Morgunblaðið - 11.01.1990, Qupperneq 41

41
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. JANÚAR 1990
Þuríður Guðmunds
dóttir - Minning
Fædd 4. janúar 1921
Dáin 4. janúar 1989
Kærleikurinn er langlyndur, hann er góðviljaður.
Kærleikurinn öfundar ekki.
Kærleikurinn er ekki raupsamur, hreykir sér
ekki.
Þessi kærleiksóður Páls postula
kemur mér í hug þegar ég minnist
tengdamóður minnar og fá orð
finnst mér lýsa betur hugarfari
hennar.
Bubba fæddist á Syðra-Lóni á
Langanesi og þar átti hún alla tíð
sterkar rætur. Hún var trú uppruna
sínum og ræktaði minningar liðinn-
ar tíðar og látinna samferðamanna
jafnt og þeirra sem enn voru hérna
megin tjaldsins mikla. Það vega-
nesti sem hún hlaut í foreldrahúsum
reyndist henni haldgott fyrir það
hlutverk sem hennar beið í lífinu.
Æskuheimilið var mannmargt og
myndarskapur og rausn í forsæti.
Mér sýnist að þar muni íslensk al-
þýðumenning hafa risið hátt enda
fylgdi slíkt svipmót ætíð Bubbu.
Hún var vel lesin og unni fögrum
skáldskap og fagurri tónlist. Sér-
stakt dálæti hafði hún á fallegum
söng og naut þess sjálf að syngja
bæði fyrir sig og börnin sín svo og
í kór. Hún var af þeirri kynslóð sem
kunni að meta það að hafa gengið
í skóla umfram það sem skylt var.
Þeirri kynslóð sem leit á þá fræðslu
sem veitt var í skólunum sem dýr-
mætan ijársjóð er manni bar að
varðveita og ávaxta. í þá daga
lærðu menn ekki fyrir kennarann
eða foreldra. Menn lærðu til að
læra. Til marks um afstöðu hennar
til menntunar má nefna það að þau
hjón áttu 10 miða í Happdrætti
Háskólans frá upphafi. Enda þótt
hún ynni nánast aldrei neitt þá áleit
hún það skyldu sína að spila með
allt til hinstu stundar því Háskólinn
var búinn að skila sonum hennar
sem menntamönnum út í lífið. „Það
er skylda mín að styrkja þessa
stofnun," sagði hún stundum.
Bubba giftist Birni Óla Péturs-
syni árið 1941. Þau áttu saman 36
ár, en Björn lést árið 1977 eftir
stutt en erfið veikindi. Hjónaband
þeirra var farsælt og það var henni
mikið áfall þegar Björn var burt-
kallaður svo óvænt og óvægið. Þá
riðaði stóra eikin en rétti sig. Efni-
viðurinn var seigur enda áður hertn
ur í sársauka og trega þegar einka-
dóttirin, Herborg, lést barnung eft-
ir mikið veikindastríð. Við fráfall
Björns kenndi Bubba þess sjúk-
dóms, Parkisonsveikinnar, sem
síðan setti mark á líf hennar í æ
ríkari mæli. Hún barðist hetjulega
og gaf sig hvergi fyrr en í fulla
hnefana. Hún notaði vel þær stund-
ir þegar rofaði til og vann að hugð-
arefnum sínum en kvartaði ekki
þótt hún yrði að ganga frá hálfnuðu
verki. Einkunnarorð hennar voru:
„Horfðu á björtu hliðarnar," og
mættu margir taka sér þau til
umhugsunar. Hún gat stundum
hlegið að sjálfri sér enda þótt hvorki
henni né öðrum væri hlátur í hug
vegna sjúkleika hennar. En þetta
var hennar háttur á að bera þann
kross sem á hana var lagður. Hún
hélt andlegri reisn sinni til hinstu
stundar.
Mesta gleði hennar í lífinu var
að þjóna öðrum, að hjálpa og veita
af kærleiksbrunni hjarta síns. Að
muna eftir sjálfri sér var ekkert
atriði ef hún gat séð um að öllum
í kringum hana liði vel, því vellíðan
hennar fólst í umönnun annarra.
Heimiii hennar var lengst af mann-
margt og höföinglegt. Synirnir voru
íjórir, hraustir myndarstrákar sem
borðuðu vel og tóku til hendinni við
leik og störf og voru í því tilliti
eftirmynd föður síns. Sjálf vann
Bubba ekki hratt en afköst hennar
voru mikil og afrakstur vinnunnar
glæsilegur og góður. í kringum
umsvif Björns í atvinnulífinu var
gestagangur mikill og það veit ég
fyrir víst að ósjaldan bar það við
að óvæntir gestir bættust að matar-
borðinu án þess að hún hefði um
það hugboð. Þeir settust ávailt að
veisluborði því henni var einstak-
lega lagið að framreiða slíkt þó með
stuttum fyrii-vara væri. Hún leysti
alla hluti vel af hendi. Það að færa
ýsustykki upp á fat var gert með
sömu alúðinni og að skreyta kalk-
úninn á gamlárskvöld.
Bubba og Björn keyptu ásamt
fleirum jörðina Hvalsá í Hrútafirði
át'ið 1971. Margar yndisstundir áttu
þau hjón þar svo og öll fjölskyldan
og aðrir vinir og vandamenn. Fjöldi
heimilismanna á Hvalsá þær vikur
á sumrin sem þessi fjölskylda var
þar við stjórnvölinn hefur sjálfsagt
yfirleitt verið um 15 manns að
meðaltali og það segir sig sjálft að
mörg voru handtökin í kringum svo
stóran hóp. En þarna var Bubba í
essinu sínu að hlúa að sinurn nán-
ustu, ekki síst yngstu kynslóðinni.
Stundum var brugðið á leik og veit
ég að mörg okkar minnast þess
þegar við höfðum kvöldvöku og all-
ir áttu að leggja eitthvað af mörk-
um. Þá var það amma Bubba sem
sjmdi látbragðsleik af mikiili snilld.
Ahorfendur spreyttu sig á að finna
út hvað hún væri að sýna en án
árángurs. En amma Bubba hló sig
alveg máttlausa og hélt áfram að
leika þar til að lokum að hún stundi
upp: „Sjáið þið ekki að ég er að
hreinsa túnið og bera af því!“ Bubba
var alltaf tii í glens og gaman í
góðra vina hópi enda þótt hún væri
dagfarsprúð með afbrigðum og orð-
vör og stillt í viðræðu.
Sporin hennar Bubbu lágu ekki
upp metorðastiga þjóðfélagsins því
hennar staða var að styðja aðra til
dáða. Sú staða hefur engan titil en
þó eru ekki allir færir um að gegna
henni. Hver er fær um það nema
hafa sjálfur af einhverju að miðla?
Þeir sem kynntust henni vissu af
raun að þeir fóru aldrei bónleiðir
til búðar frá hennar garði og ég
t.rúi að margir minnist nú notalegra
samverustunda með henni þar sem
daglega lífið var rætt og þegar upp
var staðið var ró og friður í hverri
sál þótt engin áþreifanleg vandamái
hefðu verið leyst. Eru það ekki
svona stundir sem auka lífinu gildi
og við þurfum að skapa okkur oftar
í amstri hversdagsins? Stundir þeg-
ar manngildið fær að ráða og gríma
athafnanna feliur.
Fyrir mánuði flutti Bubba í nýtt
húsnæði á Grandavegi 47 sem
byggt var í samvinnu við Félag aldr-
aðra í Reykjavík. Henni var það
ekki sársaukalaust að taka upp rót-
gróið heimili sitt en henni var ljóst
að þetta var óumflýjanlegt og nauð-
synlegt þar sem kraftar hennar
fóru þverrandi. Einkanlega voru
stigarnir á Lindarbraut henni erfið-
ir en í nýju íbúðinni hafði hún lyftu
og dásamaði hún það oft. Ég held
að hún hafi verið farin að líta með
von til betri tíma þótt ekki væri
nema um stundarsakir en þá var
sandurinn úr stundaglasinu hennar
runninn niður.
Ástvinamissir er sár og þegar
höggið ríður þá kemur það ævinlega
á óvart. Svo var einnig nú þótt
heilsu Bubbu hefði hrakað þegar
til lengri tíma er litið. Síðustu dag-
arnir voru henni þó ekki erfiðari
en aðrir nema að síður væri. Hún
hafði á orði að 2. janúar hefði ver-
ið sér sérstaklega góður dagur. Við
vorum öll svo ánægð yfir að hún
væri komin í íbúð þar sem hún
gæti auðveldlega komist allra sinna
ferða án erfiðleika. En Drottins
ætlun var önnur en að hún dveldi
þarna lengi. Hann kallaði hana til
sín og leysti hana undan þeim erf-
iðu raunum sem bíða margra Park-
insonsjúklinga. Að hans dómi var
komið nóg og um það erum við
áreiðanlega öil sammála. Fyrst að
henni auðnaðist ekki að fá bata á
veikindum sínum þá getum við
glaðst með henni að vera nú laus
við þau og mega svífa á vængjum
morgunroðans inn í blæinn til fund-
ar við ástvinina sem á undan eru
farnir. Við tengdadæturnar sendum
henni hjartans kveðjur og þakklæti
fyrir alla hennar ást og umhyggju,
fyrir áð skilja eftir svo fagrar minn-
ingar í hjörtum okkar sem raun ber
vitni og fyrir að vera sú mannkofeta-
manneskja sem hún var.
Kristín Jónsdóttir
„Fjærst í eilífðar útsæ, vakir eylendan niín.
Nóttlaus voraldar veröld þar æm víðsýnið skín.“
Þessar ljóðlínur Stefáns G. flugu
mér í hug er ég frétti andlát mág-
konu minnar, Þuríðar Guðmunds-
dóttur.
Þuríður fæddist á Syðra-Lóni í
Norður-Þingeyjarsýslu 4. janúar
1921, dóttir þeirra merku hjóna
Herborgar Friðriksdóttur frá
Syðri-Bakka í Kelduhverfi og Guð-
mundar Vilhjálmssonar bónda og
kaupfélagsstjóra á Syðra-Lóni.
Syðra-Lónsheimilið var orðlagt
fyrir gestrisni og myndarskap enda
vel efnað menningarheimili í þjóð-
braut. Þuríðut' átti því glaða og
góða æsku í hópi yngri systkina
sinna.
Þuríður vat' viðkvæm og unni
mjög fegut'ð vorsins og björtu vor-
nóttanna þar sem sólin gengur aldr-
ei til viðar. Heillaði æðurin og
umönnun æðarvarpsins hug henn-
at'.
Þuríður gekk venjulega leið
gegnum barna- og unglingaskóla.
Einnig hafði faðir hennar heimilis-
kennara til að kenna orgelleik og
tungumál. Var því á þessu stóra
heimili mikið leikið á orgel og sung-
ið.
Þuríður stundaði nám við héraðs-
skólann á Laugarvatni einn vetur
og lauk báðum deildarbekkjum
skólans um vorið. Hugur hennar
mun hafa staðið til frekara náms
en af því vat'ð þó ekki. Ung að aldri
trúlofaðist hún og giftist miklum
myndarmanni, Birni Péturssyni frá
Höfnum við Bakkaíjörð, síðan eig-
anda ásamt öðrum verslunarinnar
Karnabæjar hér í borg.
Eignuðust þau hjónin fimm börn,
fjóra syni og eina dóttur. Þau eru:
Haukur viðskiptafræðingur, Pétur
viðskiptafræðingur, Sigurður efna-
verkfræðingur og yngstur Stein-
grímur læknir.
Sú sorg hvíldi þó yfir fjölskyld-
unni að einkadóttirin Herborg var
vanheil frá fæðingu og lést á sjö-
unda ári 1953. Voru þessi veikindi
Herborgar litlu og andlát hennar
mjög þungbær fyrir þau hjónin.
Þuríður helgaði húsmóðurstörf-
unum og uppeldi barnanna krafta
sína. Var heimili þeirra Björns
annálað fyrir gestrisni og glæsi-
brag.
Þuríður var fíngerð og ljúf kona.
Þrátt fyrir að kynni okkar Þuríðar
hafi staðið yfír meira en fjörutíu
ár, þá er samverustund á Heilsu-
hæli NLFÍ í Hveragerði síðastliðið
haust mér sérstaklega minnisstæð,
og er ég nú þakklátur fyrir þann
tínw.
Ég vil fyrir hönd fjölskyldu
minnar votta aðstandendum Þuríð-
ar dýpstu samúð.
Guð blessi minningu hennar.
Dauði ég óttast eigi
afl þitt né valdið gilt
i Kristi krafti ég segi
kom þú sæll, þá þú vilt.
H.P.
* ^
Reynir Ármannsson
Þegar ég leit upp
var sólin
sem rautt fjail
upp úr hafinu
ástin mín lá þar og svaf
umkringdur logandi rósum Guðs
í næstu andrá
var þar aðeins hafið
liljublátt
og eitt ský
eins og tár fortíðarinnar.
(Sólarlag: Ragnhildur Ásgeirsdóttir)
Þetta ljóð kom mér í hug er ég
frétti að ævisól vinkonu minnar
Þuríðar væri gengin til viðar, á einu
augabragði. Fyrir rúmum 22 árum
var stofnað á Seltjarnarnesi Kven-
félagið Seltjörn. Þurðíður var ein
af stofnendum þess félags. Fljót-
lega eftir að störf þess hófust, vakti
athygli mína kona glaðleg, hlý í
viðmóti en þó ákveðin, og alltaf
með í öllu er gera þurfti. Mér kom
strax í hug að konan væri góður
bakhjarl félagsins, og hún væri ein
af þeim sem bæru starf félags sem
þessa uppi. Þetta voru ekki hugar-
órar einir, því átti ég og við allar
eftir að kynnast betur.
Árið 1976 varð ég formaður
Kvenfélagsins Seltjarnar og Þuríð-
ur varaformaður, og nú kynntist
ég því vel hvern mann hún hafði
að geyma, ég ung og óreynd, hún
þroskuð og lífið búið að marka sín
spor. Okkar samskipti urðu mjög
góð og náin. Hún uppörvandi og
hvetjandi stóð sem klettur mér við
hlið öll árin mín í stjórn, þau eru
ekki ófá hlýju handtökin eða blíðu
brosin er ég hef fengið sem ég
þakka af alhug.
Úr félagsstarfi er margs að
minnast og ávallt var Þuríður mjög
hress og jákvæð hvort heldur var
á fundum, að hella á kaffi við kaffi-
sölu, hita súkkulaði á jólatrés-
skemmtun, baka kleinur, vinna við
basar, selja kerti, safna fyrir kirkju-
stólum, ferðalög, við skólaslit, fána-
beri á þjóðhátíð og margt margt
fleira. Áð eiga slíka félagskonu er
mikill auður hveiju félagi, og í
bæjarfélagi sem Seltjarnarnes er
slíkt starf ein af undirstöðum sjálf-
stæðis.
Þuríður Guðmundsdóttir var
fædd og alin upp norður undir
heimsskautsbaug. Þar eru veður oft
hörð og vetur langir, og sumur
geta orðið stutt en falleg. Þeir sem
eru aldir upp við slíkat' aðstæður
kunna oft öðruw fremur að njóta
þeirrar fegurðar er landið hefur upp
á að bjóða óg læra að verða sjálfum
sér nógir. Þessir eiginleikar komu
mjög skýrt í ljós hjá Þuríði. Mér
er mjög minnisstæð Jónsmessunótt
fyrir nokkrum árum er við hjónin
ásamt Þuríði, syni hennar Hauki
og Kristínu tengdadóttur áttum á
rölti hér um Nesið og nutum bæði
sólarlags og sólaruppkomu. Þetta
er ógleymanieg nótt.
Eiginmaður Þuríðar var Björn
Pétursson, látinn fyrir nokkrum
árum. Börn þeirra urðu 5, ein dótt-
ir og fjórir synir. Dótturina misstu
þau unga og harmaði hún hana
mjög. Synirnir eru allir kvæntir og
eiga afkomendur. Mjög náið sam-
band var á milli fjölskyldunnar og
það er einmitt í anda vinkonu
minnar að falla frá gr hún var að
undirbúa komu fjölskyldunnar, því
stórt var hjarta hennar og ávallt
veitandi.
Við félagskonur vottum innilega
samúð og þökkum öli hennar góðu
og giftudijúgu störf. Ég vil þakka
Þuríði ailt sem hún kenndi mér með
lífi sínu, það verður geymt.
Við hjónin vottum aðstandendum
innilega samúð og það er einlæg
ósk okkar afkomendum hennar til
handa að þau megi í sem flestu
líkjast ömmu sinni.
Nú er sál þín rós
í rósagarði Guðs
kysst af englum
döggvuð af bænum
þeirra sem þú elskaðir
aldrei framar mun þessi rós
blikna að hausti.
(Grafskrift: Ragnhildur Ásgeirsdóttir)
Fari hún í friði.
Kvenfélagið Seltjörn,
Erna Kolbeins.
Mínar elstu minningar um hana
ömmu eru þær þegar við Björn Óli
vorum að læðast yfir holtið til henn-
ar og fá hana til að baka handa
okkur pönnukökur. Við vorum ekki
eldri en svo að ég átti í erfiðleikum
með að valda þungri pönnunni og
ég undraðist hvernig hún gat bakað
án afláts ofan í okkur, glorsoltna,
og haldið á pönnunni í aðeins ann-
arri hendinni.
Þegar ég kynntist henni betur
með árunum komst ég að því að
hún bjó einnig yfir andlegum styrk.
Hún var stolt og hún hafði ákveðn-
ar skoðanir 'á ýmsum málum. Ég
man t.d. að það mátti aldrei
skamma okkur krakkana í fjöl-
skylduboðum. Þegar gauragangur-
inn og fyrirferðin í okkur var sem
mest og einhver gerði sig líklegan
til þess að sussa á okkur, þá var
hún vön að segja: Svona, leyfið þið
krökkunum að leika sér. Hún var
líka reiðubúin að gera gott úr öllu
ef einhvers staðar kvað við brot-
hljóð eða grátur.
Þær voru líka góðar krásirnar
sem við börnin fengum alitaf hjá
ömmu. Það var sama á hvaða tíma
dags við komum, alltaf fengum við
eitthvað í svanginn hjá henni; líka
þegar við vorum ekki svöng. Hún
byijaði venjulega á að afsaka sig
með því að hún ætti ekkert með
kaffinu handa okkur. Því næst töfr-
aði hún fram að minnsta kosti eina
ef ekki tvær tertur, smákökubox
og gjarnan fylgdu með tebollur,
vínarbrauð eða kleinur.
Það einkenndi hana ömmu Bubbu
að hún vildi alltaf fylgjast með
áhugamálum okkar. Hún hafði
áhuga á öllu sem við tókum okkur
fyrir hendur hvort heldur það var
fiðluleikur, fimleikar, píanónám eða
hvernig okkur gekk í skólanum og
í félagslífinu. Hún hafði líka þann
eiginleika að þekkja muninn á því
að heyra eða að hlusta, þannig að
við fundum alltaf að okkur var veitt
óskipt athygli.
Við barnabörnin eigum öll góðar
minningar um hana ömmu Bubbu.
Hún reyndist okkur öllum mjög vel
og fyrir það viljum við nú þakka
henni um leið og við óskum henni
velfarnaðar handan þokunnar og
vonum að við hittumst einhvern
tímarin á ný.
Fyrir hönd barnabarnanna,
Höskuldur Ari Hauksson
+
Eiginmaður minn, faðir, fósturfaðir, tengdafaðir og afi,
GUÐJÓN B. BALDVINSSON
fv. deildarstjóri,
Hagamel 27,
verður jarðsunginn frá Dómkirkjunni í Reykjavík föstudaginn 12.
janúar kl. 10.30.
Blóm vinsamlegast afþökkuð en þeim sem vildu minnast hins
látna er bent á Hjúkrunarheimilið Skjól.
Anna Guðmundsdóttir,
Baldur F. Guðjónsson,
Hilmar G. Guðjónsson,
Baldvin L. Guðjónsson,
Valgerður J. Guðjónsdóttir,
Jóhannes Þ. Kristinsson,
Loio M. Guðjónsson,
Þórunn Kristjánsdóttir,
Halla E. Stefánsdóttir,
Ingvar Bjarnason,
Anna Jóhannsdóttir
og barnabörn.
f