Morgunblaðið - 16.11.1989, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B/C
262. tbl. 77. árg.
FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBER 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Míkhaíl S. Gorbatsjov Sovétforseti:
Sameining þýsku ríkj-
anna er ekki á dagskrá
Ljósmyndarar og
kvikmyndatökumenn tóku
sér stöðu við
Berlínarmúrinn gegnt
Brandenburgarhliðinu í
gær til þess að vera við öllu
búnir ef þar verður rofið
skarð í múrinn, en orðrómur
í þá veru var á kreiki í gær
í Berlín. Var þar um að litast
eins og í kvikmyndaveri.
A-þýskir smáflokkar vilja minnka völd
kommúnista með sljórnarskrárbreytingu
Austur-Berlín, Moskvu. Reuter.
MÍKHAÍL S. Gorbatsjov Sovétforseti lýsti yfir því í ræðu í gær að
sameining þýsku ríkjanna tveggja væri ekki á dagskránni. Frjálslynd-
ir demókratar í Austur-Þýskalandi hyggjast leggja til á austur-þýska
þinginu að fyrstu grein stjórnarskrár landsins, sem er um forystu-
hlutverk kommúnistaflokksins, verði sleppt.
Demókratar hafa, ásamt hinum
smáflokkunum þremur, verið
strengjabrúður kommúnistaflokks-
ins á þinginu í íjörutíu ár. Þeir
hafa átt í stjórnarmyndunarviðræð-
um við nýkjörinn forsætisráðherra
landsins, Hans Modrow, og krefjast
fleiri ráðuneyta en þeirra tveggja
sem þeim hafa staðið til boða. Aust-
ur-þýska fréttastofan ADN skýrði
frá því að demókratar vildu að þing-
ið ræddi tillöguna um stjórnarskrár-
Sovétríkin;
Perestrojku
gefinn eins
árs frestur
Moskvu. lieuter.
EINN nánasti aðstoðarmaður
Míkhaíls Gorbatsjovs Sovét-
forseta sagði í gær að um-
bótaáætlun hans yrði að skila
árangri innan árs, annars
kæmi hún að engum notum.
Sovéskir kolanámamenn í
borginni Vorkuta í Norður-
Síberíu hyggjast ekki hlíta
úrskurði hæstaréttar landsins
og binda endi á verkfall sem
staðið hefúr frá 26. október.
Yfirvöld óttast nú mjög að
aftur brjótist út víðtæk verk-
fóll.
Talsmenn námamannanna,
sem eru 26.000, héldu frétta-
mannafund í Moskvu í gær og
sögðu að stjórnvöld hefðu svikið
loforð sem gefin voru í sumar
er kolavinnsla stöðvaðist um
mestallt landið vegna verkfalla.
Leoníd Abalkín aðstoðarfor-
sætisráðherra sagði aðspurður á
fréttamannafundi að verkfallið
í Vorkuta ylli Sovétstjórinni
mun meiri áhyggjum en astand
mála í Austur-Berlín. Á ráð-
stefnu hagfræðinga í Moskvu
sagði hann að efnahagur lands-
ins væri kominn á brún hengi-
flugsins; umbótastefnan yrði að
sýna árangur innan árs, annars
yrði hún til einskis.
Allt stjórnmálaráð kommúni-
staflokks Litháens hefur verið
kallað tii fundar með stjórn-
málaráði sovéska kommúnista-
flokksins í Moskvu í dag. Þetta
hefur ekki gerst áður í sögu lit-
háenska flokksins og er líklegt
að ræddar verði hugmyndir Lit-
háanna um að slíta flokksleg
tengsl við sovéska móðurflokk-
inn á sérstakri ráðstefnu í næsta
mánuði.
breytinguna á morgun. Þeir vilja
einnig að þingið skipi sérstaka
nefnd til að undirbúa þjóðarat-
kvæðagreiðslu um breytingar á
kosningalöggjöfinni til að hægt
verði að efna til kosninga á næsta
ári.
Mikhaíl Gorbatsjov hrósaði í
fyrrakvöld umbótum í Austur-
Þýskalandi og sagði opnun landa-
mæranna til vesturs þátt í umbóta-
hreyfingu í Austur-Evrópu. í ræðu
sem hann flutti í Moskvu í gær
sagði hann að tilvist tveggja þýskra
ríkja væri bein afleiðing seinni
heimsstyijaidarinnar. „Þessi stað-
reynd er viðurkennd og ætti áfram
að vera grundvallarforsenda.
Spurningin um sameiningu þessara
tveggja ríkja er alls ekki á dag-
skrá. Tal um sameiningu myndi
merkja afskipti af málefnum Vest-
ur-Þýskalands og Þýska alþýðulýð-
veldisins".
Reuter
Walesa biður um Marshall-
aðstoð fyrir Austur-Evrópu
Washington. Reuter.
LECH Walesa, leiðtogi
Samstöðu, óháðu verka-
lýðsfélaganna í Póll-
andi, ávarpaði sameig-
inlegan fúnd beggja
deilda Bandaríkjaþings
í gær og hvatti þá til
þess að efnt yrði til
nýrrar Marshall-aðstoð-
ar, nú fyrir ríki Austur-
Evrópu. Það væri besta
leiðin til að festa lýð-
ræðislegar umbætur í
Póllandi og öðrum Aust-
antjaldsríkjum í sessi.
í þingræðunni vísaði
Walesa til 11 milljarða
dollara íjárhagsaðstoðar
Bandaríkjamanna við
Evrópuríki eftir stríð er
kennd var við Georg
Marshall, þáverandi ut-
anríkisráðherra landsins.
Hann minntist þess að
Jósef Stalín, einræðis-
herra í Sovétríkjunum,
hefði bannað Pólveijum
að þiggja Marshall-aðstoð
er þeir reyndu að reisa
land sitt úr rústum
stríðsins. „Hin stórtæka bandaríska
aðstoð tryggði fijálsræði og frið í
ríkjum Vestur-Evrópu. Og einmitt
nú hefur Austúr-Evrópa þörf fyrir
aðstoð af þessu tagi, fjárfestingu í
í Póllandi eftir íjögurra áratuga
stjórnarfar kommúnista. Þjóðin yrði
þó að sýna þolinmæði og færa fórn-
ir. Þörfnuðust Pólveijar aðstoðar
Vesturlanda við að koma á fijálsum
markaðsbúskap. Hann sagði efna-
hagsvanda Pólveija ekki einangrað
vandamál. „Öll Austantjaldsríkin eru
gjaldþrota. Hvar sem það hefur ver-
ið reynt hefur hagkerfi kommúnism-
ans engum árangri skilað.“
Walesa er annar óbreytti útlend-
ingurinn sem ávarpar sameiginlegan
fund beggja deilda Bandaríkjaþings
frá því Lafayette markgreifi frá
Frakklandi gerði það fyrstur manna
árið 1824. Þegar hann gekk í þing-
salinn risu þingmenn úr sætum kvað
við dyndjandi lófatak þingmanna
sem linnti ekki fyrr en eftir ijórar
mínútur. Var Walesa greinilega
snortinn af móttökunum.
Öldungadeild Bandaríkjaþings
samþykkti í fyrrakvöld 738 milljóna
dollara efnahagsaðstoð við Ungveija
og Pólveija, eða 300 milljónum doll-
ara hærri upphæð en George Bush
forseti hafði farið fram á.
Reuter
Lech Walesa flytur ávarp sitt á sögulegum
fundi í Bandaríkjaþingi í gær. Að baki
honum standa (f.v.) Dan Quayle, varafor-
seti Bandaríkjanna, og Thomas Foley, for-
seti ftdltrúadeildarinnar.
frelsi, lýðræði og friði, fjárfestingu
í þágu framtíðarinnar," sagði Wal-
esa.
Walesa sagðist vona að „gagnger
umskipti" ættu eftir að eiga sér stað
Stærstu bankar Dan-
merkur sameinast
Kaupmannahöfn. Frá Nils Jorgen Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
Tveir stærstu bankar í Danmörku, Handelsbanken og Den Danske
Bank, munu sameinast 1. janúar nk. Nýi bankinn verður stærsta
(jármálastofnun landsins og í 30. sæti í Evrópu. Alls starfa um 12.000
manns lijá bönkunum báðum og útibú eru um 500.
Nafnið á nýja bankanum verður
Den Danske Bank en hann mun
nota merki Handelsbanken. Eigið
fé verður 19 milljarðar danskra
króna (um 165 milljarðar ísl.kr.J.
Gera forráðamenn sér vonir um að
geta fækkað mannafla um 10% án
þess að þurfa að grípa til verulegra
uppsagna, þ.e. eðlileg fækkun í
starfsliðinu verður látin duga. Sam-
ið verður sérstaklega við stéttarfé-
lög um þær uppsagnir sem ekki
verður komist hjá.