Morgunblaðið - 10.01.1990, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10: JANÚAR 1990
13
Hver verða örlög mið-
bæjar Kópavogs?
eftir Bryndísi
Ki ’istjánsdó ttui'
Árið 1947 settumst við hjónin
að hér í Kópavogi og höfum unað
okkur vel. Þá var hér stijál byggð
og megum við teljast til frum-
byggjanna. Þegar aldur færðist
yfir, við orðin ein, maðurinn minn
hættur störfum vegna vanheilsu,
réðumst við í að kaupa þriggja
herbergja íbúð á efstu hæð heilsu-
gæslustöðvarinnar hér, þar sem
hann gat notið læknishjálpar og
hjúkrunar, og fyrri vinnustaður
hans, Bæjarbókasafnið, í næsta
húsi.
Þetta var til mikils hagræðis
eins og á stóð. íbúðin er með stór-
um vestursvölum og fögru útsýni
yfir sundin til Snæfellsjökuls, þeg-
ar honum þóknast að láta sjá sig.
Og sólarlagið er dýrðlegt. Fljót-
lega létum við byggja glerhýsi á
hluta svalanna, og fleiri fóru að
dæmi okkar. Það er til mikils ynd-
isauka fyrir gamalt fólk og las-
burða, sem lítið getur farið út sér
til ánægju, að hafa eitthvað fag-
urt til að horfa á, og reyndar nauð-
syn, að finna sig ekki lokað inni
í búri.
En ekkert er fullkomið. Fljót-
lega eftir komuna hingað í íbúðina
fór að bera á því að óvenjumikið
ryk safnaðist á svalagólfið. Fyrst
héldum við að þetta væri vegna
nýrra stórhýsa, sem verið var að
byggja nærri okkar blokk, en það
virtist ekki eingöngu vera mold
og sandur, það var mjög sótbland-
að. Þetta útheimti mikil þrif svo
ekki bærist inn á gólf og í teppi.
Sömu sögu hafa aðrir ibúar húss-
ins að segja.
Nú eru komnar nýjar blikur á
loft og þessvegna er þessi grein
skrifuð. Bæjarstjórn Kópavogs
hefur samþykkt að gera breyting-
ar á austurbrún gjárinnar svoköll-
uðu. Fyrirhugað er að framfylgja,
með lítilsháttar breytingu upphaf-
legrar teikningar, sem flestir
héldu að væri horfið frá, að hafa
á gjárbakkanum þyrpingu háhýsa,
þar sem rúmast gætu 28 íbúðir,
og auk þess á jarðhæð þjónustu-
stofnun, sex hæðir samtals. Þá
myndu þær byggingar, sem fyrir
eru, verða að bakhýsum og ibúarn-
ir þar missa sitt glæsilega útsýni,
sem áður er að vikið. Þetta er
okkur þegar orðið mikið áfall. All-
ir gera líka ráð fyrir að fasteignir
hér lækki í verði. En víkjum nú
aftur að mengunarmálunum. Það
segir sig sjálft að svo nærri gjánni
sem nú er fyrirhugað byggja, þar
sem þúsundir bíla bruna mikinn
hluta sólarhringsins, mun hávaða-
og loftmengun verða mikil. Sam-
kvæmt talningu 1988 óku 21.176
bílar þar á sólarhring og væri full
þörf á að mæling á umferðinni
færi fram áður en hafist er handa,
en mikið virðist liggja á. Loftm-
engun hefur ekki verið mæld, það
kvað vera tímafrek framkvæmd.
Og hvað sem því veldur er ekki
enn skeytt um þennan sjálfsagða
þátt í undirbúningi þessara fram-
kvæmda. Væri ekki réttara að
staldra við og huga vel að þessum
þætti? Því ekki er eins og tjalda
eigi til einnar nætur.
Eg tók mig nú til og fór á fund
Sigurbjargar Gísladóttur deildar-
efnafræðings hjá Mengunarvörn-
um Hollustuverndar ríkisins. Hún
tók erindi minu vinsamlega og gaf
mér meðal annars eintak af ritinu
Heilbrigðismál, annað hefti ’89.
Þar ritar hún grein um loftmengun
í Reykjavík. Eg leyfi mér að vitna
í hana: „í Reykjavík er umferðin
meginástæða loftmengunar. Þar
eftir Kristínu
Sigurðardóttur
Þar kom að því að kvennalista-
konur skipuðu konu í bankaráð.
Þar þótti mörgum tími til kominn.
Tilgangur Kvennalistans var sá
að koma kvenlegum sjónarmiðum
að og leggja kvennapólitískar
áherslur.
Hlutverk undirritaðrar sem
er aðallega um að ræða útblástur
bifreiða, einnig kemur til slit á
götum og bifreiðum sjálfum. Sam-
kvæmt upplýsingum erlendis frá
eru bifreiðar taldar aðalmengun-
arvaldar í þéttbýli, jafnvel þar sem
mengun vegna húshitunar er tals-
verð.“
Snúum okkur aftur hingað í
Kópavog. Hér er ekki lengur,
fremur en í Reykjavík, um mengun
frá húshitun að ræða, Á höfuð-
borgarsvæðinu höfum við blessaða
hitaveituna. Vandamálið er bila-
umferðin, sem eykst með hveiju
árinu sem líður. Strætisvagnastöð-
in er gegnt væntanlegum háhýsum
á bakka gjárinnar. Nú aðeins
steinsnar á milli, en til stendur að
færa hana yfir Hafnarfjarðarveg-
inn. Við stöðina eru nú oft í senn,
á brúnni og vestan gjár, 4-6 vagn-
ar standandi í hægagangi samtím-
is á bið- og brottfarartímum, svo
sem eðlilegt er, auk allra bila sem
um vegina fara.
Enn vitna ég í áðurnefnda tíma-
ritsgrein Sigurbjargar efnafræð-
ings: „Yfir 95% af útblásturslofti
frá ökutækjum samanstendur af
vatnsgufu, koltvísýringi og köfn-
unarefni. Fáein prósent af út-
blæstrinum eru skaðlegri efni.
Magn og samsetning þessara efna
er meðal annars háð éldsneytinu.
Helstu mengunarefni eru eftirfar-
ráðskonu er að koma mótuðum
skoðunum Kvennalistans á fram-
færi í banka allra landsmanna þar
sem stefnumótun í peningamálum
fer fram og vinna Landsbankanum
allt hið besta og leitast við að
gæta hagsmuna hans á faglegan
hátt. Þar eins og víðar er þörf
hugmynda hinnar hagsýnu hús-
móður.
Nokkrir menn hafa verið með
háværar efasemdir um hæfi undir-
ritaðrar til setu í bankaráði.
Gagnrýnin felst í því að með
því að vera starfsmaður Kaup-
þings hf. teljist viðkomandi óhæf
til setu í bankaráði.
Það er mat löggjafarvaldsins
að verðbréfafyrirtæki og bankar
eigi ekki samleið og því sé bæði
eðlilegt og nauðsynlegt að halda
þessari starfsemi kyrfilega að-
skildri. Það var staðfest með lög-
um á síðasta ári. Hins vegar er
Kaupþing í samkeppni við fyrir-
tæki sem Landsbankinn er meiri-
hlutaeigandi í, Landsbréf hf., það
fyrirtæki hefur sina eigin stjórn
eins og lög um hlutafélög mæla
fyrir um. Samkeppni Landsbank-
ans og Kaupþings er því mjög
óbein.
Tíunduð hafa verið dæmi þess
að menn sitji samtímis í stjórn
banka og sparisjóða, í stjórn banka
og stjórn fyrirtækis sem var
stærsti skuldari bankans og fleiri
áþekk dæmi.
Engin slík dæmi, hversu slæm sem
þau eru, gera minn hlut betri.
En ég vil benda á að þarna er
verið að jafna saman því að vera
í stjórn fyrirtækja eða banka og
því að vera launþegi hjá fyrir-
tæki, jafnvel þó viðkomandi sé
falin verkstjórn á tilteknum verk-
efnum. Ég hafna slíkum saman-
burði. Hjá Kaupþingi sé ég um
innheimtu, sem er þjónustudeild
innan fyrirtækisins.
Bryndís Kristjánsdóttir
„Nú eru komnar nýjar
blikur á loft og þess-
vegna er þessi grein
skrifúð. Bæjarstjórn
Kópavogs hefúr sam-
þykkt að gera breyting-
ar á austurbrún gjár-
innar svokölluðu.“
andi: Köfnunarefnisdíoxíð, sót og
ryk, kolmónoxíð, blý, kolvetniss:
ambönd og brennisteinsdíoxið. í
útblásturslofti dísilbíla er mun
minna af kolmónoxíði og kolvetn-
issamböndum og nokkuð minna
af köfnunarefnisoxíðum en frá
bensínvélum. Aftur á móti kemur
meira af sóti og ryki frá dísilbif-
Það að vera launþegi hjá fyrir-
tæki getur að mínu mati aldrei
jafngilt því að vera eigandi fyrir-
tækis, sitja í stjórn þess eða eiga
verulegra hagsmuna að gæta í
rekstri þess að öðru leyti.
Það getur hver launþegi litið í
eiginn barm og velt þvi fyrir sér
hvort hann telji sig bera ábyrgð á
stjórn þess fyrirtækis sem hann
vinnur hjá eða ákvörðunum eig-
enda þess eða stjórnar. Atvinnu-
lýðræði er enn ekki komið á það
stig að allir beri fulla ábyrgð á
öllum ákvörðunum. Þa,r vantar
mjög mikið á. En skipta bankar
máli fyrir verðbréfafyrirtæki?
Auðvitað, því eins og öll önnur
fyrirtæki, þurfa þau sinn við-
skiptabanka. En ég minnist þess
ekki að hafa nokkru sinni heyrt
starfsfólk Kaupþings velta vöng-
um yfir því hvað sé á seyði hjá
bönkunum né hvernig hlutirnir séu
gerðir þar, nema sem almennt
umræðuefni eins og alls staðar
gerist. Einfaldlega vegna þess að
það kemur engu máli við innan
fyrirtækisins. Háttur og stefnur
bankanna eins og þeir hafa verið
fram til þessa hafa ekkert með
starfsemi verðbréfafyrirtækis að
gera.
Aðgangur að upplýsingum um
skuldara og eignamenn o.fl. eru
verðbréfafyrirtækjum nægilega
aðgengilegar, eins og öðrum.
Ef hins vegar er verið að visa
til aimennrar forvitni um hvað
gerist í bankaráði þá er hún vísast
síst meiri í verðbréfafyrirtæki en
víða út um bæ hjá einstaklingum
og fyrirtækjum.
Því hefur verið haldið fram að
það eitt að fólk haldi að hags-
munaárekstur geti orðið, þó að sú
sé ekki raunin, sé nægjanlegt til
að teljast vanhæfur. Grunsemdir
fólks sem ekki þekkir til verða
aldrei röksemdir. Slík rök þykja
HAFNARFJORÐUR
í byggingu við smábátahöfn
Verið er að hefja byggingu á húsi sem selst í 66-96 fm
einingum. Verður afhent í júní 1990, frág. utan og fok-
helt innan. Byggingaraðli Kvistás.
Æjl Valhús - fasteignasala,
■■ sfmi 651122.
★ Fyrirtæki til sölu ★
Sérhæft matvælafyrirt. með gott dreifingakerfi.
Kaffi- og matstofa. Góð staðsetning.
Efnalaug/þvottahús. Traustur rekstur.
Matvöruverslanir á höfuðborgarsv. Góð velta í boði.
Ölstofa í Reykjavík.
Heildversun með barna- og táningafatnað. Góð sambönd.
Bílavörufyrirtæki. Sérhæfður rekstur.
Sólbaðsstofa. Góð staðsetn. Besti tíminn framundan.
Sérverslun með rúm og dýnur.
Fiskverslun. Góð aðstaða og tæki.
BarnafataverslUn Þekkt og vel staðsett.
★
★
★
★
★
★
★
★
★
★
★
Upplýsingar á skrifstofunni kl. 13.00-18.00 virka daga.
FYRIRTÆKJASTOFAN
Varsla h/f. Ráógjöf, bókhald,
LL£J skattaöstoð og sala fyrirtækja
Skipholti 5, Reykjavík, sími 622212
Ráðskonuraunir í
Landsbankanum
reiðum. Við slit á bremsuborðum
berst asbest út í andrúmsloftið."
Ekki er nú hægt að ímynda sér
að íbúðir á þessum fyrrgreinda
stað henti vel gömlu fólki, en það
virðist helst borið fyrir bijósti,
þegar um þetta eru gerðar sam-
þykktir í bæjarstjórn. Kópavogs.
En þetta fólk er oft orðið veilt
fyrir bijósti og með öndunarfæris-
sjúkdóma. Nóg landrými er enn í
Kópavogi, sem betur fer, en bæjar-
sjóður fær hærra verð fyrir mið-
bæjarlóðir en aðrar, það mun vera
staðreynd.
I skrifum um þessi mál tala
bæjaryfirvöld um að auka græn
svæði í biðbænum. Erfitt er að
setja sér fyrir sjónir hvar þeim
yrði fyrir komið ef þær nýju bygg-
ingar, sem teiknaðar hafa verið,
verða reistar. Engin græn svæði
eru fyrir á þessum stað, aðeins
nokkur steinsteypt blómaker hér
og þar. Nóg er fyrir af háhýsum.
Steinsteypan er yfirþyrmandi.
Okkur vantar hér einmitt meiri
gróður. Ekki steinbákn.
Ég ætla svo að lokum að leyfa
mér að vitna í orð, sem höfð eru
eftir bæjarsjóra okkar Kópavogs-
búa, Kristjáni Guðmundssyni, í
Kópavogsblaðinu 23. nóvember sl.
Greinin heitir Maðurinn í öndvegi:
„Kristján sagðist í framtiðinni vilja
sjá áfram það einkenni Kópavogs
að setja manninn í öndvegi, því
manneskjan er að hans mati sá
möndull sem allt snýst um.“
Þetta er fallega mælt og von-
andi verða bæjarstjórnarmennirn-
ir, sem veljast til stjórnar í sumar,
sama sinnis og breyta samkvæmt
því.
liöfundur er húsfreyja í Kópavogi.
Kristín Sigurðardóttir
„Ég get ekki séð rök
fyrir því að um hags-
munaárekstur sé að
ræða milli mín, sem
launþega hjá Kaup-
þingi, og Landsbanka
Islands. Engin gild rök
hafa enn komið fram
af hálfú þeirra sem
hæst hafa látið í þessu
máli.“
mér vera lítilvæg.
Við búum í upplýstu samfélagi
og órökstuddur orðrómur má aldr-
ei verða sá grundvöllur sem
ákvarðanir eru byggðar á.
Ég get ekki séð rök fyrir því
að um hagsmunaárekstur sé að
ræða milli mín, sem launþega hjá
Kaupþingi, og Landsbanka Is-
lands. Engin gild rök hafa enn
komið fram af hálfu þeirra sem
hæst hafa látið í þessu máli. Komi
þau hins vegar fram munu bæði
ég og Kvennalistinn taka þau til
alvarlegrar íhugunar og endur-
skoða setu mína í bankaráðinu.
En fyrr ekki.
Höfímdurerbankaráðskona í
Landsbauka íslands.