Morgunblaðið - 30.08.1989, Blaðsíða 36

SJOVAOrTALMENNAR
FÉIAG FÓLKSINS
jfím C £• ®
tawului
HVÍTLAUKS
^ PERLUR
;Meö haustkomunni
MIÐVIKUDAGUR 30. AGUST 1989
VERÐ I LAUSASOLU 90 KR.
Fyrsti olíufarmur-
inn til Helguvíkur
FYRSTA olíufarminum í hinni nýju olíuhöfn varnarliðsins í Helguvík
verður skipað upp í dag. Það var bandaríska olíuflutningaskipið
L.H. Gianella sem lagðist þar að bryggju í gærkvöldi. Um borð í
skipinu eru 183.000 tunnur af flugvélaeldsneyti og 20.000 tunnur
af bensíni. Þar sem höfnin í Helguvík hefur nú verið formlega tekin
í notkun mun varnarliðið hætta að nota eldsneytistanka sína í Hval-
firði og verður öllu eldsneyti liðsins héðan í frá skipað upp í Helguvík.
Lokið er þremur áföngum af sjö
við uppbyggingu aðstöðunnar í
Vinnsla úr
fiskúrgangi
undirbúin
UNDIRBUNINGSFELAG að
stofnun lífefhaiðnaðarfyrirtækis
var stofnað í gær. Ymsar stofii-
anir í eigu ríkis og sveitarfélaga
standa að félaginu auk samtaka
fyrirtækja í sjávarútvegi. Fyrir-
tækið mun vinna úr fiskúrgangi
ensímblöndur fyrir matvælaiðn-
að og síðar einnig pepptón-
vörur sem notaðar yrðu sem
örverufóður í ýmiss konar iðn-
aði, til dæmis lyfjaiðnaði. Rann-
sókna- og þróunarstarf vegna
þessa verkefiiis hefúr staðið í 4
ár. Formaður undirbúningsfé-
lagsins er Jón Bragi Bjarnason
prófessor.
Félagið hyggst á næstunni
kanna hagkvæmni þess að stofna
framleiðslufyrirtæki sem áætlað
er að verði í Vestmannaeyjum en
að sögn Jóns Braga standa vonir
til að hliðstæð starfsemi hefjist
síðar í öðrum verstöðvum.
Tilraunavinnsla fer af stað í
byijun september. „Við reynum að
afla upplýsinga um markaðinn,
eftirspumina, verð á afurðum og
kostnaðarþætti við stofnun og
rekstur fyrirtækisins,“ sagði Jón
Bragi Bjarnason. Hann sagði að
.einkum væri litið til utanlands-
markaðar og eru aðstandendurnir
í samstarfi við erlend fyrirtæki sem
era þegar reiðubúnir að taka við
ensímblöndu frá fyrirtækinu.
Að félaginu standa Háskóli ís-
lands, Sölumiðstöð hraðfrystihús-
anna, Rannsóknarstofnun fiskiðn-
aðarins, Iðntæknistofnun íslands,
Þróunarfélag íslands, Vestmanna-
eyjakaupstaður, Iðnþróunarsjóður
Suðurlands, Síldarútvegsnefnd og
Lýsi h/f.
Helguvík og verið er að semja við
verktaka um fjórða áfanga. Búið
er að taka í notkun fjóra flugvéla-
eldsneytisgeyma sem taka 15.000
rúmmetra hver um sig. Auk þess
einn bensíngeymi sem tekur 4.000
rúmmetra. Heildarkostnaður við
framkvæmdirnar í Helguvík mun
nema rúmum 14,5 milljörðum
króna.
Höfnin i Helguvík getur sinnt
einu olíuflutningaskipi í senn, allt
að 37.000 tonna stóru. í framtíð-
inni er gert ráð fyrir að skipin legg-
ist þar að til losunar tvisvar á ári.
Að sögn Friðþórs Eydal blaðafull-
trúa varnarliðsins eru fullkomnar
mengunarvarnir við höfnina.
Grettnir guttar
Morgunblaðið/RAX
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra:
Getum ekki látið kvótamissi
Patreksfirðinga afekiptalausan
Hvíslað um erlent flármagn að baki skipakaupum, segir Steingrímur
- lygi og uppspuni segir framkvæmdastj óri Stálskipa
STEINGRÍMUR Hermannsson forsætisráðherra segir að stjórnvöld
geti ekki látið það afskiptalaust að PatreksQörður missi togara sína
og með þeim nánast allan kvótann í plássinu. „Þarna er heilt byggð-
arlag í stórkostlegri hættu og það hlýtur að verða gripið til mjög
róttækra aðgerða, ekki sízt ef rétt er, sem mjög er að minnsta
kosti hvíslað um, að erlent fjármagn sé á bak við þessi miklu skipa-
kaup. Þegar er nú orðið svo að 2.000 manna atvinna er flutt úr
landi með siglingum, þá getur íslenzkt þjóðfélag ekki þolað það.
Þetta er miklu dýpra og alvarlegra mál en varðar Patreksfjörð
einan,“ sagði forsætisráðherra í samtali við Morgunblaðið.
Forsætisráðherra sagðist hafa
rætt vanda Patreksfirðinga í ríkis-
stjórninni í gærmorgun. í dag
munu fulltrúar Patreksfirðinga
hitta forsætisráðherra. „Ég get
ekkert sagt um það á þessari
stundu, hvað Patreksfirðingar fá,“
sagði forsætisráðherra aðspurður
hvortþorpið fengi kvóta sinn aftur.
Steingrímur sagðist telja að það,
sem orðið hefði uppi á teningnum
á Patreksfirði, yki vafalaust and-
stöðuna gegn kvótakerfinu. Ef
fijáls verzlun ætti að verða með
kvóta þýddi það að mörg fátækari
byggðarlög yrðu í eyði eftir ör-
skamma stund. Ég er ekki á þvj
að íslenzk byggð þoli það,“ sagði
Aukning á búslóðaflutn-
ingum frá Reykjavík í ár
Búslóðaflutningar frá Reykjavík út á landsbyggðina hafa aukist
í ár miðað við síðustu ár. Þróunin undanfarin ár hefúr verið sú
að mun fleiri fluttu til Reykjavíkur frá landsbyggðinni en öfúgt.
í ár hefur sú þróun snúist við. Skipaútgerð ríkisins sér um mik-
inn hluta af þessum flutningum. Þórir Sveinsson framkvæmda-
stjóri markaðs- og flutningasviðs þar segir að um þriðjungs aukn-
ing hafi verið á flutningum frá borginni út á land í ár og samsvar-
andi minnkun á flutningum frá landsbyggðinni til borgarinnar.
Skipaútgerð ríkisins hefúr flutt um 4-500 búslóðjr frá Reykjavík
út á land í ár.
„Venjan hefur verið sú að mun
fleiri hafa flutt til Reykjavíkur-
svæðisins heldur en frá því á und-
anfömum áram. Nú hefur sú þró-
un snúist við,“ segir Þórir. „Mest
af þessum búslóðum höfum við
flutt til Ísaíjarðar, Akureyrar og
Austfjarða. Frá sunnanverðum
Vestijörðum höfum við hins vegar
flutt fleiri búslóðir til Reykjavíkur
en þangað frá Reykjavík. Það er
augljóst að þessir flutningar end-
urspegla að einhveiju leyti at-
vinnuástand á landinu."
Að sögn Þóris berast þeim nú
4-5 fyrirspurninir á dag frá fólki
á höfuðborgarsvæðinu um bú-
slóðaflutninga. Þórir segir að
breytingin á þessum flutningum
sé að hluta til sú að flutningar á
búslóðum skólafóiks til Reykjavík-
ur hafi minnkað en flutningar á
búslóðum venjulegs launafólks út
á landsbyggðina hafi aukist.
Steingrímur.
Aðspurður hvað ætti að koma í
stað núverandi kvótakerfis minnti
Steingrímur á að hann hefði í sjáv-
arútvegsráðherratíð sinni lagt til
að kvóti yrði bundinn við löndunar-
svæði, en því hefðu hagsmunaaðil-
ar hafnað.
Stálskip hf. í Hafnarfirði keyptu
Sigurey en Byggðastofnun keypti
Þrym. Guðrún Lárusdóttir, fram-
kvæmdastjóri Stálskipa, segir að
það sé uppspuni og lygi að erlent
fjármagn sé að baki fyrirtækinu í
skipakaupum þess. „Mér þætti
gaman að vita hver er ugphafsmað-
urinn að þeirri fregn. Ég ætla að
kæra hann fyrir rógburð," sagði
hún. „Þetta er sami söngurinn og
var þegar við keyptum Ými frá
Aberdeen árið 1978. Að ráðherrar
og þingmenn skuli ætla að fara að
leika þennan leik aftur finnst mér
ekki ná nokkurri átt. Fólk nær því
bara ekki að maður geti náð saman
peningum til að borga hlutina."
Guðrún sagði að Sigurey myndi
leggja upp hjá Fiskmarkaðnum í
Hafnarfirði.
Guðmundur Malmqvist, forstjóri
Byggðastofnunar, segir Patreks-
firðingum standa Þrymur til boða
vilji þeir kaupa hann. Úlfar Thor-
oddsen, sveitarsjóri Patrekshrepps,
segist ekki eiga von á öðru en að
reynt verði að kaupa Þrym-til Pat-
reksfjarðar.
Halldór Ásgrímsson sjávarút-
_ vegsráðherra sagðist ekkert geta
’ sagt um það hvernig leyst yrði úr
vanda .Patreksfirðinga. „Ég hef
lagt á það áherzlu að það sé reynt
að gæta þess að svona áföll gangi
ekki yfir byggðarlög,“ sagði ráð-
herra. „Á síðastliðnu hausti bað ég
um samstarf Landsbankans,
Byggðastofnunar og Fiskveiða-
sjóðs í þeim málum, vegna þess að
viðkomandi sjóðir hafa miklu meiri
hagsmuna að gæta en þeirra sem
lúta að einstökum skipum. Þeir eru
með mikil útlán til fasteigna og
annarra hluta í viðkomandi byggð-
arlögum. Því miður líta sumir þess-
ara aðila einangrað á málin, að
minnsta kosti þar til alvaran kemur
í ljós. Ég held að sumir þeirra eigi
eftir að meta stöðuna betur.“
Sjá samtal við Halldór Ás-
grímsson á bls. 4 og samtöl
við Guðrúnu Lárusdóttur,
Þorvald Garðar Krisljánsson
og Karvel Pálmason á
miðopnu.
Á hjólastólum
milli landshluta
Fjórir félagar í Sjálfsbjörgu,
landssambandi fatlaðra, ætla að
aka á hjólastólum frá Akureyri til
Reykjavíkur í byrjun september-
mánaðar og njóta þeir aðstoðar
Sniglauna á leiðinni. Tveir hjóla-
stólar verða með í forinni, en að-
eins einum verður ekið í einu.
Áætlað er að aka í sextán tíma á
dag.
Jóhann Pétur Sveinsson, formaður
Sjálfsbjargar og einn ökuþórinn,
sagði að þetta væri liður í kynning-
arátaki fyrir viðamikla landssöfnun
Sjálfsbjargar sem ætlunin er að
standa fyrir föstudaginn 8. septem-
ber. Sjálfsbjörg er um þessar mundir
30 ára. Lagt verður af stað frá Akur-
eyri þann 3. september nk. Ráðgert
er að koma til Reykjavíkur föstudag-
inn 8. september.