Morgunblaðið - 12.02.1989, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. FEBRÚAR 1989
t‘t3
mannasambands íslands. Hann
segir yfirgnæfandi meirihluta at-
vinnurekenda leggja sig fram um
að hafa aðbúnað erlendra félags-
manna sinna í lagi. Komið hafi fyr-
ir að starfsmenn hjá kjúklingabúi
og refabúi hafi verið hlunnfarnir.
Þá hafi verið um að ræða fólk frá
Austurlöndum. En vinnufélagar
fylgist með því og standi með út-
lendingum ef til slíks komi. Guð-
mundur segir útlendingana ekki
hafa farið algerlega á mis við yfír-
borganir og önnur hlunnindi. Þeim
sem vinni í frystihúsum sé t.d. hygl-
að í fæði og ferðum. „Það er svo
annað mál að útlendingar tolla illa
hérlendis. Þar er helst um að kenna
veðráttunni, vinnutímanum, ein-
hæfri vinnu og bjórleysi."
„Engin ástæða er til að ætla að
útlendingar njóti lakari kjara en
íslendingar í sömu störfum. Við
höfum engin ný dæmi um slíkt, það
síðasta var mál tælenskra stúlkna
sem unnu á kjúklingabúi fyrir
smánarkaup," segir Halldór Grön-
vold, skrifstofustjóri hjá Iðju. Hann
segir flesta útlendinganna vinna hjá
stærri fyrirtækjum, sem séu vönd
að virðingu sinni hvað þetta varði.
Erlendir félagsmenn Iðju séu aðal-
lega konur sem vinni lægst launuðu
störfín.
Tæpur helmingur í
fiskvinnslu
Af þeim 1500 atvinnuleyfum,
sem veitt voru 1988, var rú.mur
þriðjungur til fólks í fískvinnslu.
Þar á eftir komu leyfí til starfa í
heilbrigðisþjónustu, 10% og iðnaði,
um 10%. Leyfí fyrir störf á veitinga-
stöðum og málm- og skipasmíða-
stöðvum, voru um 5%. Aðrar starfs-
greinar voru með færri leyfí. Gera
má ráð fyrir að séu Norðurlandabú-
ar taldir með, starfí um 45% útlend-
inga hérlendis við fískvinnslu. Um
30% í heilbrigðisþjónustunni, 12% í
verksmiðjum, 5% við verslun og
þjónustu og 3% við veitingastörf.
Óskar Hallgrímsson segir flest
atvinnuleyfí veitt Bretum, þá
Bandaríkjamönnum, Þjóðveijum og
Asíubúum. Samkvæmt tölum Hag-
stofunnar, voru 4829 útlendingar
með lögheimili hérlendis 1. desem-
ber 1988, samanborið við 3874, ári
áður. Fjolgunin er því um 25% en
útlendingamir eru af rúmlega 100
þjóðemum. Af tæplega 5000 út-
lendingum, eru Danir langflestir,
eða 1154. Þá koma Bandaríkja-
menn, 816, og Bretar, 527. Norð-
menn, Þjóðveijar, Svíar, írar og
Nýsjálendingar fylgja svo í kjölfar-
ið. Af þessum hóp, eru konur 2712
en karlar 2177.
Þá fengu 142 útlendingar
íslenskan ríkisborgararétt ávið
1987, en það er svipaður ijöldi og
árið áður. Frá 1981-1985 fengu um
100 manns ríkisborgararétt. Flestir
þeirra hafa verið Danir, um 30%,
þar af vom börn um þriðjungur.
Þá komu Bandaríkjamenn, 8%, og
Þjóðveijar, 5%, en færri vom frá
öðram löndum.
Borgarspítalinn
Nú starfa fáir erlendir hjúkmnar-
fræðingar við Borgarspítalann en í
gegnum tíðina hefur nokkur fjöldi
unnið þar um lengri eða skemmri
tíma, að sögn Sigríðar Snæbjöms-
dóttur, hjúkmnarforstjóra. Nú em
þar fjórir hjúkmnarfræðingar, frá
Danmörku, Bretlandi og Banda-
ríkjunum auk karlkyns hjúkmnar-
fræðings frá Gambíu. Sigríður sagði
litla ásókn fólks í stöðurnar.
„Reynslan af útlendum hjúkmnar-
fræðingum er misjöfn. Nám og störf
hjúkmnarfræðinga frá Norðurlönd-
um og Bandaríkjunum em svipuð,
en það sama verður ekki sagt um
þá sem koma annars staðar að.
Bakgmnnur þessa fólks er ákaflega
ólíkur og það liggur mikil vinna í
að koma erlendum hjúkranarfræð-
ingi inn í starfíð. Hann getur ekki
talist fullgildur starfskraftur fyrr en
hann kann eitthvað í íslensku."
Sigríður segir Borgarspítalann aug-
lýsa stöður í erlendum hjúkmnar-
tímaritum en auk þess hafa hjúkr-
unarfræðingar frétt af vinnu í gegn-
um kunningsskap eða koma af
hreinni ævintýraþrá.
Alexandra Rosatí
BRETLANDI
ALEXANDRA Rosati er
bresk og starfaði hjá
Brynjólfi hf. í Innri-
Njarðvík til síðustu mán-
aðamóta, en þá rann at-
vinnuleyfi hennar og
fimm annarra erlendra
stúlkna, sem þar unnu,
út. Allar horfur eru, á
að Alexandra verði nú
að hverfa af landi brott,
því ekki hefúr tekist að
fá áframhaldandi at-
vinnuleyfi fyrir hana og
hinar stúlkurnar.
Alexandra Rosati er eins
og nafnið bendir til af
ítölskum ættum. Hún er
tuttugu og tveggja ára,
fædd og uppalin í Surrey.
Að lokinni skólagöngu hef-
ur Alexandra verið að
skoða sig um í heiminum,
hún ferðaðist um Afríku,
Indland og Evrópu og eftir
þá ferð heyrði hún um ís
hærri en hjá ófaglærðu
verkafólki í Englandi. Eftir
að hafa unnið á Neskaup-
stað um tíma fór ég aftur
á flakk. Síðan lá leiðin aft-
ur til íslands í apríl í fyrra.
Mér finnst fólkið á Suður-
nesjum miklu opnara en
fólkið á Neskaupstað og
ég á þó nokkra vini í
Keflavík og víðar.“
Alexandra sagði að nú
orðið kynni hún ákaflega
vel við sig á íslandi, hún
hefði ferðast talsvert um
landið á síðastliðnu sumri,
náttúra landsins, bjartir
sumardagar og miðnætur-
sólin væm heillandi. Eins
væri sérstakt að geta geng-
ið um götur á íslandi þótt
um nótt væri óhultur.
Alexandra sagðist hafa
fengið sömu laun og ís-
lenskar stallsystur sínar og
greitt sinn skerf til verka-
lýðsfélaganna, en sér virt-
land og að þar mætti hafa
góðar tekjur við fiskvinnu.
„Ég hitti stúlku sem
hafði unnið í físki á íslandi
og ég ákvað að kynna mér
þetta nánar. Ég hafði sam-
band við íslenska sendiráð-
ið í 'London sem gaf mér
upp símanúmer hjá tveim
fyrirtækjum sem sáu um
að ráða fólk til vinnu á ís-
landi. Ég fór í viðtöl og þar
var mér sagt hvað ég þyrfti
að hafa meðferðis, en ekk-
ert var talað um landið,
fólkið og við hveiju ég
mætti búast á íslandi. Ég
hafði séð Magnús Magnús-
son oft í sjónvarpinu og
hann var nánast eina vitn-
eskja mín um ísland.“
Alexandra sagði að hún
hefði orðið fyrir miklum
vonbrigðum í fyrstu, vinnu-
aðstaðan hefði verið allt
önnur en hún hefði gert sér
í hugarlund og verðið á
nauðsynjavöram væri
helmingi hærra á íslandi
en í Bretlandi. „Kuldinn í
frystihúsunum var það sem
kom mér mest á óvart og
mér finnst vinnan sem slík
ekkert sérlega skemmtileg,
en mitt starf hefur verið
aðallega við vélamar.
Launin em góð og mun
ist sem réttur sinn væri
ákaflega takmarkaður.
Þær hefðu í eitt sinn orðið
að fara í verkfall til að fá
gert við þvottavél sem
hafði verið biluð í margar
vikur. „Verkfallið stóð að-
eins í tvo tíma, okkur var
hótað brottrekstri, en við
gáfum okkur ekki og það
var gert við þvottavélina."
Alexandra segir að sú
saga gangi meðal erlendra
stúlkna sem hingað komi
að ein a_f hveijum átta gifti
sig á íslandi og það sé
áreiðanlega sannleikskorn
í þessari sögu, því hún eigi
nú þegar tvær vinkonur
sem hafí gjfst íslendingum.
Alexandra sagði að sér
fyndist drykkjuskapur ís-
lendinga mikill. Þær hefðu
ekki heldur farið varhluta
af drykkjunni því oft væri
mikið ónæði í verbúðunum
um helgar af völdum
dmkkinna manna sem
væm að leita eftir gleð-
skap. En Alexandra ber
íslendingnum samt vel sög
una og hún sagðist dást
að mörgum þeim konum
sem hún hefði unnið með
í frystihúsunum, því þær
ynnu tvöfalda vinnu.
BB
Helena Johanson
SVÍhJÓÐ
HELENA Johanson, 23
ára Svíi og nýútskrifaður
verkfræðingur, hefiir
unnið við vöruuppfyll-
ingu i Hagkaup frá því i
september á síðasta ári.
Hún segist ekkert yfir
sig hrifin af vinnunni,
segir hana erfiða en vel
þolandi. Þar sem hún
ætli sér ekki að dvelja
hér nema til vors, hafi
hún ekki leitað eftir bet-
ur launaðri vinnu en seg-
ist hafa eyrun opin fyrir
öllu.
„Vinur minn bað mig að
sækja með sér um vinnu á
íslandi í gegnum Isjobb.
Ég fékk vinnu hér en hann
enga, svo hingað kom ég.
Það var ævintýraþráin sem
réði mestu, mér fannst ég
verða að sjá og prófa annað
en hægt er í Svíþjóð."
Hagkaup útvegaði Hel-
enu herbergi í Hafnarfírði
fyrst þegar hún kom hing-
að en hún býr nú með Is-
lendingi.
Helena segir að sér fínn-
ist lítill munur á vinnulagi
grannþjóðanna en launin
séu mun verri hér, svo og
vinnutíminn lengri. íslend-
ingar séu vingjamlegir og
hér viðgangist ekkert út-
lendingahatur. „í Svíþjóð
hef ég orðið vör við kyn-
þáttafordóma en hér vottar
ekki fyrir þeim.“
Ali Metdervishi
JÚGðSLAVÍU
ALI Metdervishi er 27
ára gamall Júgóslavi sem
vinnur þjá Plastprent,
einn átta Júgóslava hjá
fyrirtækinu. Eins og
flestir þeirra sótti hann
um vinnu hér samkvæmt
ábendingu vinar síns,
sem vann hjá Plastprent.
Hann hefiir nú dvalið hér
í rúma Qóra mánuði og
segist kunna vel við sig
en vera óráðinn um
framhald dvalarinnar.
Ali kom hingað að loknu
stúdentsprófí og ætlar sér
í framtíðinni að læra
sjúkraþjálfun. Hann hefur
áður unnið í Þýskalandi í
sumarleyfum og þá í
tengslum við sjúkraþjálf-
unina.
Ali fellur vinnutilhögun-
in í Plastprent mjög vel,
en þar er unnið á vöktum.
Hann segir Islendinga hafa
tekið sér vel og að þeir séu
yfírleitt mjög vingjamlegir
og vinnusamir. Þá taki þeir
útlendingum mun betur en
Þjóðveijar.
Witek Bogatynski
PÓLLANDI
Á LAGERNUM í Hag-
kaup vinna tveir Pólveij-
ar. Skipatæknifræðing-
urinn Witek Bogatynski
er annar þeirra. „Harð-
duglegur maður, sem við
ættum að taka okkur til
fyrirmyndar," segir
verksljórinn hans, en
Witek segir það bara
kurteisishjal. Hann sé
ekkert duglegri en aðrir
starfsmenn. Witek hefiir
unnið í Hagkaup frá því
í september og fer til síns
heima að lokinni heim-
sókn páfa í sumar.
Systir Witeks hefur búið
hér á landi í fímmtán ár
og það var hún sem benti
bróður sínum á að koma
hingað og vinna. Hún út-
vegaði honum starfíð og
hjá henni býr hann á meðan
á dvöl hans stendur. Witek
er giftur og á tvær dætur.
Fjölskyldan varð eftir í
Póllandi, en hann sendir
peninga til hennar. Witek
segir launin fyrir verka-
mannavinnu hér mun hærri
en laun sín sem skipa-
tæknifræðings í heima-
landinu. Ynni hann sem
slíkur hérlendis, væm laun
hans líklega um helmingi
hærri. Hingað kom Witek
vegna launanna og segir
það ekki hafa verið neinum
erfíðleikum háð að fá vega-
bréfsáritun.
Witek segir vinnuna
ekkert til að kvarta yfír,
hún sé rétt eins og hver
önnur vinna. „Mér líkar
ágætlega hér, vinnufélag-
amir einnig. Vinnutilhögun
hér og í Póllandi er svipuð,
nema hér er kostur á yfír-
vinnu og menn em ekki
eins hræddir við yfirmenn
sína.“
Estelita Buenanentura
FILIPPSEYJUM
ESTELITA Buenanent-
ura, þrítug kona frá
Filippseyjum, hefur unn-
ið við ræstingar á Borg-
arspítalanum í tæpan
mánuð.
Auk hennar vinna þrír aðr-
ir útlendingar við ræsting-
ar, stalla hennar frá
Filippseyjum, Júgóslavi og
Dani. Estelita segir vinn-
una sæmilega en kaupið
lágt. Áður vann hún í mót-
töku hótels í heimalandi
sínu.
Estelita er í sambúð með
íslenskum manni og kom
hingað í október síðastliðn-
um. Hún segir íslendinga
hafa tekið sér vel og hefur
nú sótt um íslenskan ríkis-
borgararétt.