Morgunblaðið - 24.05.1989, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. MAÍ 1989
Sovétríkin:
Lígatsjov
svarar fyr-
ir sig
Moskvu. Reuter.
FYRRUM æðsti hugmynda-
fræðingur sovéska kommún-
istaflokksins, Jegor La'gatsjov,
hefur sakað sovéska saksókn-
arann Níkolaj ívanov um að
hafa reynt að koma óorði á
flokksforystuna. ívanov stjórn-
ar rannsókn á spillingarmáli og
olli miklu fjaðrafoki er hann
lýsti því yfir að rannsóknin
beindist meðal annars að
Lígatsjov. „Ég lít á þessa full-
yrðingu sem ögrun og illkvittn-
islegan tilbúning. ívanov heldur
þessu fram til þess að koma
óorði á flokksforystuna og til
að tryggja eigin stjórnmála-
frarna," sagði Lígatsjov á fundi
miðstjórnarinnar á mánudag.
Hann bætti við að sinn heiður
væri ekki aðeins í veði heldur
einnig alls stjómmálaráðs
flokksins.
V estur-Þýskaland:
Von Weiz-
sácker end-
urkjörinn
Bonn. Reuter.
KRISTILEGI demókratinn Ric-
hard Von Weizsácker var í gær
endurkjörinn forseti Vestur-
Þýskalands, en hann hafði
gegnt embættinu í eitt
kjörtímabil. Vestur-þýski for-
setinn er kjörinn af þinginu í
Bonn og kjörmönnum og hlaut
Von Weizsácker 881 atkvæði
af 1.038 mögulegum. Enginn
mótframbjóðandi var, en 108
kjörmenn greiddu atkvæði
gegn Von Weizsácker vegna
óánægju með nokkrar af
ákvörðunum hans.
Noregur:
Grænfrið-
ungarsaka
Brundtland
um hræsni
Ósló. Reuter.
U mhverfisvemdarsamtökin
Grænfriðungar sökuðu í gær
Gro Harlem Bmndtland, for-
sætisráðherra Noregs, um
tvískinnung og sögðu að stefna
hennar í umhverfismálum
heima fyrir væri í engu sam-
ræmi við baráttu hennar fyrir
umhverfis-
vemd á al-
þjóðavett-
vangi. Sögðu
þeir að um-
hverfisáætl-
un hennar,
sem hún
lagði fyrir
þingið í
síðasta mánuði, væri furðuleg
í ljósi þess að hún hefði ferðast
um heiminn til að ræða hin
ýmsu mengunarvandamál.
Brundtland hefur að undanf-
ömu sætt harðri gagnrýni um-
hverfísvemdarsinna fyrir að
hafa ekki komið í veg fyrir
mengun frá verksmiðjum í
norskum fjörðum og fleiri
mengunarvandamál.
Reutcr
Lígatsjov
Hvíta húsið:
Bush tók sér-
staklega vel
á móti Vigdísi
Washington. Frá fvari Guðmundssyni,
fréttararitara Morgunblaðsins.
VIGDÍS Finnbogadóttir forseti
Islands dvaldist lengur í Hvíta
húsinu hjá George Bush Banda-
ríkjaforseta og Barböru eigin-
konu hans en vænst hafði verið.
A meðan ljósmyndarar og blaða-
menn biðu utan dyra eftir að
Vigdís kæmi úr kurteisisheim-
sókninni, voru forsetahjónin að
sýna henni ejnkahíbýli sín í
Hvíta húsinu. Ók forseti íslands
síðan á brott frá öðrum stað við
húsið en þar sem fjölmiðlamenn
biðu. Venjulega taka kurteisis-
heimsóknir þjóðhöfðingja eða
frammámanna í Hvíta húsið aðeins
um tíu mínútur eða svo og er þeim
skipað það rúm á dagskrá Banda-
ríkjaforseta. Er tíminn ætlaður
fyrir ljósmyndara og til að skiptast
á kveðjum. Þegar þau Vigdís Finn-
bogadóttir og George Bush höfðu
rabbað saman um hríð og lengur
en ráð er fyrir gert við slík tæki-
færi, stakk Bush upp á því, að
forseti íslands hitti Barböru Bush
forsetafrú og skoðaði einkahíbýli
forsetahjónanna. Var Vigdís 40
mínútur í Hvíta húsinu.
Blaðamenn og Ijósmyndarar
höfðu tekið sér stöðu utan dyra
við Hvíta húsið, þar sem bifreið
forseta íslands beið og ætluðu þeir
að taka myndir og ná tali af for-
seta að loknum fundinum með
Bush. Skyndilega var bifreiðin flutt
án þess að forsetinn og fylgdarhlið
hennar kæmi úr Hvíta húsinu.
Síðan bárust þau boð, að Bush
hefði boðið Vigdísi inn á heimili
forsetahjónanna. Var þá blaðafull-
trúi í Hvíta húsinu spurður, hvort
henni hefðu verið sýndir hvolpam-
ir sem mikið hefur verið látið með
í bandarískum fjölmiðlum, en þeir
fæddust skömmu eftir að Bush-
hjónin fluttu í Hvíta húsið. Svarið
var, að hvolparnir væru farnir úr
húsinu.
Forseti íslands hvarf á braut frá
Hvíta húsinu án þess að blaðamenn
kæmust í kallfæri við hana þar og
hélt rakleitt út á flugvöll, þar sem
hún sté um borð í einkaflugvél
Long John Silver’s fyrirtækisins
er flutti hana til höfuðstöðva þess
í Lexington í Kentucky, en fyrir-
tækið hefur keypt mikinn fisk af
íslendingum.
Kafka-hátíð í Prag
Pragf. Reuter.
ANDLIT Franz Kafka blasir nú við íbúum Prag, heimaborgar
þessa fræga tékkneska rithöfiindar, sem verið hefiir í ónáð
hjá tékkneskum stjórnvöldum undanfarna tvo áratugi.
Reuter
MinningMaós formanns óvirt
Rauðri, svartri og blárri málningu var í gær atað á risastóra veggmynd af Maó formanni er gnæfír yfir
Torgi hins himneska friðar í miðborg Peking. Þó svo myndir af formanninum verði æ sjaldséðari líta
kínverskir kommúnistar á veggmyndina í miðborginni sem eins konar helgigrip. Námsmenn sem haldið
hafa uppi mótmælum á torginu undanfama 11 daga til að leggja áherslu á kröfur sínar um aukið lýðræði
í landinu lýstu sig saklausa af verknaðinum. Fyrri myndin sýnir málningarslettumar á ásjónu formannsins
en á seinni myndinni er verið að breiða tjald yfír veggmyndina.
Sovétríkin:
Flokksbroddar vilja takmarka
völd nýja fulltrúaþingsins
Moskvu. Reuter.
NÝKJÖRIÐ fulltrúaþing Sovétríkjanna kemur saman til fyrsta firnd-
ar í Moskvu á morgun. í gær þótti ýmislegt benda til þess, að hátt-
settir embættismenn kommúnistaflokksins beittu sér markvisst fyrir
því að takmarka völd þingsins. Fulltrúar á það voru kjörnir í mars
í fyrstu kosningum í sögu Sovétríkjanna, þar sem fleiri en einn gátu
boðið sig fram í einstök sæti. Hefiir hingað til verið litið á þingið
sem dæmi um frjálsræðisstefhu Míkhaíls Gorbatsjovs, Sovétleiðtoga,
en ætlunin er að þingið kjósi hann sem forseta Sovétrílyanna.
Deilur hafa risið um það, hvaða
mál skuli lögð fyrir fulltrúaþingið.
TASS-fréttastofan hefur sent frá
sér óljósar fréttir um þetta mál.
Spumingin snýst um það, hvort
forsætisnefnd þess þings Sovétríkj-
anna, sem nú er verið að leggja
niður og hefur verið afgreiðslu-
stofnun flokks og ríkisstjómar, eigi
að leggja mál fyrir til afgreiðslu í
fulltrúaþinginu eða í nýja Æðsta
ráðinu sem því er ætlað að kjósa.
Fulltrúaþingið situr aðeins í
skamman tíma á ári hveiju en
Æðsta ráðið starfar meirihluta árs-
ins sem löggjafarsamkunda.
Fyrst sagði TASS, að forsætis-
nefndin hefði í hyggju að leggja
mál aðeins fyrir nýja Æðsta ráðið.
í því fælist að 2.250 manna fulltrúa-
þingið yrði sniðgengið en völdin
væm öll hjá 500 manna Æðsta
ráðinu. Umbótasinnar á fulltrúa-
þinginu hafa sagt, að þeir ætli sér
að gera breytingartillögur við ýms-
ar samþykktir forsætisnefndarinn-
ar svo sem þá, að unnt sé að fang-
elsa fólk fyrir að „vanvirða" ríkið.
Eftir fund forsætisnefndarinnar
í gær sagði TASS hins vegar ekk-
ert um það, hver ætti að afgreiða
samþykktir hennar. Hefur þögnin
verið túlkuð á þann veg, að tillagan
um að sniðganga fulltrúaþingið
hafí verið felld, málið sé f biðstöðu
eða bannað hafí verið að skýra frá
niðurstöðu málsins.
Andrei Sakharov sem var kjörinn
á fulltrúaþingið hefur lýst þeirri
skoðun, að þingið eigi eitt að setja
lög en ekki framselja vald sitt til
fámennari hóps manna í Æðsta
ráðinu. Boris Jeltsín sem einnig á
sæti á fulltrúaþinginu hefur sagt,
að hann muni ekki una því að taka
við fyrirmælum um dagskrá þings-
ins. Vill hann að kallað verði saman
aukaþing flokksins til að gjörbreyta
miðstjóm hans og stjómmálaráði,
sem er valdamesta stofnun sovéska
stjórnkerfísins.
„Það er ótrúlegt að sjá þetta
andlit hér aftur,“ sagði ungur
Tékki, sem virti fyrir sér vegg-
spjald, þar sem auglýst var lista-
hátíð í Prag til minningar um
Kafka dagana 18.-28 maí. Verða
þar meðal annars sýnd leikrit
byggð á skáldsögum og smásög-
um rithöfundarins. Tékkneska
bókaútgáfan Odeon hyggst síðar
á árinu gefa út 30.000 eintök
af skáldsögunni „Kastalanum",
en fresta varð útgáfu hennar í
fyrra vegna andstöðu stjómenda
prentsmiðja við hana.
Verk Kafka voru bönnuð þeg-
ar nasistar hemámu Tékkósló-
vakíu og einnig eftir að kommún-
istar komust til valda í landinu
árið 1948. Kafka var síðan end-
urreistur á sjöunda áratugnum,
en eftir að Sovétmenn réðust inn
í landið og bundu enda á „Vorið
í Prag“ árið 1968 héldu harðlínu-
menn innan kommúnistaflokks-
ins því fram að „gagnbyltingin"
hefði hafíst með ráðstefnu um
bókmenntir, þar sem ógnum
Stalínstímans var líkt við martr-
aðarkenndar lýsingar Kafka.
Bækur hans hurfu þá af hillum
bókasafna og verslana.
Jósef Simon, yfírmaður Ode-
on-bókaútgáfunnar, segir að enn
sé mikil andstaða í landinu við
verk Kafka. Harðlínumenn innan
kommúnistaflokksins óttast að
„Vorið í Prag“ enturtaki sig verði
verk hans gefín út. „í hvert sinn
sem þeir vilja koma höggi á okk-
ur byija þeir aftur á þessum
Kafka,“ er haft eftir lögreglu-
manni, sem yfirheyrði tékknesk-
an bókmenntafræðing, sérfróð-
um um verk Kafka.
Reuter
íbúi Prag virðir fyrir sér veggspjald, þar sem auglýst er listahá-
tið til minningar um tékkneska rithöfundinn Franz Kafka.