Morgunblaðið - 12.02.1989, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ DAGBOK SUNNUDAGUR 12. FEBRÚAR 1989
j r\ * persunnudagur 12. febrúar, 43. dagurársins
1 UA.VJ' 1989.1. sd. í föstu. Árdegisflóð í Reykjavík kl.
10.49 og síðdegisflóð kl. 23.20. Sólarupprás í Rvík kl. 9.33
og sólarlag kl. 17.52. Myrkur kl. 18.44. Sólin er í hádegis-
stað kl. 13.42 og tunglið er í suðri kl. 19.00 (Almanak
Háskóla íslands).
Ekki er hjálpræðið í neinum öðrum. Og ekkert annað
nafii er mönnum gefið um víða veröld, sem getur frels-
að oss. (Post. 4,12.)
ÁRNAÐ HEILLA____________
ára afinæli. Á morg-
un, mánudaginn 13.
febníar, er fímmtugur Bjarni
Ó. Ámason, rafvirki, Heið-
arbraut 59, Akranesi. Var
birt afmælistilkynning um
afmæli Bjama sl. föstudag
hér í blaðinu. Tókst þá svo
til að mynd af jafnaldra hans,
sem afmæli átti í gær, laugar-
dag, kom með afmælisklaus-
unni um Bjama. Er beðist
velvirðingar á mistökunum.-
FRÉTTIR
MÁLSTOFA í lyQa-
firæði. Á morgun, mánudag-
inn 13. febrúar, mun dr.
Reynir Tómas Geirsson dós-
ent í fæðingar- og kvensjúk-
dómafræði við Háskólann og
læknir á kvennadeild Land-
spítalans flytja erindi sem
nefnist: Lyijanotkun í fæð-
ingarfræði. Málstofan verður-
ur í Odda, hugvísindahúsi
Háskólans, kl. 20. í stofu 101.
FÉLAGSMÁLA-
STYRKIR Evrópuráðsins.
Senn líður að lokum umsókn-
arfrests um félagsmálastyrki
sem Evrópuráðið veitir starfs-
mönnum stofnana og sam-
taka sem veita félagslega
þjónustu. Styrkimir em veitt-
ir til kynnisdvalar í aðildar-
ríkjum ráðsins. Það er félags-
málaráðuneytið sem tilk. um
þessa styrki í Lögbirtingi og
rennur umsóknarfrestur út
hinn 16. þ.m.
RÆÐISMAÐUR á Ind-
landi. í tilk. frá utanríkis-
ráðuneytinu segir að skipaður
hafí verið kjörræðismaður
með aðalræðismannsstigi
austur á Indlandi, hann heitir
Nand Lal Khemka. Er um-
dæmi hans skilgreint í tilk.
utanríkisráðuneytisins í Lög-
birtingi. Er það Sambands-
svæðið Delhi og sambandsrík-
in Haryana og Uttar Pradesh.
Aðalræðismannsskrifstofan í
Dehli, heimilsfangið: 41
Sunder Nagar New Dehli 110
003 India.
SKIPIN________________
REYKJAVÍKURHÖFN.
í gær kom Ljósafoss af
ströndinni. Helgafell lagði
af stað til útlanda. Amarfell
fór á ströndina og Askja kom
úr strandferð. Leiguskipið
Myrberg fór út aftur og hol-
lenskt Ieiguskip, Schouwe-
bank, kom að utan. Væntan-
legt var lýsisflutningaskipið
Solström. í dag er Svanur
væntanlegur að utan. Kominn
er til viðgerðar togarinn Am-
ames ÍS og í dag er rússn-
eskt olíuskip væntanlegt með
farm.
MORGUNBLAÐIÐ
FYRIR 50 ÁRUM
UNDIRBÚNINGI að þátt-
töku íslands í heimssýn-
ingunni í New York 15.
aprfi er langleiðina lokið
öll tilhögun ákveðin og
er nú i óða önn verið að
senda sýningarmuni vest-
ur. í framkvæmdastjórn
sýningarinnar eiga sæti
þeir: Haraldur Araason
kaupmaður, Ragnar E.
Kvaran landkynnir.
Framkvæmdastjóri var
skipaður af ríkisstjóra-
inniög er það Vilhjálmur
Þór. Meginþættir sýning-
arinnar eru: Almenn
menning þjóðarínnar að
forau og nýju og falla
hér undir 6 flokkar: Sigl-
ingar og landafúndir for-
feðra vorra. Stjómskipu-
lag þjóðarinnar. Bók-
menntir fornar og nýjar.
Listir. Menningarástand
nú. ísland sem ferða-
mannaland. Og í öðru
lagi atvinnuvegir nú og
framleiðsluvörur til sölu
erlendis. Alls hafði fram-
kvæmdastjóra sýningar-
innar til ráðstöfúnar
300.000 krónur. Er það
langlægsta upphæðin
sem nokkur þjóð leggur
fram í þessu skyni en
þátttökuþjóðimar eru
alls 62.
KROSSGÁTAN
rr TT ~r~■ th
~jT_ [ 1
H H | 1 12 TJ
mm m i
■L u
i m 1 MTi ng zrm m i
í" 20 u II
riT 24 ■
LL ■ 26 27
LÁRÉTT: 1 óhæfia, 5
glaðri, 8 veinar, 9 jurt,
11 skera, 14 gnúp, 15
hæðin, 16 ákveð, 17 for,
19 ganga, 21 þekkt, 22
kvendýrunum, 25
greinir, 26 kindina, 27
nokkur.
LÓÐRÉTT: 2 snák, 3 lyfti-
duft, 4 ávíta, 5 þráttar, 6
púki, 7 undirstaða, 9 svívirti,
10 getgáta, 12 vatnsrennslis,
13 hagnaðinum, 18 sæla, 20
ending, 21 kvað, 23 tangi,
24 frumefni.
LAUSN SÍÐUSTU KROSSGÁTU:
LÁRÉTT: 1 óhæfa, 5 hængs, 8 eðlið, 9 rælni, 11 nifls,
14 lár, 15 klóra, 16 innbú, 17 rak, 19 nýta, 21 ámi, 22
afleita, 25 sær, 26 áni, 27 rún.
LÓÐRÉTT: 2 hræ, 3 fen, 4 aðilar, 5 Hinrik, 6 æði, 7 gil,
9 ræksnis, 10 ljóstrar,
af, 21 át, 23 lá, 24 II,
12 föndrar, 13 skútinn, 18 amen, 20
MANNAMÓT
ÞETTA GERÐIST
FORELDRA og kenn-
arafélag Hvassaleitisskóla
efnir til fræðslufundar nk.
þriðjudagskvöld í íþróttasal
skólans kl. 20.30. Fræðslu-
fúndurínn fjallar um mis-
þroska börn. Er hann opinn
öllum sem áhuga hafa á mál-
efninu. Stefán Hreiðarsson
baraalæknir flytur erindi.
Einnig talar þar fúlltrúi frá
Félagi misþroska barna. Að
fyrirlestrinum loknum verður
borið fram kaffi og fram fara
fijálsar umræður og fyrir-
spumum svarað. Sem fyrr
segir er þessi fundur öllum
opinn.
BRÆÐRAFÉL. Bú-
staðakirkju heldur aðal-
fund í safnaðarheimili kirkj-
unnar annað kvöld, mánudag
13. þ.m. og hefst hann kl.
20.30.
KVENFÉL. Keflavíkur
heldur fund annað kvöld,
mánudag, í Kirkjulundi kl.
20.30. Gestur fundarins verð-
ur Drífa Sigfúsdóttir bæj-
arfúlltrúi.
KVENFÉL. Grensás-
sóknar heldur aðalfundinn
í safnaðarheimili kirlq'unnar
annað kvöld, mánudaginn 13.
þ.m. Hefst fundurinn með
borðhaldi kl. 19.30. Þetta er
breyttur fundartími.
SLYSAVARNADEILD-
IN Hraunprýði í Hafnar-
fírði heldur aðalfund sinn í
húsi félgsins, Hjallahrauni 9,
nk. þriðjudagskvöld kl. 20.30.
STARFSMANNAFÉL.
Sókn og Verkakvenna-
fél. Framsókn halda næsta
spilafund á miðvikudags-
kvöldið kemur, 15. þ.m. Verð-
ur þá spiluð önnur umferð í
fjögurra spilakvölda keppni
félaganna. Kaffíveitingar
verða og spilaverðlaun weitt.
KVENFÉL. Grindavík-
ur heldur fund annað kvöld,
mánudag, í Festi og hefst
hann k. 20.30.
KVENFÉL. Heimaey
ætlar að halda fund nk.
þriðjudagskvöld, 14. þ.m., í
Holiday Inn kl. 20.30. Ung
söngkona, Guðrún Jónsdótt-
ir, syngur við undirleik Jór-
unnar Viðar. Kaffiveitingar.
RANGÆINGAFÉLAG-
IÐ heldur spilafund nk.
þriðjudagskvöld í Ármúla 40
kl. 20.30. Verður þá spiluð
næstsíðasta umferðin í fjög-
urra kvölda keppni.
FÉL. eldri borgara. Opið
hús er í dag, sunnudag, í
Goðheimum, Sigtúni 3, kl. 14.
Verður þá frjáls spila-
mennska og tafl en kl. 20
verður dansað. Á morgun,
mánudag, er öpið hús í
Tónabæ kl. 13.30 en kl. 14
verður byijað að spila félags-
vist. Kl. 20 hefst námskeið
félagsins og Tómstundaskól-
ans, sem sagt er frá í frétta-
bréfi félagsins.
KVENFÉL. Njarðvík
heldur aðalfund annað kvöld,
mánudag 13. þ.m., kl. 20.30.
Gestur fundarins verður Jón
Olsen og mun hann ræða um
umhverfísmál m.m.
SAMTÖK Svarfdælinga
í Reykjavík og nágrenni halda
aðalfund í dag, sunnudag 12.
febrúar, klukkan 15.
MOLAR
• Loftvogina bjó ítalskur
stærð- og eðlisfræðingur til
og hét sá Torricelli. Með
henni var hægt að rannsaka
breytingar á loftþrýstingi
og áhrif þess á veðurfarið.
Fyrsta hæðarmælingin með
loftvog var gerð áríð 1648.
ERLENDIS gerðist
þetta á þesum degi:
1689: Réttindayfírlýsing í
Bretlandi. Vilhjálmur og
María lýst konungur og
drottning.
1709: Alexander Selkirk
(Róbinson Krúsó) bjargað af
eynni Juan Femandez.
1736: Nadir Khan verður
keisari í Persíu.
1818: Lýsti yfir sjálfstæði
S-Ameríkuríkisins Chile.
1885: Stofnað þýska Austur-
Afríkufélagið.
1887: Saminingur Breta og
ítala um óbreytt ástand á
Miðjarðarhafí.
1895: Glæsilegur sigur við
Wei Hai Wei í Kína.
1899: Þjóðveijar kaupa Kar-
olinu Marinas eyjar af Spán-
veijum.
1912: Manchu-keisaraættin
leggur niður völd í Kína sem
þá varð lýðveldi.
1938: Hitler einræðisherra
neyðir Kurt von Schuschnigg
til að sleppa fangelsuðum
nasistum.
1970: Alexander Solzenitsyn
handtekinn í Moskvu.
Afinæli eiga þennan dag í
útlöndum: Abraham Lincoln
Bandaríkjaforseti, Charles
Darwin hinn breski vísinda-
maður (1809—1882) A. Cor-
elli ítalski tónskáld og banda-
ríski hershöfðinginn í síðari
heimsstyijöldinni Omar Brad-
ley (1893).
HÉRLENDIS gerðist
þetta á þessum degi:
1787: Fyrsta útmæling á
kaupstaðarlóð Reykjavíkur.
1808: Konungstilskipun um
að birgja ísland vörum.
1917: Konungsúrskurður um
stjórnarráð í tveimur deildum.
1939: Tólf verkamenn reknir
úr Verkamannafélaginu Hlíf.
1975: Gengisfelling um heil
20%.
1979: Ólafur Jóhannesson
flytur fmmvarp á Alþingi um
efnahagsmál.
Afinæli áttu þennan dag:
Guðmundur Magnússon (Jón
Trausti) 1873. Eggert Gilfer
1892. Steingrímur Steinþórs-
son ráðherra 1893. Lárus
Pálson leikari 1914.
ORÐABÓKIN
Að reikna
hverju
Ungum var mér kennt,
að það þætti ekki alveg
nógu góð íslenzka að nota
orðasambandið að reikna
með e-u, því að það væri
ættað út dönsku: at regne
med noget. Það var í þá
daga, þegar danskan var
„bölvaldurinn“ í íslenzku
máli. Ekki er að spyija að
málshættinum: „Hvað ung-
um nemur, gamall temur,“
því að síðan hef ég sloppið
fram á þennan dag án þess
að bera mér það í munn eða
a.m.k. skrifa það. Vafalaust
finnst mörgum hótfyndni að
amast við þessu orðalagi.
Vel má það svo sem vera.
Hins vegar er með öllu
með ein-
ótækt, þegar aðskotaorð úr
dönsku eða skandinavísku
máli útrýma gamalli og
góðri íslenzku, sem forfeður
okkar gátu bjargazt við um
aldir og sennilega frá upp-
hafí byggðar í landinu.
Ég tek t.d. eftir því, að
sumir verðurfræðingar okk-
ar búast aldrei við nýjum
lægðum eða gera ráð fyrir
þeim eða vænta hlýnandi
veðurs, heldur reikna þeir
með þessu öllu saman, þeg-
ar það á við. Sama má segja
um marga fjölmiðlamenn.
Þeir gera sig því miður einn-
ig oft seka um orðafátækt
í þessu sambandi.
- JAJ.