Morgunblaðið - 11.01.1990, Blaðsíða 43

43
■
að Gunnarsholti 1947 með tvo syni
sína Þórhall og Svein, fæddir 1944
og 1946, en yngsti sonur þeirra,
Halldór, er fæddur 1948 í Gunnars-
holti.
Þó rætur Valgerðar væru á
Hvanneyri kunni hún vel breyting-
unni á búsetu og fannst hin nýju
verkefni heillandi. Strax á fyrstu
árunum náði Sandgræðslan merk-
um áföngum. Það ríkti mikil bjart-
sýni um starfsemi Sandgræðslu
ríkisins og gætti vaxandi skilnings
þjóðarinnar á þýðingu starfsins og
kom til ný trú á framtíðina.
En hinn 4. febrúar 1954 dró
skyndilega ský fyrir sólu með
myrkva í Gunnarsholti. Runólfur
var staddur með tveimur ungum
sonum sínum í rafstöðvarhúsi —
skammt frá íbúðarhúsinu — að
huga að rafmagnsvél þegar vélin,
með miklum snúningshraða, náði
tökum á yfirhöfn hans og lést Run-
ólfur samstundis, 44 ára.
Engin orð fengu lýst þeim harm-
leik, sem svo óvænt og skyndilega
bar að. Valgerður var orðin ein með
ungu drengina þrjá, 5, 7 og 9 ára.
A þessari harmastund kom í ljós
mikill styrkur Valgerðar og ásetn-
ingur að helga líf sitt í tvíefldum
mæli framtíð hinna föðurlausu sona
sinna.
Valgerður flutti.þá þegar með
syni sína til Reykjavíkur og dvaldi
um hríð hjá ættingjum. Síðar
byggði hún hús í félagi við bróður
sinn Þórhall að Selvogsgrunni 8 í
Reykjavík. Þar bjó hún sonum
sínum heimili, sem einkenndist af
umhyggju og ástríki, jafnan opið
fyrir vini, skólafélaga og ættmenni.
Heimilið var þeim jarðvegur fyrir
farsælan þroska á uppvaxtarárun-
um. Um skeið annaðist Valgerður
á heimili sínu móður sína, tengda-
móður og Þorbjörgu Björnsdóttur
fyrrv. ráðskonu á Hvanneyri.
Synir Valgerðar hafa eignast
sínar fjölskyldur. Þórhallur íþrótta-
kennari í Reykjavík og vinnur að
ýmsum féiagsmálum, er kvæntur
Þórunni Sveinbjörnsdóttur for-
manni Starfsmannafélagsins Sókn-
ar og eiga þau þijú börn. Sveinn
landgræðslustjóri, kvæntur
Oddnýju Sæmundsdóttur hjúkruna-
rfræðingi og eiga þau þrjá syni.
Halldór dýralæknir, kvæntur Stein-
unni Einarsdóttur meinatækni og
eiga þau fjögur börn. Barnabörn
Valgerðar eru tíu.
Mikil fjölskyldugæfa ríkti á heim-
ili Valgerðar og umvafði fjölskyldan
hana umhyggju og kærleika í veik-
indum hennar síðustu árin. Það
minnir á að fjölskyldugæfa er til
grundvallar þjóðargæfu.
Þó rætur Valgerðar væru á
Hvanneyri þá voru tengslin við
Gunnarsholt órofin. Við fráfall Run-
ólfs varð mágur hennar Páll Sveins-
son sandgræðslus'tjóri — síðar land-
græðslustjóri. Synir hennar voru á
unglingsárum oft hjá honum á
sumrin.
Valgerður var gædd miklum
mannkostum, góðum gáfum, hún
var velviljuð, vinaföst og vel mennt-
uð. Valgerður var virt og mikils
metin af fjölskyldu Runólfs. Heimil-
ishættir á Hvanneyri og í Gunnars-
holti voru rómaðir eins og mætur
maður skrifaði: „Allir, sem þau hjón
sóttu heim hafa góðar minningar
frá heimili þeirra."
Líf og starf Valgerðar tengist
með óvenjulegum hætti landbúnaði,
gróðurvernd og landgræðslu. Fædd
og uppalin á Hvanneyiý var Val-
gerði í blóð borinn skilningur á
þörfum landbúnaðarins og skildi
hún því betur en ella þýðingu
lífsstarfs Runólfs.
Með vaxandi skilningi á störfum
og áhrifum kvenna til heilla fyrir
samfélagið er mikið og farsælt
Minningarkort
Blindrafélagsins,
Hamrahlíö 17,
sími 687333.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. JANÚAR 1990
lífsstarf Valgerðar á hennkr' dviði J
virt, metið og þakkað.
Um leið og konan mín og ég
þökkum Valgerði langa vináttu
vottum við sonum hennar og fjöl-
skyldum þeirra og öðrum aðstand-
endum hjartfólgna samúð okkar.
Jóhannes G. Helgason
Hún Vala frænka mín er látin.
Hvernig er hægt í fátæklegum orð-
um að kveðja konu eins og hana?
Konu sem allt sitt líf í blíðu og
stríðu var umvefjandi, gefandi,
hjúkrandi, lítillát, stolt, fáguð,
glæsileg. Öll lýsingarorð verða
meiningarlaus þegar hennar er
minnst vegna þess að hún var og
er hetja, hetja í lífsins ólgusjó, þess-
ari miskunnarlausu lífsbaráttu.
Aldrei brast hana kjark né vilja og
ekki er hægt að hugsa sér traust-
ari eða betri vin en hana. Hún var
drengur góður eins og sagt var um
kvenskörunga í fornum sögum.
Þrátt fyrir það andstreymi sem
mætti henni á iífsleiðinni var hún
alltaf kletturinn sem ekkert fékk
brotið en ávallt veitti skjól. Skiln-
ingsrík, hispurslaus og tiigerð átti
hún ekki til né hégóma. Hún lifði
lífinu í fullkomnum sannleika og
staðfestu. Hrein og bein, full af
ástríki og lílfsorku, án allrar
beiskju. Orð hennar „Elsku hjartans
mín“, sem hún ávarpaði mig ævin-
lega með, koma mér í hug þegar
ég nú kveð hana með söknuði. Eg
votta sonum hennar og fjölskyldum
þeirra mína innilegustu samúð.
Svava
Kveðja frá Bændaskólanum
á Hvanneyri
í dag verður til moldar borin frú
Valgerður Halldórsdóttir, fyrrver-
andi húsmóðir við Bændaskólann á
Hvanneyri.
Valgerður fæddist á Hvanneyri,
dóttir skólastjórahjónanna þar,
Halldórs Vilhjálmssonar og Svövu
Þórhallsdóttur. Valgerður naut til-
sagnar í bóklegum fræðum í æsku,
eins og best mun hafa þekkst á
þeim tíma. Hún dvaldi einnig í
Danmörku og á Englandi til að
mennta sig og búa sig undir
lífsstarfið. Aðalundirbúning sinn
sótti Valgerður til Noregs. Hún
stundaði fyrst nám í eitt ár við
húsm’æðr'askola !en hof nám Lið 1
Statens husmorlærerskole á
Stabækk í Noregi í janúar 1934 og
lauk þaðan prófi sem hússtjórnar-
kennari í desember 1936. Valgerður
tók við skólastjórn Hús'mæðraskól-
ans á Laugalandi í Eyjafirði í jan-
úar 1937 og var þar skólastjóri þar
til 1940 er þau gengu í hjónaband,
Runólfur Sveinsson, þáverandi
skólastjóri Bændaskólans á Hvann-
eyri.
Valgerður varð því húsmóðir á
skólaheimilinu Hvanneyri haustið
1940. Það hefur eflaust verið henni
kærkomið að flytja aftur á æsku-
heimili sitt að Hvanneyri. Jafnframt
hefur henni þó sjálfsagt þótt sem
hún væri komin í vandasamt hlut-
verk þar sem hún var sest í sæti
móður sinnar við hlið bónda síns.
Bæði voru . þau kornung, hann
þrítugur, hún 29 ára gömul. Val-
gerður var húsmóðir á Hvanneyri
til 1947 er Runólfur tók við starfi-
landgræðslustjóra.
Starf húsmóður á Hvanneyri var
á þessum árum bæði vandasamt og
virðulegt. Hún stóð fyrir heimilis-
haldi á þessu stóra heimili. Valgerð-
ur var vel undir þetta mikla starf
búin, eins og að framan er rakið.
Starf húsmóður var m.a. í því fólg-
ið að veita forstöðu heimilishaldi
sem á sumrum taldi 30—40 manns,
taka á móti gestum, hvort sem um
var að ræða bændur úr nágrenni
Hvanneyrar, „gamla Hvanneyr-
inga“, forystumenn landbúnaðar í
héraði og á landsvísu, ráðamenn
þjóðarinnar eða aðra gesti sem að
garði bar. Hún bar einnig ábyrgð
á „heimilinu" á vetrum og var því
einnig húsmóðir skólasveina. Þessi
upptalning sýnir að mikil ábyrgð
var lögð á hina ungu húsmóður.
Johannes Helgason, samtímamaður
Runólfs, skrifaði m.a. um heimil-
islíf 'Runólfs: „Valgerður er óvenju-
leg mannkostakona, fíngerð, gáfuð
og góðgjörn. Hún átti ríkan þátt í
starfssigrum Runólfs."
Valgerður bar alla tíð hlýjan hug
til Hvanneyrar. Það sýndi hún oft.
Eitt af síðustu verkum hennar var
að gefa Bændaskólanum tvær kvik-
myndir sem teknar voru af dagleg-
um störfum á Hvanneyri á starfs-
tíma Runólfs sem skólastjóra.
Myndirnar eru ómetanlegar heim-
ildir um búskaparhætti eins og þeir
tíðkuðust þá.
■ 'Ég vil færa sonum Valgerðar,
Þórhalli, Sveini og Halldóri, og öðr-
um ættingjum mínar innilegustu
samúðarkveðjur og vil fyrir mína
hönd og Bændaskólans á Hvann-
eyri votta minningu Valgerðar virð-
ingu og þakka störf hennar fyrir
skólann.
Sveinn Hallgrímsson
Hún tengdamóðir mín er látin.
Ilún lést í svefni að morgni nýárs-
dags sl. Fram í hugann streyma
minningar frá þeim 29 árum sem
við áttum samleið. Sem unglingur
kom ég inn í lífsmynstur hennar
og elsta sonar, Þórhalls, og varð
heimagangur á Selvogsgrunni
næstu árin. Á þeim árum var
lífsbarátta Völu hörð, synirnir ung-
ir, Halldór 12 ára, Sveinn 14 ára
og Þórhallur 16 ára. Hún hafði
aðeins verið í hjónabandi í tæp 14
ár þegar hún missti mann sinn,
Runólf Sveinsson, í hörmulegu slysi
1954. Þá helgaði hún líf sitt drengj-
unum sínum og síðar þeirra fjöl-
skyldum.
Til að styrkja stöðu heimilisins
hafði hún tekið að sér eldri konu,
Þorbjörgu, sem hafði verið ráðs-
kona á Hvanneyri, æskuheimili
hennar. Þorbjörg var í heimili á
Selvogsgrunni þar til hún lést 15.
nóv. 1962. Eftir að Þorbjörg dó
leið ekki langur tími þar til Vala
fór að aðstoða tengdamóður sína,
Jóhönnu Margréti, og nokkru
seinna flutti hún til hennar og var
þar uns hún iést 2. júní 1968. Þeim
kom alveg einstaklega vel saman
og voru þetta góð ár í lífi Völu.
Síðla það sumar veiktist Svava
móðir Völu, sem mun þá ekki hafa
treyst sér til að búa lengur á Fjólu-
götunni og varð það úr að hún
flutti til Völu dóttur sinnar haustið
1968 og var þar næstu 10 árin eða
þar-til hún lést 22. janúar 1979.
Þetta er einstakur lífsmáti að hafa
hlúð að þremur eldri konum á heim-
ili sínu og séð um þær allar af mik-
illi reisn og sóma. Svona var Vala,
traust og áreiðanleg, fórnfús og
gestrisin.
Einnig vann Vala fyrir ijölskyld-
unni með því að baka fyrir veislur
o.þ.h. enda vel menntuð til þess.
Hún var með húsmæðrakennara-
próf frá Stabekk í Ósló. Frá því
fyrsta að synirnir fóru að vinna
lögðu þeir sitt til við að halda fjöl-
skyldunni saman. Á sama tímaiog
gömlu konurnar bjuggu hjá henni
gerði hún allt sem í hennar valdi
stóð til að styrkja og styðja syni
sína til náms. Systkini hennar og
tengdafólk studdi þá einnig á náms-
árunum. Elsti sonurinn Þórhallur
lauk námi 1967 en hafði þá fyrir
nokkru stofnað eigið heimili, Sveinn
lauk námi 1973 og stofnaði heimili
sama ár og Halldór lauk námi 1-973
en hafði stofnað heimili nokkrum
árum áður. Fyrsta barnabarnið sitt,
Áslaugu Valgerði, eignaðist hún
1964 og bar hún til hennar mikinn
kærleik og metnað sem og til allra
hinna barnabarnanna sem á eftir
komu og eru þau 10 talsins. Eitt
langömmubarn fæddist fyrir tveim-
ur árum.
Valgerður var afar metnaðarfull
fyrir okkar hönd enda alin upp í
þeim anda að sækja fram, vinna
vel og Vera samviskusöm. Það væri
margt öðruvísi í þessu þjóðfélagi
ef fólk væri alið upp við þá sam-
viskusemi, stundvísi og áreiðanleik
sem tengdamóðir mín var alin upp
við og innrætti sonum sínum óspart.
Ég hef fáa hitt um ævina sem hafa
verið þessum kostum búnir jafn
ríkulega og hún Vala. Það má segja
að eftir að hún varð ekkja hafi hún
lifað fyrir aðra, þ.e. synina, gömlu
konurnar, barnabörnin og systkini
sín. Vala var mikil húsmóðir og
einstaklega hæf við matseld. Allur
matur varð að lostæti í höndum
hennar og eigum við ótaldar minn-
ingar úr eldhúskróknum á Selvogs-
grunni. Einnig var hún snillingur í
bakstri og urðu marsipantertur
Völu þekktar um alla borg hér áður
fyrr. Af henni hefur manni hlotnast
að læra heilmargar kúnstic^ þessu
sviði sem hefur reynst vel á lífsleið-
inni. Við eigum margt að þakka
Völu sem svo sterkt lifði fyrir fjöl-
skyldurnar sínar.
Síðasta árið var Völu erfitt, þung
veikindi og að þurfa að fara frá
Selvogsgrunni 8, sínu kæra heimili.
Allt var þetta mjög þungbært en
hún tók því með reisn er hún flutt-
ist að Seljahlíð í ágúst síðastliðnum
og naut þar ómetanlegrar umönn-
unar til hinstu stundar.
Ég þakka árin sem við áttum
saman og soninn og eiginmanninn
sem við eigum báðar.
Friður sé með henni.
Þórunn Sveinbjörnsdóttir
Útför
t
MARÍU TÓMASDÓTTUR
ferframfrá Fríkirkjunni í Reykjavík föstudaginn 12.janúarkl. 13.30.
Hörður Arinbjarnar, Ragnheiður Haraldsdóttir,
Edda Arinbjarnar, María Arinbjarnar.
t
Maðurinn minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
BENEDIKT TÓMASSON,
læknir,
lést miðvikudaginn 10. janúar.
Maj-Lis Tómasson,
Þorgerður Benediktsdóttir,
Ragnhildur Benediktsdóttir, Ásgeir Jónsson,
Hildur Ásgeirsdóttir, Ásdís Ásgeirsdóttir,
Margrét Asgeirsdóttir, Edda Schriefer.
t
Útför móður minnar, tengdamóður, ömmu og langömmu,
SIGRÍÐAR JÓHANNESDÓTTUR
frá Garði, Skagaströnd,
Hátúni 10b,
verður gerð frá Fossvogskapellu föstudaginn 1 2. janúar kl. 15.00.
Þeim sem vildu minnast hennar er vinsamlegast bent á líknar-
stofnanir.
Ægir Einarsson, Anna Benónísdóttir,
Guðlaugur Óskarsson, Sigrún Ágústsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Innilegar þakkir fyrir hlýhug og samúð við andlát og útför
ÞÓRHALLS BJARNASONAR.
Dætur og fjölskyldur.
t
GRÍMUR VALDEMAR SIGURÐSSON,
Fellsási,
Mosfellsbæ,
lést á heimili sínu 6. janúar.
Útförin fer fram frá Lágafellskirkju föstudaginn 1 2. janúar kl. 1 5.00.
Lára Bjarnadóttir,
Sigurður Jón Grímsson, Rósa Sveinsdóttir,
Sólveig Lára Sigurðardóttir,
Grímur Snæland Sigurðsson.
t
Hjartkær móðir okkar, tengdamóðir og amma,
ÞÓRHILDUR SKAFTADÓTTIR,
Sörlaskjóli 56,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju föstudaginn 12. janúar kl.
10.30.
Inga Guðbergsdóttir, Guðmundur Hallgrímsson,
Skafti Guðbergsson, Arna Stefánsdóttir,
Guðbjörg Guðbergsdóttir, Einar Matthiasson
og barnabörn.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og
útför eiginmanns míns,
MAGNÚSAR EINARSSONAR.
Sérstakar þakkir til séra Tómasar Guðmundssonar, Kirkjukórs
Hveragerðis og starfsfólks Hótels Ljósbrár.
Bentina Kristín Jónsdóttir,
Ási 3, Hveragerði.
Lokað
Skrifstofa okkar verður lokuð föstudaginn 12. janú-
ar vegna jarðarfarar GUÐJÓNS B. BALDVINSSON-
AR, fyrrverandi formanns félagsins.
Starfsmannafélag ríkisstofnana.