og fræðslu-
efni. Hér er kjörið tækifæri fyrir
framhaldsskóla og bókasöfn - og
alla aðra sem málið varðar - að
kaupa þetta efni til kennslu og
útlána. Slíkt myndi hugsanlega
gera skólafólk og almenning
handgengnara verkum Shakespe-
ares og er það ekki nema sjálf-
sagt, því hér stefnir í linnulaust
„Shakespeare-æði“ allt til alda-
móta.
m
„AÐSYNASIGOGSJAAÐRA"
I myrkri og misjöfnum veðrum vetrarmánaðanna er góður Ijósabúnaður mikilvægt öryggistæki.
Fullkominn Ijósabúnaður tryggir ökumanni gott útsýni og eykurþanng öryggi hans og annarra
vegfarenda.
Mörgum bileigendum þykir einnig til bóta að Ijóskerin prýði útlit bilsins.
RING aukaljóskerin skila þessu tvlþætta hlutverki vel. Þau eru með
sterkum halogen perum sem lýsa betur en hefðbundnar glóþráðaperur.
RING aukaljóskerin fást i mörgum stærðum og gerðum, bæði með
guiu og hvítu gleri og leiðbeiningar á ísiensku tryggja
auðvelda ásetningu.
Þeir bílaeigendur, sem kjósa öryggi samfara góðu útliti,
ættu að koma viö á næstu bensínstöð Skeljungs og kynna
sér nánar kosti RING aukaljóskeranna.
SÍGILD TÖNLIST/Cxcislamynd-
diskar þad sem koma skalf
Sjón er
sögu ríkori
Ný tækni, sem sameinar myndbönd og geisladiska hefúr nú séð
dagsins ljós. Polygram-samsteypan svonefhda, sem samanstendur
af stórfyrirtækjunum Deutsche Grammaphone, Philips og Decca,
hefúr undanfarin tvö ár boðað tilkomu þessarar tækni, sem erlendis
er kölluð CD Video, eða geislamynddiskar og nú hafa komið á
markað fyrstu kynningardiskarnir, þar á meðal hátt á annan tug
verka úr sígildri tónlist, óperum og ballettum. Of snemmt er þó að
segja fyrir um hvort þessi nýja tækni eigi eftir að taka við af þeim
hefðbundnu hljómflutningstækjum sem fyrir eru, en óneitanlega
hlýtur það að vera mikil kostur að geta séð flutning verkanna og
notið um leið hinna fúllkomnu hljómgæða, sem geisladiskar bjóða
uppá.
Af þeim kynningareintökum
með sígildri tónlist sem út eru
komin eru tveir ballettar: Svana-
vatnið eftir Tsjajkovskij með Ru-
dolph Nureyef og Margot Fonteyn
í aðalhlutverkum
ásamt hallett-
flokki Vínarópe-
runnar og Gisella
eftir Adolf Adam
í flutningi Americ-
an Ballet Theatre
með Carla Fracci
og Erik Bruhn í
aðalhlutverkum.
Báðar þessar upptökur eru frá frá
sjöunda áratugnum.
Sex óperur eru komnar út á
geislamynddiskum. Otello eftir
Verdi, upptaka frá árinu 1974, und-
ir stjóm Herberts von Karajan, með
Jon Vicers í titilhlutverki og
Mirellu Freni í aðalkvenhlut-
verki. Karajan kemur éinnig
við sögu í La Bohéme eftir
Puccini, sem hljóðritað var á
Scala árið 1967 með Freni í
einu af aðalhlutverkunum. í
Cavalleria Rusticana eftir
Mascagni og I Pagliacci eftir
Leoncavallo er Placido Dom-
ingo með aðalhlutverk ásamt fleiri
stórsöngvurum, og eru báðar
Scala-uppfærslur frá árinu 1982.
Aðra ópemr sem fá má á geisla-
mynddiskum em Elektra eftir
Strauss frá árinu 1982 undir stjórn
Karls Böhm og Tosca eftir Puccini
frá árinu 1976 undir stjóm Bmno
Bartoletti með Domingo í einu af
aðalhlutverkunum.
Loks má nefna útgáfu á nokkmm
þekktum verkum sígildrar tónlistar,
svo sem píanókonserta eftir Chopin,
Grieg og Saint-Saéns í flutningi
Arthurs Rubinstein með Andre Pre-
vin og Sinfóníuhljómsveit Lundúna.
Önnur sinfónía Mahlers er ennfrem-
ur komin á geislamynddisk, með
Sheilu Armstrong, Dame Janet
Baker, Lundúnarsinfóníunni og kór
undir stjórn Leonard Bemsteins.
Auk þess má nefna píanókonserta
númer 19 og 23 eftir Moz-
art, Brandenburgarkonserta
Bachs og Ungverskan dans
númer 1 eftir Brahms í flutn-
ingi valinkunnra listamanna.
Til að nýta sér hina nýju
tækni þurfa menn að verða
sér úti um sérstakt viðtæki,
sem tengt er við sjónvarpið,
en hvað hljóðið varðar má