Morgunblaðið - 11.01.1990, Síða 42

IHHH iIAUKAl J1 HUOAaUTMMlM (IKl/ull-JMUOHOM
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. JANÚAR 1990
42____
Minning:
Valgerður Halldórs-
dóttir firá Hvanneyri
Fædd 2. apríl 1912
Dáin 1. janúar 1990
Kær frænka mín, Vala frá
Hvanneyri, er fallin frá eftir langa
og stranga baráttu við hjartasjúk-
dóm undanfarin ár. Hún var þó all-
hress um jólin og fram á áramót
og gat notið samveru sinna nán-
ustu, en kvaddi þennan heim að
Seljahlíð á nýársdagsmorgun.
Valgerður Halldórsdóttir kom úr
rismiklu umhverfi og bjó við skin
og skúri á tæplega átta áratuga
æviskeiði. Hún var mikill og glæsi-
legur persónuleiki og stóð eins og
klettur í lífsstríðinu. Hún missti
mann sinn á besta aldri en kom til
mennta þremur glæsilegum sonum.
Foreldrar Völu voru Halldór Vil-
hjálmsson, skóiastjóri, á Hvanneyri,
og Svava Þórhallsdóttir kona hans.
Hann tók við búinu á Hvanneyri
og Bændaskólanum árið 1907. Var
heimilið, búskapurinn er því fylgdi
og skólareksturinn annálaður fyrir
reisn og myndarskap. Er óhætt að
segja, að á Hvanneyri hafi verið
að finna eitt glæstasta bú og heim-
ili í sveit á landinu meðan Halldór
lifði. Naut hann aðstoðar dyggra
Jijúa og ráðsmanna auk skólapilta,
og eignaðist staðurinn heila fylk-
ingu stuðningsmanna, er menntun
höfðu hlotið við skólann og búrekst-
urinn. Er skylt að geta þeirra, sem
lengst stóðu með Halldóri og Svövu,
Þorbjargar í eldhúsverkum, Krist-
jönu snillingsins í mjólkurvinnslu,
svo sem skyrgerð, Guðbjargar er
hafði yfirumsjón með þjónustu og
blessaðs Böðvars við fjósið, að
ógleymdum ráðsmönnum, þar með
Hirti Jónssyni og konu hans, Margr-
éti, sem enn lifir og hefur haft
áhyggjur af Völu í veikindum henn-
ar.
í þessu umhverfi mennta og bú-
reksturs ólst Vala upp elst fimm
systkina, Sigríðar, Svövu, Björns
og Þórhalis, sem einn er eftir.
Það var börnunum og ekki síst
Völu mikið áfall er foreldrarnir
hættu að búa saman er Svava flutti
til Reykjavíkur 1932 og tók búsetu
í Laufási, nánast í sambýli við mína
nánustu. Hún hóf garðrækt við
Laufás og var brautryðjandi í
postulínsmálningu sem hún kenndi
mörgum, en lifði mjög kyrrlátu lífi.
Halldór féll frá 1936 en Svava lifði
fram til 1979. Hún bjó fyrst með
Sigríði, síðan hjá Birni og frá 1954
hjá Völu.
Skólaferill Völu var heima á
Hvanneyri og stutt námsdvöl í Dan-
mörku og Englandi en síðan var
hún við nám við húsmæðrakennara-
skólann í Stabekk í Noregi frá 1934
til 1936. Eftir heimkcmuna tók hún
við skólastjórastöðu við Húsmæðra-
skólann að Laugalandi í Eyjafirði
frá 1937 til 1940.
Árið 1940 giftist Vala Runólfí
Sveinssyni er tekið hafði við skóla-
stjórn á Hvanneyri eftir fráfall föð-
ur hennar. Hún var þar með komin
í sitt fyrra umhverfí við hliðina á
hinum glæsilega skólastjóra. Var
hjónaband þeirra mjög farsælt og
verkefnin við búið stór. Runólfur
tók við starfi landgræðslustjóra í
Gunnarsholti á Rangárvöllum árið
1947. Eignuðust þau þijá sonu,
Þórhall, Svein og Halldór á árunum
frá 1944 til 1948. Þórhallur kenn-
ari, kona hans er Þórunn Svein-
björnsdóttir. Börn þeirra eru þrjú
og eitt barnabarn. Sveinn land-
græðslustjóri, býr í Gunnarsholti
með konu sinni Oddnýju Sæmunds-
dóttur og þremur sonum og Halldór
dýralæknir, áður á Kirkjubæjar-
klaustri, nú deildarstjóri hjá Holl-
ustuvernd ríkisins í Reykjavík.
Hans kona er Steinunn Einarsdóttir
og eiga þau fjögur börn.
Árið 1954 kom reiðarslagið, er
Runólfur fórst af slysförum eftir
mikið og merkilegt starf að land-
græðslumálum aðeins 45 ára. Tók
Páll bróðir hans við búinu og starf-
inu við landgræðsluna. Reyndist
Páll mjög vel sonum hennar, enda
voi-u þeir í Gunnarsholti meira og
minna á sumrin þar á eftir, þ.á m.
að störfum við landgræðsluna. Vala
flutti til Reykjavíkur, og réðst í
húsbyggingu með bróður sínum
Þórhalli við Selvogsgrunn í Laugar-
ási og bjó hún þar til hins síðasta.
Urðu frá 1956 enn frekari .tengsl
milli heimilis míns og Völu og Svövu
systur hennar er voru báðar í næsta
nágrenni við okkur.
Eg vil hér minnast þess með
þakklæti hve miklir kærleikar og
hve náið samband var milli móður
minnar meðan hún lifði og Völu.
Fékk ég þá og seinna oft tilefni til
að koma inn í eldhúsið hjá henni
og mæta allri þeirri hlýju sem hún
átti til að bera. Kona mín átti og
margar ánægjustundir hjá Völu.
Vala var dul, bjó vel að mikilli
reynslu og hafði ríkan skilning á
viðbrögðum fólks. Þá fór ekki fram
hjá okkur hve náið samband Völu
var við synina þijá, tengdadæturnar
og barnabörnin.
Merkum og stórbrotnum ferli er
lokið. Við systkinin kveðjum Völu
frænku með þakklæti og hlýjum
minningum og sendum hennar nán-
ustu fjölskyldu hjartans samúðar-
kveðjur.
Björn Tryggvason
Upp í hugann kemur gömul frá-
sögn frá Hvanneyri. Aðkomandi
gestur var á tali við skólastjórann
Halldór Vilhjálmsson á tröppunum
þaðan sem Halldór fylgdist með
bústörfum í kíki sínum. Kemur þá
unglingur ríðandi berbakt á fleygi-
ferð og spyr aðkomumaður Halldór
hver það sé sem sitji hestinn svo
vel. Þá svarar Halldór: „Það er son-
ur minn, Valgerður." Þessi saga
segir hvern hug Halldór á Hvann-
eyri bar til elstu dóttur sinnar Val-
gerðar og segir einnig frá kjarki
hennar og dug.
Þegar við bræður kveðjum Völu
frænku okkar, þökkum við fyrir að,
hafa átt hana að og heimili hennar
sem var okkur alltaf opið. Hennar
faðmur var hlýr, en >hann var einn-
ig sterkur. Hjá henni voru engin
vandamál óyfirstíganleg og þegar
við töluðum um erfiðleika okkar við
frænku, var alltaf eins og hún vissi
um það fyrir og lausnin var svo
einföld — og eftir góða máltíð var
bent á eitthvað einfalt til gleði og
það varð: Erfiðleikarnir voru horfn-
ir.
Já, margar urðu máltíðir okkar
drengjanna hjá Völu frænku og
hver annarri betri. Vala var listagóð
matreiðslukona og var það henni
auðsjáanlega sérstök ánægja að fá
marga í mat til sín með góða matar-
lyst. Þá talaði hún oft um drengina
sína og átti þá ekki aðeins við syni
sína, heldur alla vini og frændur
sona sinna.
Það er gott að eiga sterkan og
heilsteyptan vin að, sem tekur öllu
er að höndum ber eins og vitað
væri í innri vitund hvað kemur. Það
verður þá óhagganlegt í fortíð sinni,
en er hægt að höndla á líðandi
stundu í því einu sem maður er sjálf-
ur. Þannig kom best fram hinn
mikli styrkur Völu frænku.
Við lát föður síns árið 1936, var
hún í fararbroddi fimm systkina
sem ráku skólabúið á Hvanneyri til
fardaga 1937, með hjálp og tryggð
vinnufólksins þar.
Hún varð ung forstöðukona hús-
mæðraskólans á Laugalandi, var
jafnvel yngri en elstu nemendurnir.
Það kom ekki að sök, því styrkur
hennar, rósemi og stórnun var eins
og hjá reyndum skólastjóra. Hún
giftist Runólfi Sveinssyni skóla-
stjóra á Hvanneyri og síðar sand-
græðslustjóra í Gunnarsholti. Við
hið sviplega fráfall Runólfs árið
1954 stóð hún uppi, aldrei sterkari
og tígulegri í sinni miklu sorg með
syni sína þtjá barnunga.
Á þeim tímamótum reisti Val-
gerður, ásamt bróður sínum Þór-
halli, hús við Selvogsgrunn með
hjálp vina og eldri nemenda frá
Hvanneyri. Frá morgni til kvölds
vann hún við bygginguna, stóð þar
við uppslátt og naglhreinsun, svo
styrk og óhagganleg.
Þannig var Valgerður, ætíð
sterkust þegar móti blés, svo stað-
föst, íhugul og róleg. Það var næst-
um eins og undraverður innri kraft-
ur fylgdi henni og vegna staðfestu
sinnar gat hún alltaf sótt áræðni
til hans.
Heimili hennar í Selvogsgrunni 8
varð ekki aðeins heimili hennar og
sona hennar, heldur einnig heimili
okkar, svo og margra ættingja
hennar um lengri eða skemmri tíma
og alltaf var Vala veitandi, í hugs-
un, oi'ðum oggjörðum. Tengdamóð-
ir hennar Jóhanna Margrét Sigurð-
ardóttir, Tobba (Þorbjörg Björns-
dóttir) og móðir hennar, Svava
Þórhallsdóttir, áttu allar sitt heim-
ili hjá Völu, hver um sig á sínu tíma-
skeiði síðustu árin, þannig að um
langt árabil var Vala í því þjónustu-
hlutverki, sem reynir mikið á en
gefur ómælt.
Við bræður biðjum henni bless-
unar Drottins Guðs' og vottum son-
um hennar, tengdadætrum, ætt-
ingjum og vinum samúð okkar.
Halldór og Bjarni
í dag fer fram frá Dómkirkjunni
útför Valgerðar Halldórsdóttuf frá
Hvanneyt'i. Hún lést að Seljahlíð
1. janúar sl.
Valgerður var fædd að Hvann-
eyri í Borgat'firði 2. apríl 1912.
Foreldrar hennar voru Halldór
skólastjóri á Hvanneyri Vilhjálms-
son bónda á Rauðará í Reykjavík
og Svava Þórhallsdóttir biskups
Bjarnasonar, systir Tryggva Þór-
hallssonar forsætisráðherra og ft'ú
Dóru Þórhallsdóttur forsetafrúar.
Systkini Valgerðar voru fjögur,
þtjú þeirra látin: Sigríður, Svava
og Björn hagfræðingur og fram-
kvæmdastjóri hjá Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna, en eftirlifandi
er Þórhallur mjólkurfræðingur og
forstöðumaður hjá Hollustuvernd
ríkisins.
Æskuheimili Valget'ðar á Hvann-
eyri var menningarmiðstöð í þágu
landbúnaðarins. Ung bændaefni
hvaðanæva af landinu dvöldu þar
við nám, bóklegt og verklegt, undir
öruggri handleiðslu skólastjórans,
sem var virtur og landskunnut'.
Þegar í æsku öðlaðist Valgerður
innsýn í líf og starf þeirra, er land-
búnað stunduðu, sem mótaði lífsvið-
horf hennar.
Á árunum 1934-1936 dvaldi
Valgerður við nám í Noregi við
Statens Lærerinde Skole í Stabekk.
Eftir heimkomuna varð Valgerður
skólastjóri Húsmæðraskólans að
Laugalandi í Eyjafirði árin 1937-
1940.
Valgerður giftist 1940 Runólfi
Sveinssyni skólastjóra Bændaskól-
ans á Hvanneyri frá 1936, en Hall-
dór Vilhjálmsson skólastjóri lést á
því ári. Runólfur var sonur hjón-
anna Sveins Sveinssonar að Norð-
ur-Fossi í Mýrdal og Jóhönnu Sig-
urðardóttur. Valgerður varð þá
húsfreyja á Hvanneyri næstu sjö
árin, 1940-1947, þar til Runólfur
tók við embætti sandgræðslustjóra.
Tímabil þeirra hjóna á Hvanneyri
einkenndist m.a. af bjartsýni,
ánægju nemenda, af framfarahug,
bygginga- og ræktunarfram-
kvæmdum og vinsældum húsfreyju
og skólastjóra, sem var lítið eldri
en sumir nemendanna.
Runólfur og Valgerður fluttu til
höfuðstöðva Sandgræðslu ríkisins
t
Eiginmaður minn og faðir okkar,
JOHN JOSEPH TOBIN,
lést í Merrick-sjúkrahúsinu í New York þann 10. janúar.
Hildur HauksdóttirTobin,
John HaukurTobin,
Elsa Ann Tobin.
t
Móðir okkar, amma og langamma, /
ELÍN ODDSDÓTTIR,
vistmaður á Elli- og hjúkrunarheimilinu Grund,
lést þriðjudaginn 9. janúar.
Jarðarförin auglýst síðar.
Börn,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Hjartkær móðir mín og amma,
GERTRUD JÓNASSON,
Safamýri 59,
er látin. Jarðarförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hinnar látnu.
Eva Jónasdóttir,
Hans Jónas Gunnarsson.
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
ESTHER JÓHANNESDÓTTIR,
andaðist 9. janúar á vistheimilinu Garðvangi, Garði.
Jarðarförin auglýst síðar.
Kjartan Jensson, Ásta Þorleifsdóttir,
Sveinn Jensson, Jóna Kristinsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Hjartkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
INGVELDUR J. R. PÁLSDÓTTIR,
Þórsgötu 2,
Reykjavfk,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju föstudaginn 12.janúarkl. 13.30.
Guðmundur Aronsson, Sigríður K. Bjarnadóttir,
Páll Aronsson, Inga Einarsdóttir,
Ragnhildur Aronsdóttir, Haukur F. Leósson,
Óli Már Aronsson, Kristín Gunnarsdóttir,
barnabörn og barnabarnabarn.
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
INGIBJÖRG ÁRNADÓTTIR,
Víðivangi 12,
Hafnarfirði,
andaðist á Vífilsstaðaspítala 10. janúar.
Ingvar Hallsteinsson, Edith Hallsteinsson,
Örn Hallsteinsson, Valgerður Eiriksdóttir,
Sylvía Hallsteinsdóttir, Helgi Númason,
Geir Hallsteinsson, Ingibjörg Logadóttir,
barnabörn, barnabarnabarn.
t
Útför elskulegs eiginmanns, föður, tengdaföður og afa,
BALDURS JÓNSSONAR,
Miðvangi 29,
Hafnarfirði,
fer fram í Víðistaðakirkju föstudaginn 12. janúar kl. 10.30. Þeim
sem vildu minnast hanns er vinsamlegast bent á Hjartavernd.
Ásdfs Ólafsdóttir,
Sigrún Baldursdóttir,
Sólveig Baldursdóttir, Björn Lúðviksson,
Hafdis Baldursdóttir, Eirikur Viðar Sævaldsson,
Snædís Baldursdóttir
» og barnabörn.
•
Minningarsjóður
Skióls
Sími 688500