Morgunblaðið - 11.12.1988, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11. DESEMBER 1988
D 3
merkjanleg. Því til sönnunar bendir
hann á að útflutningur Norðmanna
á físki til Bandaríkjanna hafij)refald-
ast á árabilinu 1980-86. Islenskir
viðmælendur Morgunblaðsins tóku í
sama streng margir hverjir. Náttúru-
vernd þessara samtaka væri orðin
að atvinnuvegi, sem fjöldi fólks hefði
framfæri sitt af.
Aðspurður kvaðst Leeburn vera
afskaplega ósáttur við ásakanir af
þessu tagi. Þær ættu alls ekki við
rök að styðjast. Þeir sem störfuðu
fyrir samtökjn, nú um 400, gerðu
það af hugsjónaástæðum og bæru
miklu minna úr býtum, en ef þeir
störfuðu annars staðar. Samtökin
líktust ef til vill stórfyrirtæki að því
leyti að þau störfuðu með árangri
og það væri varla hægt að áfellast
þau fyrir það. Þetta væri afskaplega
óréttmæt ásökun ekki síst með tilliti
til þess að íjöldi félaga Greenpeace
hætti lífi sínu í starfí fyrir samtökin.
Tapað stríð?
Leeburn sagði að Greenpeace væri
alfarið andvígt hvalveiðum í atvinnu-
skyni og það sama gilti um veiðar á
öðrum sjávarspendýrum vegna þess
að þær hafi alltaf stofnað viðkom-
andi dýrategundum í útrýmingar-
hættu. Grænfriðungar hafa ekki
beitt sér gegn hvalveiðum frum-
byggja, en Leeburn sagði að það
þyrfti ekki að merkja að þeir legðu
blessun sína yfir þær.
Vísindaleg rök sem sýna ótvírætt
að óhætt sé að nýta hvalastofna án
þess að stofna þeim í hættu munu
því líklega ekki breyta neinu um af-
stöðu þeirra gegn hvalveiðum. Tvo
þriðju hluta atkvæða á fundi Al-
þjóðahvalveiðiráðsins þarf til þess að
ákveða veiðikvóta og það er ólíklegt
að það verði niðurstaðan af fundi
ráðsins vorið 1990.
Þórður Asgeirsson, fyrrum skrif-
stofustjóri sjávarútvegsráðuneytisins
og formaður Alþjóðahvalveiðiráðsins
1978-81, stóð framarlega í eijunum
við grænfriðunga á síðasta áratug.
Hann segist álíta að barátta okkar
fyrir hvalveiðum sé tapað stríð. Á
þeim áratug sem hann hafi sótt fundi
ráðsins hafi það sveiflast frá því að
vera huggulegur klúbbur hvalveiði-
þjóða, sem gerði ekkert í verndunar-
málum þrátt fyrir ofveiði, yfir í hinar
öfgarnar. Ekkert nema algjört hval-
veiðibann kom til greina með tilkomu
þjóða í ráðið sem áttu engra hags-
muna að gæta né höfðu nokkra þekk-
ingu á hvölum og hvalveiðum fram
að færa. Kanadamenn, sem voru
hættir hvalveiðum, hafi séð hvert
stefndi og sagt sig úr samtökunum
og það hefðum við einnig átt að
gera. Bannið hafi verið algjör óþarfi
því í raun hafi verið búið að friða
þær tegundir sem voru í hættu, eink-
um hvalategundir í suðurhöfum.
Sama viðhorf kemur fram hjá bresk-
um vísindamanni í tímaritinu New
Scientist nú í haust.
Vísindin höfð að yfírskyni
En starfsemi samtaka grænfrið-
unga snýst ekki nema að litlu leyti
um hvaíveiðar. Þetta eru náttúru-
verndarsamtök, sem láta sig varða
lífkeðjuna og vistkerfið í heild. Gísli
Már Gíslason er prófessor.í vatna-
líffræði við Háskóla íslands og á
einnig sæti í Náttúruverndarráði.
Hann ségir að grænfriðungar hafi
unnið geysilega gott starf í mengun-
armálum í Evrópu og einnig megi
nefna baráttu þeirra gegn kjarnorku-
tilraunum. T.a.m. séu þeir með rann-
sóknarskip á Rín, sem hafi iðulega
gert aðvart um losun eiturefna í
ána. Málstaður olckar hvað vísinda-
veiðarnar snertir sé ekki góður, enda
séu grænfriðungar ekki einir um að
skora á okkur að hætta þeim, þó
þeir standi þar fremstir í flokki. Með
veiðunum höfum við lagt þeim vopn
upp í hendurnar, þar sem auðvelt sé
að sýna fram á að veiðarnar séu í
atvinnuskyni undir yfirskini vísinda,
enda hafi verið viðurkennt að til
þeirra hafi verið stofnað til að fjár-
magna rannsóknirnar. Veiðarnar séu
ekki stundaðar til sýnatöku, þar sem
einungis fullvaxin dýr innan ákveð-
innar fjarlægðar frá hvalstöðinni séu
veidd. Auðvelt hefði verið að fjár-
magna rannsóknirnar með öðrum
hætti, til dæmis með skattlagningu
á veiðarnar síðustu árin fyrir bann.
Gísli segir að virt náttúruverndar-
samtök á borð við Alþjóðanáttúru-
verndarráðið (IUCN) og World Wild-
lile Fund hal'i skorað á okkur að
IÐUNNARBÓK E R GÓÐ BÓK
GARÐAR SVERRISSON
BÝR ÍSLEHGUR
BÝR í SLEMNGUR HÉR?
Sagan af kaupmannssyninum úr Reykjavík sem fullur
bjartsýni heldur út í heim til að afla sér menutunar en
er svikinn í hendur Gestapo og sendur í útrýmingar-
búðir nasista í Þýskalandi. Býr íslendingur hér? er
óvenju áhrifamikil frásögn af þeim umskiptum seni
verða í lífi ungs Reykvíkings, Leifs Muller, sem elst
upp í vernduðu umhverfi heima á Stýrimannastíg 15
en lendir síðan í einhverri mestu þolraun sem íslend-
ingur liefur lifað. Eftir fjörutíu ára þögn segir hann
áhrifamikla sögu sína af lireinskilni og einlægni, sátt-
ur við sjálfan sig og án þess að draga nokkuð undan.
Brugðið er upp ógleymanlegum myndum af Englend-
ingunum í hegningardeildinni, ívani litla og Óskari
Vilhjálmssyni, gamla manninum sem gat ekki geugið
í takt og ungu drengjunum sem féllu í valinn, einir og
yfirgefnir — sviptir trú á miskunn Guðs og manna.
Garðar Sverrisson hefur ritað þessa áhrifamiklu ör-
lagasögu og skapað eftirminnilega og niagnaða frá-
sögn sem á engan sinn líka meðal íslenskra ævisagna
og snertir djúpt alla sem hana lesa — snertir þá og
minnir á ábyrgðina sein fylgir því að vera maður.
IÐUNN
Brœðraborgarstíg 16 ■ sími 28555
mmi'Hytfynynm i ,
—--——-
-f—r-M-*