Morgunblaðið - 01.04.1989, Blaðsíða 25

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. APRÍL 1989
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. APRÍL 1989
25
JMttgiinftlafcffe
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fuiltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 80 kr. eintakið.
Skattstofhar og
skattstigar
Asíðasta einu og hálfu ári
hefur sérstakt innflutn-
ingsgjald af bifreiðum hækkað
úr 0%—32%, eftir vélarstærð, í
16%—66%. Sýnt var að verð-
hækkun bifreiða um 60—70%
að meðaltali frá haustmánuð-
um 1987 myndi draga mjög
úr eftirspum. Sama máli gegn-
ir um óvenjumikinn innflutning
bifreiða næstliðin tvö ár. Og
ekki síður um efnahagslegan
samdrátt í samfélaginu og
rýmun kaupmáttar. Þetta var
flestum ljóst, nema e.t.v. íjár-
málaráðherra og öðmm fjár-
lagasmiðum, sem lögðu drög
að tekjuáætlun ríkissjóðs 1989.
Tölur um bifreiðainnflutning
fyrstu tvo mánuði þessa árs
sýna nánast hrun miðað við
sama tíma fyrra árs. Innflutn-
ingur bfla hefur dregizt saman
um rúmlega 72% á þessu tíma-
bili.
Áhrif samdráttarins á tekjur
ríkissjóðs em veruleg. Sam-
kvæmt frétt frá Bflgreinasam-
bandinu má ætla að tekjur
ríkisins af aðflutningsgjöldum
og söluskatti af bifreiðum í jan-
úar og febrúar 1989 verði um
300 m. kr. í stað 1.000 m. kr.,
ef innflutningur hefði verið sá
hinn sami og í fyrra.
Verði innflutningur bifreiða
svipaður það sem eftir er árs
og hann reyndizt tvo fyrstu
mánuði ársins þýðir það helm-
ingi minni innflutning en gert
var ráð fyrir í forsendum fjár-
laga, eða tæplega tveimur
milljörðum króna minni tekjur
af aðflutningsgjöldum og sölu-
skatti innfluttra bifreiða.
Það verður að vísu enginn
„héraðsbrestur“ í samfélaginu,
þótt innflutningur bifreiða
dragizt eitthvað saman, við
núverandi aðstæður. A hitt er
að líta að stóraukin opinber
skattheimta í verði bifreiða og
benzíns er aðeins eitt dæmi af
fjölmörgum af sama toga. Sjö
milljarða ný skattheimta 1989
sýnir, hve ríkisstjómin seilizt
djúpt í launaumslög fólks á
sama tíma og vegið er að al-
mennu atvinnuöryggi, tekjur —
ekki sízt af yfirvinnu — drag-
ast saman og almennt verðlag
hækkar.
Dæmið um áætlun ríkis-
sjóðstekna af bifreiðainnflutn-
ingi sýnir enn og aftur, hve
fjárlagaforsendur eru hæpnar.
Það er þó aðeins eitt af mörg-
um. Langleiðina í 80% af ríkis-
sjóðstekjum eru innheimtar í
verði vöru og þjónustu. Al-
mennur veltusamdráttur í þjóð-
félaginu, að hluta til vegna
heimatflbúinna vandræða, hlýt-
ur því að bitna illa á ríkissjóði,
ekkert síður en fólki og fyrir-
tækjum, þegar heildardæmið
verður gert upp.
Alþýðubandalagið hefur
greinilega ekki gert sér grein
fyrir þeirri mikilvægu stað-
reynd, að það skiptir meira
máli fyrir samfélagið, ekki sízt
fyrir ríkissjóð, að stækka frem-
ur skattstofnana en hækka
skattstigana.
Umgengni
við bjórinn
Stutt er síðan að forystu-
grein Morgunblaðsins fyall-
aði um fermingu rúmlega Qög-
ur þúsund ungmenna hér á
landi. Þar segir að sú stað-
reynd, að svo íjölmennur hópur
ungmenna á einu og sama ald-
ursárinu játar trú sína þann veg
í verki, lofí góðu um það að
við séum á réttri leið, þrátt
fyrir öll mýrarljós samtímans.
En þar er jafnframt varað við
því að fólk láti umbúðir skyggja
um of á innihald fermingarinn-
ar.
Fyrir mörgum árum var
skorin upp herör gegn notkun
áfengis í fermingarveizlum,
sem þá var ósjaldan haft um
hönd við slík tækifæri. Það
átak bar þann árangur að
áfengi hefur um langt árabil
hvergi — eða nær hvergi —
komið víð sögu ferminga hér á
landi. Ástæða er til þess að
kalla fólk til þessarar varðstöðu
enn og aftur nú, þegar bjór
hefur bætzt á tegundalista
áfengra drykkja í landinu.
Sala áfengs öls hefur að vísu
hvergi nærri valdið því fári,
sem hrakspár stóðu til. Það er
vel. Engu að síður er mikilvægt
að halda fram strangri stefnu-
mörkun í almennri umgengni
við ölið. Bjór er áfengi, ekkert
síður en sterkari tegundir.
Hann á ekkert erindi í ferming-
arveizlur fremur en þær.
Það er heldur alls ekki við
hæfí að áhugafólk um íþróttir
hafí bjór í farteski þegar það
leggur leið sína á íþrótta-
keppni. Sums staðar í erlendis
hefur sá ósiður orðið lenzka
með hörmulegum afleiðingum,
svo sem dæmin sanna. Ekki
er ráð nema í tíma sé tekið að
fyrirbyggja háttalag af slíku
tagi hér á landi.
Til varnar frelsinu
eftir Þorstein Pálsson
Um þessar mundir eru liðin 40
ár frá því að hópur rílq'a í Vestur-
Evrópu og Norður-Ameríku stofn-
aði Atlantshafsbandalagið. Margt
horfir nú öðruvísi við en fyrir fjórum
áratugum. í því sambandi skiptir
mestu að nú er friðvænlegra en
áður.
Spenna kalda stríðsins er liðin
hjá og ógn nýrrar heimsstyijaldar
er ekki yfirvofandi. Menn fagna
friðsamlegri sambúð Bandaríkjanna
og Sovétríkjanna og samningum
uni fækkun kjamorkuvopna.
Raunsæi og staðfesta
En aðstæðumar hafa ekki breyst
af sjálfu sér. Þær má fyrst og
fremst rekja til Atlantshafsbanda-
lagsins, stefnu þess og starfs.
Bandalagið var stofnað til vamar
þjóðskipulagi lýðræðis og mann-
réttinda. Meginhlutverk þess hefur
frá öndverðu verið að varðveita frið-
inn.
Lýðræðisþjóðimar sýndu með
samtakamætti sínum að það var
unnt að stöðva útþenslustefnu Sov-
étríkjanna og kommúnismans. Og
nú 40 ámm síðar horfa menn á
Vesturlöndum ekki einungis á þá
staðreynd að útþenslustefnan hafi
verið stöðvuð. Hitt er ekki síður
mikilvægt að einmitt nú em að
koma í ljós alvarlegir þverbrestir í
undirstöðum alræðisstjórnar sósíal-
ista í ríkjum Austur-Evrópu og þar
á meðal Sovétríkjunum. Sósíalism-
inn gat ekki staðist lýðræðinu snún-
ing og því molna nú undirstöður
hans.
í ljósi þessara miklu umskipta
hlýtur hlutverk Atlantshafsbanda-
lagsins um margt að breytast, en
engum blöðum er um það að fletta
að það er engu síður mikilvægt en
fyrir fíóram áratugum. Raunsæi og
staðfesta hljóta enn sem fyrr að
vera kjölfestan í vamar- og öryggis-
málum lýðræðisþjóðanna í sókn og
vöm fyrir frelsi og mannréttindi.
Þátttaka íslendinga
Þegar íslendingum bauðst að
gerast stofnaðilar að Atlantshafs-
bandalaginu urðu um það allsnarp-
ar deilur. Mikill meiri hluti þjóðar-
innar fylgdi þeim flokkum að mál-
um sem stóðu að inngöngu Islands
í bandalagið. Minnihlutinn stóð á
hinn bóginn fyrir hatrammri and-
stöðu, jafnvel með beinni ógnun við
þingræðið eins og átti sér stað á
Austurvelli 30. mars 1949.
En stuðningur við aðild íslands
að Atlantshafsbandalaginu hefur
smám saman farið vaxandi. Hávær-
ar deilur um aðildina em hljóðnaðar
og fullyrða má að hún sé ekki leng-
ur hitamál í stjómmálum. Andstaða
Alþýðubandalagsins er nú aðeins
að formi til eða af gömlum vana.
Þannig ríkir nú nokkurn veginn
friður um þennan gmndvallarþátt
í utanríkispólitík íslendinga.
Við íslendingar höfum tekið þátt
í störfum Atlantshafsbandalagsins
í vaxandi mæli í þeim tilgangi að
tryggja okkar eigið öryggi, en þátt-
taka okkar er líka helguð þeirri
hugsjón sem Atlantshafsbandalagið
er stofnað til þess að vetja. Við
megum vera stoltir af því að hafa
getað léð hugsjón lýðræðis og
mannréttinda lið með aðild okkar
að Atlantshafsbandalaginu.
Æfingar vamarliðs frá Banda-
ríkjunum, sem valdið hafa nokkm
fjaðrafoki í ráðherraliði Alþýðu-
bandalagsins, em eðlilegur þáttur
vamanna. Við ætlumst til þess að
Bandaríkjamenn uppfylli skyldur
sínar gagnvart vamarsamningnum.
Hér er ekkert annað á ferðinni.
Og þó nú sé á margan hátt bjart-
ara yfír en við stofnun Atlantshafs-
bandalagsins mega menn aldrei
gleyma þeirri köldu staðreynd að
friður verður ekki tryggður án frels-
is. Þeir sem vilja búa við frelsi og
mannréttindi verða um leið að vera
tilbúnir að taka til vama fyrir þá
hugsjón sem býr að baki því þjóð-
skipulagi.
En meginmáli skiptir á þessum
tímamótum að þjóðir Atlantshafs-
bandalagsríkjanna hafa ástæðu til
að fagna og gleðjast yfír þeim mikla
árangri sem náðst hefur með störf-
um bandalagsins. í því er sannar-
Iega fólgin öflugasta friðarhreyf-
ingin og sterkustu mannréttinda-
samtök.
Alþjóðlegt atvinnu- og
efnahagsfrelsi
íslendingar hafa haslað sér víðar
völl í alþjóðlegu samstarfi en innan
Atlantshafsbandalagsins. í um það
bil tvo áratugi höfum við verið aðil-
ar að Fríverslunarsamtökum Evr-
ópu. Þau samtök standa nú á kross-
götum með tilliti til þeirrar þróunar
sem á sér stað innan Evrópubanda-
lagsins. Þó að aðildin að Fríverslun-
arsamtökunum hafi verið umdeild
á sínum tíma er um hana fullkomin-
samstaða nú enda hefur hún ótví-
rætt orðið íslensku atvinnulífi til
framdráttar.
Á sínum tíma var reynt að blása
upp hræðsluáróðri um það að
íslenskt atvinnulíf væri svo einstakt
og sérstætt og þjóðarbúskapur okk-
ar svo smár að við þyldum engan
veginn að taka þátt í alþjóðlegri
fríverslun. Nú hefur komið á daginn
að allt vom þetta falsrök, eða hrak-
spár.
Um þessar mundir er alls staðar
í Evrópu verið að ræða um víðtæk-
ara samstarf um aukið frelsi sem
þá er ætlað að nái til fjármagns-
flutninga og þjónustu. Þetta á við
um Norðurlandaþjóðimar, ríkin í
Fríverslunarbandalaginu svo og
ákvarðanir Evrópubandalagsins.
Sams konar hræðsluáróðri er haldið
á loft nú gagnvart aðlögun okkar
að þessum breyttu aðstæðum rétt
eins og gert var við inngöngu okk-
ar í Fríverslunarsamtökin á sínum
tíma. Við viljum að sjálfsögðu ekki
verða þátttakendur í einhverju mið-
stýrðu reglugerðarhagkerfí Evrópu,
en við hljótum að fagna því, ef við
eigum þess kost, að taka þátt í
aukinni samvinnu þessara þjóða um
meira frelsi á sem flestum sviðum
efnahagsstarfseminnar.
Fyrirvarapólitíkin
Kynlegar deilur hafa staðið að
undanfömu á milli ráðherra í ríkis-
stjóminni vegna yfirlýsingar leið-
togafundar Fríverslunarsamtak-
anna, sem haldinn var í Osló ný-
lega. Þar var gefín út sameiginleg
yfírlýsing þar sem mjög skýrt er
kveðið á um að aðildarríki Fríversl-
unarsamtakanna vilji vinna að
auknu frelsi á þessum sviðum og
eiga um það samstarf við Evrópu-
bandalagið.
Utanríkisráðherra og viðskipta-
ráðherra hafa ítrekað að íslenska
ríkisstjórnin hafi staðið að þessari
yfirlýsingu án nokkurs fyrirvara.
Forsætisráðherra hefur á hinn bóg-
inn marglýst því yfir að hann hafi
gert mjög ákveðna fyrirvara við þá
stefnumörkun sem felst í þessari
yfírlýsingu og þingflokkur Álþýðu-
bandalagsins hefur gert um það
sérstaka samþykkt að hann standi
með fyrirvara forsætisráðherrans.
Hér er á ferðinni sama fyrirvara-
pólitíkin og ríkisstjórnin hefur
gagnvart Efnahagsáætlun Norður-
landa.
Á miðvikudag í dymbilviku átti
útvarpið viðtal við forsætisráðherra.
Þar sagðist hann halda að fullkom-
in eining sé í ríkissljóminni um
málið, en eins og hann orðaði það
sagðist hann hafa orðið var við að
einstakir ráðherrar hafi leyft sér
að túlka hlutina á annan veg. í
sama viðtali sagði forsætisráðherr-
ann að óþarfí hafí verið að setja
fyrirvara í yfirlýsinguna sjálfa því
hún sé á engan máta bindandi.
Getum glatað trausti
Nú er það auðvitað rétt að
Fríverslunarsamtökin em ekki
þannig uppbyggð að meirihluti geti
bundið minnihluta »ríkja með
ákvörðunum sínum. En það breytir
varla þeirri staðreynd að bæði menn
og þjóðríki era bundin af þeim yfir-
lýsingum sem undirritaðar em. Eigi
að síður hefur það gerst að forsætis-
ráðherra hefur undirritað fyrir ís-
lands hönd sameiginlega stefnuyfír-
lýsingu Fríverslunarríkj anna, þar
sem m.a. er ijallað um fijálsan fjár-
magnsmarkað, en jafnframt lýst því
yfír að hann sé með öllu óbundinn
af undirskrift sinni.
Sennilega er það rétt að stjóm-
málaumræður hér heima lúta ekki
neinum þeim siðferðilegum kröfum
að málflutningur af þessu tagi telj-
ist ótraustvekjandi eða feli í sér
Þorsteinn Pálsson
„Jón Signrðsson getur
í engu hrakið að störf
hans í núverandi ríkis-
stjórn hafa að mestu
leyti miðað að því að
auka miðstýringu.
Hann hefur haft frum-
kvæði að breytingu á
Seðlabankalögum að
því er varðar vaxtaá-
kvarðanir sem forsæt-
isráðherra hefiir marg-
lýst yfir að nú eigi að
nota til þess að taka
fram fyrir hendurnar á
markaðslögmálunum.“
tvískinnung. En í þessu sambandi
verðum við að gera okkur grein
fyrir því að við mælumst ekki einir
við íslendingar. Hér emm við þátt-
takendur í alþjóðlegu samstarfí. Á
næstu mánuðum á utanríkisráð-
herra íslands að vera formælandi
Fríverslunarsamtakanna í viðræð-
um þeirra við Evrópubandalagið um
þessa stefnuyfírlýsingu Oslóarfund-
arins.
En samstarfsaðilar okkar og við-
mælendur hljóta að spyija sig þeirr-
ar spumingan Hvemig getur ut-
anríkisráðherra íslands verið trú-
verðugur málsvari í þessum umræð-
um þegar forsætisráðherrann og
tveir af samstarfsflokkum utanrík-
isráðherrans í núverandi ríkisstjóm
hafa lýst yfír fyrirvöram gagnvart
ýmsum meginatriðum stefnuyfír-
lýsingarinnar. Engum vafa er und-
irorpið að þetta dregur úr áliti okk-
ar á erlendum vettvangi og við
megum sannarlega þakka fyrir ef
það skaðar ekki samningsstöðu
okkar þegar þar að kemur.
Frelsi í orði en
miðstýring á borði
Ég hef nokkmm sinnum vakið
athygli á því að Jón Sigurðsson,
viðskiptaráðherra, hefur í núver-
andi ríkisstjórn, þrátt fyrir allar
fijálshyggjuyfírlýsingar sínar, orðið
fyrstur viðskiptaráðherra í áratugi
til þess að beita kröftum sínum í
það að auka miðstýringu í efna-
hags- og þjóðarbúskap Islendinga.
í dymbilvikunni ritaði ráðherrann
síðan grein í Morgunblaðið, sjálfum
sér til vamar. Sú vöm er um margt
athyglisverð.
Oll atriðin sem ég nefndi lutu að
framkvæði ráðherrans í núverandi
ríkisstjórn í átttil aukinnar miðstýr-
ingar. Gagnrýni mín beindist því
augljóslega að störfum hans í þess-
ari stjóm en ekki í fyrri ríkisstjóm.
Þó að það hafi ekki verið tekið ber-
um orðum fram mátti auðvitað ráða
það af þeim efnisatriðum sem tekin
vom til umræðu í gagnrýni minni.
Allir verða að njóta sannmælis
og sannarlega er það svo að í tíð
fyrri ríkisstjómar var Jón Sigurðs-
son ekki einasta ágætur málsvari
fijálsræðis í efnahags- og atvinnu-
málum, heldur vann hann einnig í
samræmi við það.
Fyrsta dæmið sem Jón Sigurðs-
son tekur í vamargrein sinni er
aukið frelsi varðandi útflutning á
fiski. Sú ákvörðun var tekin í tíð
fyrri ríkisstjómar. Sjálfstæðisflokk-
urinn var því fylgjandi þó að hann
væri ósáttur við vinnubrögð varð-
andi framkvæmd málsins. Annað
dæmi lýtur að þriggja mánaða vöra-
kaupalánum. Furðu gegnir hversu
lengi viðskiptaráðherra var að
ákveða að beita þeirri heimild.
Þriðja dæmið lýtur að auknu
frelsi á fjármagnshreyfingum milli
íslnds og annarra landa. Tillögu um
heimild til verðbréfakaupa erlendis
gerði efnahagsráðunautur fyrrver-
andi ríkisstjómar. Sú stjóm gerði
ákveðna samþykkt þar að lútandi,
sem viðskiptaráðherra hefur ekki
enn komið í framkvæmd. Það er
hinsvegar rétt að núverandi ríkis-
stjóm hefur endumýjað slíka sam-
þykkt með svipuðum hætti og í
samræmi við efnahagsáætlun Norð-
urlanda. En fjármálaráðherra Al-
þýðubandalagsins hefur á hinn bóg-
inn gert fyrirvara við þá stefnu-
mörkun sem Framsóknarflokkurinn
styður og viðskiptaráðherrann hef-
ur orðið að beygja sig undir.
Framvarp um verðbréfasjóði var
samið í tíð fyrri ríkisstjómar. Það
var að vísu fyrst samþykkt á þessu
þingi og er eina fijálshyggjumálið
sem núverandi ríkisstjóm hefur
flutt inn á Alþingi.
Þá nefnir Jón Sigurðsson dæmi
um einkavæðingu Bifreiðaeftirlits
ríkisins. Sú ákvörðun var tekin í tíð
fyrri ríkisstjórnar. Loks telur við-
skiptaráðherra það vera dæmi um
fijálshyggju sína að hafa flutt
framvarp um afnám úreltra laga,
sem hætt var að beita. Ekki skal
það framkvæði lastað. Þvert á móti
er það lofsvert, en nær væri að
kenna það við góðan prófarkalestur
en fijálshyggju.
Jón Sigurðsson getúr f engu
hrakið að störf hans í núverandi
ríkisstjóm hafa að mestu leyti mið-
að að því að auka miðstýringu.
Hann hefur haft framkvæði að
breytingu á Seðlabankalögum að
því er varðar vaxtaákvarðanir sem
forsætisráðherra hefur marglýst
yfír að nú eigi að nota til þess að
taka fram fyrir hendurnar á mark-
aðslögmálunum. Hann hefur haft
fmmkvæði að því að breyta lagaá-
kvæðum um hlutverk bankaráða í
þeim tilgangi að gera þau háðari
boðvaldi ráðherra. Hann hefur haft
framkvæði að því að halda fundi
með bankaráðsmönnum stjómar-
flokkanna í þeim tilgangi að gefa
þeim pólitísk fyrirmæli. Hann hefur
staðið að því að auka miðstýringu
í verðlagsmálum.
Alvarlegast er þó að Jón Sigurðs-
son hefur í núverandi ríkisstjórn
ásamt með Ólafí Ragnari Grímssyni
haft fmmkvæði að þeirri stefnu að
reka íslenskt atvinnulíf með upp-
bótum og millifærslum og flóknu
sjóðakerfí. Segja má að þar komi
skýrast fram sú tilhneiging að auka
hér á miðstýringu í atvinnulífínu.
Gagnrýni mín stendur því óhögg-
uð, en hitt er satt og rétt að hann
hefði fyrr mátt fá hrós fyrir það
sem vel var gert af hans hálfíi í
fyrri ríkisstjóm.
Pólitískar æfingar á
kostnað atvinnulífsins
Það kemur nú æ betur í ljós að
sú stefna sem Alþýðubandalagið
fékk Alþýðuflokkinn og Framsókn-
arflokkinn inn á síðastliðið haust
er dæmd til að mistakast. Tiltölu-
lega hátt raungengi þrýstir upp
vöxtum. Hallarekstur atvinnuveg-
anna kallar auk heldur á meira láns-
fjármagn sem einnig heldur uppi
háu vaxtastigi. Gengi krónunnar
er falsað með uppbóta- og styrkja-
kerfí. Reynt er að miðstýra höfuðat-
vinnuvegum þjóðarinnar í gegnum
nýtt sjóðakeifí. En niðurstaðan af
öllu bramboltinu er sú að verðbólga
fer vaxandi, vextir hækka dag frá
degi og halli atvinnuveganna eýkst
stöðugt. Ríkisstjórnin hefur keypt
sér frest á kostnað skattborgaranna
fram í maímánuð, en lengur verður
uppgjörið ekki dregið.
Hér þarf að gjörbreyta stefn-
unni. Markmiðið hlýtur að vera það
að örva atvinnulífið í stað þess að
drepa það í dróma. Það þarf að
afnema nýja sjóðakerfið og gera
bönkunum um leið auðveldara að
þjóna atvinnulífinu. Það þarf að
afnema gengisfolsunina í gegnum
uppbóta- og millifærslukerfið. Með
raunhæfri gengisskráningu á að
tryggja rekstur útflutnings- og
samkeppnisgreina og um leið stuðla
að lækkun raunvaxta.
Allar þessar aðgerðir þurfti að
gera síðastliðið haust. Sjálfstæðis-
flokkurinn vildi þá þegar grípa til
nauðsynlegra ráðstafana og setti
fram tillögur þar að lútandi. Jafn-
framt lýsti flokkurinn því jfír að
hann væri reiðubúinn til málamiðl-
ana og sýndi það með tillögugerð.
Nú hefur miklum tíma verið sóað
í pólitíska loftfimleika vinstri flokk-
anna og vandi atvinnuveganna
verður því meiri sem lengur verður
haldið áfram á þeirri braut.
Þetta er sá veraleiki sem Jón
^’gurðsson viðskiptaráðherra ætti
að fara að horfast í augu við. Það
væri skynsamlegra fyrir hann og
Alþýðuflokkinn fremur en aö halda
áfram þjónustuhlutverkinu við *
efnahagsstefnu Ólafs Ragnars
Grímssonar. Þá gæti hann farið að
láta gott af sér leiða á ný. En til
þess hefur hann alla burði. Athygl-
isvert er að formaður Alþýðuflokks-
ins er löngu hættur að taka til vama
fyrir efnahagsstefnu ríkisstjómar-
innar og það gera reyndar engir
af þingmönnum stjómarflokkanna.
Höfundur er formaður Sjálfistæð-
isflokksins.
Skýrsla Jafhréttisnefhdar Reykjavíkurborgar:
Tæpur helmingur kvenna í vinnu
hjá borginni eru fyrirvinnur
Morgnnblaðið/Júlíus
Guðný Guðmundsdóttir, Þórunn Gestsdóttir, Helga Jóhannsdóttir
og höfundar skýrslunnar Hansína B. Einarsdóttir og Herdís B. Bald-
vinsdóttir.
JAFNRÉTTISNEFND
Reykjavíkurborgar ákvað
snemma á síðasta ári að kanna
stöðu og kjör þeirra kvenna, sem
vinna þjá Reylqavíkurborg. Þeg-
ar verkið var skipulagt í febrúar
í fyrra voru 4.300 konur á launa-
skrá hjá borginni og var úrtakið
900 einstaklingar. Spurningarn-
ar sem lagðar voru fyrir voru
rúmlega 50 talsins, en meðal
þess sem spurt var um má nefha
vinnutíma, aðbúnað og samskipti
á vinnustað, launakjör, félags-
og fræðlsustörf, stjómunarstörf
og stöðuhækkanir. 75% þeirra
sem fengu spuraignalista svör-
uðu, en nothæf svör voru 52%.
Eitt af því sem könnunin leiddi
í \jós og kom hvað mest á óvart
er, að 45% kvenna í fullu starfi
hjá Reykjavíkurborg eru einu
fyrirvinnur síns heimilis. Meðal-
fastalaun þessara kvenna eru á
bilinu 35.000 til 55.000 krónur á
mánuði.
í könnuninni kom fram mikil
óánægja með launakjör og enginn
sem svaraði hafði tekið starf hjá
Reykjavíkurborg vegna góðra
launa. Þá höfðu 44% í fimm ár eða
skemur og aðeins 7% starfað þar
lengur en í 20 ár. 60% reyndust
vera með 35.000 til 55.000 krónar
mánaðarlaun, fáeinar konur minna,
en þriðjungur meira. Vel flestir
reyndust vera með 1-10.000 krónur
á mánuði í yfirvinnu, en þijú dæmi
vora um yfir 80.000 króna yfír-
vinnulaun. í tveimur tilvikum var
um karla í hefðbundnum kvenna-
störfum að ræða.
Samkvæmt skýrslunni virðist
starfsandi víðast hvar vera góður
þótt dæmi séu um hið gagnstæða
á vinnustöðum borgarinnar, en
hvað möguleika á stöðuhækkunum
viðkemur, þá telja aðeins 20%
kvenna í störfum hjá borginni sig
eiga möguleika á að hljóta stöðu-
hækkun, í mörgum tilvikum vegna
eðli starfsins, en einnig í nokkram
tilvikum vegna andstöðu yfirmanns.
Um jafnrétti á vinnustað sögðu
íjórðungur þeirra sem svömðu, að
slíkt væri ekki til staðar, en það
dró úr krafti spumingarinnar, að
margir sem svömðu reyndust vinna
á kvennavinnustöðum.
Af ýmsu er að taka, en loks má
nefna, að 13% kvenna töldu sig
hafa orðið fyrir kynferðislegri
áreitni á vinnustað. Svarendur vora
sjálfir látnir dæma um hvað fælist
|T hugtakinu kynferðisleg áreitni.
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
Marinó Kristjánsson bóndi á Kópsvatni ásamt litlu Gránu og lömbun-
um þremur sem fæddust 20. mars.
Þijú lömb á góuþræl
Syðra-Langholti.
ÞÁÐ VAR litla Grána, í eigu Marinós Kristjánssonar bónda á Kóps-
vatni hér í sveit, sem bar þremur lömbum á góuþræl, 20. mars. Fyrir
tveimur árum bar hún einnig á góuþræl, sem þá var 24. mars.
Það er sjaldgæft að ær raglist annars staðar á landinu og oft vera-
svona í ríminu og fái hrút áður en
þeir em teknir á hús í byijun nóvem-
ber. Sauðburður hefst hér í Hmna-
mannahreppi 10.—15. maí. Mikill
snjór hefur verið hér svo sem víðast
leg ófærð. Jarðbönn hafa verið fyrir
hross síðan um miðjan janúar. Nú
er tekið að hlána og vonandi verður
vorið gott með hlýjum sunnanvind-
um. - Sig. Sigm.
Ráðstefha SVS og Varðbergs:
Atlantshafsbanda-
lagið — Friður í 40 ár
HINN 4. apríl eru 40 ár liðin frá
stofiiun Atlantshafsbandalags-
ins. í tilefiii af þvi halda Samtök
um vestræna samvinnu, SVS, og
Varðberg ráðstefnu í Súlnasal
Hótels Sögu, laugardaginn 8.
apríl. Ráðstefnan nefiiist Atl-
antshafsbandalagið — Friður í
40 ár.
Dagskrá: Klukkan 10.30: Ráð-
stefnan sett. Kjartan Gunnarsson,
formaður Samtaka um vestræna
samvinnu. Klukkan 10.45: Island
og Atlantshafsbandalagið í 40 ár.
Steingrímur Hermannsson, forsæt-
isráðherra, formaður Framsóknar-
flokksins. Jón Baldvin Hannibals-
son, utanríkisráðherra, formaður
Alþýðuflokksins. Þorsteinn Pálsson,
formaður Sjálfstæðisflokksins.
Klukkan 12: Hádegisverður.
Verðlaunaafhending. Davíð Bjöms-
son, formaður Varðbergs, tilkynnir
úrslit í ritgerðarsamkeppni er hald-
in var á vegum félaganna í tilefni
af afmælinu. Erindi: „Vamir ís-
lands.“ Amór Siguijónsson, vamar-
málafulltrúi og starfsmaður hjá
hermálaskrifstofu Atlantshafs-
bandalagsins.
Klukkan 14.45: Pallborðsumræð-
ur: Stjómandi: Bjöm Bjamason,
aðstoðarritstjóri. Aðrir þátttakend-
ur: Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra, Jón Baldvin Hanni-
balsson, utanríkisráðherra, Þor-
steinn Pálsson, formaður Sjálfstæð-
isflokksins, Amór Siguijónsson,
varnarmálafulltrúi og starfsmaður
hjá hermálaskrifstofu Atlantshafs-
bandalagsins, og Albert Jónsson,
starfsmaður Öryggismálanefndar.
Klukkan 16.30: Ráðstefnuslit.
Ráðstefnan er opin félagsmönnum
í SVS og Varðbergi og gestum
þeirra.
♦ ♦ ♦■..
Parísarferð-
um fjölgar
FERÐUM Flugleiða til Parísar
verður fjölgað um eina i viku í
sumar og verða því fiórar beinar
ferðir þangað í viku yfir hásuma-
rið. Fargjðld til Parísar lækka
einnig, miðað við fyrri sumur,
og verða þau byggð upp á sama
hátt og til Lúxemborgar.
Pétur J. Eiríksson, framkvæmda-
stjóri markaðssviðs Flugleiða, sagði
að með aukinni tíðni ferða næðust
hagstasðari fargjöld. Hann sagði að
stefnt væri að því að fljúga þangað
allt árið.