Morgunblaðið - 11.01.1990, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. JANÚAR 1990
35
— Hvernig geta neytendur
metið sólaninmagnið í kartöflum?
„Neytendur eiga mjög erfitt
með að meta það, en það sem
þeir geta gert er að kaupa ekki
grænleitar kartöflur. Þær eiga
ekki að vera á markaði. Neytand-
inn á heldur ekki að kaupa kartöf 1-
ur sem hafa orðið fyrir hnjaski,
eru mjög rifnar eða illa meðfarn-
ar.“
Rannsaka þarf íslenskar
kartöflur
„Ég hefi beitt mér fyrir því að
þetta efni verði rannsakað hér,“
sagði Þorkell. Hann sagðist ekki
telja að nokkur maður vissi hve
mikið sólanin væri í þeim kartöfl-
um sem hér eru á markaði, hvorki
innf luttum eða þeim sem ræktaðar
eru hér á landi. Þorkell starfar í
norrænni nefnd sem m.a. hefur
rannsakað þetta efni og sendi hún
frá sér niðurstöður á síðastliðnu
sumri. Þar kom fram að sólanin,
í mjög miklu magni, getur valdið
sljóleika, sjóntruflunum og rugli.
Hér áður fyrrr var talið að efnið
gæti valdið fósturskemmdum, en
seinni tíma rannsóknir þykja ekki
benda til að svo sé.
Þorkell hélt áfram „Ég hefi
mikinn áhuga á því að sólanin í
íslenskum kartöflum verði rann-
sakað og hefur Kristín Ingólfs-
dóttir dósent fallist á að rannsaka
þetta efni í samvinnu við Sigur-
geir Ólafsson plöntusjúkdóma-
fræðing á Rannsóknastofnun
landbúnaðarins." Þorkell sagði
brýnt að þetta efni verði rannsak-
að og að niðurstöður fengjust inn-
an ekki langs tíma.
M. Þorv.
SPEKI DAGSINS
Allir eiga sjófang saman
Jóla- og líknarmerki 1989
_________Frímerki
Jón Aðalsteinn Jónsson
Um mörg ár hefur verið venja
í fyrsta frímerkjaþætti nýs árs að
geta um þau jóla- og líknarmerki,
sem út komu fyrir nýliðin jól.
Enda þótt hér sé ekki um frímerki
að ræða, er reyndin samt sú, að
allmargir frímerkjasafnarar safna
ehmig jóla- og líknarmerkjum.
Þess vegna er sjálfsagt að segja
frá þessum merkjum hér í þættin-
um. Eins og áður er það Bolli
Davíðsson í Frímerkjahúsinu, sem
sendir þættinum þessi merki til
birtingar. Færi ég honum þakkir
fyrir þessa hugulsemi við þáttinn
og' safnarana.
Ég hef áður rætt um það í sam-
bandi við þessi jóla- og liknar-
merki, að þau ættu við ramman
reip að draga, þar sem væru jóla-
frímerki íslenzku póststjórnarinn-
ar. Enginn efi er á því, að svo er.
Það dreg ég m.a. af því, hversu
sjaldgæf þessi merki eru á þeim
jólapósti, sem ég hef haft spurnir
af. Þar heyrir nánast til undan-
tekninga, að sendendur hafi sett
þessi líknarmerki á bréf sín. Ég
kannaði þetta hjá einni fjölskyldu
og set hér til fróðleiks niðurstöðu
þeirrar könnunar. Alls bárust 60
jólakveðjur. Af þeim voru einungis
jólamerki Thoi’valdsensfélagsins á
þremur umslögum eða 5% Hins
vegar voru jólafrímerki á 52 ums-
lögum eða 87% bréfanna. Slíkt
kemur ekki á óvart, því að póst-
- stjórnin leggur einmitt ríka
áherzlu á, að sem mest af jólapóst-
inum beri jólafrímerki. Gerir hún
það til þess, að þau seljist sem
mest fyrir jólin og helzt upp, enda
er tilgangurinn með útgáfu þeirra
einkum sá, að þau séu notuð um
jólin, svo sem sjálft nafnið bendir
til. Hér er því beinlínis um sam-
keppni að ræða við jóla- og líknar-
merki þau, sem út eru gefin og
beinhnis ætluð til nota á jólabréf-
in. Á þetta benti ég þegar árið
1981, er póststjórnin hóf útgáfu
jólafrímerkja sinna, og þá jafn-
framt um leið, að gera mætti ráð
fyrir minnkandi notkun líknar-
merkja. Það er líka ósköp eðlilegt,
að menn láti nægja að nota ein-
vörðungu jólafrímerki sem burðar-
gjald undir jólakveðjur sínar, enda
minna þau sjálf að jafnaði ve! á
jólahátíðina. Enda þótt það sé
stefna póststjórnarinnar að selja
sem mest af jólafrímerkjum fyrir
hver jól, má það ekki leiða til þess,
að önnur frímerki með sama verð-
gildi séu ekki jafnframt til sölu.
Mér var einmitt sögð sú saga af
pósthúsi hér í Reykjavík, að við-
skiptavini, sem þangað kom fyrir
jólin og vildi fá einhver önnur 21
króna frímerki en jólafrímerkið,
hafi verið sagt, að þau væru ekki
tii. Vonandi hefur þetta ekki al-
mennt verið svo, enda ótækt, að
pósthúsin hafi ekki til sölu öll þau
frímerki, sem sannanlega eru til í
birgðum póststjórnarinnar og gild
eru til burðargjalds. En sé það
svo, að jólafrímerkjum sé ein-
vörðungu haldið að viðskiptavin-
um fyrir jólin, má ljóst vera,
hversu erf itt líknarmerki eiga upp-
dráttar í þeirri samkeppni. Auk
þess er það svo, að einungis er
leyft að selja á pósthúsum landsins
jólamerki Thoi-valdsensfélagsins,
enda eru þau elzt af þessum merkj-
um og löngu komin hefð á þá sölu.
Fyrir liðin jól gáfu níu félög út
líknarmerki, og hefur því eitt félag
bætzt við þrátt fyrir allt. Er það
Lionsklúbbur Njarðvíkur. Eins og
venjulega er þessummerkjum rað-
að hér í röð eftir útgáfualdri hvers
félags. Þar verður hið gamla Thor-
valdsensfélag fyrst. Þessu næst
kemur svo Kvenfélagið Framtíðin
á Akureyri. Þá er merki frá Lions-
klúbbi Siglufjarðar. Rotaryklúb-
bur Hafnarfjarðar á svo merki á
þessum markaði. Þá kemur enn
út merki til ágóða fyrir Líknarsjóð
Tjaldanesheimilisins í Mosfellsbæ.
Er það með sömu mynd og í fyrra,
en í öðrum litum.. Hygg ég, að
það sé kirkjan á Mosfeili, sem er
á þessu merki. Ungmennafélag
Dalamanna og Norður-Breiðfirð-
inga sendir frá sér þriðja líknar-
merkið og nú með mynd af Staðar-
hólskirkju, en hún var reist fyrir
90 árum. Þá gefur Ungmenna-
og íþróttasamband Austurlands
einnig út þriðja merki sitt og nú
með mynd af Djúpavogskirkju.
Ungmennasamband Borgarfjarð-
ar hefur einnig gefið út þriðja
Iíknarmerki sitt og nú með mvnd
af Reykholtskirkju. Síðast er s\lo
merki Lionsklúbbsins í Njarðvík-
um, svo sem áður er getið um.
Hér hefur verið sagt frá öllum
þeim líknarmerkjum, sem út komu
á liðnu ári. Ekki er ólíklegt, að
lesendur sakni hér upplýsinga um
þá listamenn, sem gert hafa þessi
merki eða unnið þau undir prent-
un. Ef einhverjir geta bætt úr
þessu, er alltaf rúm fyrir slíka við-
bót í þættinum.
Bortv.a>.4?peídisýiö5or
Thorvojdsen«jéiogs;;v,
JÓUN
1BBS
Jól1989
J6I ísland 1989
JÖIAKVEBJ6
StaðarÞótekirVja tS'JS
UDN1918
0 UÍA (SLAND
UUIV
áOk ÍStAND

li
•«" ftsit ^ 3Ll
ÚTSALA - ÚTSALA - ÚTSALA
Útsalan byrjarkl. 9.00 ídag, fímmtudag
Opið daglega frá kl. 9.00-18.00
Laugardaginn 13.janúar
frákl. 10.00-16.00
verslun v/Nesveg, Seltjarnarnesi.