Morgunblaðið - 10.01.1990, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐID MIÐVIKUDAGUR 10. JANÚAK 1990
35
Minninff:
Grímur M. Helga-
son deildarstjóri
Aðeins fímm ára gömul flutti ég
ásamt foreldrum mínum og systkin-
um í blokk við Kleppsveginn. Við
höfðum ekki búið þar lengi þegar
maður um þrítugt fór að vinna í
kjallaraíbúðinni. Hann var að ljúka
við hana svo að fjölskyldan gæti
flutt inn. Ég átti það til að kíkja
inn til hans og fylgjast með honum
milli þess sem ég stóð fyrir utan
húsið og sparkaði í steinvölur.
Þar kom að fjölskyldan fluttist
inn og ég kynntist þeim öllum.
Maðurinn var Grímur Helgason og
elsta dóttir hans, Dísa, varð vinkona
mín um ókomin ár.
í upphafi kunningsskapar okkar
sem og alla tíð síðar tók Grímur
mér ákaflega vel. Þá var Fríða kon-
an hans ekki síður elsk að börnum
og vorum við systkinin alla tíð vel-
komin á þeirra heimili.
Ég minnist þess þegar við Dísa
áttum að passa yngri systkini henn-
ar. Dísa hræddi mig á sögum um
Gilitrutt og sagði það ekkert betri
kost að búa á efstu hæðinni en í
kjallaranum. Gilitrutt gæti stækkað
og minnkað eftir hentugleikum og
næði í þá sem hún ætlaði sér að
ná. Ég varð að sjálfsögðu hrædd
og þorði ekki upp þegar Grímur og
Fríða komu heim. Þá brá Grímur á
það ráð að fylgja mér upp í miðjan
stiga og horfa svo á eftir mér upp.
Þegar mér leiddist vistin heima
læddist ég niður til þeirra og hlust-
aði á Fríðu segja sögu. Hún kunni
þá list betur en flestir aðrir sem
ég þekki. Þegar hún stoppaði og
sagði „viti menn“ vissum við krakk-
arnir að eitthvað spennandi ætti að
gerast næst og biðum með öndina
í hálsinum.
Helgi faðir Gríms bjó á heimil-
inu. Kynslóðirnar þijár bjuggu sam-
an í sátt og samlyndi og aldrei varð
maður var við svokallað kynslóða-
bil. Mér fannst alltaf eitthvað
spennandi og dularfullt við herberg-
ið hans Helga gamla en ekki veit
ég af hveiju það var.
Ég man ekki nákvæmlega hvort
ég var tíu eða ellefu ára þegar fjöl-
skyldan flutti úr kjallaraíbúðinni við
Kleppsveginn. Þau fluttu á Kambs-
veginn í rúmbetri íbúð á hæð. Mér
fannst þessi ákvörðun óskiljanleg
og í henni felast svik við mig og
mína. Nú varð erfiðara að heim-
sækja þau og svo varð ég að sætta
mig við að ókunnugt fólk réði
ríkjum í þeirra íbúð. Þrátt fyrir
auknar vegalengdir hélst þó vin-
skapurinn áfram því ekkert okkar
gat hugsað sér að slíta þráðinn.
Við andlátsfregn Gísla vakna
minningar um samskipti kórs okkar
við hann; einkum í utanferðum. Til
hans var leitað vegna hæfileika
hans á mörgum sviðum: Skipulags,
málakunnáttu og þekkingar, er
voru hans aðalsmerki.
Erlendis var kórinn oft í opin-
berum móttökum og veizlum, hvar
ráðherrar, borgarstjórar og aðrir
forystumenn fluttu ræður af blaði,
en Gísli, fararstjóri og talsmaður
kórsins, flutti ræður blaðlaust, er
hann þakkaði lof og gestrisni.
Það gerði hann af slíkri list, að
allir undruðust, sem ekki þekktu
hann. Hann átti auðvelt með að tjá
sig, jafnvel á erlendri tungu, ensku,
sem var honum töm frá veru hans
í Kanada á yngri árum.
Gísli var hrókur alls fagnaðar á
gleðistundum. Söngmaður ágætur
og óspar á hæfileika sína á því
sviði; bæði að leiða söng og eins
að syngja einn. Þá var hann í „ess-
inu“ sínu.
Minningar mínar um Grím eru
Ijúfar minningar barns sem hefur
fengið umburðarlyndi og væntum-
þykju frá honum sem nágranna og
vini. Hann ásamt Fríðu átti einnig
sinn þátt í uppeldi okkar hinna á
Kleppsvegi 24 á þessum árum.
Elsku Fríða, Dísa og þið öll.
Minningin mun lifa áfram í þeim
sem eftir lifa. Megi það vera ykkar
styrkur í' sorginni.
Asta Björk Sveinbjörnsdóttir
Upp úr 1950 stóð Verzlunarskól-
inn frammi fyrir kynslóðaskiptum.
Skólastjórinn, hinn Ijöllyndi
víðspekingur Vilhjálmur Þ. Gísla-
son, sem hafði um áratugaskeið
kennt íslenzku, hvarf til annarra
starfa; annar íslenzkukennari, bróð-
ir hans Ingi, öllum kær, lézt um
svipað leyti.
A þessum árum voru nemendur
þessa skóla nokkurt úrtak afkvæma
reykvískra kaupsýslustétta, já-
kvætt og glaðvært lið en all orku-
frekt og áhugamál dreifð milli bók-
halds og skemmtana. Kennaraliðið
var nokkuð roskið og þvælt af volki
með nemendurna, agi var misjafn
eftir deildum en undir stjórn dr.
Jóns Gíslasonar og nýrra kennara
tók skólinn miklum framförum.
Grímur M. Helgason cand. mag.
kom til starfa við þennan skóla
beint frá prófborði, jafnvel fyrr.
Hann var einn örfárra háskóla-
menntaðra kennara skólans, tók
kennsluna mjög alvarlega og varð
áreiðanlega oft fyrir miklum von-
brigðum með viðbrögð nemend-
anna. En hann leyndi vel þeim von-
brigðum og hélt sínu striki, varð
vinsæll og virtur kennari, sem allir
gátu leitað til jafnt í skóla sem ut-
an. Hann reyndist ísmeygilega lag-
inn að vekja áhuga hinna skeyting-
arlausu kaupahéðnabarna fyrir
íslenzkum fræðum og fyrr en varði
voru bókmenntasaga og goðafræði
orðin liðinu anzi kær án þess nokk-
ur gerði sér grein fyrir hvernig
þessi breyting hafði orðið.
Rúmum áratug síðar hvarf
Grímur til hins eiginlega ævistarfs
síns, vísindalegrar handritavörzlu
og fræðastarfa og þar naut hann
sín afburða vel og leysti af hendi
margar þrautir á þeim vettvangi.
Eg kynntist Grími sem nemandi
hans, þáði vegleiðslu hans í skóla
og utan og leiðir lágu saman öðru
hvoru til loka. Hann var kröfuharð-
ur og rýninn fræðari, með afbrigð-
um jákvæður og leitandi.
*
Þótt Gísli væri alvörumaður, sá
hann auðveldlega gamansömu hlið-
ar lífsins og var yfirleitt kátur og
lífsglaður.
Nú er hann horfinn og eldri félag-
ar Karlakórs Reykjavíkur minnast
hans með söknuði. Kórinn í heild
sendir aðstandendum dýpstu sam-
úðarkveðjur.
Ragnar Ingólfsson
Og nú er hann allur — þessi lát-
lausi, akademíski alþýðumaður,
sem varði lífi sínu í kyrrþey fjöl-
skyldu og fræða.
Eg hitti hann á spítalanum
nokkrum dögum fyrir brottkvaðn-
inguna. Þarna lá hann, sami spotzki
strákfuglinn. Sama hégómaleysið.
Eg gat ekki merkt kvíða eða sorg
í barnslegum augunum.
En eg greindi í þeim sama kvika
næmið sem fyrrum. Sömu þakklátu
glettnina á ánægjulegri samveru-
stund.
Bragi Kristjónsson
Drengur góður er fallinn frá,
langt um aldur fram, aðeins 62
ára. Alvarleg veikindi Gríms komu
okkur öllum í opna skjöldu, enda
ekki honum líkt að beija sér á
bijóst. Hann var svo hlédrægur og
hógvær. Fráfall hans kom eins og
reiðarslag og ríkir nú sorg í Safna-
húsinu við Hverfisgötu. Hann er
öllu sínu samstarfsfólki harmdauði.
Grímur Helgason var forstöðu-
maður handritadeildar Landsbóka-
safns íslands. Á ég því láni að fagna
að hafa unnið í sama húsi og hann
síðastliðinn áratug og fæ það seint
fullþakkað. Að öllum ólöstuðum tel
ég hann sterkasta persónuleika sem
ég hef kynnst þar. Hann var hjarta
þessa húss, sálusorgari og sátta-
semjari. Þessi elskulegi og glaðlegi
maður átti hug og hjörtu okkar
allra. Vart var til það vandamál sem
ekki var borið undir hann. Ekkert
var honum óviðkomandi. Allir áttu
athvarf hjá Grími, háir sem lágir.
í augum hans voru allar manneskj-
ur jafn réttháar og reyndi hann
ávallt að bera í bætifláka fyrir þá
sem minna máttu sín. Hann var
laus við allan hroka, hégóma og
heimsku þessa heims. Þegar syrti
í lofti og vindar blésu var hlaupið
beint til Gríms og sest á rökstóla.
Hann var húmanisti af Guðs náð.
Öll fundum við í honum föður, bróð-
ur, einlægan vin sem aldrei brást
og fórum léttari af fundi hans.
Hann lét ekki deigan síga, stappaði
stálinu stöðugt í okkur, gaf okkur
hugrekki og kraft. Hann stóð með
sínu fólki, hveiju sem á gekk. Ég
lít á það sem nokkurs konar forrétt-
indi að hafa kynnst jafn heilsteypt-
um manni og Grími.
Grímur var gæddur mikilli
kímnigáfu. Oftar en ekki var slegið
á létta strengi og hlegið svo dátt
að undir tók í húsinu. Þessi greindi
og skemmtilegi maður gerði óspart
að gamni sínu. Með glettni í augum
tókst honum alltaf að sjá spaugilegu
og bjartari hliðarnar á hlutunum
og koma okkur til að hlæja. Ef
honum fannst við of drungaleg eða
þungorð, átti hann til að segja:
„Segið nú eitthvað fallegt áður en
þið farið heim.“ Svona var hann
alltaf jákvæður. Nú þegar hann er
farinn eru minningarnar huggun
harmi gegn. Ég veit ekki til að
hann hafi sært eða móðgað nokk-
urn mann. Hann var einn sá
óáreitnasti og kurteisasti maður
sem ég hef kynnst.
Nú á kveðjustund er mér bæði
ljúft og skylt að þakka Grími allt
það sem hann var okkur samstarfs-
fólkinu. Um leið sendi ég eiginkonu
hans, börnum þeirra, barnabörnum,
móður og öðrum aðstandendum
innilegar samúðarkveðjur.
Svanfríður S. Óskarsdóttir
Kveðjuorð:
Gísli Guðmunds-
son leiðsögumaður
t
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir og amma,
GUÐBJÖRG KRISTJANA GUÐJÓNSDÓTTIR
frá Arnarnúpi,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju fimmtudaginn 11. janúar kl.
13.30.
Guðjón Kristjánsson, Sigríður Kristjánsdóttir,
Elis Kristjánsson, Bjarni Kristjánsson,
Björgvin Kristjánsson,
tengdabörn og barnabörn.
t
Undirritaðir þakka vinsemd og hlýhug við fráfall móður okkar,
ÓLAFÍU GUÐNADÓTTUR.
Davið Haraldsson,
Friörik Haraldsson.
t
Þökkum innilega alla aðstoð, auðsýnda samúð og hlýhug vegna
andláts og útfarar ástkærs unnusta míns, sonar, föður og bróður,
GUÐJÓNS PÁLSSONAR.
Erna Friðriksdóttir,
Jóna Guðjónsdóttir, Páll Þorfinnsson,
börn og systkini.
t
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim er sýndu okkur samúð
og hlýhug við andlát og útför eiginmanns míns, föður, tengdaföð-
ur og afa,
JÓNS INGJALDS JÚLÍUSSONAR,
Grensásvegi 60,
Sigri'ður Sölvadóttir,
Sölvi Jónsson,
Dagbjört Jónsdóttir, Karl Karlsson,
Jónína Jónsdóttir, Gunnar Marteinsson
og barnabörn.
t
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim er sýndu okkur samúð
og hlýhug við andlát og útför eiginmanns míns, föður, tengdaföð-
ur og afa,
SIGURÐAR ODDS SIGURÐSSONAR,
Háaleitisbraut 56,
Herdis Sigurjónsdóttir,
Einar Sigurðsson, íris Sigurðardóttir,
Sólveig Sigurðardóttir, Óttar Sigurðsson.
tengdabörn og barnabörn.
t
Móðir okkar, tengdamóðir og amma,
ÞURÍÐUR GUÐMUNDSDÓTTIR,
Grandavegi 47, Reykjavík,
(áður til heimilis á Lindarbraut 4, Seltjarnarnesi),
verður jarðsungin frá Neskirkju fimmtudaginn 11. janúar kl. 10.30.
Haukur Björnsson, Kristin Jónsdóttir,
Pétur Björnsson, Olga Guðmundsdóttir,
Sigurður Björnsson, Hildur Sigurbjörnsdóttir,
Steingrímur Björnsson, Bryndís Snæbjörnsdóttir
og barnabörn.
Ný reglugerð um tilkynningn vinnuslysa:
12.000 leita til læknis
vegna vinnuslysa árlega
MIÐAÐ við skráningu sem fram fer á slysadeild Borgarspítalans og
á heilsugæslustöðvum er áætlað að allt að 12.000 manns leiti til
læknis eftir slys á vinnustað ár hvert, en undanfarin ár hefur Vinnu-
eftirliti ríkisins einungis verið tilkynnt um 400 slys árlega. Um síðustu
áramót gekk í gildi ný reglugerð um tilkynningu vinnuslysa, en til-
gangur með setningu hennar er einkum sá að auka og bæta skrán-
ingu á vinnuslysum og athuganir á þeim, þannig að það verði að
sem bestu gagni við að koma í veg fyrir vinnuslys.
Samkvæmt reglugerðinni skal
atvinnurekandi eða fulltrúi hans til-
kynna slys eða eitrun á vinnustað
til lögreglu og Vinnueftirlits ríkisins
símleiðis eða með öðrum hætti svo
fljótt sem verða má, og ekki síðar
en innan sólarhrings. Tilkynningar-
skylda þessi nær til þeirra slysa sem
ætla má að geti valdið langvinnu
eða varanlegu heilsutjóni, og er
óheimilt að breyta aðstæðum á slys-
stað, nema vegna björgunarað-
gerða, fyrr en vettvangskönnun
hefur farið fram. Um þau slys sem
ekki falla í flokk hinna alvarlegustu
gilda þau ákvæði, að valdi slíkt slys
fjarveru frá vinnu í einn eða fleiri
daga, þá skal það tilkynnt til Vinnu-
eftirlits ríkisins ekki síðar en innan
14 daga.
Reglugerð um tilkynninguVinnu-
slysa er sett samkvæmt lögum um
aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á
vinnustöðum, og varða brot gegn
ákvæðum hennar sektum.