Morgunblaðið - 11.01.1990, Page 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. JANUAR 1990
Stormflóðið við suðurströndina:
Grindavík:
Ejrjabakki og Kvía-
bryggja illa famar
Gríndavik
MENN frá Viðlagatryggingu eru
væntanlegir til Grindavíkur í dag
til að meta tjón það sem varð í
óveðrinu í fyrrinótt.
Bjarni Þórarinsson, hafnarvörður
sagði í samtali við Morgunblaðið
að unnið hefði verið við hreinsun á
hafnarsvæðinu í dag. Mikið af gijóti
og aur gekk á land á hafnarsvæð-
inu. Hann bætti við að þrátt fyrir
að ekki væri farið að meta tjón
væri ljóst að Eyjabakki og Kvía-
bryggja væru illa farnar auk þess
sem Svíragarður væri ónýtur síðan
fyrr í vetur þannig að mikið verk
bíður í höfninni.
Jón Gunnar Stefánsson, bæjar-
stjóri sagði að bjartsýni gætti með
að Viðlagatrygging bætti það tjón
sem varð í höfninni og væru það
góðar fréttir miðað við það sem á
hefði gengið. Viðlagatrygging bæt-
ir þá það tjón sem varð innan hafn-
arinnar en tjón sem varð á sjóvama-
görðum er ekki bætt.
í máli Jóns kom fram að sjó-
varnagarðar þeir sem gerðir voru
fyrir nokkru hefðu bjargað miklu.
Samt vanti mikið upp á að þeir
varni ágangi sjávar eins og ákjósan-
legt væri. Fjárveitingavaldið veitir
peningum til slíkra mála og
Grindavík var ekki með síðast þeg-
ar veitt var til þessara mála.
Sjókvíarnar stóð-
ust stormflóðið
EKKI er vitað til að verulegt tjón
hafi orðið í sjókvíum í storm-
flóðinu aðfaranótt þriðjudags.
Ólafur Skúlason, stjórnarformað-
ur Faxalax, sagði að allt væri í
stakasta lagi með kvíar fyrirtæk-
isins við Vogastapa.
og búnaði þeirra. Páll sagði ekki
ólíklegt að eitthvað af laxi hefði
afhreistrast þar sem veðrið hefði
verið svo slæmt. Það leiddi þó ekki
til skyndidauða, fiskurinn gæti náð
sér eða drepist seinna.
Fjörur voru þaktar fiski langt upp á land.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Vestmannaeyjar:
Skemmdir meiri en fyrst var talið
Þúsundir físka köstuðust á land
Vestmannaeyjum.
SKEMMDIR af völdum óveð-
ursins voru talsvert meiri í
Eyjum en talið var í fyrstu. Þá
hafa sópast á land breiður af
fiski sem þakti flörur í Eyjum
í gær.
Brimið við Eyjar virðist hafa
valdið meiri skemmdum en talið
var í gær. Þegar veðrið fór að
ganga niður og sjó að lægja kom
í ljós að auk þess sem klæðning
á veginum á Eiðinu hafði að mestu
skolast af þá hafði brimvöm þar
laskast. Gengið var frá brimvörn
þessari fyrir nokkrum árum eftir
að mikill sjógangur hafði höggvið
skarð í Eiðið. Þá hefur skolpleiðsl-
an frá bænum sem liggur í sjó
utan við laskast. Tjón þetta er
talið nema talsverðum upphæð-
um.
Ljóst er að óveðrið hefur einnig
raskað ró náttúrunnar við Eyjar
því allar fjörur voru þaktar fiski
langt á land upp. Mest var af
smákarfa en einnig mátti sjá keilu
og margar fleiri tegundir. Ekki
muna menn eftir að hafa séð slíkt
-í Eyjum í svo miklu magni fyrr.
Grímur
„Við sendum kafara niður til að
að kanna ástand kvíanna. Ekkert
óeðlilegt sást og ekki var að sjá að
neitt væri að fiskinum, sagði Ólafur
í viðtali við Morgunblaðið í gær-
kvöld.
Páll Gústafsson, framkvæmda-
stjóri ÍSNO sem meðal annars er
með sjókvíaeldi í Vestmannaeyjum,
sagði að ekki væri búið að kanna
fiskinn í kvíunum. Sagði hann að
starfsmenn fyrirtækisins hefðu
byrjað á að gera við smáskemmdir
sem orðið hefðu á kvíunum sjálfum
INNLENT
Stokkseyri:
lj*ónið talið nema yfír 100 millj.
HAFIST var handa við að hreinsa gijót og möl af götum Stokkseyrar
og Eyrarbakka í gær og unnið var að viðgerðum á veginum vestan
við Stokkseyri sem rofnaði í stormflóðinu aðfaranótt þriðjudags. Margr-
ét Frímannsdóttir, oddviti Stokkseyrar, telur að tjónið í þorpinu nemi
á annað hundrað mil(jóna króna. Fulltrúar frá Viðlagatryggingu ís-
lands funduðu með heimamönnum á Stokkseyri og Eyrarbakka og
voru væntanlegir til Þorlákshafnar, þar sem stórtjón varð í laxeldisstöð-
inni ísþór.
Á fundinum á Stokkseyri greindi
Geir Zoéga, framkvæmdastjóri Við-
lagatryggingar, heimamönnum frá
því hvernig staðið yrði að mati á tjóni
en sjálft matið hefst síðar í þessari
viku. Niðurstaðna er ekki að vænta
fyrr en í næsta mánuði.
Margrét Frímannsdóttir sagði að
tjónið á Stokkseyri næmi hátt á ann-
að hundrað milljóna króna og átti
hún von á að tjónið yrði að fullu
bætt hjá Viðlagatryggingum íslands.
Mest er tjónið í sjóvamargörðum og
vegum bæjarins en auk þess varð
mikið tjón í fiskvinnslufyrirtækinu
Eyrarfiski og hjá fleiri aðilum.
Sagði Margrét að sjóvamargarðar
sem náðu nokkra kílómetra meðfram
ströndinni hefðu rofnað og jafnast
út og ljóst væri að það yrði gífurlega
kostnaðarsamt að koma upp nýjum
skjólgörðum. Taldi hún brýnt að
gengið yrði í það sem fyrst að reisa
nýja garða á nokkurra hundmða
metra kafla við sjálft þorpið. Margr-
ét sagði að kostnaður við að reisa
hveija eitt hundrað metra af nýjum
sjóvamargarði væri um tvær milljón-
ir króna svo hér er um miklar fjár-
hæðir að ræða.
Sömu sögu er að segja frá Eyrar-
bakka. Þar rofnaði sjóvarnargarður
á nokkurra hundmða metra kafla
og sjór flæddi um allt þorpið. Þar
unnu menn að því að fjarlægja stál-
bitaþak fiskvinnslustöðvarinnar
Bakkafisks sem flóðaldan hreif með
sér í heilu lagi. Magnús Karel Hann-
esson, oddviti á Eyrarbakka, sagði
að engin starfsemi hefði verið í hús-
inu að undanförnu en í ráði hefði
verið að hefja vinnslu þar um næstu
mánaðamót. Nú væri ljóst að tafir
yrðu á því að starfsemin kæmist í
gang og væri það ekki til að bæta
atvinnuástandið í bænum. Magnús
Karel sagði að framundan væri að
hreinsa götur og lóðir bæjarins.
Sagði hann að reisa yrði sjóvarnar-
garðinn alveg upp á nýtt og taldi
hann víst að tjónið yrði að fullu
bætt hjá Viðlagatryggingum.
Mestu stormflóðin í 200 ár
FRÁ því árið 1750 hafa orðið nálægt 20 meiri háttar flóð á Eyrar-
bakka og Stokkseyri. í skýrslu sem Hafnarmálastofhun lét vinna
árið 1984 um landbrots- og flóðavarnir við Stokkseyri, Eyrar-
bakka, Þoriákshöfii og Selvog er listi um flóð á þessu tímabili.
Hér á eftir er listi yfir 15 mestu stormflóðin í rúm 200 ár sem
áhrif höfðu á Eyrarbakka og Stokkseyri.
1878,18. janúar og 10. mars
„Kom svo mikið flóð á Eyrar-
bakka að flotið hafi kringum
verslunarhúsin og næstum því inn
í íbúðarhúsið. Flóðin skoluðu
burtu mestöllum bakkanum sem
eftir var til hlífðar í háflóðum.
Verslunarhúsin séu í hættu og
geti bráðlega skolað burt ef ekk-
ert sé að gert. Nú verði annað-
hvort að byggja (Bolverk) sjógarð
úr gijóti og timbri húsunum til
vamar ellegar flytja verslunar-
húsin burt af Bakkanum." (Saga
Eyrarbakka I, tilvitnun í D. Peter-
sen kaupmann.)
9. janúar1799
Básendaflóðið eða Stóraflóð.
Gífurlegar skemmdir urðu á landi
og mannvirkjum á Eyrarbakka
og Stokkseyri og skepnur fórust.
í Selvogi varð mikill skaði á jörð-
unum Þorkelsgerði, Götu og Nesi.
„Grundvöllinn gróf hann undan
flestöllum höndlunarhúsunum á
Eyrarbakka, skemmdi margslags
vörur svo sem salt og annað, gekk
upp um gólf í húsum og inn um
læstar dyr, braut glugga og mölv-
aði þil. Dauðans hræðsla um
spennti alla þá, sem á Eyrarbakka
vom í þessum sjóargangi og of-
viðri. Þá og þá bjuggust þeir við,
að sjórinn mundi bijóta niður
húsin, eður gjörsamlega soga
þeim út með mönnum og öðru,
sem í þeim var, þó hlaut þar eng-
inn lífs eða lima tjón. Svo hafði
brimgangurinn lækkað og jafnað
malarkampinn, að ekki var orðinn
mikið hærri en fjaran. Stóð Eyrar-
bakkábúum ekki lítill ótti af
þessu, því þeir gétskuðu á, að í
meiralagi venjulegt flóð mundi
hér eftir ganga inn í hús þeirra,
þar fyrirstaða öll var í burtu.
Bættist það og við hræðslu þeirra,
að ekkert undanfæri gafst til að
flýja.“ (Saga Eyrarbakka I, til-
vitnun í Magnús Stephensen í
Viðey í Minnisverð tíðindi.)
24. janúar1814
Þá braut geymsluhús á Eyrar-
bakka og sjór gekk inn í íbúðar-
hús. (Saga Eyrarbakka I.)
21. sept. 1865
Braut sjógarð á Eyrarbakka og
fiskiskip brotnuðu bæði þar út frá
og á Stokkseyri. (Saga Eyrar-
bakka I.)
22. sept. 1870
Sleit þá upp skip af Eyrar-
bakkahöfn og skemmdir urðu
nokkrar í þorpinu. (Sérstaklega
er tilgreint að rófur hafi eyðilagst
í kálgörðum.) (Saga Eyrarbakka
I-)
16. des. 1889
„Gekk sjór þá svo hátt að mik-
ið var hærra en stórstraumur,
allvíða skemmdust sjógarðar og
tún og sums staðar sópuðust
gijótgarðar alveg í burtu, brýr
skemmdust og af sjógangi svo
sem brúin yfir Hraunsá skammt
fyrir austan Eyrarbakka.“ (Saga
Eyrarbakka I, tilvitnun í Þjóðólf
5. janúar 1890.)
14. nóv. 1898
Ofsaveður af útsuðri. Flæddi
yfir sjógarðinn á Eyrarbakka og
inn í 2 bæi svo að í þeim varð
hnédjúpt vatn. 2 skip löskuðust.
(Saga Eyrarbakka I.)
9. febrúar 1913
Ofsaveður og flóð svo mikið
að braut víða sjógarðinn á Eyrar-
bakka og Stokkseyri. (Saga Eyr-
arbakka I.)
21.janúar 1916
„Kom í logni svo óvænt og svo
mikið flóð á Eyrarbakka, að
„braut sjógarðinn milli Eyrar-
bakka og Óseyrarness til grunna"
(líklega er þetta ýkt og hafa ekki
nema skörð gjörfallið). Á Stokks-
eyri brotnuðu 2 skip, er voru fyr-
ir neðan sjógarð.“ (Saga Eyrar-
bakka I.)
21.janúar1925
Mikið flóð og veður af suð-
suðaustanátt. Braut þá mjög sjó-
garð, þann helst er nýlega var
byggður og að miklu leyti -frá
Stokkseyri út að Hraunsá. Sjór
gekk víða í kjallara og í nokkur
hús, en braut þau ekki. (Saga
Eyrarbakka I.)
16. sept. 1936
Sunnan ofsáveður og síðan suð-
vestanrok. Sjóvarnargarður
brotnaði á Eyrarbakka. (Veðrátt-
an.)
19. nóv. 1936
Sunnan hvassviðri. Urðu miklar
skemmdir á sjó og landi. Sjóvam-
argarður milli Eyrarbakka og
Stokkseyrar brotnaði nokkuð.
(Veðráttan.)
3. nóv. 1975
Stórfellt tjón varð á Eyrar-
bakka, en þar mun ekki hafa kom-
ið eins mikið flóð síðan 21. janúar
1925. Skemmdir urðu einnig á
Stokkseyri og í Selvogi og víðar.
(Veðráttan.)
14. des. 1977
Mikið sjávarflóð við suður-
ströndina. Mest tjón varð á
Stokkseyri. 4 báta rak þar á land
og vegir skemmdust. Kjallarar
húsa fylltust af sjó þar og á Eyrar-
bakka. Sjór braut vegg og flæddi
inn í hús á Eyrarbakka. I Selvogi
reif sjórinn niður girðingar og
þeytti gijóti á tún. (Veðráttan.)